dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Turkije speurt naar
geheimzinnige duikbooten
Britsch gezant
in China gewond
Moiigoolsche successen
in het Noorden
Dc aanvallen op
Brifsche schepen
Italië juicht
OL^eerbericht
in de Middellandsche Zee
Verzet tegen blokkade der
Chineesche kust
Zijn auto door Japansch
vliegtuig beschoten
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 6Se JAARG. No. 8089
V R IJ D A G
27 AUGUSTUS 1937
NON-INTERVENTIE
Commissie heden weer
bijeen
Scherpe woorden van de „Times"
CHINA
Chineesch succes bij Lotien
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Heden star! het eerste
Ned. sportwatervliegfuig
HELDERSCHE COURANT
Engeland blijft Franco ver
denken.
Reuter verneemt uit Londen, dat
met betrekking tot de reoente aan
vallen op koopvaardijschepen in de
Middellandsche Zee en in het bij
zonder den aanval op het Britsche
s.s. „British Corporal", waarvan
vliegtuigen der Spaansche opstan
delingen verdacht worden, stappen
worden gedaan bij de autoriteiten
van Salamanca,
Men meent te weten ,dat men Franco
idoet opmerken, dat, aangezien de rechten
van oorlogvoerende aan geen van de beide
partijen zijn toegekend, geen enkele aan
val op een Britsch schip, het doet er wei
nig toe onder welke omstandigheden, ge
rechtvaardigd kan worden en dat, zelfs
wanneer deze rechten toegekend zouden
zijn, geen enkel koopvaardijschip, hetzij
van een vijand, hetzij neutraal, volgens het
internationale recht kan worden aangeval
len, tenzij het niet stopt volgens een wetti
gen eisch of wanneer het daarna verzet
biedt aan een wettig in beslag nemen. Men
meent ook te weten, dat Engeland zich het
recht voorbehoudt in geval van verdere
aanvallen op Britsche schepen de maatre
gelen te nemen, die volgens de omstandig
heden noodzakelijk zullen zijn.
Opnieuw schip onder Britsche
vlag door vliegtuig aangevallen
Van particuliere zijde wordt uit Athene
gemeld, dat het vrachtschip Boni'ord, dat
onder Britsche vlag vaart, gistermorgen uit
Barcelona in den Piraeus is aangekomen.
De kapitein heeft tegenover do autoriteiten
verklaard, dat op een afstand van ongeveer
20 mijl van Barcelona zijn schip door een
vliegtuig van onbekende nationaliteit is
aangevallen, liet wierp vijf bommen naar
het schip.
De bommen ontploften zeer dicht bij het
schip, zonder dat dit echter geraakt werd.
Een uiteenzetting der Britsche
regeering.
Het Engelsche departement van buiten
iandsche Zaken heeft gisteravond een ver
klaring gepubliceerd Betreffende de positie
.van Britsche koopvaardijschepen in de
Spaansche wateren, luidende:
Op grond van onjuiste verklaringen, die
in de bladen grootelijks verspreid zijn, is
het wenschelijk, dat de toestand duidelijk
worde begrepen.
Op 19 Augustus is een boodschap ont-
vangen van de Spaansche opstandelingen
autoriteiten welke zekere voorstellen be
vatte ten aanzien van de maatregelen, die
genomen zouden moeten worden door
Britsche koopvaardijschepen, die zich naar
Spaansche regeeringshavens begeven, ten
.einde duidelijk hun nationaliteit aan te
geven.
Aangezien deze boodschap de
mogelijkheid in zich scheen te slui
ten, van aanvallen zonder onder
scheid op koopvaardijschepen des
nachts, heeft de Britsche reseering
zich onmiddellijk in verbinding
gesteld met de Spaansche autori
teiten, ten einde goed duidelijk te
maken, dat naar haar meening der
gelijke aanvallen een volstrekte
schending zouden vormen van de
regels van het internationale recht,
en dat wanneer schade toegebracht
werd aan Britsche koopvaardij
schepen, de Britsche regeering ge
dwongen zou zijn deze zaak als van
de grootste ernst te beschouwen.
In afwachting van het antwoord heeft de
fegeering het wenschelijk geoordeeld bij
u'ijze van voorzorgsmaatregel den toestand
bekend te maken bij de Britsche koop
vaardij en op haar verzoek heeft de
scheepvaartkamer op 21 Augustus aan de
belanghebbende Britsche reeders een cir
culaire gezonden, waarin hun de raad
wordt gegeven Britsche schepen, die naar
Spaansche regeeringshavens' gaan, deze
havens des nachts niet te doen naderen,
Poch verlaten en ze de nationale vlag te
laten voeren, wanneer zij in de Spaansche
wateren varen.
Rapport van vice-admiraal Van
Duim gereed.
Hedenochtend om elf uur is dc onder-
commissie van non-interventie bijeengeko
men. Naar men meent te weten is het door
vice-admiraal Van Duim, den voorzitter van
de conlrólecommissie, opgestelde rapport in-
~oke de wijze waarop het tegenwoordige
controlestelsel zou kunnen worden verbe
terd, gereed.
ENGELAND ACHT DE JAPAN
SCHE MAATREGEL ONWET
TIG.
De Japansche vice-admiraal Hase-
gawa heeft verklaard, dat de vloot,
welke onder zijn bevel is geplaatst,
de blokkade langs de Chineesche
kust handhaaft. Tusschen de vast
gestelde punten werd elk Chineesch
schip aangehouden.
Te Tokio werd verklaard, dat deze
beslissing wel genomen moest wor
den tengevolge van de oneerlijke
aanvallen van de Chineezen op de
Japansche legermacht.
In Japansche diplomatieke kringen wijst
men er op, dat de blokkade alleen geldt voor
Chineesche schepen. De Japansche marine
zal de vreedzame handel van de buitenland-
sche mogendheden eerbiedigen en men ge
looft niet, dat de Japansche marine er toe
zal overgaan de buiteniandsche schepen te
visiteeren. Verder zal zij zich vermoedelijk
er mee vergenoegen eventueele wapensmok
key ter kennis te brengen van de betrokken
consulaten.
Blokkade niet wettig.
Naar Reuter uit Londen verneemt, heeft
het Engelsche departement van buiteniand
sche zaken nog geeneriei officieele mededee-
ling ontvangen omtrent het voornemen van
Japan tot het invoeren van een blokkade der
Chineesche kust tusschen Sjanghai en Swa-
tau. Wat den wettelijken kant van deze zaak
betreft, wijst men er ep, dat het interna
tionale recht de voorwaarden bepaalt, krach
tens welke een blokkade kan worden inge
steld na een oorlogsverklaring.
In het huidige-geval bestaat er
geen wettige staat van oorlog en kan
er dus geen sprake zijn van een Brit
sche erkenning der blokkade, even
min als de Britsche regeering de
herhaald afgekondigde blokkades
van de Spaansche kust erkend heeft.
Groot-Brittanjë zal niet bij deze aangele
genheid betrokken zijn, tenzij Japan het
recht opeischt Britsche schepen aan te hou
den en te doorzoeken, maar tot dusverre
heeft Japan de Britsche regeering niet te
kennen gegeven, dat het voornemens was
dit te doen.
Ook Amerika ongerust.
Latere berichten melden.dat te Washington
geregeld besprekingen worden gehouden
over den toestand ontstaan tengevolge der
aangekondigde blokkade. De meening wint
veld, dat de Amerikaansche regeering niet
zal berusten in 'n doorzoeking en aanhou
ding van haar schepen.
Overwinning bij Santander „essen
tieel en typisch Italiaansch".
De Romeinsche pers is trotsch op den val
van Santander. Men noemt deze overwin
ning „essentieel en typisch Italiaansch" en
roemt de militaire waarde van de zwart-
hemden, die de stad binnentrokken.
De „Tribuna" schrijft: „Niemand zal zich
er over verwonderen, dat deze overwinning
van Franco met warmte in Italië wordt
begroet zooals nergens anders.
In werkelijkheid is deze essentieele en
typisch Italiaansche overwinning behaald
door de broederlijke samenwerking met de
triomfeerende legermacht van Franco".
Volgens het blad is deze overwinning Ita
liaansch om vier redenen:
le. omdat twee complete Italiaansche
vrijwilligers-divisies, „Littorio" en „Zwarte
vlammen" met talrijke andere Italiaansche
contingenten aan de zijde van Franco
streden;
2e. omdat de opzet van de manoeuvre
typisch Italiaansch was;
3e. omdat twee divisies zwarthemden een
zware en moeilijke taak vervulden;
4e. omdat de actie en het gevecht typisch
Italiaansch zijn..
De „Popoio d'Italia" schrijft, dat de val
van Santander een harde slag is voor de
verschillende volksfronten in Europa, even
als voor alle vijanden van de as Rome
Berlijn en van alle „sanctionisten", die
hoopten in Spanje het in Abessinië verloren
terrein te herwinnen.
TWEE SCHERPE NOTA'S AAN
ALLE REGEERINGEN GERICHT.
WORDT DE AANVALLER GE
VONDEN, DAN MOET HIJ ZICH
OVERGEVEN.
Het Turksche ministerie van
Buiteniandsche Zaken heeft op 24
Augustus aan alle buiteniandsche
diplomatieke missies twee nota's
doen toekomen. Een daarvan heeft
betrekking op het torpedeeren van
Spaansche schepen in de zee-engte,
de andere op de verdenkingen, die
gerezen zijn ten aanzien van de
mogelijke aanwezigheid van een
buiteniandsche duikboot in de Zee
van Marmora.
In de eerste nota wordt medegedeeld, dat
een officieel onderzoek wordt ingesteld,
waarvan het resultaat later aan de diplo
matieke missies zal worden medegedeeld.
Dit onderzoek heeft betrekking op den aan-
slag op het Spaansche schip „Armuro in
de Turksche territoriale wateren op 18 Juli.
In de tweede nota wordt gewag gemaakt
van het feit, dat een eenheid van de Turk
sche vloot op 19 Augustus nabij het eiland
Marmora in de zee van dien naam aan
wijzingen heeft gekregen, welke reden geven
om te veronderstellen, dat zich in de nabij
heid een buiteniandsche duikboot ophoudt.
Het ministerie van Buiteniandsche
Zaken deelt mede, dat, wanneer de
aanwezigheid van de duikboot zou
worden vastgesteld, de Turksche
militaire strijdkrachten van dezen
zeebodem, die de zee-engteconven
tie en de regels van het Volken
recht schendt, overgave zouden
eisehen. Wanneer de bevelhebber
zou weigeren aan dezen eisch te
voldoen, zou het schip worden ge
praaid en eventueel worden ver
nietigd.
Negen Italianen gearresteerd.
Een escadrille watervliegtuigen en de
sterkste torpedojagers van Turkije zoeken
thans de Turksche kusten af in de streek
der Dardanellen en de Zee van Marmora
naar den geheimzinnigen onderzeeër, die
men in deze wateren aanwezig denkt.
De Turksche kustbatteriien hebben cate
gorisch bevel gekregen het vuur te ope
nen op ieder verdacht vaartuig, dat wei
gert te antwoorden op vragen naar zijn na
tionaliteit. De strengste controle is bezig
in de Turksche wateren van kracht te wor
den.
Uit Smyrna wordt gemeld, dat negen
verdachte Italianen gearresteerd zijn in de
nabijheid van Vurla, dat deel uitmaakt van
de verboden zóne.
Dc Britsche ambassadeur in China, sir
Hugh Knatchbuil Hugessen is door mitrail
leurkogels. afkomstig uit een vliegtuig, ge
troffen, toen hij zich per auto van Nanking
naar Shanghai begaf.
De gezant was nog slechts 40 K.M. van
Sjanghai verwijderd, toen een tweetal
Japansche vliegtuigen neerstreek. De inzit
tenden, die zich ongerust maakten, ver
lieten haastig de auto's en verborgen zich
in een rijstveld.
De ambassadeur haastte zich niet ge
noeg en werd getroffen toen de vliegtuigen
uit hun mitrailleurs het vuur openden.
Hij werd door een long geschoten en zeeg
hevig bloedend neer.
Thans vertoeft de getroffene in een zie
kenhuis te Sjanghai, waar wegens het
groote bloedverlies, bloedtransfusie op hem
werd toegepast.
Ten gevolge van de bloedtransfusie is de
Britsche ambassadeur weer bij kennis ge
komen, doch het zal nog minstens 24 uur
duren eer hij buiten gevaar zal zijn.
Een deel van de wervelkolom is bescha
digd, doch het ruggemerg is niet getroffen.
De genezing zal op zijn minst verscheidene
maanden duren.
Omtrent den aanval, waarbij de ambas
sadeur werd gewond, wordt nog gemeld,
dat het gezelschap reisde in twee auto's.
Plotseling verschenen twee vliegtuigen.
Het gezelschap, dat gevaar vreesde, ver
liet de auto s en zocht dekking. Een der
vliegtuigen daalde snel en opende het vuur
met de mitrailleur, waardoor de ambassa
deur werd getroffen, doordat hij zich niet
snel genoeg terugtrok.
Het andere vliegtuig wierp eien bom in
een rijstveld, waardoor een der reisgenoo-
tcn van den ambassadeur tijdelijk verdoofd
werd.
De Chineesche burgemeester van Sjang
hai heeft bij het ziekenhuis namens maar
schalk Tsjang Kai Sjek verklaard het in
cident te betreuren.
Japan betuigt zijn leedwezen.
Men kan zich eenvoudig niet voorstellen,
dat de Japansche vliegtuigen met opzet ge-
EEN ONAFHANKELIJK BINNEN-
MONGOLIË ALS JAPANSCH ONTWERP.
Naar uit Tsjangpei wordt gemeld,
verslaan de Mongoolsche troepen in
samenwerking met de Japansche
strijdkrachten de Chineesche troepen
overal.
De Mongolen stieten op 23 dezer
nabij Wantsjoen op 3.000 man Chi
neesche troepen, die op de vlucht ge
dreven werden met achterlating van
600 dooden, terwijl de Mongolen
slechts 40 man verloren. Op 24 dezer
versloegen de Mongolen een afdee-
ling Chineesche ruiterij op ongeveer
100 K.M. ten Z.W. van Tsjangpei en
70 K.M. ten westen van Kalgan.
Ongeveer 20.000 man Mongoolsche troepen
werken samen met detachementen van het
Japansche Kwantoengleger en hebben groote
lijks bijgedragen tot de overwinning van
Nankau. De Mongolen maakten het de te
rugtrekkende Chineezen zeer lastig, terwijl
bereden JapanschMongoolsche afdeelingen,
langs den spoorweg PeipingSoeijoean de
Chineezen den terugweg afsneden.
De woordvoerder van het Kwantoengleger
deelde mede, dat de Chineezen zware verlie
zen hebben geleden.
Door deze overwinning is de bedreiging
tegen de grens van Mandsjoekwo vermin
derd.
Van Japansche zijde wordt ver
klaard, dat de samenwerking van de
troepen van BinnenMongolië met
Japan het voorstel is van het bewer
ken van de onafhankelijkheid van
Binnen-Mongolië met steun van Ja
pan.
De naam van dezen nieuwen staat
zal zijn Mongoekwo en zij zal onder
leiding staan van Prins Teh, die
thans aan het hoofd van de regee
ring van Binnen-Mongolië staat.
vuurd zouden hebben op de auto van den
Britschen ambassadeur, aldus heeft de
woordvoerder van het Japansche departe
ment van buiteniandsche zaken gisteravond
tegenover een vertegenwoordiger van Reu
ter verklaard. De Japansche autoriteiten
ter plaatse, aldus voegde de woordvoerder
hieraan toe, trachten de feiten van dit
uiterst ongelukkige incident in hun geheel
vast te stellen.
De Japansche minister van buiteniand
sche zaken heeft den Japansrhen ambas
sadeur opdracht gegeven onmiddellijk zijn
sympathie te betuigen met den Britschen
ambassadeur en heeft den Japanschen con
sul-generaal opdracht gegeven zich naar
den Britschen consul ad interim te bege
ven en zijn spijt tegenover hem tot uit
drukking te brengen.
„Een Japansche uittarting".
Een ongemeen scherp hoofdar
tikel van de Times.
Onder het opschrift „Een Japansche uit
tarting" schrijft de Times in een hoofdar
tikel:
Dat een Britsche ambassadeur kan wor
den aangevallen en ernstig gewond door
indringers op het gebied van het land waar
bij hij is geaccrediteerd, is een schanddaad,
waarvoor geen parallel is te vinden. Men
kan wel aannemen, dat zelfs de meest roe-
kelooze Japansche vlieger den aanval niet
verricht zou hebben, als hij wist wien hij
voor zich had, maar dat ontlast de Japan
sche regeering niet van haar verantwoorde
lijkheid. Zelfs de verklaring, dat de Japan
ners op de loer lagen op Tsjiang Kai-sjek,
veroordeelt de Japansche regoering wegens
totale venvaarloozing van de onschend
baarheid van het leven van de burgerij in
een land waarmee zij niet formeel op voet
van oorlog slaat en bovendien in een streek
op grooten afstand van het tooneel van den
strijd.
Dc Japanners hebben verontschuldigingen
aangeboden, er zullen er meer volgen en
een onderzoek zal worden ingesteld, maar
verontschuldigingen alleen zijn niet vol
doende voor een „ongeluk" van deze soort.
De positie van een ambassadeur is heilig
en er is geen excuus voor de schending
ervan. Ondanks de invasie van Japan in
China op groote schaal, heeft het nog niet
eens den oorlog verklaard. Zonder waar
schuwing is Japan begonnen rechten te
schenden, het zakenleven te verstoren en
het eigendom van Engeland en andere
landen in China te vernietigen. De schand
daad tegen een ambassadeur onderstreept
nog de verwikkelingen van een onverdra-
gelij'ke situatie. De Britsche regeering zal
ongetwijfeld weten wat te doen met die
situatie. Zij kan verzekerd zijn van den
krachtigsten publieken steun bij elke „ge
schikte actie" welke rij besluit, te verrich
ten.
Verwachting: Meest zwakke
Noordelijke tot Noordooste
lijke wind, gedeeltelijk be
wolkt tot betrokken, droog
weer behoudens kans op on
weer, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Do Japansche autoriteiten hebben ver
klaard, dat de Mongolen de meest betrouw
bare bondgenooten zijn van de Japansche
troepen in dezen strijd.
Van het front bij Nankau wordt gemeld,
dat de Japansche troepen de Chineezen
langs den spoorweg PeipingKalgan achter
volgen. De achtervolgers hebben Pataling
aan den Grooten Muur bereikt, waar de vlag
van de rijzende zon werd geplant.
Het bergachtige gebied, dat door den
Grooten Muur wordt cioorsneden, is nog in
handen van de Chineesche achterhoede,
welke verwoeden tegenstand biedt, terwijl de
hoofdmacht snel naar het zuidwesten op
rukt.
Chineesch succes bij Lotien.
Van Chineesche zijde wordt medegedeeld,
dat de Chineesche troepen, na de Japansche
bezetting uit Lotien te hebben verdreven, den
strijd ten noorden van het dorp voortzetten.
Een woordvoerder van de Japansche ma
rine zeide tot een vertegenwoordiger van
Havas, dat bij Lotien hevig wordt gestreden,
evenals aan de overige fronten, welke be
zet zijn door de onlangs ontscheepte troepen.
Daarentegen is bij Sjanghai alles kalm.
De woordvoerder van het Chineesche
hoofdkartier heeft verklaard dat een onbe
kend aantal Japansche troepen bij Lisjots-
joean en Tsjakioe zijn ontscheept en opruk
ken naar Lotien. Een japansch detache
ment verdedigt Wen Tsjau Pan.
Opnieuw heeft de Japansche marine ge
tracht troepen bij Tsjang Wan Pang te ont
schepen. Twee bataljons Chineesche cadet
ten hebben in dit gebied zware verliezen
geleden. In den ochtend zijn nieuwe Ja
pansche versterkingen aan de monding
van de Jangtse aan land gezet.
Japanneezen trekken Tsingtai
binnen.
Het agentschap Domei meldt: de Japan
neezen zijn eergisteren Tsingtai binnen
getrokken. Tsingtai is een belangrijke stad,
gelegen aan de spoorlijn TientsinPoekau
op 45 K.M. ten zuiden van Tientsin. Zij
hebben de Chineezen uit de stad verjaagd,
waarbij zij hun 500 dooden en ruim 1000
gewonden toebrachten. De Japansche ver
liezen bedragen 50 dooden en 70 gewonden.
Voorts hebben de Japanneezen de Chinee
zen verdreven uit het district Nankwant-
soen aan de spoorlijn PeipingNankau.
De Japanneezen zouden gebruik
van gas gemaakt hebben.
Uit Nanking wordt gemeld: Het Chinee
sche hoofdkwartier deelt mede, dat de Ja
panneezen, na vergeefs te hebben getracht
Nankau te bezetten, zijn overgegaan tot
het gelbruik van gifgassen en wel op 24 en
25 Augustus. De tegenstanders der Japan
neezen zijn in dien sector de afdeelingen
van de S9ste divisie.
Het sportwatervliegtuig van de
lieeren Hijmans is thans voltooid:
hedenochtend zal het voor het
eerst in de lucht gaan. Het toestel
ligt op het oogenblik in het kleine
haventje in de Ringvaart te Am
sterdam.
Vandaar zal het naar de Nieuwe
Meer worden gesleept, waar de
hoofdinstructeur van de Neder-
landsche Luchtvaart School, de
heer H. M. Schmidt Crans, met
het watervliegtuig naar Schelling-
woude zal starten.
