Een veulen vergiftigt Watis paratyplms?
Harenkarspel
Wij lossen 't raadsel op
Een eerlijk schuldenaar
Vart een jong paardje
dat_ een pink_ werd
Brand op Italiaansch
hospitaalschip
Aan diarrhée lijdend dier goedgekeurd
Amokmaker dood vier
menschen
Argentinië richt nota aan
de Ven Staten
Amerikaansche senaat staat
heliumuitvoer toe
Een zachte winter
verwacht
W DE KWAAL HEEFT NIETS MET
EEN ZONDERLING GEVAL, VOL TEGENSTRIJDIG
HEDEN.
ONZE COURANT ALS DETECTIVE.
ONZE REPORTERS ZWERMEN UIT.
HET SPOOR WORDT HEET.
GEEN BACTERIOLOGISCH ONDERZOEK
BIJ DE KEURING.
WAAROM ZWEEG DUIN?
WIJ KRUISEN HET PAD DER POLITIE-AUTORITEITEN.
NOG MEER PIJLEN OP ONZE BOOG.
De twijfel, welke Woensdag en ook gisterochtend nog
heerschte omtrent de ware aard der vele ziektegevallen
In de buurtschappen Kalverdijk, Tuitjenhorn en Kerke-
buurt, gemeente Harenkarspel, werd gisterenmorgen op
gelost door een telegram van de Rijkslaboratoria te Utrecht
meldende, dat in de resten van het toegezonden vleesch
paratyphusbacillen waren aangetroffen.
Hierdoor kwam dus onomstootelijk vast te staan, dat
het door slager Duin afgeleverde vleesch met parathyphus-
bacillen was besmet.
EEN ZONDERLING GEVAL VOL
TEGENSTRIJDIGHEDEN.
Het spreekt vanzelf, dat wij in ons ver
slag van gisteren slechts de feiten hebben
vermeld, zooals ze ons ter oore waren geko
men, en zooals wij ze door eigen aanschou
wing hadden kunenn vaststellen.
Bij de reconstructie van het gebeurde
stootten wij echter op zulke tegenstellingen
in de verklaringen van de personen, die wij
hadden bezocht. Zoo stond vast, dat de
chauffeur Kleijbroek, in dienst bij de Wed.
Spaans te Kalverdijk, reeds Donderdag ziek
was geworden en volkomen dezelfde ziek
teverschijnselen vertoonde als de andere
lijders.
De bewuste koe, waarvan men
aannam, dat de besmetting afkom
stig was, werd echter eerst Vrijdag
door veearts Wester goedgekeurd.
Dit was de eerste tegenstrijdigheid.
Bij nader onderzoek, Woensdagavond nog
laat ingesteld, liepen wij ook vast op het
feit., dat enkele menschen verklaarden van
het vleesch te hebben gegeten en zich hoe
genaamd geen ziekteverschijnselen bij hen
vertoonden.
Tegenstrijdigheid nummer twee
dusl
Ook frappeerde ons dat enkele patiënten
spraken over pinkenvleesch, dat zij gege
ten zouden hebben, terwijl èn veearts Wes
ter èn slager Duin met geen woord repten
over het slachten van een pink.
Reeds in ons verslag van gisteren merk
ten wij op, dat volgens de opgave van den
Keuringsdienst geen pink was geslacht.
Hier was tegenstrijdigheid num
mer drie.
ONZE COURANT ALS DETEC
TIVE.
De geheele kwestie werd op onze redactie-
bureaux aan alle kanten bekeken en iedere
combinatie onder oogen gezien. Wij kwa
men daarbij to de volgdende
MOGELIJKHEDEN.
a. De keuring van de koe was niet
deugdelijk geweest en het beest be
smet. Dan stond het ziektegeval van
Kleibroek los van de rest en was een
bloot toeval.
b. Duin, die een bekend noodslach-
ter is, was voor de verleiding bezwe
ken en had vleesch van een ziek
dier tegelijk met dat van de bewuste
koe verkocht. Dit beest moest dan
enkele dagen tevoren geslacht zijn,
waardoor de ziekte van Kleibroek te
vens was opgehelderd.
c. De ziekte was teweeggebracht
door een dier, dat eerder was ge
slacht dan de koe èn was goedge
keurd Dit beest zou dan ziek moeten
zijn geweest, welke ziekte niet door
den veearts zou zijn opgemerkt.
Het is duidelijk, dat in de gevallen a en c
slager Duin vrijuit ging en de veearts als
de verantwooordelijke voor de ernstige
vleeschvergiftiging moest worden akngc-
jnerkt.
Onze reporters zwermen uit.
Nauwelijks was de krant gisteren ter perse
of de leden van onze redactiestaf verlieten
elk met een verschillende opdracht onze
bureaux en zwermden naar alle kanten uit,
Al spoedig kwam toen vrijwel als zeker
vast te staan, dat de besmetting met para
typhusbacillen niet door het vleesch van de
bewuste koe kon zijn veroorzaakt.
Het dier was namelijk steeds volkomen ge
zond geweest en er waren nooit eenige af
wijkingen bij geconstateerd. De koe was op
geruimd omdat ze een slechte bek had,
waardoor ze niet goed kon kauwen en te
mager bleef.
De behandelende veearts had tot afslach
ten geadviseerd en zoo was het beest bij sla
ger Duin terecht gekomen, die volkomen
reglementair keuring had aangevraagd bij
het Hoofd van den Keuringsdienst, Kring
Oudkarspel, veearts Wester te Schagen.
Het spoor wordt heet.
Een onzer reporters, die tot taak had de
tegenstrijdigheid in de benaming van het
vleesch op te lossen, had meer succes.
Nogmaals kwam vast te staan, dat slager
Duin in den loop van de week bij verschil
lende zijner klanten pinkenvleesch had aan
geboden, terwijl volgens den Keuringsdienst
door hem geen pink was geslacht.
Een krantenman moet op z'n tijd kunnen
zwijgen. Wij kunnen dus niet zeggen hoe wij
het vernamen, maar laten wij zeggen dat
het zoele Oosterbriesje ons influisterde, dat
zekere Jan Glas, die aan den buitenkant van
Kalverdijk woont, er wel meer van zou we
ten Hij immers doet nog al eens zaakjes met
slager D. en slacht zoo nu en dan 'n beestje
voor hem, omdat Duin niet goed meer kan
zien. En Jan Glas wist er inderdaad meer
van:
Op Zaterdag 31 Juli, des avonds om
9 uur heeft hij voor slager Duin een
veulen geslacht, na dit eerst op de
boerderij in de Schermer van de
wed. Verburg te Noordscharwoude
te hebben gehaald.
Het dier kon, zeide Jan. niet staan, maar
het was een „monster-beestje".
Levend was het veulen aangevoerd en in
het slagerijtje van Duin had Jan het uit
zijn lijden verlost.
Het was Jan wel opgevallen, dat het
erg dikke pooien had.
Geen bacteriologisch onderzoek
bij de keuring.
De keuring geschiedde Maandag daarop
door Veearts Wester. De bout was toen
opgehangen.
De verklaring van den slager, dat
het veulen wegens kreupelheid
was afgemaakt, is blijkbaar de basis
geweest waarop de veearts zijn keu
ring heeft verricht. Althans een bac
teriologisch onderzoek, dat in een
geval waarin de reden der nood-
slachting allerminst vaststaat strikt
noodzakelijk is, bleef achterwege en
het cadaver werd voor de con
sumptie vrij gegeven.
Waarom zweeg Duin?
Merkwaardig is, dat Duin, die gisteren
don geheelen middag door de politie aan
den tand is gevoeld, er blijkbaar met geen
woord over gerept heeft, dat Jan Glas het
veulen had geslacht, want dit feit was den
autoriteiten na hun bezoek aan Duin nog
niet bekend.
Dit stilzwijgen van Duin is te meer op
vallend, omdat hij daardoor volkomen de
waarheid tegenover den veearts kan heb
ben gesproken, toen hij er niet van repte,
dat het beest doodziek was en zware di-
arrhee had.
Wij kruisen het pad der auto
riteiten.
Mot de verkregen kennis verrijkt, richt
ten wij aldra de „st.even" van onze auto
naar het Zuiden, om den voormaligen ei
genaar van het veulen te interviewen.
Spoedig waren wij bij de fraaie villa
van Mevr. Verburg aangekomen, die zoo
vriendelijk was ons onmiddellijk te woord
te 'staan.
Neen, zij wist niets van het veulen af,
maar haar zoon Peter, die op de boerderij
aan het dorschen was, zou ons wel kunnen
inlichten; hij beheert namelijk het land
bouwbedrijf. Juist zouden wij ons dus naar
die boerderii begeven, toen een auto kwam
aansuizen, bestuurd door den gemeente
secretaris van Harenkarspel, den heer Es-
sing.
Voor de deur van mevrouw de wed. Ver
burg stapten uit burgemeester Nolet van
Harenkarspel, gemeenteveldwachter Kern-
pers en de rijksveldwachter van Burgerbrug
1-Iet heele gezelschap waren wij dien mid
dag al meer tegengekomen, o.a. bij slager
Duin, Wij wisselden dus 'n vroolijke groet
met een der inzittenden en terwijl de heeren
informeerden snorde onze redactiewagen al
weer langs het spoorwegemplacement van
Noordscharwoude.
Nauwelijks stonden wij met den heer Ver
burg, die achter de dorschmachine bezig
was, te praten of daar kwamen de poli
tiemannen het erf opgewandeld om hier
hun onderzoek voort te zetten.
Wij waren hen dus juist een slag voor
geweest, maar twijfelen niet of zij zullen
het van den sportieven kant hebben opge
vat en ons gaarne onze voorsprong hebben
gegund.
Door de spoedige komst van de autoritei
ten, waarvoor wij natuurlijk in alle beschei
denheid moesten plaats maken, was de
bron Verburg voor ons afgesloten.
Nog meer pijlen op onze boog.
-s
Wij wendden ons toen tot den veearts
den beer Rempt van Nieuwe Niedorp, die
ons bevestigde, dat hij bij het veulen van
Verburg was geroepen.
Het beest was doodziek en leed aan
een heftige darmaandoening, waar
om de heer Rempt tot afslachting
adviseerde.
Het veulen wordt een pink.
De rest laat zich gemakkelijk raden. Na
dat de bout was goedgekeurd ging het loo-
ze slagertje zijn klantjes af en presenteerde
heerlijk blank pinkenvleesch tegen een ci
viel prijsje.
Het veulen was een pink geworden en de
paratyphusbacillen werden naar mensche-
lijke berekening op deze wijze kwistig
rondgestrooid onder de argelooze vleesch-
minnende inwoners van de buurtschappen
der gemeente Harenkarspel.
Op ziekenbezoek.
Vroeg in den middag zijn wij nog even bij
enkele zieken aangeweest. Sommigen knap
ten al weer wat op.'Het blijkt, dat de jon
geren gemakkelijker doorkomen, dan de
ouderen. De wed. Spaans was er bv. gister
veel erger aan toe dan Dinsdag. Haar
zoon Jan daarentegen is al bijna weer op
de been.
De heer Duyvis, wethouder van Haren
karspel, was nog erg ziek.
De crisis is bij de meesten nog lang niet
voorbij en de auto's der heeren doktoren
kruisten herhaaldelijk onzen weg.
De slotsom
Naast de velen in Harenkarspel, die plot
seling in een hevig en smartelijk lijden zijn
gestort is dezen zaak ook voor de andere
betrokkenen uiterst pijnlijk.
Men dient natuurlijk het rapport van de
deskundigen, die met het onderzoek zijn
belast, o.a. de heer Odé uit Heemstede, in
specteur van de Volksgezondheid,, Burge
meester Wijnveld van Oudkarspel en den
heer Wester, respectievelijk voorzitter en
directeur der keuringskring Oudkarspel af
te wachten, alvorens definitieve conclusies
te trekken, maar vast staat, dat hier door
sommige betrokkenen een grof bedrog is
gepleegd en niet die maatregelen zijn geno
men die noodig waren en dus op hoogst on
verantwoordelijke wijze met de gezondheid,
ja het leven van velen is gespeeld.
DERTIEN DOODEN BIJ INSTORTING
VAN HUIZEN IN NEW YORK.
In New Brighton in den staat New York
zijn twee woonhuizen ingestort. Tot dusverre
zijn dertien lijken uit de puinen geborgen.
Het totale aantal slachtoffers staat nog niet
vast. Men veronderstelt, dat de zware regen
val en binnendringend water de fundamen
ten der huizen heeft ondermijnd.
DE KWAAL HEEFT NIETS MET
TYPHUS TE MAKEN.
Nu het zeker is, dat in het ter keuring aan
het Centraal Laboratorium te Utrecht ge
zonden vleesch paratyphus-bacillen aanwe
zig waren, kunnen wij aannemen, dat de
kleine honderd inwoners van Harenkarspel,
bij wie zich de bekende ziekteverschijnselen
voordoen, met den paratyphusbacil besmet
zijn.
Het woord „paratyphus" heeft een beang
stigenden klank; wij meenen goed te doen,
mede ter geruststelling van onze lezers, iets
naders over den aard en het verloop van
deze ziekte te vertellen.
„Para" beteekent letterlijk „tegen";
paratyphus wil zeggen een ziekte dir
eenigszins als typhus verloopt, doch
met deze kwaal in wezen niets te
maken heeft.
Koortsen treden sneller op.
Het is inderdaad frappant dat de symp
tomen van de paratyphus zooveel gemeen
hebben met die van de bekende vlek- of
buiktyphus. Ook bij de paratyphus hooge
koortsen, doch, terwijl deze bij typhus den
lijdef eerst na geruimen tijd aangrijpen
zooals bekend loopt de typhuspatiënt eerst
eenigen tijd met „iets anders onder de leden"
rond treedt de koorts bij den paratyphus-
lijder vrij plotseling op.
Wij maken dit thans van nabij mee.
Bijna onmiddellijk na het eerste gevoel van
onwelzijn, moesten de slachtoffers van
vleeschvergiftiging te Ilarenkarspel, rillend
van koorts, naar bed.
Het gansche verloop van de paratyphug
draagt trouwens een heftig karakter. Het
proces duurt echter korter dan bij tvphus
terwijl ook minder gevaar voor complicaties
en herhalingen dreigt.
Gelijke symptomen tusschen beide kwalen
vormen overigens (Ie darmstoringen: diar-
rhee braken, buikpijnen, waarbij het geen
zeldzaamheid is, dat de patiënten van 25 tot
30 maal in één nacht het bed moeten verla-
ten.
De menschen voelen zich ellendig en slap,
doch een troost is, dat de duur van paraty-
phus-aandoening niet zoo lang duurt; deze
hangt echter ten nauwste samen met de aard
van elk afzonderlijk geval. In de weinige
dagen dat de ziekte bijv. in Harenkarspel
rondwaarde, had bij sommigen het. gehééle
verloop plaats (enkele kinderen, die aange
tast waren, liepen gisteren, hoewel zij zich
nog slapjes voelden, al weer spelend rond),
terwijl bij anderen, die. tegelijk met de klei-
nen ziek onder de wol kropen, nu eerst
de crisis bereikt is.
De oorzaak.
Paratyphus wordt veroorzaakt door
infectie. De bacillen kan men langs
verschillende wegen opdoen; de
meest „gebruikelijke methode" is het
drinken van rauwe melk en het con-
sumeeren van geconserveerde of on
deugdelijke vleeschproducten.
Nog eens zij er van deze plaats den nadruk
op gevestigd, dat de doktoren, die met het
behandelen der vergiftigde dorpsbewoners
belast zijn, de gevallen niet als levensge
vaarlijk beschouwen.
De geringe neiging tot complicaties, die,
zooals gezegd, de kwaal vertoont, staat hier
mede in het nauwste verband.
HIJ GAF DEN GROOTEN
MOGENDHEDEN EEN GOED
VOORBEELD.
BOEDAPEST, Augustus 1337.
Men vindt nog origineelen in de
wereld, menschen van een zoo roe
rende eerlijkheid, dat men bijna de
overige slechtheid van dit aardsche
tranendal zou kunnen vergeten.
Daar heeft, zooals bekend, de Ameri-
kaansche regeering eenigen tijd geleden
aan haar schuldenaren gevraagd hun staats
schulden, die nog stammen van de in de we
reldoorlog opgenomen leeningen, te betalen.
En het is evenzeer bekend, dat het succes
van dit verzoek uiterst gering was en dat
de Washingtonsche regeering slechts aan
Finland haar dank voor de prompte te
rugbetaling kon uitspreken. Nu blijkt
echter, dat er nog iemand anders recht op
'n dergelijken dank van de Amerikaansche
regeering heeft, n.1. de straatmaker buiten
dienst Konz.
Konz had indertijd het verzoek van
de Amerikaansche regeering gele
zen. En daarbij viel hem in, dat hij
ook nog schuldenaar van den Ame-
rikaanscben staat was. Hoe zat dat
ook weer: Gedurende den wereld
oorlog was Konz in de V. S. ge
ïnterneerd. Later had men hem in
vrijheid gesteld en hem de moge
lijkheid geboden, ergens in Amerika
werk te zoeken. Voor reiskosten en
tijdelijk levensonderhoud had men
hem uit openbare middelen 40 dol
lar geleend. Nog tijdens zijn verblijf
in Amerika had Konz van zijn loon
35 dollar terugbetaald. Het restant
van 5 dollar was daarentegen on
betaald gebleven.
En derhalve schreef hij nu eigenhandig
een brief aan den president van de Ver-
eenigde Staten. In dezen brief, die „aan
den geëerden heer President in Amerika"
was gericht, schreef Konz, dat de geëerde
heer president zijn kasboeken toch eens na
moest zien. Hij zou zelf misschien niet
weer weten, dat Konz nog 5 dollar aan den
Amerikaanschen staat schuldig was, want
in den tijd van de uitbetaling der leening,
was er immers een andere heer president
geweest. I-Iij, Konz, wilde echter niets met
advocaten en rechtbanken te maken heb
ben en daarom sloot hij tegelijkertijd bij
dezen brief 30 pengö als tegenwaarde van
5 dollar in. Hij verzocht nu den heer pre
sident. eigenhandig de rekening te schrap
pen. Overigens wilde hij hem nog slechts
mededeelen, dat zijn dochter Marie intus-
schen gehuwd was en dat hij het heel goed
maakte.
Tot zijn leedwezen ontving Konz echter
geen antwoord op zijn brief. En derhalve
begaf hij zich dezer dagen naar het mi
nisterie van buitenlandsche zaken te Boe
dapest, om daar nadere informaties in te
winnen. Hier moest de brave, eerlijke Konz
echter een geweldige teleurstelling beleven.
Toen hij namelijk de geheele geschiedenis
had verteld, bracht men hem ruw en har
teloos aan het verstand, dat hij zich aan
een strafbaar feit had schuldig gemaakt.
Door pongü's naar het buitenland te stu
ren, had hij de deviezenwet overtreden. Op
een dergelijk antwoord had Konz waarlijk
niet gerekend. Zoo keerde hij treurig ge
stemd naar huis terug en philosofeert nu
nog over de vraag, of eerlijk werkelijk het
langst duurt
Dolle Egyptenaar brengt Glas-
gow in opschudding.
Te Glasgow in Engeland heeft een amok-
makende Egyptenaar,vier personen doodgo
schoten, een ander zwaar gewond en ten
slotte zelfmoord gepleegd. Eerst reed hij in
een taxi naar het huis van zijn schoonou
ders, bracht ernstige verwondinge toe aan
zijn van hem gescheiden levende vrouw en
schoot den te hulp snellenden taxichauffeur
dood. ervolgens drong hij de woning bin
nen, bracht zijn schoonvader, schoonmoe-
ie,r.e" p'Kp" kind om, en schoot zich daarna
zelf door het hoofd.
Protest tegen het verhuren van
oorlogsschepen aan Brazilië.
Argentinië zou oorlogsschepen
laten bouwen in Engeland.
Zooals gemeld, denkt de regeering der
Vereenigde Staten erover om aan Brazilië
een aantal oorlogsschepen te verhuren tot
gebruik als opleidingsschip.
De Argentijnsche regeering is hier even
wel in het geheel niet mee ingenomen en
verklaart dat dit Amerikaansche plan het
evenwicht der vloten in Zuid-Amerika zal
verstoren.
Volgons een niet-officieel, doch uit goede
bron afkomstig bericht, zal de regeering he
denavond een nota tot de regeering der Ver
eenigde Staten richten, waarin de aandacht
gevestigd wordt op de ongewensclite gevol
gen, die zouden kunnen voortvloeien uit
het verhuren van oorlogsschepen aan vreem
de mogendheden.
Ook zou de Argentijnsche regeering be
sloten hebben onmiddellijk acht torpedo
jagers te laten bouwen.
Volgens Havas is in het ministerie van
marine de admiraalsraad bijeen gekomen
om de mogelijkheid te overwegen, op Brit-
sche werven een kruiser en zeven torpedo
jagers te doen bouwen. In beginsel werd
tot den bouw besloten.
Door officieele instanties is dit bericht
inmiddels weer tegengesproken.
In de vroege ochtenduren is gisteren
brand uitgebroken aan boord van het te
Napels voor anker liggende Italiaansche
hospitaalschip „Helouan", vermoedelijk ten
gevolge van kortsluiting. De vlammen sloe
gen weldra door het geheele vaartuig, zoo
dat de brandweer tevergeefs trachtte het
vuur meester te worden. Men is daarom
begonnen de „Helouan" tot zinken te bren
gen.
De uit 150 koppen bestaande bemanning
heeft het schip tijdig verlaten. Persoonlij
ke ongelukken deden zich tot dusver niet
voor.
Een nader bericht meldt, dat het in vlam
men gehulde vaartuig buiten de haven is
gesleept en daar tot zinken is gebracht.
Alléén voor verkeersluchtschepen.
De Amerikaansche senaat heeft met 39
tegen 2B stemmen het wetsontwerp aange
nomen, waarbij een regeeringsmonopolie
voor de productie van helium wordt inge
steld en de uitvoer van helium voor verkeers
luchtschepen wordt toegestaan. Om te ver
hinderen, dat het uitgevoerde helitim voor
militaire doeleinden bestemd wordt,, bepaalt
'et wetsontwerp, dat de uitvoer voor ieder
afzonderlijk geval moet worden goedgekeurd
door den „National Munition Control Board"
en tiet ministerie van binnenlandsche zaken-
t \\P. ^weedsohe meteorologische deskundige,
J. W. Sandstroem, te Stockholm, die de laat-
i J,aar Zljn romers besteed heeft aan
ae bestudeering van de variaties van den
golfstroom buiten de kust van Noorwegen,
™P*'t dat de reeks zachte winters nog
i i gezet zal worden. In een interview, dat
ij oestond na zijn verblijf in de noordelijke
wateren, verklaarde de heer Sandstroem, dat
dpn"r, ,plaats ppn temperatuur van 12,5 gra*
j ms was opgenomen, ofschoon ver-
tóp,.!1" ZPe temperaturen waren geconsta-
r Jr VVi?,PrPn builen den golfstroom, van
n«»„i Aangezien derhalve de golfstroom
non Lïï warmer is dan verleden jaar kun-
ypi-u o 'm (ioze ,lf,skunclige, poii winter
ziin ai i°n' op ziJn minst even zacht 2Al
zijn als de vorige.
