Spaansch goud zwerft
sover de werelds
Mstuintentoonstelling
Wie financiert den burgeroorlog?
Een wantrouwend volk
De Baskische kinderen in
Engeland
Grieksch vracht
schip beschoten
Schoolstrijd in Smilde
Duitschers mogen geen
Joodsche advocaten nemen
Zweden voert weer graan uit
Ontvluchte Britsche
militairen
Weifelen bij het
oversteken
Jongetje in sloot verdronken
Vloedgolf bij Semarang
Onvoorzichtigheid
op den weg
Kinderverlamming in Canada
i
ENORME FINANCIEELE RESERVES DER VALENCIA REGEERING.
ZIJ BRAK DE SAFES VAN PARTICULIEREN OPEN! KAN FRANCO
ZIJN PAPIEREN PESETA'S DEKKEN?
De wetenschap der financiëh is
zeer materialistisch, maar het geld
zelf volgt soms verborgen kanalen,
en de Spaansche burgeroorlog laat
een doolhof zien, waarin het ge
vaarlijk is zich te begeven,
Er zijn echter, aldus citeert de N. R. Ct.
uit de „Times" allerlei bijzonderheden be
kend over het goud dat in do kelders van
de Rank van Spanje rustte vóórdat de bur
geroorlog begon. De dans van deze milli-
oenen over de geheele wereld in de wan
hopige taak om oorlogstuig te verkrijgen
of om hartstochten te verzadigen, openbaart
iets van de ruïne, welke een burgeroorlog
kan beteekenen.
Valencia- en Franco-geld.
Op welke wijze de Spaansche burgeroorlog
wordt gefinancierd blijft voor een groot deel
een mysterie. Het is al direct absurd dat
de peseta van de regeering te Valencia in
Heiwlaye maar de helft waard is van de
peseta van Franco. De eerste peseta heeft
een zware gouddekking, de tweede is
slechts een lapje papier. Geeft deze waarde
verhouding weer welke kans op overwin
ning men in internationale kringen aan
Franco geeft? Of is dit het resultaat van
slimme financiering door de nationalisten
die den steun genieten van eerste-klas-
zakenlieden (die men niet altijd in Sala-
manca kan aantreffen)? Wellicht is de
reden, dat voor de peseta van Franco een
strenge controle naar Duitsch model be
staat. Niemand mag in dat geld handelen
beneden den officieelen prijs.
Voor het uitbreken van den
burgeroorlog
bezat de Bank van Spanje meer dan twee
en een kwart milliard peseta's, ongeveer
S00 millioen Ned. guldens, tweemaal zoo
veel als de goudreserve van Italië. Hiervan
bestond 393 millioen uit gouden peseta's,
meer dan 2millioen uit goudstaven en
'bijna twee milliard uit buitenlandsch
gemunt goud. Bijna 70 pet. van den goud
voorraad bestond uit Engelsche sovereigns.
Van dat geld bevond zich voor een waarde
van 100 millioen Ned. guldens in de kel
ders van de Bank van Frankrijk te Monl
Marsan, al bleef dat geld opgebracht op
de balans van de Bank van Spanje te Ma
drid.
De millioenen beginnen hun
zwerftocht.
In Juli 1936 waren eenige directeuren van
de Bank met vacantie. anderen vluchtten,
derden werden vermoord. De regeering
benoemde nieuwe directeuren, en nam het
besluit het goud naar het buitenland over
te brengen. Als protest tegen dat besluit
namen eenige directeuren hun ontslag. In
Juli en Augustus werden groote goud
zendingen op het vliegveld Barajas bii Ma
drid in vliegtuigen geladen en naar Parijs
overgebracht; een ander deel werd over zee
van Cartagena naar Marseillc gezonden.
Tot voor kort bevond zich nog een groote
lading goud in het arsenaal van Carta
gena. Een deel van het Spaansche goud
vond zijn weg uit Parijs naar Londen.'en
groote sommen zijn naar Rusland gezon
den. waar zij op de markt kwamen en
aanleiding gaven tot de geruchten dat
nieuwe goudmijnen waren ontdekt in de
Oeral.
Volgens een bericht uit Salamanca
zou Rusland 500 millioen peseta's
van de, regeering te Valencia ont
vangen hebben voor oorlogsmate
riaal en voor het zenden van een
expeditieleger. Op 5 September 1936
zou 241 millioen peseta's uit Parijs
naar Rusland zijn gezonden.
Het is moeilijk na te gaan wat van dat
bericht waar is.
Bij tal van buitenlandsche ban-
ken werden rekeningen geopend.
Er zijn echter bewijzen dat een deel van
het Spaansche goud te Parijs naar het bui
tenland is gezonden. Groote bedragen wer
den gezonden naar Spaansche ambassa
deurs en commissarissen, die contracten
sloten voor levering van oorlogsmateriaal.
Het zou mogelijk zijn een lijst over te leg
gen met de data, waarop die zendingen
zijn geschied, de banken waarheen het geld
is gezonden en de namen van hen die het
opnamen. Het spreekt vanzelf dat de re
geering te Valencia het volste vertrouwen
stelde in deze personen. I11 Ortobcr 1936
bijvoorbeeld werden rekeningen geopend bij
groote Amerikaansche. Fransche en Engel
sche banken in Parijs. 69 Engelsche en Rus
sische banken in Londen, een groote clu»
que werd gezonden aan de Mexieaansche
ambassade in Parijs, en nog een naar
Brussel. In October alleen al werd op die
wijze voor een bedrag van 60 millioen
Ned. guldens overgemaakt.
Er kan geen twijfel aan zijn of
dat geld werd besteed voor
oorlogstuig.
Frankrijk en Rusland waren de grootste
leveranciers, en veel kwam ook uit Mexi
co: In het geheel is. naar uit betrouwbare
bron vernomen wordt. 16 millioen dollar
aan Mexico betaald, wat meer is dan de
tegenwaarde aan oorlogstuig, welke Mexico
kan leveren, zoodat het vermoeden rijst,
dat Mexico gedeeltelijk als tusschenhande-
laar optrad. Eenig -geld is oók in de zak
ken van Engelsche scheepseigenaren geko
men, die plotseling meer schepen hadden
dan zij aan het begin van den oorlog be
zaten. Dit alles is geschied met goedkeu
ring. van dr. Negrin, die minister van fi
nanciën onder Caballero was, en die thans
minister-president is.
Franco's protesten.
Het is bekend dat Franca en zijn aan
hangers krachtig protesteerden tegen het
uitgeven van het goud van de Bank van
Spanje door de regeering te Valencia.
Zij voeren aan dat de helft van de
bankbiljetten van de Bank van
Spanje circuleert op grondgebied
waarover de regeering te Valencia
geen zeggenschap meer heeft en dat
het niet aangaat de waarde daar
van te verminderen door de goud
dekking te verkleinen.
Do regeering te Valencia heeft echter
niet eens de moeite genomen het romp-
parlement waarover zij beschikt eenige
speciale wetten te laten aannemen om ds-
zen verkoop van goud te legaliseeren.
Zij acht dat niet noodig, omdat zij over
tuigd is van haar recht om dat te doen.
Later heeft de groep aandeelhouders van
de Bank van Spanje een proces ingesteld
tegen de regeering, maar de zaak is zóó in
gewikkeld, dat dit proces nog lang slepende
gehouden zal worden. Vermelding verdient
echter dat hier en daar een bank geweigerd
heeft cheques fan de Spaansche regeering
te betalen uit een deposito van Spaansch
geld onder haar berusting, en dat schepen
met Spaansch goud aan boord in buiten
landsche havens zijn aangehouden op ver
zoek van buitenlandsche en Spaansche ban
ken.
Ook de particulieren moeten hun
goud inleveren.
Toen de regeering het goud van de Bank
van Spanje onder zich had genomen, vaar
digde zij een decreet uit om ook het goud
in particuliere handen te doen inleveren.
Na een periode voor vrijwillige inlevering
van goud, tijdens welke de eigenaren scha
deloos gesteld zouden worden met papieren
pesetas, zou naar achtergehouden goud
worden gezocht en degenen, die dat niet
ingeleverd had zouden worden gestraft. Het
goud zou worden geconfiskeerd. De rechter
zou toezicht houden op de opening van de
safes in de banken.
In het geval van een Engelsche bank in
Spanje bleek dat 30 pet. van de safe-houders
hun goud niet vrijwillig hadden ingeleverd.
De safes werden, nadat het goud eruit geno
men was, weer verzegeld, en de rechter zag
toe op de inventarisatie. Op de manier,
waarop in dit speciale geval tewerk werd
gegaan, was niets aan te merken.
Uit zeer betrouwbare bron kan
men vernemen dat van dit geld
weinig in de schatkist terecht is ge
komen: de functionarissen die het
geld in handen kregen, hielden het.
Zij, die hun goud vrijwillig hadden
ingeleverd, kregen ook geen vergoe
ding, en waren dus net zoo slecht
af als degenen wier safe opengebro
ken werd, behalve dat deze laat-
sten nog wel eens een rekening voor
onkosten kregen.
Bankdirecteuren moeten hun
safe-sleutels inleveren.
Daarna werden alle bankdirecteuren bij
eengeroepen en kregen zij te hooren, dat
de regeering de deposito's wenschte te be
schermen tegen overvallen door gewapen
de benden. De bankiers moesten de safe
sleutels op het departement van financiën
inleveren, en zoo kon niemand bij de safes
komen. Eén keer per week kon het publiek
toegang tot de safes krijgen, onder toezicht
van een departementsambtenaar met de
sleutels. Telkens als een bende een bank
binnendrong om te zien of er iets van
haar gading was, kon de directeur naar
waarheid antwoorden dat hij geen safe kon
openen, en dat men de sleutels maar op het
departement van financiën moest opvragen.
Toen Franco dichter bij Madrid
kwam
De bankiers werden weer op het departe
ment van financiën bijeen geroepen en kre
gen orde alles van waarde naar Valencia
over te brengen, waarheen de regeering
haar zetel zou verplaatsen. Deze order ver
oorzaakte groote consternatie. De directeur
van een Engelsche bank weigerde, en ver
klaarde dat hij liever zijn bank sloot. Daar
op werd voor buitenlandsche banken een
uitzondering gemaakt.
Onmiddellijk werd met de overbrenging
van alle particuliere schatten uit de safes
der particuliere banken naar de kelders
van de Bank van Spanje te Valencia begon
nen. Alle safes werden opengebroken. Er
was geen rechter of notaris tegenwoordig,
en ëliënten kregen niet eens de gelegenheid
hun-safes zelf open te maken. De inhoud
van de safes werd gestort in zakken, voor
zien van hetzelfde nummer als de safe.
In die zakken verdwenen onschat
bare waarden: vorstelijke juweelen,
erfstukken van oude Spaansche
adellijke families,edelsteenen, ontel
bare ingelegde kruisbeelden, over
blijfselen van de rijkdommen der
Incas en Azteken, eens uit de Nieu
we Wereld^ overgebracht door de
galjoenen van Pizarro en Cortes.
Iemand die het overbrengen van deze
schatten uit de safes in de zakken heeft
gadegeslagen vertelde schrijver dezes late:
dat het tooneeltje dat hem het diepst trof
was geweest dat iemand de zaal binnen
kwam, nadat de volle zakken weggebracht
waren. Hij zag hier en daar een glinsterend
ding liggen, dat was afgevallen van de kost
baarheden en bukte zich telkens met een
onverschillig gebaar om de voorwerpen op
te rapen en in zijn zak te steken....
Wat moesten de eigenaars doen?
De eigenaars van de schatten deden alle
mogelijke moeite om hun eigendom terug
te krijgen maar slechts weinige konden daar
in slagen door zich op een buitenlandsche
nationaliteit te beroepen. De meesten kre
gen te hooren dat zij na den oorlog nog
maar eens moesten vragen of zij hun schat
ten terug konden krijgen, en dat daar dan
wel kans op zou zijn, als zij konden slagen
in het bewijs dat zij geen vijandschap had
den gekoesterd tegen de regeering (die
hun schatten had afgenomen).
Korte metten.
De bedienden of arbeiders, die de villa's
van de rijken in beslag hadden genomen,
konden geld uitbetaald krijgen uit het de
posito van den vroegeren eigenaar. De di
recteur van de Crédit Lvonnais te Madrid,
een Spanjaard, die langen tijd in Engeland
en Frankrijk had geleefd, en meer buiten
lander dan Spanjaard was, vond dat dat te
ver ging, en weigerde. Hij werd gevangen
genomen en doodgeschoten. Den meesten
bankdirecteuren, die niet konden ontsnap
pen trof hetzelfde lot.
De sinaasappeltjes van Valencia
kunnen ook nog te gelde worden
gemaakt.
Men zou kunnen denken, dat de eischen
welke de langdurige oorlog stelt, binnen
kort zelfs de reusachtige reserves van de
Bank van Spanje moeten uitputten, en dat
hot goud in Cartagena en elders al veel
verminderd moet zijn. Volgens de bereke
ning van sommigen is dat zoo. Het is echter
onmogelijk te zeggen hoeveel do rcgecring
te Valencia al heeft uitgegeven en hoeveel
zij nog over heeft. Zij beschikt echter ook
nog over industrieele en iandbouw-waar-
den, zooals de sinaasappel-oogst van Valen
cia- en de waarde van de schatten uit de
particuliere safes moet enorm zijn. Het is
niet aan te nemen dat de regeering te Va
lencia na één jaar oorlog al in financieele
moeilijkheden zoo zijn.
Ook niet in het buitenland.
De nationaal-socialistische bond van ad-
vocalen verklaart in een oproep tot het
Duitsche volk en met name tot de oecono-
mische kringen, dat het „een vijandige daad
jegens het Duitsche volk is aan Joodsche
advocaten in het buitenland de verdediging
van Duitsche belangen op te dragen en
een bewijs is van onvergeeflijke onverschil
ligheid".
Om te voorkomen, dat Duitsche firma's
en pleiters er mede voortgaan in het bui
tenland de medewerking in te roepen van
Joodsche advocaten heeft de bond een naam
lijst opgesteld van Arische advocaten in al
le landen. De lijst is opgesteld door de af-
deeling van den bond, welke speciaal be
last is met buitenlandsche aangelegenhe
den.
Wettige voogdij moet worden
vastgesteld, alvorens de kinde
ren repatriëeren.
Hoewel de commissie, welke belast is
met de zorg voor de 4000 Baskische kinde
ren in Engeland overtuigd is, dat het ge
vaar te Bilbao is geweken, zoodat de kin-
fleren teruggezonden kunnen worden, ver
langt zij toch, dat alvorens de kinderen
teruggezonden zullen worden voor ieder
kind de wettige voogdij moet zijn vast
gesteld.
De commisie heeft dezer dagen na een
vergadering verklaard, dat zij niet langer
de verantwoordelijkheid voor de kinderen
op zich wil nemen. Zoodra zij overtuigd
zal zijn van de authenticiteit van de aan
vragen der wettige voogden, zullen de kin
deren teruggezonden worden. De vertegen
woordigers van de commissie te Bilbao
hebben opdracht ontvangen de noodigc
slappen te doen.
Groot overschot van tarwe-oogst
De officieele ramingen voor den Zweed-
schen tarwe oogst bedragen dit jaar 701.000
ton en voor dien van rogge 335.000 ton.
Terwijl de hoeveelheid rogge voldoende is
om het hinnenlandsche verbruik te dekken
meent men dat de tarwe een overschot zal
brengen van 125.000 ton boven de voor bin-
nenlandsch verbruik bestemde hoeveelheid.
Om te verhinderen, dat dit overschot de
prijzen zal drukken, heeft de regeering
met ingang van 1 September het verbod
van uitvoer op voor consumptie bestemd
graan ingetrokken,
Engeland is reeds jaren bezig om het Britsch-Indische gebied Waziristan
klein te krijgen. De stammen zijn er zeer oproerig en het is de vraag of de
aan den gang zijnde vredesonderhandelingen eenig resultaat zullen opleve
ren. De stammen van Waziristan kennen nog de bloedwraak, zoodat moord
en doodslag aan de orde van den dag zijn. Geen wonder, dat hun huizen
gebouwd zijn als vestingen om den indringer te weren. Hoe zulk een dorp
van louter vechltorcns er uit ziet, laat bovenstanade foto zien.
In gestolen motorboot gevonden.
De drie soldaten, die Zondag uit'het gar
nizoen van Guernsev waren gedeserteerd om
te posen in een gestolen motorboot de Brit
sche kust te bereiken, zijn door een sleep
boot gevonden in de nabijheid van Saint
Malo. Het roer van hun motorbootje was
weggeslagen. De sleepboot heeft hen aan
boord genomen en ter beschikking van den
Britschen consul te Saint Malo gesteld, die
zorg zal dragen, dat zij weer naar Guern-
sey zullen worden gebracht.
Doodelijk ongeval te Drumpt.
Gisterenmorgen heeft op den Rijksweg te
Drumpt een ernstig verkeersongeval plaats
gehad. De 6-jarige landbouwer T. Leisink
uit Drumpt wilde per rijwiel den rijksweg
oversteken, om den weg naar Achten-
Drumpt in te slaan. Hierbij heeft hij even
geweifeld, waardoor hij onder een passce-
rende auto geraakte.
De toestand van het slachtoffer is hope
loos.
Het Grieksche vrachtschip Tsepo, dat
met een lading munitie van Marseille op
weg was naar -Barcelona, is aangevallen
door vliegtuigen. De vliegtuigen lieten ver
scheidene bommen vallen, van welke een
het schip trof. De stuurman werd gedood
en een matroos gewond. De kapitein slaag
de er in het schip bij Arrenate la Mar op
het strand te zetten. De aanvallende vlieg
tuigen werden verdreven door twee regee-
ringstoestcllen, die de Tsepo begeleidden.
Dinsdagavond is in de Zilk, achter de
R.K. Pastorie onder de gemeente Noordwij-
kerhout, het zesjarig zoontje van den heer
L. van Schagcn verdronken.
De vader was met het kind op het land
waar hij aan het werk was. Hij zond den
knaap vast naar huis en ging even later
ook zelf huiswaarts. Toen hij thuis kwam
bleek de knaap nog niet thuis gekomen te
zijn, waarop de man terugkeerde. Hij vond
het kind verdronken in de sloot liggen.
Kunstmatige ademhaling leverde geen resul
taat meer op..
ONZE O O 5 i|
In de laatste dagen zijn aan de kust te?
hoogte van Adikarta vloedgolven voorge-
komen welke zich uitstrekken over een
breedte van twee kilometer. Deze golven
vernielden twee bouws bevolkingsaanplant.
De plaats van den vloedgolf is gelegen
in de residentie Djocjakarta.
CHINEESCHE WINKELS VERBRAND.
In den vorigen nacht is te Donggalg
(Celebes) een felle brand uitgebroken,
waardoor vele Chineesche kinkels «en
prooi der vlammen werden. Persoonlijke on-
gelukken hadden niet plaats. De schade
wordt getaxeerd op f 60.000. Een klein ge-
deelte slechts was verzekerd.
GEVANGENISTRAFFEN KWIJTGE- v
SCHOLDEN.
In verband met den verjaardag van H,
M. de Koningin zijn in de gevangenissen
op Noesa Kambangan verschillende straf
fen kwijt gescholden, n.1. van 373 veroor
deelden de geheele straf en van 3636 ver
oordeelden de gedeeltelijke straf.
Voor zoo'n handjevol leerlingen
is geen extra school noodigt
meent men.
De gemeenteraad van Smilde verleende bij
besluit van 15 Februari j.1. medewerking
aan de Vereeniging voor Christelijk onder
wijs aldaar voor de stichting van een bij
zondere school voor uitgebreid lager on
derwijs.
Naar de meening van een aantal
ingezetenen van Smilde werd deze
bijzondere U.L.O. school evenwel
overbodig geacht.
Zij teekenden beroep aan tegen heil
raadsbesluit bij Ged. Staten van Drenthe,
doch dit college verklaarde het beroep on
gegrond, daar aan de wettelijke voorschrif
ten was voldaan. Daarop vroegen bedoelde!
ingezetenen bij de Kroon vernietiging van
het betreffende besluit aan.
Gisteren behandelde de Raad van State
dit beroep, dat namens appellanten werd
verdedigd door den heer Daan. Deze gaf
te kennen, dat in Smilde, dat 6000 inwo
ners telt, voorloopig niet meer dan 100 a
120 U.L.O.-leerlingen te wachten zijn. Werd
het raadsbesluit gehandhaafd, dan zou dit
leiden tot een z.i. ongewenschte splitsing,
waarbij dan elke U.L.O.-School over slechts
60 leerlingen en twee leerkrachten zou kun
nen beschikken.
De Koninklijke beslissing volgt later.
De N.A.T.O.V.A. te Amsterdam,
De „Nationale tentoonstelling op volks-
tuingebied Amsterdam" (N.A.T.O.V.A.) zaL
worden gehouden van 4 tot en met 7 Sep
tember in de groote zaal van het R.A.I.-
gebouw ter gelegenheid van het vierde
lustrum van den „Bond van Volkstuin
ders" te Amsterdam.
De expositie zal Zaterdagmiddag te 2 uur!
door mr. Wintermans, waarnemend direc
teur-generaal van den Landbouw, worden
geopend.
Het volkstuinwezen is momenteel een
element van belang geworden voor de be
woners van de groote steden en op deze
groote tentoonstelling wil men den vooruit
gang deimonstreeren, welke de laatste jaren
het instituut volkstuinen heeft ondergaan.
De Planteniziektenkundige Dienst uit;
Wageningen zal op deze tentoonstelling
met tal van voorbeelden de voordeeleni
van bestrijding van plantenziekten en de
middelen daartoe, aan het bezoekende pu
bliek toonen.
Tal van inzendingen worden voorts op deze
expositie verwacht.
Prijzen zijn o.a. beschikbaar gesteld dooi'
H. M. de Koningin, H. K. H. Prinses Juli-
ana, Z. K. II. Prins Bernhard en den mi
nister van Economische Zaken.
De minister van Economische Zaken, mr,
M. P. L. Steenberghe en de commissaris
der Koningin in de provincie Noord-Hol
land, mr. dr. baron A. Röell, hebben hefi
voorzitterschap van het eerecomité voor*
deze expositie aanvaard.
Door het Alg. Verbond van Volkstuinderd
zal op 4 September te 15 uur een buiten
gewoon congres worden gehouden.
Vijftigjarige fietsrijdster te Am
sterdam zwaar gewond.
Gisterenmiddag om half een is op de
Stadhouderskade te Amsterdam tegenover
den ingang van het Vondelpark een vijf
tigjarige wielrijdster door een groote vracht
auto, welke in de richting van het Leidsche-
boschje reed, aangereden. Zij kreeg ernsti
ge verwondingen aan het hoofd en brak eert
bovenarm. De geneeskundige dienst heeft
baar naar het Wilhelminagasthuis ver
voerd. De oorzaak van de aanrijding is
zoeken in het feit, dat de wielrijdster, dia
pij den voetgangers-overgang ter plaatse
was afgestapt, plotseling den weg naar
links overstak. De bestuurder van den
vrachtwagen was hierop niet verdacht. Hij
poogde nog uit te wijken, doch kon een
aanrijding niet meer voorkomen.
ïn Toronto (Canada) heerscht een epi-
van, kinderverlamming, welke op on-
arende wijze om zich heen grijpt. In
toronto zelf zijn op het oogenblik 276 per-
,door. de ziekte aangetast. Het aantal
p-^ienten 111 de geheele provinciè bedraagÉ
