Minder spanning
in Europa
Engeland bedreigt niemand
China laat zijn
tanden zien
mningswet
«au da baan?
A
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Militair vliegtuig
verongelukt
Worsteling om
Brunete
N.V. WACO - Hoorn
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 6Se JAARG. No. 8056
Frankrijk en Engeland blijven samenwerken
De Duitsche kanoonengorde!
om Gibraltar
churchill houdt een
opzienbarende rede.
SPANJE
Japan geeft een laatste
waarschuwing
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Japansche
Generaal Snijders uit
„Nationaal Herstel"
Spanje zal zijn koning
roepen
Sympathiebetuiging aan
Duitsche kerken
heldersche courant
DINSDAG
20 JULI 1937
Tijdens de debatten in het Lager
huis over de buitenlandsche politiek
heeit minister Eden een rede gehou
den, waarin hij zich o.a. bezig hield
met den Spaanschen burgeroorlog.
Geen enkel land aldus begon
Eden zijn uiteenzettingen wenscht
dat de oorlog in Spanje een Euro-
peeschen oorlog wordt, doch indien
de volken thans niet oprecht samen
werken op den door allen aanvaar
den grondslag, zullen wij op gevaar
lijke wijze daarheen drijven."
Eden zeide verder, dat Engeland
voornemens is zijn nationale belan
gen zoowel in de Middellandsche Zee
als elders te verdedigen, maar daar
bij wil het anderen niet uitdagen
noch de belangen van anderen be
dreigen.
Wij blijven vasthouden aan het Middel-
landsclie Zee-accoord met Italië. Al is de
Middellandsche Zee vooi ons een hoofdver
keersweg, er is genoeg plaats voor allen. Al
zullen wij onze plaats handhaven, wij zijn
niet voornemens anderen er uit te verdrij
ven. Engeland wil jegens geen enkel land
een politiek van agressie of wraak voeren.
De gedachte aan een dergelijke mogelijkheid
is zelfs nooit in den geest van het Engelsche
volk opgekomen.
Wij wenschen in vrede en vriendschap
met onze buren in de Middellandsche Zee
en elders tfe leven. Wat ik heb gezegd van
de Middellandsche Zee aldus Eden
geldt ook voor de Roode Zee.
Het is altijd een groot Britsch be
lang geweest en het is het ook thans,
dat zich geen groote mogendheid
vestigt aan de oostkust van de Roo
de Zee. Ik behoef nauwelijks te zeg
gen, dat dit niet minder betrekking
heeft op ons dan op anderen.
Sprekende over de crisis in de .Tapansch
Chineesche betrekkingen, zeide Eden: „Het
is mogelijk, dat een vreedzame regeling eer
der tot stand komt, wanneer derden geen
pogingen tot interventie in het werk stellen.
Niettemin hebben wij Tokio en Nanking
duidelijk gemaakt, dat, indien een of andere
regeering tot een oplossing van het conflict
kan bijdragen, de Britsche regeering gaarne
alle mogelijke hulp zal verleenen.
Wij hebben slechts één buitenlandsche po
litiek, aldus vervolgde de minister, nl. den
goeden wil om samen te werken met alle
landen onafhankelijk van hun regeerings-
vorm die bereid zijn mede te werken voor
het behoud van den vrede. Wat onze belang
stelling heeft is niet de wijze, waarop de
regeeringen van deze landen zich tegen
over het binnenland gedragen, maar op wel
ke wijze zij tegenover het buitenland op
treden.
Eden maakte vervolgens een toespeling op
de welwillende houding van de Duitsche en
Russische regeeringen bij het sluiten der
vloot-overeenkomsten met Engeland.
Spreker zeide vervolgens, dat de goede
Britsch-Fransche betrekkingen door niets
verstoord kunnen worden. Eén der facto
ren, die gedurende de laatste twaalf maan
den een catastrofe voorkomen hebben, is
het groeiende vertrouwen en de vriend
schap tusschen Engeland en Frankrijk.
Gelukkig wordt deze vriendschap thans
nergens verkeerd uitgelegd. Wij zijn ervan
overtuigd, aldus Eden, dat de Fransche re-
geering oprecht verlangt naar een werke
lijke verbetering van haar betrekkingen met
Buitschland en naar een westelijk pact als
inleiding tot een overeenkomst op breede-
Wn grondslag.
De atmosfeer is minder geladen dan een
laar geleden.
Hoewel de last der bezorgdheid zwaar
blijft drukken en men geen duurzaam ver
trouwen kan hebben, voordat een interna
tionaal lichaam belast zal zijn met de bij
legging van onze geschillen, koester ik ac
levendige hoop, dat over een jaar de Luro-
Peesche volken hun twisten zullen hebben
bijgelegd en dat de vrede gehandhaafd zal
blijven.
Geen gevaar voor de Britsche
belangen.
Bij de debatten over de buitenlandsche
Politiek zeide de arbeidersafgevaardigde
Dalton, dat het in het belang van den m-
'ornationalen vrede eri van Engeland is,aai
'M'anco geen overwinnaar wordt. De bh
Sche politiek zou daarvoor moeten waken.
Ghurehill vestigde de aandacht op de j
richten, volgens welke houwitsers van groot
kaliber bij Gibraltar zouden zijn opgesteld.
Hij vroeg, welke de feiten waren en wat
de beteekenis daarvan is. Kanonnen van
dit kaliber worden in den burgeroorlog niet
gebruikt, aldus Churchill. Vanwaar komen
zij? Zeker niet uit Denemarken, Roemenië,
Zwitserland of Zweden. Komen zij uit Duit
sche of Italiaansche gieterijen? indien dat
het geval is, zijn de batterijen opgesteld
met een bedoeling van veel ernstiger betee
kenis.
Churchill had reeds in Februari van zijn
zoon gehoord, dat er Duitsche houwitsers
tegen Gibraltar waren opgesteld en hij had
die inlichting aan minister Eden overge
bracht, Was er iets in die zaak gedaan?
vroeg hij minister Eden. Het is tijd, dat wij
deze kwestie onder oogen zien, zeide Chur
chill.
De vraag is deze, zeide hij, of
de kanonnen die Gibraltar bestrij
ken de Straat van Gibraltar kun
nen sluiten. Dat is een vraag, die
beantwoord moet worden. Weet de
regeering dit.niet,dan blijkt, dat on
ze van ouds befaamde inlichtingen
dienst tegenwoordig niet veel om het
lijf heeft Hoeveel kanonnen zijn er?
En op wiens instigatie zijn ze er
neergezet? Dat behoort het Lager
huis te weten. Wapens van dat kali
ber en die kracht hebben niets te
maken met den burgeroorlog.
Kon Franco ze gebruiken, dan waren ze
daar niet op emplacementen vastgezet.
Franco had werkelijk niet zoo veel contan
ten, dat hij zich ontzaglijk kostbare kanon
nen kon aanschaffen, die in den oorlog van
geen nut voor hem waren. Als die houwit
sers uit Duitschland of Italië kwamen, had
den ze niets te maken met den oorlog, maar
waren er geplaatst met betrekking tot plan
nen van veel grootere beteekenis. Het betreft
hier een levensbelang voor Groot-Brittannië
en zelfs een wereldbelang in zeer nauw ver
band met den vrede van Europa.
In het antwoord dat Lord Cranborne na
mens de regeering over deze belangrijke
kwestie gaf, legde deze vast, dat de bedoel
de batterijen van veel kleiner kaliber zijn,
dan het geschut van de vesting Gibraltar.
Zij vormen dan ook in het geheel geen
bedreiging voor de Britsche belangen en zijn
bedoeld vor de beveiliging van Algeciras.
Vanaf heden Zomerdienstregeling
Onze uitgebreide dienst- en
tariefregeling a 5 cent ver-
krijgbaar bij de chauffeurs
DE TWEE INZITTENDEN
LICHT GEWOND.
Gistermorgen omstreeks kwart voor
twaalf is een militair vliegtuig van
het type S-8, dat van het vlieg
kamp de Kooij onderweg was naar
Rotterdam, aan de Zuidzijde van
het vliegveld Waalhaven veronge
lukt. Het toestel is totaal vernield
en het mag nog ©en wonder hee-
ten, dat de beide personen, die in
het toestel hadden plaats geno
men, het veege lijf nog hebben kun
nen redden. Zij zijn met niet ern
stige verwondingen naar het zie
kenhuis aan den Coolsingel te Rot
terdam vervoerd.
De machine, een oude S-8 tweedekker,
was des morgens van het vliegveld de Kooij
vertrokken met den 27-jarigen luitenant
ter zee tweede klasse, W. J. Reinierse, wo
nend op het betreffende vliegkamp, als be
stuurder, en met den 26-jarigen korporaal
vIiegtnïn-u«"otpiPr O. Saav als mecano.
Men was eerst naar Ypenburg gevlogen
en daarna, volgens de opdracht, die de
vliegers in verband met een oefening had
den gekregen, naar Waalhaven vertrokken.
Het toestel cirkelde eerst eenmaal boven
Waalhaven rond, om daarna, aanstalten te
gaan maken om te landen. Op ongeveer
60 a 70 meter hoogte is de machine in de
bocht afgegleden en neergestort.
Het onderzoek is momenteel nog gaan
de. zoodat men ons nog geen definitieve
bevestiging van dit afglijden kon geven,
omdat er nog een andere lezing is, dat
het toestel in een vrille zou zijn geraakt.
Schok van het toestel werd door
den zachten veengrond gebroken
In ieder geval dook het toestel ineens
met den kop naar beneden. Dit geschiedde
even buiten de zuidgrens van het vliegveld
en dit is het geluk bij dit ongeluk geweest,
want nu kwam de machine wel met een
geduchten klap op den grond neer, maar in
plaats van op de verharde grasvlakte van
het vliegveld te storten, raakte het toestel in
den zachten veengrond van een der grien
den in de buurt van het watertje de Koe-
dood.
Aangezien de bodem daar zeer elastisch
is, is de schok niet onbelangrijk gebroken.
Het toestel is bovendien ook niet ongunstig
terecht gekomen: het voorste deel boorde
in den grond, waarna de beide vleugels
door de zwaartekracht doorsloegen en ver
nield werden, maar de romp boog alleen
naar de recht.rzijde een eind om en bleef
verder intact.
De mecano kon op eigen kracht uit het
toestel klimmen. Hij had een hoofdwond
opgeloopen en verder een wond in de lies
en eenige schaafwonden aan den linkerarm
gekregen. Hij was evenwel weer snel ter
been en het eerste wat hij de toegeschoten
hulp vroeg, was een cigaret.
De bestuurder scheen er aanvankelijk er
ger aan toe. Hij zat bekneld in de stuur
stoel en moest eerst daaruit bevrijd worden.
Dr. Fontein uit Rhoon was spoedig na 't
ongeluk ter plaatse aanwezig om de eerste
hulp te verleenen. Na onderzoek bleek, dat
ook de bestuurder er met een gekneusde
rib was afgekomen.
Van het toestel is alleen het achterste
gedeelte van de romp intact gebleven. Het
moet als verloren worden beschouwd.
Grootste offensief sedert begin
van den oorlog. Een schok
van ongekend geweld.
De troepen van Franco zijn, na een
korte hevige voorbereiding van de
artillerie, overgegaan tot den aan
val bij de dorpen Vilal Viciosa, Se-
vilal Nueva en Villa Nueva de Pe-
rales.
De aanvallende infanterie werd
voorafgegaan door vechtwagens. In
't begin konden de troepen snel
voorwaarts rukken, aangezien zij
weinig weerstand ondervonden, doch
later boden de regeeringstroepen
krachtiger tegenstand.
Aan beide zijden concentreerde de
artillerie zich op het aanvalsfront,
dat een lengte had van zestien K.M.
Omstreeks elf uur in den ochtend rukten
de rechtsche troepen langs Brunete in noor
delijke richting, zonder genoemde dorpen te
bezetten.
Brunete stond grootendeels in vlammen.
„Het was meer dan een geweldig
offensief, het was de schok, de hot
sing tegen elkaar van twee machti
ge legers; een schok van ongekend
geweld", aldus seint een Havas-cor-
respondent over de jongste operaties
aan het Madrileensche front.
„Drie uren achtereen hebben de heide le
gers onder een geweldig, ononderbroken mi-
trailleurvuur, zonder voor elkaar te wijken,
tegenover elkaar gestaan. Eerst tegen elf
uur konden de nationalisten aan weerskan
ten van Brunete vooruitdringen. Zij rukten
in noordelijke richting voorwaarts, zonder
zich om dé dorpen, die achter hen lagen te
bekommeren.
In vlammen.
Van den observatie-post waar wij ons be
vinden. ziet men het omstreden Brunette,
waarvan de helft in vlammen staat. Gewel-
disre rookwolken stijgen ook op uit het
links gelegen dorp Ouijorna.
In de eerste uren van den namiddag
trachtten de Volksfrontroepen, die zich in
middels hersteld hadden, hun oorspronke
lijk aanvalsplan te hervatten. Van Valde
Morillo uit rukten hun tanks op, gevolgd
door sterke afdeelingen miliciens. Er ont
wikkelde zich een uitermate hevige strijd.
Tot zes pur 's- namiddags duurde het ge
vecht. Toen begonnen de regeeringstroepen
onder den druk der nationalisten te wiiken.
Men zag hun verdedigingslinies wankelen
en tenslotte bezwijken. De nationalisten
hadden een omsingelende beweging uitge
voerd.
Plotseling verschijnen twee eskaders ro-
geeringsjaehtvliegtuigen in de lucht, op
hetzelfde oo"-enhlik daveren dertig iacht
vliegtuigen der nationalisten hoven het ter
rein gevolgd door meer dan veertig bom
bardementsvliegtuigen. De jachtvliegtuigen
zijn weldra in een vinnig geveehf gewik
keld. De strijd heeft nauwelijks vier mimi
ten geduurd, of pen regeeringstoestel valt
te pletter. De piloot ziet kans zieh met ziin
valseherm te redden; een ander vliegtuig
luimolf omlaag.
We'dra ziin alle rogeeriprsvliegtuigen weer
ip de verte verdwenen. De rechtsehp hom
hardementsvlipctuigen. mpester van het
luehtslagve'd. strooien een honderdtal hom
men. Geweldige rookwolken stijgen op pp
verdm'stpren den horizon.
Dp verliezen heiderziids ziin groot zonde
dat een dnr narfilon totdusver eenige tpi
reinwinst van beteekenis heeft behaald.
SLECHTS DOOR EEN WONDER
KAN HEVIG CONFLICT WORDEN
VERMEDEN.
De Japansche militaire attaché heeit
den Chineeschen minister van oor
log een „laatste waarsohuwing"
overhandigd met den eisch, dat de
centrale regeering haar troepen zal
terugtrekken op hun eerste stellin
gen en dat de naar Honei gezon
den vliegtuigen worden teruggeroe
pen. Den Chineezen wordt tot heden
de tijd gegeven, om deze Japansche
eischen na te komen.
Tevoren had het Chineesche ministerie
van buitenlandsche zaken de Japansche
ambassade te Nanking een nota doen toeko
men. wnnrïu r)p piqrhen welke Japan in zijn
ultimatum van Zaterdag j.1. had gesteld,
van de hand werden gewezen hoewel de
toon der nota verzoen pp d was.
Het Chineesche antwoord rechtvaardigt
het zenden van Chineesche troepen naar
TJopei als1 een maatregel tot zelfverdedi
ging.
Verder stelt, de nota voor, na een gelijk
tijdig staken van de wederzijdsche troepen
bewegingen en geliiktüdig terugtrekken der
troepen, een vriendschapnelijke regeling
langs diplrvmatieken weg tot stand te bren
gen en verklaart, dat de reeeering bereid is.
Japansche voorstellen in ontvangst te ne
men.
Een telegram uit Tokio meldt intusschen.
dat men in toonaangevende kringen al
daar het antwoord der Nanking-regeering
op de Janansrhe eisehen beschouwt als
een volkomen afwijzend.
Volgens een telegram uit Tientsin
hebben de Chineesche troenen die
zich verschanst hebben in Loe-
kautsjau, gistermiddag om 5 uur 't
vuur geopend op de Japansche voor
hoede. Hiermede ziin de onderhan
delingen, om tot een accoord te ko
men, verbroken-
Hetzelfde telegram voegt hieraan
toe, dat de toestand zeer ernstig is
en dat slechts een wonder een hnvig
conilict kan vermijden.
China's eischen.
In de verklaring, welke maarschalk Tsjiang
Kai-sjek gisteren te Koeling heeft afgelegd,
zeide hij, dat vier punten de houding van
China ten opzichte van Japan bepaalden,
namelijk in de eerste plaats, dat geen en
kele overeenkomst de territoriale integriteit
Verwachting: zwakke tot matige
noordelijke tot oostel. wind.
Ged. bewolkt, weinig of geen
regen in 't noorden, in het
zuiden droog weer. Warm
overdag.
Verdere vooruitzichten: waar
schijnlijk nog droog en vrij
warm.
van China mag aantasten, zoomin als de
soevereine rechten van het land. In de
tweede plaats kan een onwettige wijziging
van den politieken raad van Hopei en
Tsjahar niet worden toegestaan, omdat het
statuut van dezen raad door de centrale re
geering is vastgesteld. In de derde plaats
kan niet worden toegestaan, dat plaatselijke
officieren, welke door de centrale regeering
benoemd zijn, onder druk van buiten over
geplaatst worden. In de vierde plaats zal de
regeering te Nanking niet kunnen dulden,
dat aanmerkingen worden gemaakt op de
posities welke de troepen van het 29e leger
hebben ingenomen.
Deze vier punten vormen voor China de
minimum basis voor de onderhandelingen.
Wij wenschen den vrede, doch niet den
vrede tot iederen prijs. Indien wij de ver
plichtingen tegenover ons ras aanvaarden,
dan weten we dat daarbij geen enkele te
genstelling bestaat tusschen Noord en Zuid
en dat iedereen met ijzeren discipline de
richting, welke de regeering aangeeft, moet
volgen.
Blijkens een persbericht uit Hankou zijn
reeds ongeveer 60.000 man troepen der cen
trale Nanking-regeering de provincie Hopei
binnengerukt. Deze troepen dragen dezelf
de uniform als de soldaten van het 29ste
leger.
Ook de Mongolen ten iooneele?
Uit Nanking wordt gemeld, dat vijf bri
gades cavalerie ongeregelde Mongoolsche
troepen, gesteund door driehonderd vlieg
tuigen, zich in Noord-Tsjahar concentreeren
met het doel incidenten uit te lokken in
Sjensi en Soei Joean.
Snelle toevoer van
versterkingen.
Donderdag wordt het eerste trans-port
troepen uit Japan verwacht. Japansche ver
sterkingen uit Mandsjoerije blijven Tientsin
binnenstroomen met tanks, kanonnen en
vliegtuigen. De Japansche effectieven in
Noord-China omvatten op het oogenblik 25
duizend man, tegen 6000 bij het uitbreken
van het conflict. De luchtvaartdienst tus
schen Shanghai en Noord-China is geheel
onderbroken.
Naar wij uit de N. R. Ct. vernemen, is ge
neraal C. J. Snijders, oud-opperbevelhebber
van land- en zeemacht, eere-voorzitter van
het Verbond voor Nationaal Herstel, uit dit
verbond getreden.
Als het tot rust is gekomen.
In een interview met een vertegenwoordi
ger van de „A.B.C." heeft generaal Franco
sprekend over den derden zoon van ex-ko
ning Alfonso, den infante Juan, verklaard,
dat diens aanbod aan de zijde der Franco
troepen mede te strijden reeds eenige malen
van de hand is gewezen. „Ik wil geen le
ven op het spel zetten, dat ons van waarde
kan zijn. Als Spanje tot rust zal zijn geko
men. zal het zijn koning roepen. Deze zal
niet als veroveraar, doch als vredestichter
komen", aldus generaal Franco.
Minister van Economische Za
ken zou geen prijs stellen op
verdere behandeling van het
voorontwerp.
In de dezer dagen gehouden vergadering
van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Oostelijk Noord-Brabant te Eind
hoven onder voorzitterschap van den onder
voorzitter der Kamer, den heer J. C. J. Boe
len, werd, volgens de Msb., bij het ter sprake
komen van het voorontwerp-landbouworde-
ningswet door den hoer K. v. d. Putt mede
gedeeld, dat het hem bekend is, dat de hui
dige minister van Economische Zaken geen
prijs stelt op verdere behandeling van dit
voorontwerp.
De wereldconferentie der kerken, waar de
kerken van 45 landen zijn vertegenwoordigd,
heeft eenstemming besloten een boodschap
te zenden aan de Duitsch-Evangeiische kerk.
De vertegenwoordigers van deze kerk
mochten de conferentie niet bijwonen van
de Duitsche regeering; hun passen werden
ingetrokken.
Verder werd besloten een delegatie te zen
den om deze boodschap te overhandigen. De
boodschap luidt als volgt:
„Wij zien de ernst van den strijd, waarin
niet alleen uw kerk, doch ook de Roomsch-
Kathoiwke kerk is gewikkeld tegen de ver
strooiing en het onderdrukken van het
Christelijke getuigenis. Wij, uw broeders in
de andere kerken, zijn een met u, lijdende
broeders van de Duitsche Evangelische kerk
in liefde en gebed"