Britsch voorstel tot onzijdig
maken van Sjanghai
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Sluipmoord in de
Middellandsche Zee
Tekort aan bacon*
en exportspek
Chineezen in den
aanval
OL/eerbericht
Tegenoffensief
Geen gunstig onthaal in Japan
bij Madrid verwacht
N.V. WACO - Hoorn
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
19 AUGUSTUS 1937
65e JAARG. No. 8082
Italianen torpedeeren Spaansche
schepen
Minister van Koloniën stelt
vacantie uit
De veehouderij
centrale in nood
Japan zendt nieuwe troepen
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT
SPANJE
F ELDERSCHE COURANT
Engeland, Frankrijk en de Ver-
eenigde Staten als garanten
van de belangen der Japansche
kolonie.
In verband met de besluiten van
den gisteren te Londen gehouden
ministerraad hebben de Britsche
ambassadeurs te Tokio en Nanking
instructie gekregen stappen te doen
bij de Japansche en de Chineesche
regeering met het oog op een neu
tralisatie van het gebied van Sjang
hai. Men stelt voor, dat Japan en
China hun land- en vlootstrijd-
krachten uit dit gebied zullen terug
trekken en dat in ruil daarvoor
Groot Brittanje zich zal belasten met
de verantwoordelijkheid voor de
bescherming der Japansche ingeze
tenen, op voorwaarde dat de andere
mogendheden, d.w.z. Frankrijk en
de Vereenigde Staten daarbij be
hulpzaam zijn. De afbakening van
de te neutraliseeren streek zou het
voorwerp vormen van een plaatse
lijke bespreking.
Men is te Londen van meening, dat dit
voorstel de Japansche bewering op de proef
zou stellen, dat de Japansche strijdkrachten
slechts te Sjanghai opereeren teneinde de le
vens en eigendommen der Japanneezen te
beschermen. Aan den anderen kant zou Ja
pan naar voren kunnen brengen, dat de in
ternationale politie niet voldoende de veilig
heid der Japansche onderdanen zou kunnen
waarborgen, aangezien nog kort geleden 2
Japanneezen mishandeld zijn in de conces
sie.
Japansche kringen te Londen zijn
van meening, dat het voorstel wei
nig kans van slagen heeft, aange
zien er een verdrag tusschen Japan
en China op denzelfden voet bestaat
en omdat in het voorstel aan China
gevraagd wordt zijn troepen terug
te trekken uit een gebied, dat deel
uitmaakt van zijn territorium.
Men acht het ook onwaarschijnlijk, dat de
Japanneezen er in zouden toestemmen zich
uit Hongkioe terug te trekken, dat zij ver
sterkt hebben als militaire basis. Ofschoon
men verwacht, dat de beide regeeringen het
voorstel behoorlijk zuilen bestudeeren, is het
uiterst onwaarschijnlijk, dat het eenigerlei
practisch gevolg heeft.
Eden is weer met vacantie gegaan, maar
zal in contact blijven met Halifax die op het
Foreign Office blijft. Het wordt steeds duide
lijker, dat, tenzij de voornaamsteweste
lijke mogendheden, die belangen in China
hebben, bereid zouden zijn tot geweld haar
toevlucht te nemen, zij weinig actieven in
vloed kunnen uitoefenen op de Japansche
politiek in China. Daarom ook. al heeft Chi
na een beroep op don Volkenbond onder
oogen gezien, is het hoogst onwaarschijnlijk,
dat China een dergelijke maatregel zal ne
men.
Japan zal weigeren. Niet ge
neigd tot gelijktijdige terugtrek
king van Japansche en Chinee
sche strijdkrachten.
Welingelichte personen te Tokio verkla
ren, dat de Japansche regeering eén sympa
thiek begrip heeft voor den Britschen wensch
tot voorkoming van uitbreiding der vijande
lijkheden van Sjanghai, aangezien Japan
even begeerig is als ieder ander land de le
vens en eigendommen van de buitenlandsche
ingezetenen te Sjanghai, met inbegrip van
de oO.OOO Japanneezen. te beschermen. Zij
tvpzen er echter op, dat ruim 100.000 man
beregelde Chineesche troepen, onder wie
<17.000 man gewapende militietroepen, thans
de internationale nederzetting omringen, het
geen een schending beteekent van de wapen-
stilstandso vereen komst van 1032. Voorts wij-
zen zij er op, dat de ervaringen van het ver
leden aantoonen. dat de beloften van de Chi-
oeesche autoriteiten onbetrouwbaar zijn, in
het bijzonder doordat de hevelen der bevel-
oerende Chineesche legerofficieren niet vol-
'ddig nagekomen worden door de jongere of
ficier
ren cn de manschappen.
In welingelichte kringen heerschl
de opvatting, dat de Japansche re-
fleering niet gunstig zal staan te-
flenover welk voorstel ook. tot gelijk-
tijdige, tweezijdige terugtrekking
der Chineesche en Japansche strijd
krachten uit het gebied van Sjang
hai onder zuiver mondelinge garan
tie van een derde partij, dat een be
hoorlijke druk zal worden uitge
oefend op de Chineesche autoritei
ten om hen te brengen tot uitvoe-
ring van de vastgestelde terugtrek
king.
Dezelfde kringen wijzen op de groote be
leggingen van Japan in Sjanghai en op de
daar aanwezige 30.000 Japansche. ingezete
nen. Zij verklaren, dat een volledige nako
ming van de wapenstilstandovereenkomst
van 1932 een onvermijdelijke voorwaarde is
voor eenigerlei regeling. Ieder ander plan
toont slechts gebrek aan behoorlijk begrip
voor de werkelijkheden van het Verre Oos
ten van den kant der voorstellers.
China geen vertrouwen in En
geland.
In geloofwaardige Chineesche kringen
wordt vernomen, dat het voorstel tot instel
ling van een neutrale zone in Sjanghai zal
worden verworpen. De Chineezen zijn er
van overtuigd, dat de Engelsch-Amerikaan-
sche autoriteiten in een soortgelijke zone
nooit hun toevlucht, zouden nemen tot ge
weld, wanneer inbreuk zou worden ge
pleegd door de Japanneezen.
Franco heeft ook duikbooten,
zegt Stefani. Relaas van een
Spaansch kapitein.
De diplomatieke redacteur van het Uali-
aanschè pèrsbureau Stefani schrijft: Wij
hebben reeds gelegenheid gehad erop te
wijzen dit in verband met beschuldigin
gen in de bolsjewistische cn daarmee ver
wante pers. die Italiaansche duikbooten
verantwoordelijk wilden stellen voor het
torpedeeren van schepen van het roode
Spanje in de Middellandsche Zee dat de
nationale regeering te Burgos twee duik
booten bezit. Gisteren erkende een Lon-
densch blad, dat een Spaansche duikboot,
die in de haven van Malaga was gezonken,
is opgehaald en gerepareerd en aan de
vloot van Franco is toegevoegd. Men geeft
dus zelf van Engelsche zijde toe, dat Bur
gos beschikt over eigen duikbooten.
(Hierbij valt op te merken, dat de wer
kingssfeer en de snelheid dezer duikbooten
dan toch wel bijzonder groot is. Want nau
welijks is een schip benoorden Tunis getor
pedeerd, of bij den ingang der Dardanellen
freft een Bussisch vrachtschip hetzelfde lot.
merkt de N.B.Ct. op).
De Manchester Guardian meent,
dat de torpedeering van de Ciudad
de Cadiz in de Engelsche zee de In
lichtingen schijnt te bevestigen, vol
gens welke de Italiaansche vloot
opdracht heeft om elk schip, dat on
der Spaansche vlag vaart, tot zin
ken te brengen, voorzoover dat on
gemerkt gebeuren kan.
Het staat niet vast, dat de rechtschen ook
maar een enkele duikboot bezitten, maar
ook al hadden zij er, dan zou het nog moei
lijk te geloovcn zijn, dat zij in de Engelsche
zee zouden patrouilleeren. Het is dan ook
zeer waarschijnlijk, dat een Italiaansche
duikboot de Ciudad de Cadiz tot zinken
gebracht heeft, zooals er ook niet aan te
twijfelen valt, dat de Campeador door een
italiaanschen torpedobootjager in den grond
geboord is.
Aldus is. schrijft de Manchester Guardian,
de bres. welke ontstaan is door het terug
trekken van de Italiaansche en Duitsche
vloot uit het controlestelsel maar al te
wel gevuld.
Op 13 Augustus j.1. werd wederom een
Spaansch schip, de „Condo Dea Basolo".
op geheimzinnige wijze in den nacht ge
torpedeerd.
Het ministerie van nationale verdediging
te Valcncia heeft medegedeeld, dat volgens
het rapport van den kapitein van de „Con
do Dea Basolo" twee Italiaansche water
vliegtuigen van het Savoia-tvpe in den
loop van den twaalfden Augustus over het
schip vlogen.
Den volgenden dag bevonden zich zes Ita
liaansche oorlogsschepen ter hoogte van kaap
Bon in dezelfde wateren als het Spaansche
vaartuig. Kort daarna naderden twee,
eveneens Italiaansche. sleephooten de Con
do Dea Basolo ter verkenning.
Bij het vallen van de duisternis begaf
zich een oorlogsschip naar het Spaansche
schip en schoot er een torpedo op af. De
Conda Dea Basolo zonk daarna op 36 graden
10 min. Noorderbreedte. 12 graden 52 min.
Oosterlengte.
De Italiaansche aanvaller was een torpe
doboot van zeer nieuw type met twee
schoorsteenen cn twee dekken.
In verband met den toestand in
het Verre Oosten.
Naar wij vernemen, heeft de Minister van
Koloniën, de heer Ch. J. I. M. Weiter, zijn
vacantie, die deze week in zou gaan, uit
gesteld in verband met den précairen toe
stand in het Verre Oosten.
Onze Begeering houdt in deze dagen
voortdurend contact met de Indische Be
geering en den Nederlandschen vertegen
woordiger te Sjanghai.
Wanneer minister Weiter met verlof zal
gaan, is nog niet bekend.
EEN KANS VOOR DE EXPOR
TEURS-CONSENTHOUDERS.
Naar het Hsb. verneemt, zijn de „orde
ning in het varkenskot" cn het export-mo
nopolie van de Veehouderij centrale weer
eens vastgeloopen wegens een nijpend var
kens- en spek-tekort voor uitvoer.
Zooals men weet, is de baconbranche se
dert eenige jaren geheel in handen van de
overheid, vertegenwoordigd door de Vee
houderijcentrale. Deze laat de varkens door
crisisambtenaren opkoopen en vervoeren
naar de fabrieken, welke de dieren tegen
aanbestedingsprijs slachten cn tot bacon
verwelken. De export van het eindproduct
geschiedt door en voor rekening van de
Centrale. Het particuliere bedrijf is dus
geheel uitgeschakeld.
Nu heeft de Engelsche regeering, met
welke Nederland een z.g. vrijwillige invoer-
contingenteering voor bacon is overeenge
komen, onlangs o.a. ook aan óns land een
kleine incidenteele verruiming toegestaan
van circa 500 ton.
De Centrale heeft hieraan echter
niet kunnen voldoen wegens een
tekort aan varkens! De boeren heb
ben n.I. zóó weinig vertrouwen in
het beleid van dit crisislichaam,
dat zij, aldus het blad, de teelt nog
véél sterker hebben ingekrompen
dan hun was voorgeschreven!
Deze situatie heeft in Engeland bevreem
ding gewekt en Regeeringscommissaris Lou-
ves heeft er een reis naar Londen voor ge
maakt, want men heeft reeds moeite, om
het gewone contingent van 1200 varkens
per week uit te putten.
De selectie is op het oogenblik veel min
der; er is dan ook veel minder slappe ba
con beschikbaar, omdat zooveel mogelijk
naar Engeland moet worden gezonden,
waardoor de qualiteits-selectie wat ruimer
wordt genomen.
I
In de tweede plaats kan de Cen
trale het Duitsche invoercontingent
voor het derde kwartaal van ge
zouten spek (1900 ton) niet uitput
ten, omdat zij slechts een voorraad
heeft van 500 a 600 ton!
De exporteurs-consenthouders n.1. mogen
alléén spek uitvoeren, dat zij van de Cen
trale hebben gekocht. Wanneer zij varkens
slachten, moeten zij het spek dus óf vast
houden, óf in het binnenland verkoopen,
óf aan dit crisislichaam verkoopen tegen
offioieei vastgestelde overnemings-prijzen.
Deze bedragen voor de drie soorten A., B.,
cn C. resp. 56, 55 en 53 cents per kilo, het
geen véél te laag is in verband met de
marktprijzen van de varkens. De binnen-
landsche spekprijzen bedragen dan ook
resp. 70, 68 en 65 cents! Het gevolg daarvan
is, dat er door exporteurs en anderen min
der spek aan de Centrale ter overneming
wordt aangeboden, zoodat dit lichaam thans
een voorraad heeft, die onvoldoende is, om
aan de export-behoefte te voldoen.
Reeds in het vorige kwartaal begonnen de
moeilijkheden, want de uitputting van het
contingent moest worden uitgestrekt tot in
het loopende kwartaal.
Om uit deze impasse te geraken, zal de
Centrale dus óf van den handel moeten bij
koopen maar dan tegen een veel hooge-
ren prijs óf het Duitsche contingent niet
uitputten, doch het is de vraag, of Duitsch-
land daarmee genoegen zal nemen, want
wij, gaat het FIsb. voort, meenen te weten
dat de Centrale met Duitschland overeen
is gekomen,om in het derde kwartaal b.v.
A.-spek te leveren voor 61 cents per kilo!
Duitschland zal er dus wel op staan, dat
geleverd wordt!
Een derde mogelijkheid zou zijn, dat
de exporteurs hun eigen spek di
rect mogen uitvoeren; tot dusver
verkochten zij het aan de monopolie
houdende Centrale, van welke sjj
het dan later duurder terug moesten
koopen.
Deze twee gevallen zijn, zegt het Hsbl.
een reden temeer, om aan het staatssocia
lisme en de ordeningspogingen ten aanzien
van de varkens zoo spoedig mogelijk een
einde te maken.
De gevechten, welke gisteren tus
schen de Japansche troepen en de
strijdkrachten der Chineesche cen
trale regeering in Shanghai geleverd
werden, waren volgens Un. Press
uitermate verbitterd, doch verliepen
voor de Chineezen met tamelijk veel
succes.
Naar burgemeester Yoei verklaar
de, zijn de Chineesche troepen op het
oogenblik bezig, de Jang-Tse-Poe-
wijk te omsingelen. Zij naderen de
electrische centrale van Shanghai,
waardoor de insluiting van Tsjapei
door de Chineesche troepen zoo goed
als voltooid is.
Ten opzichte van de verdere ontwikkeling
van den strijd was de burgemeester van
Shanghai zeer hoopvol gestemd. Hij voor
spelde o.a. een spoedige inneming van Hon-
kioe, dat een van de Japansche operatie
basissen is.
De verliezen zijn volgens den burgemees
ter aan beide zijden zeer hoog, echter het
zwaarst aan Chineesche zijde, wijl de Chinee
zen in het offensief zijn.
Japansche versterkingen aan
gekomen.
Uit gewoonlijk goed ingelichte bron te
Sjanghai wordt vernomen, dat in de Jangs-
te, ter hoogte van Ljoeho, zestien Japan
sche transporten Japansche infanterie met
tanks zijn aangekomen, tezamen met het
Japansche vliegtuigmoéd'erschip „Kga" met
80 vliegtuigen aan boord. Het gerucht gaat,
dat de Japanners op een niet nader ge
noemd punt aan den kant van Tsjekiang
aan land zijn gezet.
Uit dezelfde bron wordt vernomen, dat
drie Japansche divisies op weg zijn naai
den mond van de Jangste en dat heden met
de ontscheping hiervan zal worden begon
nen.
Scheepsgeschut hervat het bom
bardement van Sjanghai.
Om acht uur gisteravond kwam het Ja
pansche scheepsgeschut weer in actie om
zich telkens met tusschenpoozen te laten
hooren. De Japansche kanonneerboot, die
tegenover de Nankingstraat ligt, vuurde ver
scheidene schoten af in zuidelijke richting.
Een Japansch vliegtuig heeft het Chi
neesche militaibe hospitaal van Tsjoensjoe,
op 6 k.m. ten westen van Sjanghai, gebom
bardeerd. Vier personen, waaronder de chef
geneesheer. werden gewond.
Verwachting: zwakke tot matige
zuidw. tot westelijke wind,
ged. bewolkt, weinig of geen
regen, iets warmer.
Verdere vooruitzichten: weinig
verandering.
Chineezen blokkeeren rivier de
Wangpoe.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat de Chi
neesche troepen zes Japansche stoomsche
pen in beslag hebben genomen en in de
Wangpoe, hoven de Fransche nederzetting,
tot zinken hebben gebracht, zoodat de rivier
hier geblokkeerd is.
Chineezen rukken op naar Pei-
ping.
Uit Japansche bron wordt vernomen, dat
de troepen van de 30ste divisie der centrale
regeering van Paotingfoe oprukken in de
richting van Peiping.
Van het front van Nankau wordt aan den
Japanschen staf gemeld, dat de Japansche
troepen in het bergachtige gebied van Nan
kau Tsjen acht kilometer zijn opgerukt.
Japansch dreigement. „Japan
sche marine zal Chineesche vloot
vernietigen."
Groot-admiraal Prins Foesjimi heeft gis
terenmiddag een bezoek aan den keizer ge
bracht.
In de kringen der admiraliteit acht men
de poging, die in den vorigen nacht is ge
daan om het te Sjanghai liggende Japan
sche vlaggeschip te torpedeeren, van zekere
beteekenis. Men wijst er op, dat deze mis
lukte aanval het eerste optreden der Chi
neesche marine bij de vijandelijkheden be
teekent, zulks in tegenstelling met 1932, toen
deze marine bij het eerste incident te Sjang
hai in het geheel niet is opgetreden.
De Japansche marine is vastbesloten, de
Chineesche vloot te vernietigen/ indien deze
zou doorgaan met tegen de Japansehè strijd
krachten op te treden. Deskundigen van
het Japansche ministerie van marine schat
ten de sterkte der Chineesche vloot op 111
eenheden van in totaal 70.000 ton.
Nationalisten verkorten afstand
tot Santander.
Radio Espana deelt mede, dat vol
gens gistermiddag om vijf uur op
het groote hoofdkwartier te Sala-
manca ontvangen berichten de na
tionale troepen aan het Santander-
front Barena hebben bezet, een
plaats, welke achttien kilometer ten
Noorden van Reinosa en veertig ki
lometer van Santander ligt.
Radio Espana voegde hieraan nog
toe, dat 1700 miliciens der regee-
ringstroepen den algeloopen nacht
zich bij de nationalistische linies
hebben aangemeld.
Het is een verrassing geweest voor de
deskundigen, dat Franco zijn aanval op
Santander vanuit het Zuiden is begonnen.
De nationalisten zijn er nu in geslaagd na
de verovering van Reinosa een bergketen
van groote strategische waarde te bezetten.
Zij moeten echter nog een zwaar verdedigd
gebergte passeeren, dat evenwel lager is.
Uit Santander kwamen gisteravond van
regeeringszijde optimistische berichten: de
linkschen zouden in de heuvels van Valde-
torre en Cruz del Marquez, nagenoeg op de
grens van de provincies Santander en Pa-
lencia, Italianen en Mooren een nederlaag
hebben toegebracht. Details ontbreken ech
ter.
Dat de toestand in het Noorden
ernstig is, blijkt uit de Madrileen-
sche pers. EI Socialista publiceert
een artikel, waarin wordt betoogd
dat Santander geholpen moet wor
den. 't Blad ontwikkelt de idéé dat
een offensief moet worden ingezet,
overeenkomend met dat op Brunete,
waardoor Franco troepen van het
front van Santander zou moeten
weghalen.
Naar de meening van militaire
waarnemers kondigt de terugkeer
SANT4NDFR.
van Miaja naar Madrid waarschijn
lijk een groot offensief der regee
ring aan het Madrileensche front
aan, dat tevens moet dienen als
tegenwicht tegen het otfensief van
Franco's troepen voor Santander.
Van de zijde der Valenciarregeering wordt
volgens Un. Press beweerd, dat de organi
satie van een zoogenaamd „volksleger"
snellen voortgang maakt. Reeds zou dit
leger 300.000 man tellen, welk aantal spoe
dig tot een half millioen za] stijgen.
Volgens ontvangen berichten heeft gene
raal Miaja rijn ouden strijdkreet „Zij zul
len niet passeeren" gewijzigd in „Wij zul
len passeeren". hetgeen bewijst, dat hij
voornemens is. aan te vallen.
Het gereorganiseerde „volksleger" zou
uit 120 Spaansche brigades (ruim 300.000
man). 12 internationale brigades (mee.r
dan 30.000 man) en 100.000 jonge soldaten,
dien nog opgeleid worden, bestaan Hieronder
zijn begrepen de aanvallende strijdkrachten
in de gedecimeerde internationale brigades,
die sedert het uitbreken van den burger
oorlog 15.000 a 20.000 man moeten hebben
verloren.
Vanaf heden Zomerdienstregeling
Onze uitgebreide dienst- en
tariefregeling a 5 cent ver-
krijgbaar bij de chauffeurs
