Agenda
Koninginnedag 1937
Een gouden
echtpaar
Vrijdag 27 Augustus 1937
Tweede Blad
Hr. Ms. Z 5 naar Harlingen
Door hond gebeten
Zedenmisdrijf
Een paar schoenen vermist
Nieuwe Chocolaterie
in de Spoorstraat
:R
rGtK0CHT ey:
Illuminatie
van Hr.Ms. Gelderland
Beëediging Marine
officieren te Vlissingen
Excursie naar de Lever's zeep Mij
Raadpleeg onze advertentie
kolommen voor uw inkoopen
Motor-torpedobooten
voor onze Marine
Het bleef bij probeeren
Burgerlijke Stand van Den Helder
Faillissementen
De merkwaardige omkeer
der Japansche publieke
opinie
Deensche Politickruiser
^adórUeuuj-i
Programma's van hedenmiddag af
verkrijgbaar.
Koninginnedag-1937 nadert met rassche
schreden; over 4 dagen staan we weer voor
het jaarlijksche nationale feest: de verjaar
dag van onze Koningin!
Zooals wij al medegedeeld hebben zullen
hier ter stede verschillende feestelijkheden
plaats hebben.
Wij publiceerden reeds de voornaamste
programmapunten, waaraan wij niets heb
ben toe te voegen. Wèl willen wij even mede-
deelen, dat ook dit jaar het programma als
een handig drukwerkje in oranje-omslag uit
gegeven wordt. In dit programma vindt men
alle bijzonderheden met betrekking tot de ge
beurtenissen, welke 31 Augustus weer tot een
feestdag in optima forma zullen maken. Zoo
vindt men er in alle tijdstippen van aanvang
der festiviteiten, de te volgen route's door
marinetroepen, speeltuin-groepen, lichtstoet,
de plaats der kinderspelen, enz. enz. Kortom
dit Oranje-programma licht U volledig in om
trent alles wat er op Koninginnedag in Den
Helder gebeurt.
Van hedenmiddag 4 uur af is het program
ma, dat door de N.V. Drukkerij en Uitgeverij
v/h C. de Boer Jr. gedrukt werd, behalve aan
ons kantoor verkrijgbaar aan de volgende
adressen:
Boekhandels:
Duinker, Spoorstraat; Bergman, v. Galen
straat; Boendermaker, Koningdwarsstraat;
Egner, Keizerstraat; d. Haagen, Spoor
straat; 't Noorden, St. Bossestraat; Schreuder,
Koningstraat; Spruit, Kanaalweg; de Wit!
Keizerstraat; Sustrath, Bloemstr., Tuindorp!
Sigarenmagazijnen
Mesker, Spoorstraat; v. d. Maden, Koning
straat; Lassche, Keizerstraat; Stegehuis,
Weststraat; Kok, Hoofdgracht; Blom, Dijk-
straat; Keizer, Kanaalweg; Kikkert, Zuidstr.
Depóts:
Duinker, Oostslootstraat; Smit, Westgracht;
Riedeman, Oranjestraat; Biegstraten, Corn.
Ditostraat; Bres, Spoorgracht; Buis, Molen
straat; Wed. Mondfrans, Jonkerstraat; Minne-
boo, Vischstraat; Roomeyer, Polderweg;
Kramer, Ruyghweg; Boogert, Keizersgracht;
Riteco, Vosstraat; Heiligenberg, St. Bosse
straat; Vlas, Ruyghweg; Uipkes, Brakkeveld-
weg; Thijssen, Basstraat, Czech, Corn. Dito
straat; Jongkees, Paardenstraat.
Naar wij vernemen zal Hr. Ms. Z 5 Woens
dag 1 September naar Harlingen gaan, voor
demonstraties, die tijdens de feestelijkheden
ter gelegenheid van den verjaarag van H.M.
de Koningin met gecombineerde feesten van
V.V.V. te Harlingen zullen worden gehouden.
Op 2 September zal de Z 5 weer terugkomen.
De pantalon van iemand, die vredig liep te
wandelen, werd door een hond vernield.
Een juffrouw, die zich gisterenmiddag om
een uur of vier in de duinen bevond, werd
plotseling door een man aangevallen, die niet
nader te noemen handelingen tegenover haar
pleegde.
Iemand, die op zijn erf een paar schoenen
had staan, het zullen wel geen nieuwe zijn
geweest, moest bemerken, dat deze voor som
mige menschen toch nog waarde hadden. Zij
werden n.1. meegenomen.
Van den heer P. Miedema.
Morgenochtend wordt in de Spoorstraat
No. 87, tegenover de ijssalon van den heer
Laan, een nieuwe chocolaterie geopend, en
wel van den heer P. Miedema. Het is tevens
een verkoop-depót van Bensdorp, de firma
van het bekende chocolade-merk, terwijl
voorts alle soorten limonade's, koek, jam etc.
verkocht worden.
Als openingsreclame krijgt iedere kooper,
die een bedrag van tenminste 50 cents be
steedt, een doosje bonbons gratis.
Vermelden wij tenslotte nog. dat de zaak
een uitstekenden indruk maakt met haar
keurig interieur en smaakvolle etalage.
DE „IDZUMO" VOOR SHANGHAI. In de laatste berichten over den GhineeschJapan-
schen oorlog werd steeds weer het Japansche vlaggeschip ,.Idzumo" genoemd. Dit vlagge-
schip der Japanners heeft verschillende malen tot mikpunt van Chineesche oorlogsvlie
gers gediend.
Op den verjaardag van H.M. de Ko-
j ningin zal Hr. Ms. „Gelderland", die in
de haven ligt, worden geïllumineerd van
9 tot half twaalf uur. Het Directie-
gebouw zal eveneens geïllumineerd
worden.
V
(Van onzen correspondent)
Het was gistermiddag in de nabijheid van
het Vlissingsche Marine-terrein duidelijk
merkbaar, dat er iets bijzonders ging ge
beuren. Er was groote belangstelilng van
autoriteiten en publiek voor de beëediging van
4 nieuwe officieren, bestemd voor den dienst
op Hr. Ms. Mijnenvegers, die a.s. Maandag
vanuit Vlissingen naar Ned. Indië zullen ver
trekken. Beëedigd werden de luit. ter zee 3e
klasse: D. W. Baron v. Lynden; W. P. Jansen;
J. N. H. Gregory; J. H. Baron Mackay, die,
met ingang van 23 Augustus bij beschikking
van den Minister van Defensie geplaatst zijn
resp. aan boord van: Hr. Ms. Mijnenveger
Jan van Amstel, Pieter de Bitter, Abraham
Crijnssen en Eland Dubois.
De onder-commandant der Marine in Zee
land, Kapt. ter zee H. J. van der Stad sprak
de nieuw benoemde officieren toe en over
handigde namens den minister van defensie
aan den luit. ter zee 3e klasse D. W. Baron
v. Lynden een gouden horloge voor de goede
eigenschappen, waarvan hij tijdens zijn op
leiding blijkt heeft gegeven. Kapt van der
Stad richtte zich vervolgens tot de ouders en
familieleden der nieuw benoemde officieren,
waarna een driewerf hoezee werd uitgebracht
op H.M. de Koningin en het Wilhelmus ten
gehoore werd gebracht.
De plechtigheid werd bijgewoond door tal
rijke autoriteiten o.m. door den loco-burge
meester van Vlissingen.
Na afloop der beëediging hebben 3 compag-
niën lichtmatrozen van de opleiding in groot
tenue aan de parade deelgenomen, die door
den luit. ter zee 1ste klasse E. J. van den
Brink werd gecommandeerd, en waarbij was
ingedeeld het fanfarecorps en de tamboers en
pijpers van Hr. Ms. Wachtschip Noord Bra
bant. In verband met deze plechtigheid gold
van 12 uur af den Zondagsdinest.
De leiders van de winkeliers inkoop-combi
natie „De Haas", de drie gebroeders De Haas,
hebben dezer dagen voor de leden dezer
inkoop-combinatie een „Uitgaansdag" georga
niseerd. Niet minder dan 180 dames en heeren
hebben hieraan deelgenomen.
Via Noordwijk en Rotterdam arriveerde het
gezelschap in Vlaardingen om, het interes
sante bedrijf der Sunlight fabrieken te bezich
tigen. Onder groote belangstelling werd het
uiterst modern ingerichte bedrijf door het ge
zelschap bezichtigd, waarbij toelichting werd
gegeven door de technische leiding der Sun
light fabrieken.
Aan het einde van de rondwandeling
wachtte de bezoekers een verkwikkend kopje
thee, dat allen zich lieten smaken.
Hierna stond op het programma een door
de Directie der Lever's Zeep Mij. aangeboden
boottocht van Vlaardingen naar Rotterdam
met rondvaart door de Rotterdamsche havens.
Begunstigd door mooi weer, was dit een ge
notvolle tocht. Bij aankomst in Rotterdam
begaven de deelnemers zich weder naar
Restaurant Tivoli, voor het diner, aangeboden
door de Directie der Lever's Zeep Mij., waar
de Sunlight Band voor de noodige afwisseling
zorgde en de gasten zich ook niet onbetuigd
lieten, door een, speciaal voor deze gelegen
heid vervaardigd danklied aan de Lever's
Zeep Maatschappij uit volle borst te zingen.
Veel te vroeg naar het oordeel van vele
deelnemers en deelneemsters, die juist een
vroolijk dansje waren begonnen, sloeg het uur
van vertrek. De zes bussen werden weer be
stegen voor de terugreis naar Alkmaar en
omstreken, welke in Haarlem nog even onder
broken werd.
'den Helder
JüoilQ&eiieSiilssQ.
Koningstraat
De beste torpedoboot voor den
nachtaanval.
De Marine-medewerker van het „Handels
blad" schrijft een interessant artikel over de
beteekenis van de motortorpedoboot voor onze
defensie. Wij ontleenen daaraan het volgende:
Uit de verklaring van den Commandant
der Zeemacht in Ned.-Indië in den Volks
raad, is gebleken, dat de minister van
Defensie op de begrooting 1938 niet alleen
een post voor een 4en kruiser heeft ge
bracht, doch tevens een post voor een tor
pedo-motorboot.
Er zijn alweer ettelijke jaren verloopen se
dert de eerste en tot dusver eenige tor
pedo-motorbooten van onze zeemacht werden
aangeschaft en sedert dien heeft de ontwik
keling van dit type torpedo-,,drager" niet stil
'gestaan. Met de zeer snelle (max. snelheid
pl.m. 45 zeemijl p. u., d.i. 83 km!) torpedo-
motorbooten (T.M.-booten), die thans voor
de Britsche vloot zijn en worden gebouwd
kunnen de onze dan ook niet meer worden
vergeleken. Niet alleen is de snelheid veel ge
ringer, doch ook wat de zeewaardigheid be
treft, zijn de Engelsche booten verre supe
rieur. Bij hooge zee hebben zij een snelheid
van 20 tot 30 zeemijl weten te behouden en
de deskundigen waren het er over eens, dat
een torpedojager bij een dergelijken zeegang
geen kans zou hebben gezien deze vaart te
loopen. Een duidelijk bewijs, dat de T.M.-
booten meer en meer „zeeschip" zijn gewor
den, is wel het feit, dat een flottille van 6
dergelijke booten op eigen kracht van Enge
land naar Malta is gevaren, waar zij zijn ge-
stationneerd. Deze Britsche booten hebben
een waterverplaatsing van 15 ton en zijn 18
meter lang. Het max. vermogen der 12-cylin-
der benzine-motoren bedraagt 1500 pk, en de
bewapening bestaat uit 2 torpedo's van 45 cm,
enkele mitrailleurs en dieptebommen. Voorts
zijn zij met een draadlooze telegrafie-instal-
latie uitgerust. De actie-radius bedraagt 500
zeemijl bij een vaart van 20 zeemijl per uur.
Deze booten werden ontworpen en gebouwd
door de Power Boat Company te Southamp-
ton (ontwerp Scott-Paine) en kosten pl.m.
23.000 pond per stuk. Ongeveer 200.000 gul
den is dus zeker nog een behoorlijk bedrag
voor een motorboot, doch men moet niet ver
geten, dat deze schepen geheel het karakter
hebben gekregen van torpedobooten, en dan
ook bestemd zijn om als zoodanig op te tre
den. Motor-torpedobooten is dus zeker een
betere naam dan torpedo-motorbooten.
De motortorpedoboot is zonder twijfel
de beste torpedoboot voor den nacht-
aanval; zij is uiterst snel, slecht zicht
baar en moeilijk te treffen. Voorts kan
zij door haar geringen diepgang over
mijnversperringen heenvaren, terwijl haar
bemanning slechts uit 5 tot 10 koppen be
staat.
De groote beteekenis van motortorpedo-
booten voor onze defensie is, dat zij een nau
we blokkade zeer riskant kunnen maken, zoo
dat zij vooral in Indië een groote strategische
waarde hebben. Ook voor bewakingsdiensten
in zeestraten zouden zij goede diensten kunen
verleenen om de taak der zeevliegtuigen te
verlichten. En in Nederland zouden zij met
vrucht gebruikt kunnen worden om landingen
tegen te gaan.
Torpedovliegtuigen zullen in een toekomsti-
gen zeeoorlog ongetwijfeld een belangrijke rol
spelen en het zou ons niet verwonderen, in
dien zij bovenwaterschepen meer last zouden
bezorgen dan bommenwerpers, doch voor den
nachtaanval blijft de kleine torpedoboot een
uiterst geschikt wapen, en het is dan ook geen
wonder, dat vele zeemogendheden ertoe zijn
overgegaan om dit type tot ontwikkeling te
brengen. Niet alleen Engeland, Frankrijk,
Duitschland, Rusland en Italië versterken er
thans hun vloten mede, doch ook landen als
Joegoslavië, Turkije, Siam, Zweden en China
schaffen motortorpedobooten aan.
Dat het probleem van de zeewaardigheid op
alleszins bevredigende wijze is opgelegd, blijft
wel uit hetgeen de Britsche motor-torpedo
booten presteeren.
Het onderhoud vereischt op zijn minst even
veel zorg door gespecialiseerd personeel als
dat van vliegtuigen, en een goedkoope oplos
sing voor de zeemacht van een klein land is
de motortorpedoboot zeker niet. Doch haar
beteekenis is niet te ontkennen en al maken
zij onze zeemacht al wéér gecompliceerder en
duurder, de gevechtswaarde ervan zal door
het bezit van een aantal M.T.-booten onge
twijfeld stijgen.
Een grondige proef met het thans door
verschillende zeemogendheden tot ont
wikkeling gebrachte type torpedoboot
achten wij zéér gewenscht en met belang
stelling zien wij uit naar de plannen, die
de regeering in deze blijkt voor te berei
den.
Fransche booten zouden reeds een snel
heid van 55 z.m. hebben behaald, terwijl een
in Engeland door Vosper gebouwde boot be
wapend met 2 torpedo's van 53.3 cm 50 z.m.
p. u. liep!
Door een persoon werd aangifte gedaan,
dat men in den afgeloopen nacht geprobeerd
heeft zich toegang tot zijn woning te ver
schaffen.
Een bewoner van den Singel deelde giste
renavond op het hoofdbureau mede, dat zijn
buurvrouw gezien had, dat er zich twee per
sonen 'op zijn erf bevonden. De politie, die
oogenblikkelijk een onderzoek instelde, moest
constateeren, dat de vogels reeds waren ge
vlogen.
van 26 Aug. 1937.
BEVALLEN: F. L. GrolléKramer, d.
ONDERTROUWD: M. van Genne en T. B.
Pastoor.
GETROUWD; A. C. Rommers en J. Maes;
J. H. Strater en H. Kuipers; J. van Pel en
A. E. Wolters; G. D. de Lang en M. C.
Heesters; D. de Jong en H. de Vries.
OVERLEDEN: A. Dijkshoorn, m., 75 j.;
J. Hoogland, m., 4 j.; Wed. T. van der
Haagenvan Stipriaan, 72 j.
Geëindigd.
15 Aug. J. Cornielje, Den Helder, Geëindigd
door het verbindend worden der eenige uit-
deelingslijst.
15 Aug. W. Volkers, Den Helder. Geëindigd
door het verbindend worden der eenige uit-
deelingslijst.
15 Aug. T. van IJzendoorn, Den Helder. Ge
ëindigd door het verbindend worden der
eenige uitdeelingslijst.
17 Aug. I. Roos. Julianadorp. Geëindigd door
het verbindend worden der eenige uitdee
lingslijst.
18 Aug. J. W. Kossen, Wieringen (Den
Oever).
27 Juli. M. van Woesik, Den Helder,
14 Aug. B. Vader, Den Helder, opgeheven we
gens gebrek aan actief.
Woensdag 1 September hoopt het echtpaar
Wisse zijn gouden bruiloft te vieren in zijn
woning Parellelweg 61.
Onder belofte, dat we er niet te veel over
schrijven zouden, was de b.uid geneigd ons
wat te vertellen uit haar leven en dat van haar
man. „Ach, wat valt er eigenlijk te vertellen?
We zijn gezond en we zijn blij. dat we samen
nog op stap kunnen dat we, een beetje zuinig
aan, nog door het leven kunnen komen.
„Ja, ik ben te vroeg geboren," zegt de brui
degom. „De marinemenschen, die nu gepen-
sionneerd worden, hebben het heel wat beter.
Voor mjj is het dertig jaar geleden, dat ik als
korporaal machine-drijver de marine verliet en
ik heb nu een kleine 600 gulden pensioen en
daarmee kan je geen bokkesprongen maken.
Maar gelukkig kunnen we in ons huis alles
zelf doen en al kan m'n vrouw, vanwege de
rheumatiek niet zoo goed meer bukken, ik kan,
als het moet, nog over den rekstok."
„Ik ben nog machinist geweest op de tram
Den HelderHuisduinen," vertelt de 75-jarige
heer Wisse trotsch.
„O, dat trammetje, dat je zelf mocht helpen
duwen", spotten we.
„'Nee, hoor," zegt de oud-machinist, „dat lag
niet aan de tram, die was wel goed. Maar als
de wind het gladde zeewier op de rails had
gewaaid, dan draaiden de wielen daar op door
en dat was de oorzaak, dat we soms bleven
steken. Wat een menschen hebben we met
het ding vervoerd.
„Na dien tramdienst ben ik nog jaren ge
weest bij de maatschappij „De Schelde", die
voor de reparatie van de oorlogsschepen hier
een ingenieur en een opzichter hadden en
waarbij ik meewerkte als de schepen uit de
Oost kwamen. Van verveling is dus geen
sprake geweest, al ben ik dan ook dertig jaar
met pensioen."
,,'t Is een heele tijd, hè, vijftig jaar?"
„Ach ja, als je er voor staat. Maar het
gaat heel gauw. Toen ik zes weken getrouwd
was werd ik uitgezonden naar W.-Indië, voor
drie jaar, maar na veertien maanden was ik
alweer thuis. Dat kwam zoo. Er overleed een
machinedrijver op een thuisvarend schip en
daar moest een plaatsvervanger voor komen.
Aan boord van het schip, waarop ik zat,
waren vier plaatsvervangers. Maar wie
zou naar huis gaan? Eigenlijk hadden we alle
vier niet veel zin, omdat de plaatsing zoo
goed was. We hebben toen vier lucifers ge
nomen en wie het langste houtje trok, die
ging naar huis. Laten ze het langste nu voor
mij laten zitten! Ik stond dus na veertien
maanden weer in Nieuwediep, waar ik, met
slechts een jaar Amsterdamschen dienst, al
dien tjjd met m'n vrouw heb gewoond.
„Hebt u nog kinderen?
„Ja, een zoon, die is machinist bij de Wa
terstaat in Muiden."
„Maar dat zet u toch allemaal niet in de
krant?" vraagt de bruid bezorgd.
„Nu, meer komt er heusch niet in, hoor,
stellen we haar gerust. „We wenschen u
Woensdag een zonnigen dag en hopen, dat u
ook uw diamanten bruiloft nog samen moogt
vieren."
Vredeswil omgeslagen in oorlogsroes.
Het is een bekend feit, dat in tijden van
oorlog, de oorlogspsychose zich van de massa
meester maakt en dat zelfs de meest vrede
lievende menschen door dien koorts aange
tast kunnen worden. Dat is de satanische
invloed die er van den strijd uitgaat. Heel
sterke voorbeelden daarvan zijn natuurlijk
aan te halen uit den grooten wereldkrijg. Een
staaltje uit de geschiedenis van onzen tijd
vinden we in Japan. De Japansche bevolking
in meerderheid voelde niets voor de avonturen
van de militairisten en heeft daarvan meer
malen duidelijk blijk gegeven. Maar dat is nu
anders geworden, totaal anders.
Het huidige kabinet, Konoje, blijkt het niet
eens meer noodig te vinden zijn daden te ver
schuilen achter de militairisten, om den
indruk te wekken, dat de inzichten van de
ministers hemelsbreed verschillen met die van
de Legerleiding. Tot voor kort geschiedde dit,
zooals men weet, regelmatig, teneinde tege
moet te komen aan de politieke partijen, die
handhaving van den vrede in hun vaandel
hadden geschreven en daartoe behoorde de
overgroote meerderheid, zooals bij de jongste
verkiezingen overduidelijk gebleken is.
De Avondpost schrijft:
Nog slechts enkele maanden geleden, na het
door het parlement afgedwongen ontslag van
het ministerie-Hayasje, werden te Tokio en
elders groote betoogingen gehouden, mede ten
gunste van het verbeteren der betrekkingen
met China en de Sovjet-Unie.
Deze actie ging dus rechtstreeks in tegen
het streven der oorlogspartij, die alles op
alles wilde zetten om de hand te kunnen leg
gen op het Aziatische vasteland, zoover dat
maar eenigszins mogelijk was. Nadat begin
Juni Prins Konoye als minister-president was
opgetreden veranderde dit als bij tooverslag.
De opdracht aan den nieuwen premier be
helsde onder meer het scheppen eener betere
verstandhouding tusschen volk en leger. De
sedert dien gevolgde gebeurtenissen vormen
een onbetwistbaar bewijs, dat hij die taak
naar behooren heeft verricht, zij het ook door
middel van een oorlogsavontuur, over welks
afloop uiteraard geen prognose is te stellen.
Die snelle omkeer van het publiek meent
het blad hieraan te moeten toeschrijven, dat
het land eenvoudig voor het feit is gesteld,
als uitvloeisel van Chineesche vijandelijke
daden. De breed opgezette oorlogspropaganda
deed de rest. Japan vertrouwt op zijn groote
militaire kracht om dit avontuur tot een
goed einde te brengen, rekening houdende met
den uitgesproken vredeswil der andere
mogendheden, die bovendien bezig gehouden
worden met hun beslommeringen op het
Europeesche vasteland.
HERMAN NYPELS'Kledingmagazijnen
Den Helder.
Uniformen en Uitrustingen voor de Koop
vaardij. Volgens model gemaakt, concur-
reerende prijzen. Vlugge leveriDg.
Natuurhistorisch Museum. Elke week:
elk< Woensdagmiddag van 35 uur, eiken
Zaterdagavond van 710 uur, den eersten
Woensdag van elke maand van 810 uur,
den eersten Zondag van elke maand van
3—5 u.
1
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 912 en van 13.30
17 u. Zaterdags van 912 uur.
Bioscopen:
Rialto-theater, Spoorstraat, aanvang half 8:
„Born to dance".
Tivoli-theater, Spoorstraat: aanvang half 8:
„Haar groote zonde" en „Amor op de
baren".
Witte Bioscoop, Koningstraat, aanvang half 8:
„Oproer in San Antonio" en „Circus".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Hoogwater (heden) 11,30 24.00
Laagwater (heden) 5.20 18.05
Hoogwater (Zaterdag) 12.10 0.45
Laagwater (Zaterdag) 6.00 17.35
Licht op (heden) 21.29
Barometerstrand Den Helder 769.2
Temperatuur zeewater 18.3
Temperatuur lucht 17.1
Hoogste temp. lucht gisteren 19.6
Laagste temp. lucht gisteren 15.9
De Deensche politiekruiser „rslands falk"
is Woensdagavond om half tien de Amster-
damsche haven binnengeloopen, waar hij lig
ging heeft genomen aan den steiger van Van
Es en Van Ommeren aan de De Ruyterkade.
