Protest tegen de arrestatie
van Ds. Niemoeller
Santander
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Stalin blijft
„zuiveren
geblokkeerd
Amelia Earhart nog
niet terug
Aanslag op President
Salazar
Spanje's premier zoekt
hulp in Parijs
Fransch schip door
Franco aangehouden
isJL/EERBERICHT
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
5 J U L I 1937
65e JAARG. No. 8043
99
Bescheiden eischen van
Hitier
SPANJE
Radioseinen van de
vliegenierster
DE BILT SEINT
Elf dooden bij Duitsche
mijnramp
ESLDERSCHE COURANT
0
MAANDAG
Portugeesch staatsman ongedeerd.
Op het oogenblik, dat de Portugee-
sche minister-president, Salazar,
voor de woning van zijn vriend, Dr'.
Jose Toreado te Lissabon, waar hij
in diens particuliere kapel de mis
zou bijwonen, uit zijn auto stapte,
ontplofte een bom, welke in een ri
ool was geplaatst. Het trottoir werd
vernield. Men verzekert, dat Salazar
ongedeerd is,
SALAZAR.
Omtrent den aanslag op minister-president
Salazar wordt nog nader gemeld, dat de
bom was geplaatst in een riool, dat op on
geveer een meter diepte in het midden van
de straat loopt, waar de vriend van den
minister-president Dr. Toreado, woont, in
wiens huiskapel de minister-president iede-
ren Zondag de H. mis komt bijwonen.
Door de ontploffing werden de straat-
steenen aan weerszijden omhoog geslingerd
en een aantal winkelruiten werden ver
nield. De bom werd electrisch tot ontplof
fing gebracht.
Bij de ontploffing hulde de krachtige bom
de auto van Salazar geheel in wolken
stof en rook. Salazar en zijn secretaris
verlieten evenwel ongedeerd de auto.
Niemand werd bij de ontploffing gewond,
wel werden de huizen in de omgeving be
schadigd.
Minister-president Salazar nam een oogen
blik de aangerichte schade op en ging
vervolgens het huis binnen.
De stad is normaal kalm.
KERKDIENST TE DAHLEM.
In tegenwoordigheid van een groo-
te menigte geloovigen is gisteroch
tend in de Jezus-Christus-kerk te
Dahlem een kerkdienst gehouden,
waar speciale gebeden zijn uitge
sproken voor Ds. Niemoeller van de
belijdende kerk, die dezer dagen is
gearresteerd.
Een diepe ontroering maakte zich van de
aanwezigen meester, toen de super-inten
dant-generaal Otto Dibelius den kansel be
trad, van waar af Ds. Niemoeller, de voor
vechter van de belijdende kerk, nog zoo
onlangs met zooveel vuur en welsprekend
heid heeft gepredikt.
De predikant las een verklaring voor van
den broederraad der evangelische kerk van
de oud-Pruisische Unie, waarin betoogd
wordt, dat Martin Niemoeller en de andere
door de Gestapo gearresteerde dominees,
slechts het christelijk geloof hebben verde
digd.
De tegen hen in de pers geuite beschuldi
gingen, aldus de verklaring, zijn slechts
zuivere laster. Nooit heeft Niemoeller tot
rebellie tegen den staat opgehitst. Hij eisch-
te voor de kerk slechts het recht voort te
bestaan volgens het evangelie en de schrift.
Superintendant Dibelius sprak vervol
gens naar aanleiding van Psalm 126 (van
David): Zij die in tranen zaaien, zullen niet
in vreugde oogsten.
Spr. las hierna den tweeden brief voor
van Paulus aan Timotheus, waarin Paulus
zijn lijden in de gevangenis te Tarse be
schrijft. Hij vergeleek Ds. Niemoeller bij den
goeden soldaat en Jezus Christus. Evenals
Paulus, aldus Dibelius. is onze dominee ge
vangen, évenals hij lijdt hij in de gevange
nis, maar hij verduurt zijn lijdon in de
troostrijke zekerheid, dat men God niet zal
kunnen arresteeren. Spr. eindigde met het
verzoek tot God te bidden, dat hij Ds. ie-
moeller een sterke ziel geeft. De gevangene
zal een groote vreugde ondervinden, wa^"
neer hij verneemt, dat onze parochie steeds
plechtig het aandeel, dat zij neemt in het
leven. 1ot uitdrukking brengt en
voortgaat, ook financieel, het werk der be
lijdende kerk te steunen.
Een resolutie onderteekend.
Na de predikatie van Dibelius werd ge
collecteerd.
Professor Pachnin, de deken van de pa
rochie. las aan het einde van den dienst
een resolutie voor, waarin ophieuw wordt
betoogd, dat ds. Niemoeller nimmer tot
rebellie tegen den staat heeft opgezet, maar
dat hij gestreden heeft om het Duitsche
volk voor den Christelijken godsdienst te
behouden.
Deze resolutie werd door alle geloovigen
van de parochie Dahlem en door een groot
aantal bezoekers uit naburige parochies
onderteekend.
Zij zal worden overhandigd aan den rijks
minister van justitie, Guertner.
R.K. geestelijke bestrijdt de leer
stellingen inzake bloed en bodem
In de Sankt Michaels Kirche te Munchen
heeft gisterochtend de r.k. geestelijke
Junghaus de nationaal-socialistische leer
stellingen inzake bloed en bodem krachtig
veroordeeld.
In den middag kwamen ongeveer tien
duizend geloovigen in dezelfde kerk bijeen
om te luisteren naar kardinaal Faulhaber,
die o.m. zeide, dat de katholieken het con
cordaat nooit hebben geschonden. Hij ont
kende, dat priesters betrekkingen onder
hielden met de buitenlandsche pers en ver
klaarde verder, dat de kerk werd ver
volgd, omdat zij de kerk van Christus is.
Het bolsjewisme Wordt niet langer als
vijand nummer één genoemd, aangezien in
de oogen van de nationaal-socialistische pro
pagandisten thans de kerk deze plaats in
neemt.
Opheffing Kath. standsorgani
saties aangekondigd.
Bij een demonstratie van het Duitsche
arbeidersfront in Kölndeutsch op 30 Juni
heeft dr. Robert Lev een spoedige opheffing
van de Katholieke gezellenvereenigjngen
a'smede van alles wat nog bij godsdien
stige verecnigingen behoort aangekondigd.
TEVREDEN MET MANDAAT
OVER TOGO EN KAMEROEN?
Hitier heeft, volgens het Hsbl., dezer da
gen eenige autoriteiten uit het buitenland
ontvangen, die ter gelegenheid van het con
gres der Intern. Kamer van Koophandel te
Berlijn vertoefden. Hij moet hun hebben
verklaard, dat Duitschland zich zou tevre
den stellen met mandaten over Kameroen
en Togo en indien het die toegewezen kreeg
ook bereid zou zijn in den Volkenbond te
rug te keeren.
Muiterij in Sovjet-garnizoenen?
Volgens nieuwe berichten, welke uit Mos
kou zijn ontvangen, duurt de zuivering in de'
kringen der centrale regeering, alsmede in
wetenschappelijke, letterkundige en journa
listieke kringen voort.
Zoo zijn thans Yakovagra,nof, de plaatsver
vangende commissaris van binnenlandsche
zaken, en commissaris van de staatsveilig-
heidspolitie, en Georgi Prokofief, plaatsver
vangend commissaris van het post- en elec-
triciteitsbedrijf, die beiden onder Yagoda
hebben gewerkt, alsmede de volkscommissa
ris van den buitenlandschen handel, Arkadi
Rosenholz, uit hun ambt ontzet. Voorts zijn
nog verscheidene andere functionarissen af
gezet. Tot de gearresteerden behoort voorts
de vroeger „officieele" schrijver Kirchone.
Spionnen terechtgesteld.
Eenige dagen geleden heeft de „Lenin-
gradkaya Pravda" bericht, dat een groep
Estlandsche spionnen in het gebied van Le
ningrad was terechtgesteld, doch nergens
werd melding gemaakt van 120 Estlandsche
en Poolsche spionnen, welke volgens berich
ten in het buitenland te Moskou zouden zijn
terechtgesteld.
Kortgeleden berichtte de „Rikhockean-
skaya" welke te Chabarovsk verschijnt, dat
de protestantsche geestelijke Greiwas werd
gearresteerd, onder verdenking van spion-
nage en het orgaan der spoorwegarbeiders
„Gudik" herinnert er aan, dat in 1929 een
twintigtal doopsgezinden werd gearresteerd.
Verder beklaagt de pers zich er over, dat de
anti-godsdienstige propaganda verslapt.
„Pravda" wijst op het toenemen
van de invloed der geestelijkheid,
vooral in 't Magnitogorsk-gebied in
de Oeral, waar de geestelijkheid
weer bezit nam van den kathedraal,
gebruik makend van de slappe hou
ding van de autoriteiten, terwijl
soms de plaatselijke autoriteiten me
dewerken. Dit was het geval te Wol-
kowo, waar de kerk van een alu-
miniumfabriek de noodige materialen
kreeg. Directeur van deze fabriek
was een der leiders van de Atheïs
tische organisatie in de Oeral.
Muiterij in de Sovjetgarnizoenen?
Naar uit gewoonlijk betrouwbare bron ver
luidt, is in de Sovjet-Russische grensgarni-
zoenen aan de Amoer muiterij ontstaan. De
muiters zouden verscheidene dorpen in
brand hebben gestoken en de bewoners heb
ben omgebracht. De opstandige beweging zou
tot de gar'nizoens in andere grensdistricten
overslaan.
Front in het noorden weinig
veranderd. Opleving aan het
Madrileensche front.
Reuter verspreidt een niededeeling
van de junta van Burgos, dat de
blokkade van de kuststrook van
Santander effectief is. Drie kruisers
en een flottielje gewapende treilers,
surveilleeren langs de kust van As-
turië en voor de streek van Santan
der.
Zaterdag en gisternacht heeft het zwaar
geregend. De dag verliep gisteren zonder
groote veranderingen in de frontlinies. Ter
wijl de brigades van Navarre tot staan zijn
gekomen, is de divisie Palencia in actie ge
komen. De regeeringstroepen bieden geen
weerstand meer en men verwacht, dat de
regeering haar troepen in de onmiddellijke
omgeving van Santander hergroepeert.
Aan de fronten van Asturië en Leon heb
ben de rechtschen hun linies verbeterd en
twee divisies, die op een afstand van el-
ander opereerden, met elkander in contact
gebracht.
Aan het front van Huesca zijn de recht
schen opgerukt. Ruim 4 K.M. terrein werd
gewonnen over een front van 10 K.M.
Een te Perpignan verschijnend dagblad
doet mededecling van door generaal Pozas,
die aan de zijde der regeering strijd, afge
legde verklaringen. Pozas heeft volgens het
blad onder meer gezegdt dat het leger in
Aragon en Catalonië bestaat uit 200.000 zeer
goed gewapende mannen In Catalonië wor
den dagelijks drie vliegtuigen afgeleverd.
Het aanstaande offensief in Aragon moet
gesteund worden door aanvallen van alle
fronten tegelijk, waarbij gebruik gemaakt
moet worden van veel tanks en geschut.
Pozas achtte de verdediging van San
tander even moeilijk als die van Bilbao.
Gisterochtend is de „Malcom" uit Santan
der vertrokken met 1747 vluchtelingen aan
boord. De commandant der marine van Ro-
chefort heeft nog niet besloten waar zij aan
land zullen worden gezet.
Ziekenhuis bij bombardement
getroffen.
Bij een bombardement van Alba de Tor
mes door vliegtuigen der regeering is het
ziekenhuis van Santiago getroffen.
Dertig personen werden verwond.
Activiteit aan het front van
Madrid.
Aan het Siërra front is weer een zekere
activiteit te bespeuren. Sedert twee dagen
oefenen de regeeringstroepen druk uit bij
Alto de Leon op de stellingen van de recht
schen. De regeeringsartillerie bestookt zon
der ophouden El Espinar en San Rafael. Bij
Santoria Tablada hebben de regeeringstroe
pen hun stellingen verbeterd.
VUtocameóo
0
Hamaies
Valmaseda
0
Gisterenmiddag 14 uur Greenwich-
tijd heeft de kustwachtkotter „Itas
ca" radioseinen opgevangen op de
golflengte van het radiotoestel van
Emelia Earhart. De seinen waren
door storing niet te ontcijferen; de
„Itasca" heeft opdracht niet meer
op deze golflengte te seinen.
Men heeft thans in ongeveer veertig uur
niets meer van Amelia Earhart vernomen.
Het vliegkampschip „Lexlngton" is met
54 gevechtsvliegtuigen aan boord uit San
Diego vertrokken in de richting van het
eiland Howland om te helpen bij de onder
zoekingen. San Diego is 7.000 mijl van
Howland verwijderd.
Ook te Honoloeloe heeft men gisteren
ochtend zwakke draadlooze signalen opge
vangen, welke naar men zeide van Amelia
Earhart afkomstig zouden kunnen zijn.
Vliegtuig zoek.
Er heerscht te San Francisco eenige on
gerustheid over een vliegtuig, dat vertrok
ken is om Amelia Earhart op te sporen en
dat tengevolge van het slechte weer te
rug moest keeren. Twee torpedojagers en
twee mijnenvegers zijn door de autoritei
ten uitgezonden. Zij zullen van af Hono
loeloe den weg volgen, waarlangs dit toe
stel gevlogen heeft.
Op het oogenblik zoekt alleen het kust
wachtschip „Itasca" naar Amelia Earhart.
De weerberichten melden, dat de zee kalm
en het weer fraai is rondom Howland. De
„Itasca' 'zal zooals hierboven gemeld, thans
het uitzenden van roepseinen staken, ten
einde de radioposten te San Francisco in
staat te stellen eventueele noodseinen van
de aviatrice op te vangen. De „Itasca" ge
bruikte n.1. tot dusverre dezelfde golfleng
te als die, welke de zender van het verdwe
nen toestel gebruikte, hetgeen zou kunnen
verklaren, dat berichten ontvangen zijn,
volgens welke men het toestel van Amelia
Earhart gehoord heeft. De kustwachter zet
het zoeken voort.. Hij heeft brandstof aan
boord voor een kruistocht van drie weken.
Een S.O.S. van Amelia Earhart
in het Zuidelijk deel van den
Stille Oceaan.
Een radio-ingenieur te Los Angeles zou
een radiobericht van het Britsche oorlogs-
Verwachting: matige zuidweste
lijke tót westelijke wind, h.
tot zw. bewolkt, weinig of
geen regen, zelfde temper.
Verdere vooruitzichten: matige
westelijke wind, waarschijn
lijk droog weer.
Barometerstand hedenmorgen 8 nnr t 77.4
schip „Achil les" hebben opgevangen, vol
gens hetwelk deze oorlogsbodem een S.O.S.
sein van het vliegtuig van Amelia Earhart
heeft gehoord.
De positie van de „Achilles", die in het
Zuidelijk deel van den Stillen Oceaan kruist
werd echter niet opgegeven, evenmin als
die van het vliegtuig.
Het kustwachtstation te San Francisco
bevestigt volgens Havas, dat de „Achilles"
een S.O.S.-sein van Miss Earhart heeft opge
vangen.
Zwakke seinen opgevangen.
Bij het ter perse gaan van dit nummer
ontvingen wij het volgende telegram uit
San Francisco:
Het radiostation van de Pan-American
Airways op Honoloeloe heeft medegedeeld,
dat het gisteren een aan miss Earhart ge
adresseerd bericht heeft uitgezonden.
In dit bericht werd om antwoord
verzocht en een kwartier later wer
den zwakke seinen opgevangen, af
komstig van een punt, gelegen ten
Zuid-Oosten van het eiland Howland
Door storing kon echter het gedeelte
waarin waarschijnlijk de positie
werd opgegeven, niet worden ontcij
ferd.
Volgens sommigen zou de aviatrice heb
ben kunnen dalen op een koraalrif midden
in den Stillen Oceaan. De toestand van de
vliegster en haar metgezel zou dan niet
wanhopig zijn, aangezien zij voor vijftien
dagen mondvoorraad hebben medegenomen,
alsmede een distilleertoestel, waarmede zij
zich drinkwater kunnen verschaffen.
Negrin confereert met Chau-
temps en Delbos. Spanje zou
den zomer nauwelijks kunnen
overleven.
De minister-president van de Va-
lencia-regeering, Negrin, heeft van
Vrijdag tot Zaterdagmorgen te Pa
rijs vertoefd. Zijn bezoek aan de
Fransche hoofdstad werd zorgvuldig
geheim gehouden, doch is thans be
kend geworden.
Tijdens besprekingen met den Fran-
schen premier, Cbautemps, den mi
nister van buitenlandsche zaken,
Delbos, en vele partijleiders van de
Fransche linkerzijde, heeft Negrin
dezen heeren aan het verstand
trachten te brengen, dat de Valen-
ciaregeering den burgeroorlog niet
lang meer zal kunnen voortzetten,
tenzij zij uit het buitenland wapens
en munitie ontvangt.
Geen gebrek aan manschappen.
Hij deelde den Franschen politieken lei
ders mede, dat Valencia geen gebrek aan
manschappen had, aangezien het jongste
mobilisatiebevel door de jeugd van het nog
in handen van de regeering zijnde gebied
gewillig was opgevolgd.
Daarentegen verkeerde de re
geering wat vliegtuigen en machi
negeweren betreft ten opzichte van
de strijdkrachten van Franco in
een hopelooze situatie, zooals het
offensief van de nationalisten in
Noord-Spanje duidelijk had aange
toond.
Den Franschen volksfrontleiders zou Ne
grin gezegd hebben, dat de Spaansche re
publiek haar leven dezen zomer wel nau
welijks zou kunnen rekken, tenzij nog tij
dig hulp van buiten komt. Met de tegen
woordige uitrusting van het roodé leger was
geen groot offensief te ondernemen
Tot dusver heeft de Fransche regeering
nog geen consequenties uit de door Negrin
verstrekte inlichtingen getrokken.
De Quai d'Orsay liet uitdrukkelijk een
bericht van de Londensche „Times" tegen
spreken, aldus de Msb., volgens hetwelk de
Fransche regeering bij een ineenstorting
van de niet-inmengingspolitiek aan Valen
cia de noodige wapens zou leveren. Ver
klaard werd. dat een dergelijk besluit niet
genomen was.
Vaststaat, dat de Fransche regeering al
thans tot de oplossing van de tegenwoordige
crisis nauw met Engeland zal samen
werken.
De vloot van Franco heeft het Fransche
schip „Tregastel" aangehouden op het
oogenblik, dat het poogde de haven van
Santander binnen te loopen. De „Almirant
Cervera'' loste vier kanonschoten op de
„Tregastel". waarna het schip bijdraaide,
Vervolgens werd het door het gewapende
koopvaardijschip van de rechtsche vloot
„Ciudad de Valencia" naar het Oosten ge
leid.
Het Fransche ministerie van buitenland
sche zaken heeft bevestigd, dat het Fran
sche schip „Tregastel" door den kruiser „Al-
mirante Cervera" van de Franco-vloot werd
aangehouden.
Deze aanhouding geschiedde voor Santan
der binnen de Spaansche territoriale wate
ren. Het schip wordt thans naar Bilbao ge
leid.
Fransche oorlogsschepen zijn naar de
„Tregastel" gezonden.
De kwestie werd onmiddellijk ter ken
nis gebracht van den Franschen consul te
San Sebastian, die tracht in contact te ko
men met de Fransche consul te Bilbao. De
consul te San Sebastian volgt de ontwikke
ling van het incident nauwkeurig in nau
we samenwerking met het ministerie van
buitenlandsche zaken.
Be mijngasontploffing te Reck-
linghausen.
Gisterennacht zijn twee mijnwerkers in
het ziekenhuis te Recklinghausen aan de
bekomen verwondingen overleden, waar
door het aantal slachtoffers van den ramp
in de mijn „Generaal Blumenthal" geste
gen is tot elf.
ENGELSCH VLIEGTUIG NEERGESTORT.
Vier dooden.
Uit Johnstone in Engeland wordt gemeld
dat een civiel toestel in de nabijheid aldaar
is neergestort. De vier inzittenden kwamen
om het leven.
f!