Interessante Rondgang
in Texel's museum
Texelsch Nieuws
Uitgebreid materiaal op natuurhistorisch
en oudheidkundig gebied
Een instelling waar Texel trotsch op kan zijn
Texel-Schiphol
ook in den winter?
Esperanto-avond
Zijn spuit vergeten
£e/t Jxicxk
die geen
reclame maakf
iMAdt u-eAtyeieri
adverteert daarom
V/uthal
Oefenwedstrijden op
Texel
Vriendschappelijke wedstrijden
KoAfóat
ELTO I-DVDII 3-5
SWiietieJd
Matte Jaervinen
Nederlandsche records
erkend
Noorwegen-Engeland
Nieuw Nederlandsch record
vijfkamp dames
Indisch pensioen weer
ongekort
De kustwachtoefeningen
Het reisplan van Hr. Ms.
Hertog Hendrik
De ziel van het museum, de heer H. J. Kraai.
Wij hebben een bezoek gebraoht aan
het Texelsche natuurhistorisch en oud
heidkundig Museum.
Het museum, dat men vindt in de
Nieuwstraat en waar men rondgeleid
wordt door iemand, die zich met zijn ge-
heele hart aan dit werk gegeven heeft:
den heer H. J. Kraai.
Véél hadden wij reeds van het museum
gehoord: woorden van lof en een groote
mate van waardeering. Bij eigen aan
schouwing bleek ons echter, op welk een
buitengewone wijze hier door eenige men-
schen iets bereikt- is in slechts enkele
jaren.
Voor diegenen, die het belang ingezien
hebben van een dergelijke inrichting op
Texel, past hier o. i. ongetwijfeld een
woord van oprechte waardeeriflg.
Zij kunnen ook overtuigd zijn van die
van het nageslacht.
Het museum.
Als het op Texel hoogseizoen is, is het dit
tevens voor het museum: dan is het daar den
gehee.len dag komen en gaan van dames en
heeren, bewoners van alle deelen van ons
land, doch die dat merkwaardige Texelsche
museum niet willen overslaan bij hun bezoek
aan het eiland.
Het is waar: men zou zich voor de huis
vesting van het museum een meer ideale in
richting kunnen wenschen; thans geschiedt
dit in de voormalige U.L.O.-school, doch ten
slotte moet er iets te wenschen overblijven.
In 1930 was het mogelijk de instelling in het
leven te roepen: dit dank zij de loffelijke
medewerking van het gemeentebestuur van
Texel, T.E.S.O. en tal van particulieren.
Voorts moeten op deze plaats genoemd worden
beide laatste burgemeesters van het eiland en
wel de heeren Oord en Kamp, die het voor
zitterschap van het museum op zich namen.
De vogelafdeeling.
In gezelschap van den heer H. J. Kraai
vingen wij onze wandeling aan: allereerst
werd een bezoek gebracht aan de vogel
afdeeling, welke uit den aard der zaak trou
wens, de grootste ruimte in beslag neemt.
Nu heeft het Texelsche museum een schoon
ideaal: men is namelijk van plan van iederen
vogel, die op Texel broedt (en dat zijn er,
zooals men weet, heel wat), een z.g. familie
groep aan te leggen. Dat wil zeggen: een
ouderpaar, eieren, een stuk nestomgeving, en
jongen. Met andere woorden: het leven van
den desbetreffenden vogel in klein bestek (zij
het natuurlijk op normale grootte!) weerge
geven.
Men zal begrijpen, dat dit een titanen
arbeid is, een arbeid, die niet alleen nog
zeer vele jaren geduld zal vergen, doch
dieook zeer kostbaar is.
Bén onzer verslaggevers heeft onlangs
een bezoek gebracht aan Texel's Mu
seum, en vertelt in dit eerste artikel
van de prachtige familiegroepen, die
men begonnen is voor elke vogelsoort
aan te leggen. Een werk, waar nog
jaren aan geploeterd moet worden, vóór
het voltooid is!
In een vo/gend artikel zal de geschie
denis van het eiland tot den lezer
spreken.
„Levende" groepen.
Van enkele vogels bezit men thans reeds
een familiegroep, o. a. van de zilvermeeuw
een heel mooie. De groep lééft, men zou
zweren, dat de jongen en ouden zóó zullen
wegvliegen
Ook de groep van de kerkuilen is goed ge
troffen en niet minder dan die van de schol
ekster.
De heer Kraay deelde ons mede, dat geen
enkele der vele vogels, die men hier aantreft,
levend gevangen is. Zij alle zijn dood ge
vonden, zoodat er ook in dit opzicht geen
enkel bezwaar van vogel-minnaars behoeft te
komen.
Binnenkort wordt de familiegroep-collectie
waarschijnlijk uitgebreid; tenminste, in een
hoek van één der lokalen ontdekten wij de
nog ruwe nesten van een reiger en lepelaar
(enorme bossen materiaal!) en waarmede
zoo spoedig mogelijk een aanvang gemaakt
zal worden.
Wij gaan een andere af deeling binnen: langs
de wanden groote vitrines met allerlei vogels.
We ontmoeten hieronder zelfs de slanke lijfjes
van bunzing en hermelijn, waarvan de eerste
uit Den Helder getransporteerd is, daar zij
niet op Texel voorkomt.
Uitgebreid materiaal.
Veel van het opgezette materiaal, dat men
hier verzameld ziet, staat ten name van
den heer Staring, een kunstschilder, die jaren
geleden op Texel heeft gewoond. Bij zijn dood
kocht de, gemeente van de w.eduwe een 100-tal
opgezette vogels, die men thans opgesteld ziet.
Men ziet in allerlei vormen en variëtei
ten: daar zij meeuwen, koeten, alken, oud en
jong. Zij alle staan U aan te turen, als het
ware klaar om de beenen te nemen.
Een zeldzaamheid.
Dan staan we voor een zeldzaamheid:
de beroemde Middelste Zaagbek. Verleden
jaar Is er op Texel een nest van geweest,
waarin zich bevonden een 2-tal niet uit
gebroede eieren. Men heeft dit als ge
schenk ontvangen van de vereeniging tot
behoud van natuurmonumenten.
Een volgende afdeeling laat ons de ganzen
èn roofvogels zien: eveneens de specifiek
Texelsche vogels als kluut, wulp, kemphaan,
grutto, lepelaar en reiger. Ten deele zijn deze
opgezet in Artis door een zeer kundig prepa
rateur.
Ook de entourage van het museum ziet er
welverzorgd uit: aan de wanden hangen
Magnifieke opnamen van den heer Burdet, die
het mooist denkbare foto-materiaal ver
zamelde.
De eieren-collectie, die wij zagen, is nogal
verkleurd, doch hopenlijk wordt deze binnen
kort vervangen door een nieuwe.
De bibliotheek.
Voorts toont ons de heer Kraai zijn biblio
theek: in een 5-tal laden bevindt zich een
zeer kostbaar werk, namelijk het bekende
„Ornithologia Neerlandica" van Professor
Oort, een standaardwerk, dat een goede 600
gulden kost. Dit voor het museum zoo waarde
volle geschenk heeft men gekregen van den
heer R. P. Keyzer te Den Burg.
Voorts zijn daar natuurlijk tal van andere
werken en periodieken, die den bezoeker ter
inzage kan verkrijgen.
WAAR DE VOGELS
NIET OPVLIEGEN!
Hier kan een ieder rustig onze gevederde vrienden bekijken, om later
in de vrije natuur des te meer van het vogelleven te genieten
fotoPonder
Het gaat goed met de luchtverbinding
TexelSchiphol, zoo goed, dat wjj voor
eenige weken konden berichten dat de
K.L.M. besloten had haar dienst uit te
breiden tot 1 October.
Ook thans nog is het aantal i>assagiers
zeer gunstig en in dit verband hebben wij
ons hedenochtend tot de K.L.M.-autoritei-
ten gewend om van hen te vernemen of
het wellicht in de bedoeling kon liggen
ook gedurende de wintermaanden door te
vliegen. Temeer, daar zulks reeds door en
kele personen als vast aangenomen wordt.
Men deelde ons mede, dat het bericht,
als zou reeds besloten zijn, door te vliegen
op z(jn minst als voorbarig gekwalificeerd
moet worden. Inderdaad zjjn de resultaten
gunstig, maar of men den dienst zal
voortzetten valt nog met geen enkele
zekerheid te zeggen. Een kansje is hier
voor wel.
Wij hopen, dat dit kansje werkelijkheid
wordt: Het zou een prachtige reclame
voor de Texelsche vliegerij zjjn, temeer
daar de diensten op vliegvelden als Gro
ningen en Twente stopgezet worden.
Zjj nog vermeld, dat by een eventueelen
winterdienst tweemaal daags gevlogen
wordt, met uitzondering van den Zondag.
Het was een goede gedachte van het be
stuur der plaatselijke vereeniging van arbei
ders-esperantisten om op den vooravond van
't seizoen der donkere dagen een propaganda-
bij eenkomst te beleggen met het doel een
cursus te vormen.
Gezien het groote aantal aanwezigen was
de belangstelling voor het onderwerp, als we
de bezoekers die alleen voor het bal kwamen,
niet meetellen, zeer groot.
Dit groote aantal werd mede bereikt door
dat een 40-tal esperantisten uit Noord-Hol
land deels hun medewerking aan den avond
verleenden, deels het weekeind hier kwamen
doorbrengen.
De heer Oele spreekt een kort openings
woord, deels in 't Esperanto en voor de niet-
Esperantisten in z'n moedertaal.
De bedoeling van den avond is, behalve
propaganda, een zoo groot mogelijk aantal
deelnemers voor den te geven cursus te krij
gen. Spr. besluit met den wensch dat de aan
wezigen een prettigen avond mogen hebben.
Ter afwisseling speelt Dick de Leeuw,
accordeonist, eenige stukjes. De gasten, en
wel de leden van de afdeeling Den Helder,
lieten zich ook niet onbetuigd en toonden in
een door hun opgevoerd schetsje aan, hoe
Esperanto tot wereldvredê kan meewerken.
De „Stem des Volks", onder leiding van den
heer Plomp, bracht een 8-tal liederen ten ge-
hoore, waarna eenigen tijd gepauzeerd werd.
Natuurlijk behoort op een propaganda-avond
een spreker aanwezig te zijn, en het was de
heer v. d. Starre wiens taak het was, de aan
wezigen te overtuigen van het groote nut van
Esperanto en ze op te wekken aan den te
houden cursus deel te nemen.
Begin October reeds vangt de cursus voor
beginners aan, de deelnemingskosten bedra
gen 3.50, met inbegrip van leerboek, waar
van de le helft bij 't begin van den cursus
voldaan moet worden, de 2e helft op een door
den cursusleider vast te stellen tijdstip.
Aanmelding kan geschieden bij Alb. Backer.
Onder de gasten bevond zich nog tot aller
verrassing een 2en Benjamino Gigli, die met
gitaarbegeleiding eenige liedje met Esp. tekst
ten beste gaf.
Door de Heldersche gasten werd vervolgens
nog een stukje opgevoerd, dat tot veler erger
nis achter in de zaal tengevolge van het iet
wat rumoerige publiek niet verstaan kon wor
den.
Dick de Leeuw gaf nog een paar stukjes
accordeonmuziek ten beste, en daar het in
middels zeer laat geworden was, was daar
tevens het einde van deze feestelijke propa-
gandaavond.
Nog geruimen tijd was er voor de dans lus-
tigen gelegenheid om nog even in 't rond te
zwieren.
Voor de vele gasten was de oude „Zeven
Provinciën" als slaapzaal toegewezen, waar
zij heerlijk in 't stroo hebben gemaft.
Zondag werd met de Texelsche Esperantis
ten een wandeling naar de Dennen, Wester
slag en Koog ondernomen.
Des avonds gaven zich reeds 5 personen
voor den cursus op. Men bedenke, dat er min
stens 15 personen moeten zijn, wil de cursus
een aanvang kunnen nemen.
Het zjjn niet alleen professoren, die in hun
verstrooidheid de allernoodzakelijkste dingen
vergeten mee te nemen., maar zooiets kan
zelfs een dapper landsverdediger overkomen,
getuige het feit, dat na gebruikmaking van
een Texelscft vervoermiddel door eenige man
schappen van de L.V.A. er op het vreedzame
slagveld een schuldig uitziende karabijn ach
terbleef. Evenwel was het apparaat niet ge
laden, zoodat de kans op ongelukken, ook al
kwam het in onbevoegde handen, nihil was.
Il< HM WMMWHWIMI
De laatste oefenwedstrijden voor de com
petitie zijn gisteren gespeeld. Texel 1 had
rust. Texel II, dat uitkomt in de 2e Kl.
N.H.V.B., had bezoek van de Held. Boys I,
een wedstrijd, waarin het doelpunten heef
geregend. De rust kwam reeds met 44. In
de tweede helft stonden de Heldersche Boys
na ongeveer een half uur spelen met 5 7
voor. Texel II wist evenwel niet alleen den
achterstand in te halen, doch zelfs te winnen
met 87!
Texel II bracht voor dezen wedstrijd vrij
wel het volledig competitie-elftal in 't veld.
De voorhoede lijkt ons ditmaal bizonder goed.
In de komende wedstrijden zal de samenstel
ling vermoedelijk als volgt zijn:
Beumkes, doel; W. Vlas en Jb. Kiljan, ach
ter; Verseput, D. Blom, Helsloot, midden;
J. Bruin Wz., J. Blom, J. Bruin, Kaczor en
Hemelrijk, voor.
Op het Boys-terrein speelde de Texelsche
Boys I tegen Oosterrend. De Boys kwamen
met verscheidene invallers uit, daar een ge
deelte der leden een uitstapje maakte buiten
onze gemeente. Oosterend kwam met het vol
ledige competitie-elftal uit dat als volgt is
samengesteld.
De Kort, doel; S. Bakker en J. Keppel,
achter; J. Daalder, R. Mosk, J. Plaatsman,
midden; P. Rozendaal, C. Schraag, A. Mosk,
M. v. Liers en J. Schraag, voor.
Voor een vriendschappelijke match werd
wel wat te forsch gespeeld. Er waren nogal
wat uitvallers, 't Is te hopen, dat 't in de
competitie wat kalmer zal toegaan. Oos
terend, dat vermoedelijk een goed figuur zal
maken in deze competitie, wan met 41.
Het elftal van de Texelsche Boys is voor
de competitie als volgt samengesteld:
Jb. Schrama, doel; C. Graaf en T. Bakker,
achter; P. van Heerwaarden, J. Sambeek, C.
Ran, midden; De Valk, J. Schrama, W. Ran,
A. Sambeek en D. Witte, voor.
Ook speelden De Cocksdorp I en Texel III
gistermiddag nog een oefenwedstrijd. Het
derde elftal bracht 't er te De Cocksdorp
zeer goed af als men nagaat dat het uit zeer
jonge spelers bestond. Met geljjk spel, 11,
eindigde deze wedstrijd.
H.R.C.-veteranenHelder-veteranen 25
Watervogels-combinatieH.R.C.-comb. 81
H.R.C. 2V.S.V.-Woensdagmiddag-elftal 25
Zondag heeft Elto de competitie aangevan
gen met een thuiswedstrijd tegen het Am-
sterdamsche DVD 2. Het is een zeen,, fraaie,
snelle wedstrijd geweest, waarin de veel
betere techniek der Amsterdammers tenslotte
den doorslag heeft gegeven. Toch is er door
Elto zeer goed gespeeld en zien wij, ondanks
de nederlaag, met een gerust hart het ver
loop van de competitie tegemoet.
Over de gasten niets dan lof. Vooraf wat
balcontróle en combineeren betrof, heeft Elto
een hoop kunnen leeren. Een verheugend feit
is het overigens, dat er ondanks alle span
ning, zeer hard, maar buitengewoon sportief
werd gespeeld.
Over den wedstrijd het volgende: Onmid
dellijk na den aanvang ontwikkelt zich een
razend snel spel, waarin vooral het voortref
felijk combineeren der Amsterdammers op
valt. Reeds na 3 min. heeft DVD de leiding
veroverd. Ei'to valt verwoed aan, doch voor-
loopig weet de DVD-verdediging stand te hou
den. Als er ongeveer 20 min. zijn gespeeld,
lost Gieze van verren afstand een schot, dat
doel treft (11). Hierdoor aangemoedigd,
blijft Elto fanatiek aanvallen en werkelijk
heeft na 5 min. H. Nieuwland succes, ook al
met een verren, maar daarom niet minder
fraaien bal. Tien min. voor rust weet DVD
gelijk te maken.
Na de hervatting weet DVD de leiding te
nemen (32). Tien min. later krijgt Elto een
strafschop te nemen, weike echter gemist
wordt. Als er ongeveer 20 min. gespeeld zijn,
brengt bij een schermutseling onder de korf
W. Dienaar de partijen weer op gelijken voet.
Dit was DVD schijnbaar te bar en zij komt
enthousiast opzetten en weet vlak achter el
kaar tweemaal te scoren.
Met een eervolle 35 nederlaag voor Elto
kwam het einde.
Helsingfors, 12 Sept. Tijdens wedstrijden
in de Finsche hoofdstad bracht Matti Jaer
vinen, de wereldrecordhouder speerwerpen
het in dit nummer tot 74.58 meter, waarbij
hij iets meer dan 2 meter beneden zijn wereld
record bleef. Nikkaanen kwam op 72.78 m.
Het discuswerpen werd gewonnen door Kot-
kas met 49.98 meter.
De recordcommissie van de Koninklijke
Nederlandsche Athletiek Unie heeft de vol
gende prestaties als Nederlandsch record
erkend
Discuswerpen dames 38.22 meter van mej
A. Niesink, Amsterdam, 1-8-1937.
Speerwerpen 64.99 meter van J. F. van der
Poll, Boedapest, 26-6-1937.
400 meter horden 56.7 sec van W. F. Buehr-
man, Amsterdam, 31-7-1937.
1500 meter hardloopen 4 min 4 sec van F.
A. de Ruyter, Boedapest, 26-7-1937.
3000 meter hardloopen 8 min 54.8 sec van
S. C. Petit, Amsterdam, 29-5-1937,
3000 meter hardloopen 8 min 54 sec van
S. C. Petit, Boedapest, 27-6-37.
4000 meter hardloopen 12 min 17.2 sec van
S. C. Petit, Amsterdam, 1-8-1937.
9 Engelsche mijlen 48 min 18.2 sec van W.
J. Bakker, Amsterdam, 16-5-1937.
De recordaanvrage van K. Baumgarten op
400 meter in 48.8 sec, gevestigd op 26 Juni
1937 te Boedapest, is afgewezen.
Yoshioka loopt 100 m. in 10.2 sec
Een tweedaagsche athletieklandenwedstrHs
tusschen Japan en de Vereenigde staten
werd door de Amerikanen met 61 43 punten
geyorioka liep de 100 meter in 10.2 sec., doch
deze tijd zal wel niet als wereldrecord erkend
worden in verband met den wind.
Tolmich noteerde op de 110 meter horden
14 3 scc.
Sefton en Oe sprongen 4.35 nieter bij het
polsstokhoogspringen.
Een Noorsche overwinning.
De athletieklandenwedstrijd tusschen Noor-
wegen en Engeland is door de Noren met
7554 punten gewonnen. In de estafette
nummers blonken de Engelschen uit, in de
technische nummers bleken de Noren echter
sterker te zijn.
Fraaie prestatie van Fanny Koen.
Fanny Koen. het Sagitta-lid, is er in ge-
slaagd het Nederlandsch record vijfkamp, dat
met 313% punt (oude telling) sedert 7 Sept.
1935 op naam stond van mej. G. de Koek
(A.D.A.), aanzienlijk te verbeteren en te bren
gen op 335 punten. Daarmede behaalde de
athlete tevens het kampioenschap van Neder
land in dit nummer. Volgens de nieuwe tel
ling zal het record van Fanny Koen met 303
punten genomen worden.
Wellicht overgangstijd met lagere
korting.
De parlementaire redacteur van „De Tel."
meldt naar aanleiding van een bericht uit het
„Bataviasch Nieuwsblad", betreffende de kor
ting op de Indische pensioenen, dat ter zake
overleg wordt gepleegd tusschen het Depar
tement van Koloniën en den gouverneur-gene
raal.
Wanneer geen maatregelen worden geno
men dan vervalt, zooals men weet, ingaande 1
Januari 1958 de geheele bestaande kortings
regeling. In overweging is nu of de toestand
der financiën zulks reeds toestaat, dan wel
of, voorloopig voor een jaar, de een of andere
korting zal moeten worden toegepast.
Onze indruk is, dat naar alle waarschijnlijk
heid het bestaande kortingspercentage van
17 met modificaties, in ieder geval niet ver
lengd zal worden en dat over de al dan niet
noodzakelijkheid van voorloopige handhaving
van een lagere kortingsregeling nog geen vol
ledige overeenstemming is bereikt, zij het, dat
de gedachten wel ernstig gaan in de richting
van herstel der oorspronkelijke pensioenen.
Chef torpedodienst.
Kapitein-luitenant ter zee J. Varkevisser aan
wien onlang-s het bevel is opgedragen over
Hr. Ms. opleidingsschip voor den torpedodienst
Schorpioen, is bestemd om te worden benoemd
tot chef van den torpedodienst.
Officier van den marinestoomvaartdienst der
eerste klasse F. J. Siegenthaler, onlangs uit
Nederlandsch-Indië teruggekeerd, is ter be
schikking gesteld.
Luitenant ter zee der eerste klasse H. C. W.
Moorman, bestemd voor plaatsing aan boord
van de groep onderzeebooten te Curagao, is 3
dezer uit Nederland naar zjjn bestemming ver
trokken.
Luitenant ter zee der tweede klasse P. G. J.
Snippe, onlangs geplaatst te Schiedam, is al
daar toegelaten bij het nautisch-militair toe
zicht op den aanbouw van de onderzeeboot
K XIX op de werf Wilton Fijenoord.
Worden sterk gehinderd door het
slechte weer.
De kustwachtoefeningen, waaraan een 7-
tal schepen van de Marine deelnemen, tref
fen het bizonder slecht wat het weer betreft.
We hebben de vorige week de moeilijkheden
van de M. 2 meegedeeld, die practisch ge
sproken voor de verdere oefeningen uitge
schakeld is. Ook de andere schepen hebben
veel last van den storm en het hooge water
gehad.
Morgen loopen de oefeningen teneinde.
11 Sept.
luidtVs^gL Van Hr' MS' Hert°g HendrlK
*rsdag 22 September vertrek van Den
in fc/St ,8 tot en met 30 September
braltar 4 nr/h 1 October aankomst te Gi-
t. H 0ct°ber vertrek, 8 October aankomst
aankomot°^' °ctober vertrek, 14 October
Octohpr t f 6 ncbal> 19 October vertrek, 22
tar 25 A t ln met 24 °ct-ober in Straat Gibral-
29 Ontow er, vertrek van sfaat Gibraltar,
vertrek ^ankomst te Leixoes, 3 November
Novemw ove?lber aankomst te Tanger, 9
in straat ruTf. 13 tot en met 15 November
November raltar' 16 November vertrek, 18
her vertrek 27°NSt te,Casablanca, 22 Novem-
Deleada i r. November aankomst te Ponta
dS. «!mber vertrek, 7 tot en met 9
aankomst t r?v!"aat Gibra|tar, 10 December
18 Decemh/ lbraltar, 11 December vertrek,
dagK ^khmst Den Helder (Zater-
.(Ongecorrigeerd)., J
