Het land zonder nachten
Van een gemeente die auto
busondernemers dwars zit
De Lappen bereiden ons een koninklijk welkom
Graanhandelaren
teleurgesteld
Overgestoken vóór
passeerenden trein
Roofoverval op dokter
Houdt den dief!
WIJ ERVAREN DE VERLATENHEID VAN HET HOOGE
NOORDEN. WAT HET RENDIER VOOR LAPLAND BE-
TEEKENT. EEN BAD IN DE IJSZEE.
Onze Groningsche reisjourna
liste vertoeft thans in het Noor
delijkste deel van Lapland..
Zij heeft den Poolcirkel over
schreden. Opnieuw weet zij ons
te boeien met de geestige beschrij
ving van haar avonturen, welke
beschrijving wij hieronder laten
volgen.
Landböle, Aug. 1937.
Er is misschien wel niets waar in den
loop der tijden zoovéél wijzen en waar
zegsters over aan het malen zijn geslagen
dan over het noodlot, dat altijd alles an
ders uit doet pakken dan je met menschelijk
vernuft en koffiedik zoudt hebben ge
dacht.
Nadat ik eerst een uur lang door Rova-
niemi beende van de eene autoriteit naar
de andere om, ondanks het feit dat het
postkantoor al was gesloten tóch nog een
plaats in de postauto te bespreken, kwam
ik een kwartier nadat dit was gelukt, de
plaats weer afbestellen. Inmiddels had de
Voorzienigheid me n.1. samengebracht
met een Duitschen dokter, die met een
eigen auto naar Petsamo ging om daar
wetenschappelijk naar de Middernachtzon
te kijken, ultraviolette stralen te meten
e.d. Natuurlijk was het prettiger om met
hem mee te rijden, dan de 530 km. lange
tocht te ondernemen in een bus in gezel
schap van menschen die ik niet kon ver
staan, ofschoon hij me wel vooraf waar
schuwde, dat de wagen nogal klein was en
oud en dus niet erg comfortabel. Ondanks
die waarschuwing was ik toch nog... laat
ik zeggen „verrast" over het open vehi-
keltje dat knallend voor mijn hotel stopte
en dat veel leek op zoo'n tuffie uit een
geïllustreerd mopje. Beleefdheidshalve be
weerde ik nog, dat 't op een afstandje nog
heel wat leek, maar toen kwam de trot-
sche eigenaar in vuur en zei, dat was juist
de grootste deugd van zijn auto, dat hij
zoo klein was en zoo komisch, en inder
daad, de wagen bleek aan zeer hooge
eischen te voldoen.
Over de Poolcirkel.
Het eerste evenement op den
'weg naar de IJszee beleef je, wan
neer je 8 km. voorbij Rovaniemi
over de Poolcirkel rijdt, iets wat
je trouwens niet zoudt merken
als er geen bord stond waarop je
in 4 talen op dat moment wordt
geattendeerd.
Verder is er de eerste 200 km. niet veel
bijzonders te zien; de huizen en de witte
koeien worden weldra schaarscher en na
het dorpje Nampajarvi volgt dan 50 km.
volslagen wildernis, waar de weg onophou
delijk door een naaldbosch loopt, dat zich
naar beide zijden 100 km. en meer uit
strekt.
Maar ook zij werden steeds groo-
tere zeldzaamheden en het werd
zoo, dat overal de menschen op 't
geluid van een naderende auto
naar buiten kwamen gerend (onze
wagen was al van héél ver te
hooren!), om ons in 't voorbijgaan
toe te wuiven, terwijl de kleine
meisjes een schuchter kniebuiginkje
maakten.
In stomme verbazing scharen
de Lappen zich om ons vehikel
Het vcrmakelijkst echter was het, wan
neer we in een dorpje stopten.
Dan stond meteen een groote schaar
nieuwsgierigen in zwijgende aandacht
rond de auto, liep er keurend omheen,
knielde er bij neer om hem ook eens van
onderen te bekijken en allen probeerden
met ernstige gezichten of ze 't. geval ook
op konden tillen. Moest mijn reisgezel iets
aan den motor nazien en opende hij daar
toe de motorkap, dan bogen zich samen
met het zijne, een dozijn Finsche hoofden
in intense belangstelling mee naar bin
nen, zoodat er voor hem vrijwel niets te
zien overbleef en hij zich nauwelijks kon
oprichten zonder een paar van die Lapland
sche wipneuzen nog meer in te deuken.
Dat was nog eens een gemak
kelijke douane!
Na 220 km. komt men bij Vuotso
aan een douanekantoor en daar
ontdekte ik, dat m'n pas in Ro
vaniemi was. Allerlei angstige ge
dachten van niet verder kunnen e.
d. schoten al door m'n hoofd en
ik begon reeds ontstelde Finsche
gebaren in de lucht te slaan.
Maar de tolbeambte nam 't geval veel
kalmer op dan ik zelf: „Welk hotel? Kamer
no. 8? Dan konden we wel doorrijden, hij
zou morgen wel even opbellen of 't in orde
was." Zoo gaat het in dat land, waar ieder
zelf eerlijk is en anderen volkomen ver
trouwt. De bedoeling van dit grensstation
zoo ver van de grens is, dat men in Noord-
je er maar voor over hebben. Uiterlijk
schoon komt er in Lapland ook niet zeer
op aan, omdat er daar toch niemand op
let en je voelt je er beter thuis in een
trainingspak dan in een of ander chique
modernigheidje, tenminste als je op alle
granietheuvels wilt klimmen om over de
eindelooze bosschen uit te zien of door 't
dichte geboomte heendringen tot een rivier
met een bruisende stroomversnelling.
Wij zien rendieren.
Langzamerhand wordt het landschap
minder eentonig, doordat de bergen iets
hooger worden en het bosch vaker wordt
onderbroken door meren en rivieren, ter
wijl ook steeds meer van die schilderach
tige witte berkjes tusschen de naald-
boomen staan.
Na Ivalo, op 295 K.M., zie je bovendien
gedurig rendieren, die 's zomers in het
wild rondloopen en tegen den winter met
speciaal daarvoor gedresseerde honden
weer worden opgespoord en bijeengedre
ven. Ieder eigenaar herkent zijn die.ren ge
makkelijk aan de in de ooren geknipte
merken, terwijl de jongen die in den zo
mer zijn geboren, het moederdier volgen.
Dag en nacht straalt de zon.
Over dit wonderlijke land met zijn won-
derb'ke bewoners straalt dan nog dag en
nacht de zon, die heel in 't Noorden bij
Liinahameri gedurende 73 dagen niet on
der gaat, waardoor je al gauw niet meer
weet of het gisteren, of vandaag of al
morgen is, ook al, doordat je op allerlei
tijden gaat slapen, behalve 'snachtst Ik
raakte dan ook heelemaal de kluts kwijt
en wist niet meer wanneer ik moest ont
bijten en wanneer avondeten. Inlichtingen
daarover in het hotel brachten me alleen
nog verder van de wijs, totdat ik er achter
kwam, dat men in Finland 's morgens om
8 uur gaat „theedrinken", om 12 uur „ont
bijten" en om 5 uur „middageten". Ten
einde de verwarring nog wat grooter te
maken, was het alle dagen zóó heet, dat
ik me eerder in de tropen dan op 70 gra
den Noorderbreedte waande, tót er een re
gendag kwam en ik den heelen dag liep te
klappertanden, ofschoon ik toch alle kou
sen en wollen jumpertjes had aangetrok
ken, die ik bij me had.
De „belangrijkheid" van de ha
ven „Liinahameri".
De haven van Liinahameri blijft, dank
zij den Golfstroom, den geheelen winter
ijsvrij en wordt daarom nogal eens als
vreeselijk belangrijk beschreven, iets waar
aan ik evenwel niet erg geloof, zoolang er
door Lapland geen spoorweg loopt om de
goederen naar het Noorden te transpor-
Lapland tolvrije goederen kan gebruiken,
zoodat de prijzen van levensmiddelen, ben
zine e.d. die door extra vervoerkosten vrij
hoog zouden zijn, weer gestabiliseerd wor
den. Hieraan is het te danken, dat het le
ven in dat afgelegen gedeelte niet duurder
is dan in Zuid-Finland.
Menschenschuw.
Wie meent, dat in Lapland de Lappen
om zoo te zeggen voor het grijpen zijn,
heeft het mis en ieder die eenmaal een
indruk heeft gekregen van de groote een
zaamheid van het land, begrijpt ook wel,
dat het eigenlijk een gelukkig toeval is als
je een paar van die ouwelijke menschjes
met hun aapachtig lange armen ontmoet,
want de 3000 Lappen zijn verspreid over
een oppervlakte van 80.000 k.m.2; bovendien
zijn ze heelemaal niet gesteld op die rare
touristen en vertbonen zich in het reissei-
zoen zoo weinig mogelijk op den weg,
maar trekken naar de bergen, waar hun
rendieren ook minder last hebben van de
muskieten.
Onplezierige ontmoeting.
Van dat gonzende, stekende, zuigende
goedje krijg je n.1. meer te zien dan je lief
is: venijnige kleine mugjes, die zich in je
vel vastbijten, ordinaire treiterende mug
gen en groote snorrende brommers, die 't
allemaal speciaal op buitenlandseh bloed
voorzien hebben. Zoodra de auto stilstond
kwamen ze bij honderden aangedanst en
zouden waarlijk in staat zijn al je pleizier
te bederven, als er niet een nationaal te
gengif bestond. Dc Laplanders smeren zich
n.1. met teer in en daar dit zeer afdoende
moet zijn, tegen de lastige insecten, heeft
de wetenschap deze substantie in een meer
beschaafd muggentinctuur weten om te
zetten, het „pikiöljya," dat. nog wel akelig
stinkt en je vlekkerig bruin maakt en ook
niet weggewasschen kan worden, maar
tenminste die muggenbende een uur lang
op 5 c.m. afstand houdt, waarna je je op
nieuw moet insmeren.
Hoe noordelijker ik kwam. des te zuidelij
ker mijn gezicht dus werd, maar dat moet
Rendieren aan Laplandsch veer.
Voor de Lappen zijn de rendieren t
onontbeerlijk, want hij gebruikt ze
als trekdibr,' drinkt hun "melk, eet
hun vleesch, maakt van hun vel
jassen en schoenen en van hun
beenderen en geweien allerlei ge
bruiksvoorwerpen, van eenvoudige
messeheften en servetbanden tot de
ingewikkeldste kapstokken toe. De
laatstgenoemde voorwerpen worden
naar de steden getransporteerd voor
den verkoop aan meer geciviliseerde
leden der maatschappij.
En dit dier, dat zich zóó tot zijn laatste
vezel der m-enschheid opoffert, is tevreden
met uiterst sober voedsel, het rendiermos,
dat hij ook nog zelf zoekt en 's winters
diep van onder het sneeuwdek te voor
schijn moet graven.
teeren gedurende den tijd dat alle andere
havens zijn dichtgevroren en zoolang Lap
land zelf nog niet meer uitvoert dan 2
stokvisschen en 1V2 rendiervel.
Aangezien Liinahamerie echter maar aan
een inham van de Noordelijke IJszee ligt,
vóelden wij ons verplicht om nog 3 uur
over de bergen naar de kust te wandelen,
teneinde over zee in de richting van de
Noordpool te staren, die nog maar 2300
K.M. weg was. voor mij niet eens veel ver
der dan mijn huis.
Natuurlijk wou ik ook in de IJszee zwem
men, maar ik zal eerlijk zijn en bekennen,
dat ik niet verder ben gekomen dan m'n
enkels! toen werd het mij tè ijselijk: 6
graden!
M'n reisgenoot is er wel heelemaal in
geweest, hoewel hij zelf beweerde, dat 't
naar een idéé was! En dat was het ook,
want toen ik een plons hoorde en me
omdraaide, om dat historisch gebeuren met
eigen oogen te aanschouwen, zat hij ook al
weer op den kant te kijken. Ik vroeg nog,
of het „lekker" was, maar hij mompelde
iets, dat niet bepaald als een bevestigend
antwoord klonk
Ken schuimende waterval onderbreekt
het eentonige landschap.
Eén is er zelfs krankzinnig ge
worden.
Onderbieding der tarieven van
spoor en tram?
De afdeeling voor de geschillen van be
stuur van den Raad van State te 's-Gra-
venhage heeft gisteren behandeld beroepen
van A. M. te Schiedam en B. en W. dier
gemeente tegen een beschikking van Gede
puteerde Staten, waarbij de aan M. ver
leende vergunning tot het in werking
brengen van een autobusdienst tusschen
Schiedam en Rotterdam, is ingetrokken.
Ged. Staten gingen tot dezen maatregel
over, omdat M„ ook na herhaald aandrin
gen, niet aan de aan zijn vergunning
verbonden voorwaarde, tijdige goedkeuring
van tarieven door Ged. Staten, aan te
vragen, had voldaan.
Ged. Staten meenden bovendien, dat hier
onderbieding der vervoertarieven van spoor
en tram plaats vond.
Dit laatste heeft de ondernemer ontkend.
De heer Kraak Steemann, secretaris van
den Nederlandschen Bond van Autobus-
dienstondernemers, betoogde, dat Ged. Sta
ten verwarring hebben gesticht door ge
lijkstelling te eischen met de spoorweg
tarieven, welke zij echter niet kenden. M.
wilde zijn tarief gelijk maken aan dat van
de tram, maar dan ook op trajecten, die de
tram voor 5 cent rijdt, dit eveneens doen.
Een tarief, dubbel aan dat van de tram,
komt immers neer op een vervoerverbod-
Pleiter betoogde, dat Ged. Staten
op lichtvaardige wijze de zwaarste
straf op M. hebben toegepast. Bo
vendien heeft de rijksverkeersin
spectie, na de inwerkingtreding van
het reglement autovervoer personen
de tarieven ongewijzigd goedge
keurd.
Ir. Nieuwenhuis, directeur der Rotter-
damsche Tramwegmij., merkte op, dat het
vervoer, dat M. heeft als gevolg van het
niet nakomen van zijn verplichtingen, gaat
ten koste van anderen, in hoofdzaak van
de gemeente Rotterdam.
Ook meende ir. Nieuwenhuis, dat deze
dienst oneconomisch en overcompleet is,
daar de R.E.T. volledig voorziet in de vcr-
keersbehoefte.
Namens de gemeente Rotterdam verzocht
pleiter te willen adviseeren, de vergunning
ongedaan te maken.
De heer Kraak steemann,, repli-
ceerende, merkte op, dat men uit
het betoog van ir. Nieuwenhuis
heeft kunnen opmaken, wat er
achter het besluit van Ged. Staten
steekt. De gemeente Rotterdam
zit steeds de autobusdienstonderne-
rners dwars1, zóó erg, dat één van
hen reeds een jaar in een krank
zinnigengesticht zit.
De concurrentie heeft echter met dit ge
val niets te maken en wordt erbij gehaald
om de zaak scheef te trekken. Bovendien
als er sprake is van rechten, dan heeft M.
de oudste,. De tram is op dit traject na
hem gekomen door overneming van een
plaatselijke buslijn te Schiedam.
De beslissing der Kroon volgt later.
Ernstig ongeluk op onbewaak-
ten overweg te Enschedé.
Dinsdagavond trachtte de 12-jarige T.
Klijnsma een onbewaakten overweg, in de
spoorlijn EnschedéBoekelo met zijn rijwiel
over te steken, juist vóór een uit laatst
genoemde plaats komenden trein. De ma
chinist, die het gevaar zag, remde uit alle
macht, maar tevergeefs. De fiets werd door
een der buffers van de locomotief geraakt,
tengevolge waarvan de jongen een eind
werd weggeslingerd.
Met een schedelbreuk werd hij naar het
ziekenhuis overgebracht, waar hij gister
nacht aan de gevolgen is overleden.
Bandieten in Den Haag.
Dinsdagavond omstreeks 8 uur werd er
bij dr. de R„ op het Oranjeplein te 'sGra-
venhage, gebeld en daar hij alleen thuis
was, deed de dokter zelf open. Er stonden
twee mannen voor de deur, die, nadat zij
binnen waren gelaten, dr. de R. aanvielen,
mishandelden en hem van f 30 beroofden.
De daders wisten daarna de vlucht te
nemen.
Dr. de R. bekwam eenige niet ernstige
verwondingen in het gelaat.
Zijn poriemonnaie redde hem.
Nader vernemen wij, dat zich Zaterdag
avond ten huize van den dokter reeds
dezelfde personen hebben vervoegd, die den
overval hebben gepleegd. Zij hebben den
dokter toen een brief overhandigd, waarin
de naam van een patiënt stond, die drin
gend geneeskundige hulp noodig had.
Blijkbaar was het te doen om den ge
neesheer uit zijn huis te lokken om dan
een inbraak te plegen, want aan het op
gegeven adres woonde niemand van dien
naam en niemand, die geneeskundige hulp
noodig had.
Gisteravond zijn de beide mannen
naar de dokter opgaf een groote en een
kleine, naar schatting 23 a 24 jaar oud
teruggekomen en hadden opnieuw een
brief meegebracht. Toen de dokter had
opengedaan, kwamen zij de trap op, wil
den hem den brief overreiken, doch gre
pen hem op hetzelfde moment aan.
Volgens verklaring van dr. de R. was de
een gewapend met een gummistok en een
boksijzer of een revolver. Dit laatste staat
nog niet vast. De ander had geen wapen
bij zich.
Er ontstond een worstelpartij, waarbij
plotseling een van de mannen den aange
vallene iets toeschreeuwde van: „Wij wil
len een schadeloosstelling hebben'..
Dr. de R. heeft hen daarop zijn porie
monnaie gegeven, welke ongeveer 30 gul
den bevatte en daarop zijn de mannen on
middellijk verdwenen.
Het onderzoek in deze zaak is in vollen
gang. Er hebben echter nog geen aanhou
dingen plaats gehad.
Wederom een protest tegen het
voorontwerp Landbouworde-
ningswet 1937. Particuliere
handel dient uitgeschakeld.
Het comité van graanhandelaren heeft
dezer dagen een adres gezonden aan den
minister van Economische Zaken, waarin
het zijn bezwaren uiteenzet togen het op-
langs gepubliceerde voorontwerp Land-
bouWordeningswet 1937. Het comité kantte
zich tegen het blijkens dat ontwerp voor
trekken van do belangen van den land
bouw boven de belangen van de niet-agra-
rische bedrijfsgenooten. Voorts achtte het
comité het ongewenscht, dat zonder meer
zou worden overgegaan tot geleidelijke uit
schakeling van den handel in landbouw
producten en overdracht daarvan aan amb
telijke en agrarische lichamen.
Gedurende de jaren van landbouw-
crisisbeleid heeft de handel in
landbouwproducten zich veel beper
kingen moeten laten welgevallen, en
thans nu een economisch herstel
optreedt, lag het in de lijn der ver
wachtingen, dat de banden, waarin
de handel en industrie tengevolge
van dit beleid gesloten lagen, losser
zouden worden gemaakt. Het voor
ontwerp Landbouwordeningswet wil
echter de thans bestaande toestan
den niet alleen permanent maken,
doch bevat op sommige punten nog
een verscherping van het tot dusver
gevolgde crisisbeleid.
Als conclusie van zijn beschouwingen
verzocht het comité den minister zijn
goedkeuring niet te willen verleenen aan
dit voorontwerp, doch integendeel, voorzoo
ver de noodzakelijkheid bestaat van maat
regelen in verband met wijzigingen in de
structuur van het internationale ruilver
keer, daarbij juist krachtig te streven naar
het ingeschakeld houden van den particu
lieren handel, zij het met toepassing van
een geordende samenwerking.
Wilde aohtervolging in het hartje
van Amsterdam.
Den vorigen nacht hebben twee mannen
ingebroken in een karrenverhuurderij in de
Goudsbloemstraat te Amsterdam. Zij sta
len een bedrag van f 15, maar werden toen
zij er met dit geld vandoör wilden gaan,
door voorbijgangers en buren opgemerkt.
De beide inbrekers zetten het op een loo-
pen, maar zij werden door de voorbij
gangers achtervolgd.
Een wilde jacht ontketende zich.
De achtervolgers vermeerderden
allengs in aantal, zonder dat zij er
in konden slagen de vluchtenden in
te halen. Toen men echter uit de
nauwe straten van de Jordaan op
het Haarlemmerplein aanlandde,
raakte men het spoor bijster.
In geen velden of wagen waren de
vluchtenden te bekennen. Onverrichterzake
keerden de achtervolgers derhalve naar
hun woningen terug.
