dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Mussolini zegt den
vrede te minnen
Amerikaansche kruiser
door granaat getroffen
Japanners bij den Nankaupas
opnieuw teruggeslagen
Snel nadert Franco
Santander
N.V. WACO - Hoorn
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ y/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
ZATERDAG
21 AUGUSTUS 1937
65e JAARG.No. 8084
Hij vreest den oorlog echter met
„G en v c moet het overlijden
van Abessinië registreeren" -
Geen bolsjewisme aan de Middel-
landsche Zee zal worden geduld
Het verdwenen Duitsche
Appel-Contingent
Washington neemt geen opzet aan
Japansch vlaggeschip
gebombardeerd - -
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
SPANJE
Slagersvrouwen danken
den Minister
HE LDERSCHE COURANT
De Duce hield gisteren te Palermo zijn
aangekondigde groote politieke rede, staan
de op een groote tribune, opgericht op de
boulevard langs de zee. Verder waren overal
in de stad, evenals in alle steden van Italië,
luidsprekers opgesteld, waar zij, die niet
rond de tribune een plaats konden vinden,
de rede konden hooren.
De Duce begon zijn rede met te zeggen,
'dat hij in het eerste gedeelte van zijn toe
spraak over Sicilië zou spreken en in het
tweede gedeelte de internationale betrekkin
ken zou behandelen.
Ten aanzien van Sicilië zeide hij, dat de
problemen van dit eiland de problemen van
Italië zijn. Zich richtende tot de kameraden
in de overige 85 provincies en tot de anti
fascisten, die door de wereld trekken, ver
klaarde de Duce, dat Sicilië in merg en been
fascistisch is. Sicilië en de zwarthemden zijn
een en hetzelfde. De problemen van dit ei
land vatte spreker samen in een woord: „wa
ter". Hij noemde het eiland het aardrijks
kundige centrum van het Italiaansche im
perium en geen vijand zal een voet hierop
zetten.
Nopens de internationale betrekkingen
van Italië zeide de Duce o.a. dat Italië voor
alles de betrekkingen tot zijn buren wil ver
beteren. Zonder twijfel zijn de betrekkingen
tot Zuid-Slavië verbeterd door het verdrag
van Maart j.1. De betrekkingen met Oosten
rijk en Hongarije zijn onveranderd gegrond
op de protocollen van Rome, welke zich van
yeel nut hebben betoond. De betrekkingen
met Zwitserland zijn meer dan vriendschap
pelijk.
Wat Frankrijk betreft, zoo zeide
de Duce verder, de betrekkingen tot
dit land geven geen aanleiding tot
een drama. Deze betrekkingen zou
den zeker beter zijn, wanneer in
Frankrijk niet eenige toonaangeven
de kringen de afgoden van Genève
aanbaden en indien hier niet andere
stroomingen waren, die sedert 15
jaar, met de hardnekkigheid een be
tere zaak waardig, wachten op den
val van het fascistische bewind.
„Overgaande van de landgrenzen tot de
zee- en koloniale grenzen", zeide de Duce,
„ontmoetten wij Groot-Brittannië. Ik zeg ont
tnoeten en ik verzoek hen, die mijn rede ver
talen of verdraaien willen, onderscheid te
maken tusschen ontmoeten en botsen. Wan
neer ik mij de betrekkingen met Engeland
gedurende de laatste jaren herinner, dan
kom ik tot de slotsom, dat eigenlijk een ge
brek aan begrip bestaat. De Britsche open
bare meening is blijven hangen aan het be
grip van het schilderachtige Italië, dat ik
haat. Men kent nog niet het jonge, sterke
en vastberaden Italië. Met de overeenkomst
van Januari jl. kwam eenige opheldering.
Daarna kwamen nieuwe betreurenswaardige
episoden, waaraan het nutteloos is te her
inneren en thans moet de horizon opnieuw
opgehelderd worden." Spreker gelooft, dat
deze opheldering met betrekking tot de ge
meenschappelijke koloniale grenzen moge
lijk is.
Italië is bereid mede te werken
aan de oplossing van alle proble
men, welke het leven van Europa
bemoeilijken, doch hierbij moet re
kening worden gehouden met de
werkelijkheid, op de eerste plaats
het imperium. Men heeft gezegd, dat
Italië erkenning hiervan door den
Volkenbond verlangt. Dit is absoluut
onjuist. Wij vragen niet, dat een
ambtenaar van den burgerlijken
stand van Genève een geboorte re
gistreert. We verwachten alleen, dat
het oogenblik zal komen, waarop
deze een overlijden in zijn boeken
zal aanteekenen. Sedert zestien
maanden is er een doode. Indien
men hem niet wil begraven, om po
litieke redenen, laat men hem dan
tenminste uit naam van de openbare
gezondheid begraven.
Spreker wees verder op de scheiding
Jvdke in den bond bestaat tusschen dege-
5?n, die het imperium hebben erkend en
J, die dit niet hebben gedaan.
Een andere werkelijkheid, waarmede re-
/■iming moet worden gehouden, is de as
Berlijn, zooals deze thans algemeen
ordt genoemd. Men kan in het .vervolg
niet naar Rome komen, en Berlijn over het
hoofd zien of tegen Berlijn zijn, evenmin
als men naar Berlijn kan komen en Rome
over het hoofd zien of tegen Rome zijn.
Tusschen beide regimes bestaat een doel
treffende solidariteit.
Verder verklaarde spreker, dat Italië nooit
zal toestaan, dat het bolsjewisme of iets
dergelijks zich aan de Middellandsche Zee
nestelt.
De Duce besloot zijn rede met een beroep
te doen op alle landen die bespoeld worden
door de Middellandsche Zee, waar drie we-
relddeelen hun beschaving hebben doen sa
menvloeien, den vrede te bewaren.
Hij verklaarde te hopen, dat dit beroep
weerklank zal vinden, doch indien dit niet
het geval zou zijn, dan nog is Italië gerust,
want het fascistische Italië bezit zulk een
kracht, zoowel geestelijk als materieel, dat
het het hoofd kan bieden aan elk gevaar en
dit af kan wenden.
DE INDRUK VAN DE REDE IN
HET BUITENLAND.
In Frankrijk.
Naar Havas uit Parijs meldt, is Musso-
lini's rede daar met reserve ontvangen.
Terwijl sommige passages door overwegin
gen van binnenlandsche politiek schijnen
te zijn ingegeven, geeft het geheel uitdruk
king aan reeds bekende stellingen.
Men onthoudt zich van alle commentaar
op de passage nopens de Italiaansch-Fran
sche betrekkingen. De Duce schijnt te
willen zeggen, dat deze betrekkingen beter
zouden kunnen worden, als Frankrijk zich
afwendde van den Volkenbond en als er
een verandering kwam in zijn binnenland
sche politiek.
In Engeland.
De rede van Mussolini wordt te Londen
naar Havas meldt, beschouwd als een inlei
ding tot de besprekingen, die voorzien
zijn tusschen Italië en Engeland en waar
van het doel zou zijn in een of anderen
vorm het gentelemens agreement van Ja
nuari te bekrachtigen.
De woorden van Mussolini kwamen onge
twijfeld net op tijd om het gevoel van
scherpte en zelfs van geprikkeldheid te
verzachten, dat zekere jonge gebeurtenissen
(het orpedeeren van Spaansche schepen in
de Dardanellen, Red.) hadden gewekt bij
de openbare meening in Engeland en als
zij door de feiten bekrachtigd worden, zal
men te Londen bereid zijn er weerklank aan
te schenken.
Zonder dat het mogelijk is een voorspel
ling op dit punt te doen, kan men opmer
ken, dat de rede te Palermo van dien aard
is om den datum van de Engelsch-Italiaan-
sche besprekingen, nopens welke men
eenig scepticisme kon beginnen te koesteren
naderbij te brengen.
In Duitschland.
De rede van Mussolini, aldus het D.N.B. die
duidelijk de fascistische buitenlandsche po
litiek uiteenzette, zoodat alle kans van ver
keerde uitlegging is afgesneden, en welker
richtsnoeren van Duitsche zijde niet dan
ten volle instemming kunnen genieten,
wordt in Duitsche politieke kringen gewaar
deerd als een nieuwe uiting van den wil
tot den vrede, waardoor de sinds lang ver
bonden politiek van Duitschland en Italië
wordt gekenmerkt.
De uitlating omtrent de spil Rome-Berlijn
kan te Berlijn slechts bekrachtigd worden.
De andere realiteit, waarop Mussolini wees
die van het imperium, wordt in Duitschland
sinds lang erkend.
Onderzoek door crisis-accoun
tantsdienst ingesteld.
Naar het Hdbld. verneemt, heeft minister
Steenberghe aan den Crisis-accountants
dienst opgedragen, een onderzoek in te stel
len naar de gestie der Groenten en Fruit-
centrale inzake den export van fruit naar
Duitschland, het bureau te Berlijn en de be
talingscontingenten voor appelen, in het eer
ste kwartaal van 1936, waarvan een bedrag
van 140.000 mark een bestemming heeft ge
vonden, die aldus het blad, na ruim een jaar
onderzoek door Regeeringscommissaris Val-
star en den toenmaligen minister Deckers
niet kon worden opgespoord.
EEN MATROOS GEDOOD, ACHTTIEN
GEWOND.
Gisteren, omstreeks 7 uur (plaat
selijken tijd) is op den voorsteven
van het Amerikaansche oorlogs
schip .Augusta", dat in de haven
van Sjanghai ligt, ter bescherming
van de belangen der Vereenigde
Staten, een granaat, afkomstig van
een luchtdoelkanon neergekomen
en ontploft.
Een Amerikaansche matroos werd
gedood en achttien anderen ge
wond.
Het is niet bekend door wie van de strij
dende partijen de granaat is afgeschoten.
Verscheidene Britsche oorlogsschepen la
gen vlak achter den kruiser „Augusta" ge
meerd.
Uit Washington wordt in verband met
het gebeurde op „Augusta" gemeld, dat het
ministerie van buitenlandsche zaken ver
wacht, dat de opperbevelhebber der Ameri
kaansche vlootstrijdkrachten in de Chinee-
sche wateren, zoowel bij de Chineesche als
de Japansche autoriteiten een krachtig pro
test zal indienen.
President Roosevelt heeft verklaard, dat
alle noodzakelijke maatregelen door de Ame
rikaansche autoriteiten ter plaatse zullen
worden genomen, aangezien zij het beste
over den toestand kunnen oordeelen. De
president voegde hieraan toe, dat hij der
gelijke incidenten, gezien den toestand te
Sjanghai, onvermijdelijk achtte.
Wat de toepassing van de neutralitcits-
wet betreft, verklaarde Roosevelt, dat de
regeering eerst de verbreking der diploma
tieke betrekkingen tusschen Tokio en Nan
king afwacht.
Minister Huil noemde het incident zeer
betreurenswaardig, terwijl senator Pittman
van meening is, dat het gebeurde geen re
den kan zijn om de Amerikaansche poli
tiek te wijzigen. „Onze oorlogsschepen" al
dus senator Pittman, loopen onvermijdelijke
risico's, zooals ook een politie-agent doet."
Amerikaansch profest verwacht.
Op het Amerikaansche departement van
marine werd medegedeeld, dat men ver
wachtte dat de commandant van de Ameri
kaansche vloot in de Chineesche wateren
krachtig zal protesteeren, zoowel bij China
als bij Japan inzake de ontploffing van den
granaat op de „Augusta"
De stormloop der Japanners op de Nankau
pas is opnieuw vastgeloopen. De aanvallers
beweren, dat de stortregen het offensief heeft
verlamd, de Chineezen echter houden vol,
dat de aanval op bloedige wijze, door de
krachtige verdediging van hun troepen, is
afgeslagen.
Hoe het zij, het gaat de Japanners in het
Noorden niet geheel naar wensch.
De laatste dagen zijn langs den spoorweg
van Peiping naar Soeijoean, Tie.ntsin en
Poekau, Japansche versterkingen aangeko
men ten getale van 10.000 man. In deze sec
toren verwacht men een weder oplaaien der
vijandelijkheden.
De Chineezen hebben namelijk twee of
drie divisies in westelijke richting langs den
spoorweg van Peiping naar Nankau doen op
rukken, klaarblijkelijk met de bedoeling de
aandacht af te leiden om het front van Nan
kau té ontlasten.
Japansch vlaggeschip gebom
bardeerd.
De Chineesche artillerie heeft gisteren
het Japansche vlaggeschip „Izocmo" gebom
bardeerd. De gebouwen aan den „Bund
trilden op hun grondvesten. De granaten
vlogen over de buitenlandsche oorlogssche
pen, die bij de Club van Sjanghai gemeerd
liggen.
Naar verluidt hebben de Japanners zich
onder den druk der krachtige Chineesche
aanvallen, op verschillende punten moeten
terugtrekken.
De Engelsche gérant van de „Broadway
Mansions" heeft nadrukkelijk tegengespro
ken, dat het gebouw door de Japanners als
vluchtelingenkamp zou worden gebruikt.
Uit Hongkong wordt gemeld, dat de mas
sale uittocht der Chineezen uit Kanton
voortduurt.
Branden op den Broadway te
Sjanghai.
Staande op de Fransche kade valt waar
te nemen, dat alle gebouwen op den Broad
way over een lengte van vijftienhonderd
meter tusschen Hongkioe en Jangtsepoe
tengevolge van het Chineesche bombarde
ment in brand zijn geraakt. De strijd in de
zen sector is de laatste uur zcei le\on-
dig geweest. In een katoenopslagplaaU
van een Britsche firma, die zeer dicht nabij
de ligplaats der Fransche kruisers is gele
gen, is een groote brand uitgebroken. De
hoog oplaaiende vlammen verlichten de in
de Wangpoe voor anker liggende buiten
landsche oorlogsschepen.
Poetoeng gebombardeerd.
Hedennacht, kort na middernacht, is
brand uitgebroken in de petroleum-haven
van Poetoeng.
De Chineezen hebben zestien kilometer
stroomafwaarts van de Dund de kade op
geblazen, waar de Japansche mariniers aan
land worden gezet om tegen Poetoeng op te
rukken.
Hedenochtend vroeg hebben de Japansche
oorlogsschepen gedurende een kwartier Poe
toeng gebombardeerd.
DE BILT SEINT:
Verwachting: Matige tot krach
tige, later afnemende Noord
westelijke tot Noordelijke
wind, afnemende bewolking,
aanvankelijk nog regenbui
en, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Waar
schijnlijk opklarend en iets
warmer.
PANIEK IN DE STAD,
Ononderbroken en, naar het schijnt
door niets te stuiten, rukken de Na
tionalisten op Santander aan. Een
ware paniekstemming, zeggien zij,
heerscht in stad en omgeving. Ook
van neutrale zijde wordt trouwens
beweerd, dat de stad totaal in
wanorde is. De val van Santander
zou een kwestie van enkele dagen
zijn.
De opmarsch der nationale troepen naar
Santander ging, naar de „Un. Press" meldt,
gisteren ononderbroken voort, hoewel re
gens en nevels de operaties ten zeerste be
moeilijkten. Zoowel van het Zuiden naar het
Noorden als van het Oosten naar het Wes
ten dringen de troepen van Franco aan
houdend voorwaarts.
Door de nationale troepen zou een door
Santander aan Valencia gericht radincram
zijn onderschept, waarin wordt verklaard,
dat met het oog op de overmacht en de veel
betere uitrusting der nationale troepen een
catastrofe onvermijdelijk is.
De nationale opmarsch strekt zich uit over
een breed front, om verrassingen uit te
sluiten.
De positie van Santander is gelijk
aan die van Malaga: niet minder
dan tien straatwegen leiden naar
de stad. Het omliggende terrein is
wel in vele opzichten moeilijker,
doch wegens het gevaar van omsin
geling, dat de roode troepen loopen,
behoeven de nationalisten nauwe
lijks voor ernstige tegenaanvallen te
vreezen.
Het eenige punt op het zeer breede San-
tanderfront, waar de regeeringstroepen tot
nu toe stand hebben weten te houden, is de
Escudo-pas. Zij hebben hier een drietal
aanvallen der nationalisten met succes af
geslagen.
Het verloop der krijgsbedrijven van gis
teren was als volgt:
Een rechtsche colonne, die geblokkeerd
was, is Molledo reeds gepasseerd en na
dert Las Arenas, waar de weg eindigt, die,
komende van Óntameda, de verbinding
vormt tusschen de twee hoofdwegen van
Burgos en Palencia naar Santander. Een
andere afdeeling heeft Arriela bezet, waar
zich de stuwdam bevindt voor het drink
water voor de voorziening van Santander.
Van dezen kant zijn de rechtschen meer
dan 18 km van Torrelavega verwijderd.
Op den linkervleugel van het aanvals
front hebben de lcgionnaircs het dal van de
rivier de Pas bereikt, en het belangrijke
dorp Vega de Pas omsingeld. Franco's man
nen staan daar op 35 kin. van Santander.
Onmiddellijk na het bekend worden der
ministerieele beschikkingen, waarbij een
voorloopig vestigingsverbod voor het slagers
bedrijf werd ingesteld en de crisisheffing op
rundvleesch werd gehalveerd, heeft het
„Comité van katholieke Middenstandsvrou
wen", onderstaand telegram verzonden aan
den minister van Economische Zaken:
„Brengen U dank voor daadwerkelijken
steun aan slagerij, dat in niet verre toe
komst overige vijf pet. zal vervallen stemt
tot vreugde, hebben weer moed en vertrou
wen."
Het telegram is onderteekend door de
secretaresse van het comité, mevrouw A.
Burger—Hunschen te Amsterdam.
Vanaf heden Zomerdienstregeling
Onze uitgebreide dienst en
tariefregeling a 5 cent ver-
krijgbaar bij de chauffeurs
