„Praatje bij den haard Duitschland garandeert België's onschendbaarheid Luchtgevecht boven Nanking Ernstig vliegongeval ie DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER van Roosevelt Voor het laatst non - interventie besprekingen Vierde partij weer remise De F* 13 verongelukt L UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 POSTGIROREKENING 16065 WOENSDAG 13 OCTOBER 1937 65e JAARG. No. 8129 Conferentie der 9 baant pad naar den vrede Luchtdienst Bandoeng- Amsterdam uitgesteld Geen uitbreiding luchtbases op Java U^EERBERICHT DE BILT SEINT: Geen wederzijdsch pact van non-agressie De vrijwilligerskwestie Italië zal een laatste kans worden geboden JapaiTs Sjanghai-offensief uitgesteld Negen dooden Onderhoud met Kolonel Van Aller HELDERSCHE COURANT De Amerikaansche president wil: „Gezonde" vrede. Ophef fing der handelsbelemmeringen. Sociale verbetering. President Roosevelt heeft ter gelegenheid (van Columbus Day een „praatje bij den haard" gehouden. In deze toespraak tot de natie, welke per radio werd verspreid, zeide Roosevelt. dat hij het Congres heeft bijeen geroepen om het de gelegenheid te geven belangrijke wetsontwerpen te bestudeeren, ivóór de zitting van Januari en om op die Wijze te voorkomen, dat het volgende jaar een langdurige zitting noodig zou zijn. Roosevelt zeide te weten, dat vele vijanden der democratie zouden zeggen, dat het slecht voor de rust van het land is een speciale zitting te houden. Dezen, aldus Roosevelt, houden niet van de democratie en willen de wetgevers thuis houden. Het Congres is evenwel het essen- tieele instrument van efen democra tische regeering Duurzame vrede. Het is de plicht van den president voor uit te zien'. De president moet er niet alleen op bedacht zijn nu de Vereenigde Staten buiten een oorlog te houden, doch ook de Vereenigde Staten in de volgende genera ties buiten een oorlog te houden. De sqort welvaart, welke wij noodig heb ben, is een gezonde, duurzame soort, welke niet tijdelijk is opgebouwd ten koste van eenige sectie of groep. De soort vrede, welke Wij noodig hebben, is een gezonde, duurza me soort, welke opgebouwd is op een ge meenschappelijk onderzoek naar vrede door alle naties die den vrede wenschen. Na gerefereerd te hebben aan zijn jongste tournée, zeide Roosevelt. dat het voor het grootste deel des land in dollars en centen een beter jaar was geweest dan vele jaren te voren. Wij hebben evenwel nog niet alles gedaan wat gedaan moet worden om de Welvaart stabiel te doen zijn. „Ik erken, dat de democratische procedu res noodzakelijk en terecht langzamer zijn dan dictatoriale procedures, doch ik weiger te gelooven, dat de democratische procedu res noodzakelijk gevaarlijk langzaam zou den zijn. Vrijhandel. Ten aanzien van den handel verklaarde Roosevelt, dat de Amerikaansche industrie de vermindering van de belemmeringen van den buitenlandschen handel noodig heeft om den buitenlandsche afzet te ver beteren. In den binnenlandschen handel zouden een kleine loonsverbetering en een betere werkverdeeling met kortere werktijden van millioenen slecht betaalde arbeiders, grootere koopers maken. De a.s. conferentie der negen. De Vereenigde Staten hebben hun bereid heid medegedeeld deel te nemen aan de conferentie der negen mogendheden, om een oplossing te vinden voor het Verre Oosten. Roosevelt zeide, dat het bij de pogingen deze oplossing te vinden, het doel der regeering Tot 23 October. In verband met het uitvallen van het vliegtuig „Specht" zal de dienst AmsterdamBandoeng van Ban doeng uit eerst beginnen met de vlucht welke op Zaterdag 23 Octo ber a.s. vandaar vertrekt. De eerstvolgende data van aankomst van de vliegtuigen uit Nod-Indië zijn derhalve 11, 14, 18, 21, 25, 28, 31 October, 2, 4 November enz. Naar het „A.I.D." verneemt, bestaan er geen plannen tot uitbreiding van het aantal luchtbases op Java. Er was eerst sprake van het noodlandings terrein te Tegal voor vlieghaven te verbou wen, doch dit terrein blijkt allerminst ge schikt, aangezien het gedurende den West- moeson dikwijls onder water staat en uit breiding enz. dus zeer groote kosten mee zouden brengen. Bovendien zouden, wanneer het leger dergelijke plannen had, verschil lende andere velden langs de Noordkust van •Java beter geschikt zijn. van de Vereenigde Staten is samen te wer ken met de andere onderteekenaars van het rerdrag, met inbegrip van China en Japan. Een dergelijke samenwerking zou tot voorbeeld mogen strekken als een der mogelijke paden, welke wij moeten volgen bij ons zoeken naar de middelen tot vrede over de ge- heele wereld. De ontwikkeling van de bescha ving en van den strijd der menschen is gebaseerd op de aanvaarding door de individuen van zekere fundamen- teele fatsoensbegrippen bij hun be trekkingen met elkander. De ontwikkeling van den vrede ter wereld is evenzeer afhankelijk van het aanvaarden door de naties van zekere fundamenteele fatsoens begrippen bij hun betrekkingen. Ten slotte hoop ik, aldus besloot Roose velt, dat iedere natie het feit zal aanvaar den, dat schendingen van deze gedragslij nen aan het welzijn van alle naties afbreuk zal doen. Verwachting: Zwakke tot mati ge Noordelijke tot Noordwes telijke of Westelijke wind, half tot zwaar bewolkt of betrokken, kans op lichte regenbuien, weinig verande ring in temperatuur. Verdere vooruitzichten: Weinig verandering. Barometerstand hedenmorgen S uur 775 EÜWEALJECHiy Stand 2—2. In de groote zaal van „Krasna- polsky" te Amsterdam werd gister avond de vierde partij gespeeld van de match EuweAljechin om het wereldkampioenschap schaken. Na 27 zetten is ook deze partij in remise geëindigd. Euwe had bijna voortdurend de leiding, maar liep telkens vast op Aljechin's magistrale verdedigingstechniek. Het résumé der vier partijen toont o.i., ondanks den gelijken stand van de match (2—2) een klein overwicht van Dr. Euwe aan. De oude spanning, welke men zich nog zoo helder uit de match EuweAljechin van 1935 herinnert, heeft zich gisteravond tij dens de vierde partij in Krasnapolsky te Amsterdam weer in zijn hevigsten vorm geopenbaard. En het was weer de door deze matches be roemd geworden Slavische verdediging wel ke de inleiding werd tot de onoverzienbare complicaties, waardoor reeds spoedig, blij kens het steeds sterker wordende gemurmel in de zaal, de gemoederen der toeschouwers in opstand kwamen. Nu eens werd Aljechin mat gezet (in de zaal dan altijd), dan weer verloor Euwe een aantal stukken, maar na 31/2 uur spelen waren beide mees ters in feite nog springlevend, ofschoon de partij zich uitsluitend via complica ties bleef ontwikkelen. Dank zij zijn voortreffelijke voorbereiding van dezelfde variant der Slavische verde diging, die ook in de tweede partij werd toegepast, en waarin Aljechin ditmaal de door Euwe in zijn theoriewerk aanbevolen zet 7. f 3 aanwendde, mocht de wereld kampioen zich gedurende het grootste deel der partij, welke 27 zetten telde, in het initiatief verheugen. Van een overwicht kan men, gezien het buitengewoon dynami sche karakter der geheele partij, nauwe lijks spreken. Willoos leiden liet Aljechin zich n.1. aller minst. Hij beet van zich af, zooals van hem verwacht werd en toen de algemeene afwikkeling achter den rug was, bleek hij alle gevaren te hebben bezworen. Het eindspel, met loopers van ongelijke kleur, bood geen der beide spelers vooruit zichten, zoodat een remise niet verrassend was. Geen wederzijdsch pact van non- agressie. Volgens de „Soir" zal de Duitsche regeering een eenzijdige verklaring publiceeren, waarin zij haar houding ten opzichte van België kenbaar maakt, alsmede Duitschlands wil, de onschendbaarheid van het Bel gische grondgebied te eerbiedigen. De terzake met Berlijn gevoerde bespre kingen zijn zoo goed als geëindigd. Inderdaad meldt een nader Havas- telegram uit Brussel, dat de tekst der Duitsche verklaring, inzake België's onschendbaarheid Woensdagmiddag te Berlijn en te Brussel zal worden gepubliceerd. De Duitsche verklaring zal geen enkele tegenprestatie van de zijde van België im- pliceeren. Het gaat derhalve niet, zooals eerst verluidde, om een niet-aanvalsverdrag, doch om een eenzijdige verklaring. Natuurlijk, aldus de „Soir" verder, heeft de Belgische regeering overeenkomstig de diplomatieke gebruiken haar goedkeuring gehecht aan de termen van de te verwachten Duitsche verklaring. Tevens wordt er aan herinnerd, dat nog onlangs op het socialisten-congres de Bel gische minister van buitenlandsche zaken Spaak nadrukkelijk heeft verklaard, dat België trouw wil blijven aan den volken bond en aan de verplichtingen, welke het op zich nam. Men verzekert, dat de Duitsche verklaring daarin geen enkele wijziging zal brengen. Minister Spaak heeft doen weten, dat hij voornemens is, de commissies voor buiten landsche zaken van kamer en senaat tegen Donderdag a.s. bijeen te roepen, om haar op de hoogte te stellen van de Duitsche ver klaring ten aanzien van de veiligheid van België. Ook te Londen legt men, naar Havas meldt, den nadruk op het feit dat België in geen geval verplichtingen op zich zal nemen, welke niet in volledige overeenstem ming zijn met zijn lidmaatschap van den Volkenbond. Verder wordt erop gewezen, dat de ter zake van de eerlang te verwachten Duit sche verklaring gevoerde besprekingen haar oorsprong vonden in de rede, dié Hitier 30 Januari j.1. heeft gehouden met betrekking tot België's neutraliteit. Dit woord, zoo zegt men, scheen niet aan den toestand te be antwoorden, en daarom heeft men het door „onschendbaarheid" vervangen. Volgens de „Dernière Heure" zou de aan gekondigde Duitsche verklaring het voor behoud bevatten, dat zij slechts van kracht is, zoolang het Belgische grondgebied geen andere mogendheid tot operatiebasis dient. Het standpunt onzer regeering. Naar aanleiding van het bericht omtrent het sluiten van een verdrag door België en Duitschland, meenen wij, zegt het Hsbl.. goed te doen, het standpunt der Nederland- sche regeering zooals dat tot uiting ge komen is na de rede van den Duitschen rijkskanselier op den 30sten Januari van dit jaar in herinnering te brengen. Op schriftelijke vragen van het Eerste Kamer lid mr. Van Vessem heeft n.1. den 13den Februari 1937 de toenmalige minister van Buitenlandsche Zaken. jhr. De Graeff, het volgende geantwoord: Dat wij met alle waardeering voor de uit het aanbod spre kende goede bedoelingen, niet bereid zou den zijn nopens de onaantastbaarheid van ons grondgebied met eenig land een ver drag te sluiten. Die onaantastbaarheid is voor ons een axioma, dat zich niet leent als onderwerp voor een door ons te sluiten verdrag." Uit eenzetting van het standpunt der Neder- landsche regeering, welke door minister De Graeff bij de behandeling der begroo ting van Buitenlandsche Zaken in de Eer ste Kamer op den 17en Maart is herhaald. De Fransche ambassadeur, Corbin, heeft minister Eden op de hoogte gesteld van de meening der Fran sche regeering nopens de stappen, die in verband met de inmenging in Spanje ondernomen zouden moeten worden. Het schijnt wel vast te slaan dat Londen er bij Parijs op zal aandrin gen nog niet tot het openen der Pyreneeëngrens over te gaan, doch Italië eerst een laatste kans te ge ven en de kwestie der vrijwilligers nog eenmaal in de non-interventie commissie te brengen, om alsnog te gemoet te komen aan het verlangen van Rome, dat de kwestie in deze commissie wil behandeld zien en te vens Frankrijk gelegenheid te ge ven, een snelle oplossing van het vrijwilligersprobleem te eischen. Voor het geval het onmogelijk blijkt, binnen een van te voren vast te stellen termijn tot een regeling te geraken, staat dan de houding van Frankrijk en Engeland vast. In dit opzicht wordt groot belang ge hecht aan de telegrammen uit Pa rijs, waarin gewag wordt gemaakt van een eventueele opheffing van het Fransche en Engelsche embargo op het buitenlandsche goederen ver voer naar Spanje. Eden zal heden het Britsche kabinet van het Fransche standpunt in kennis stellen en nadat het kabinet dit besproken zal heb ben, zal de Britsche meening aan Parijs worden medegedeeld zoodat het Fransche kabinet die meening Donderdag kan bestu deeren. Het is mogelijk, dat de gedachtenwisse- (ing nog zal worden voortgezet, alvorens men tot de nieuwe stappen overgaat. In officieele kringen wordt ontkend, dat de Britsche regeering het voornemen zou hebben gehad, Frankrijk te overreden geen opening van de FranschSpaansche grens te vragen. Men heeft, aldus wordt ver klaard, slechts gewacht op het officieele Fransche standpunt, dat thans is medege deeld. Zoowel in Fransche als in Britsche officieele kringen wordt dienaangaande het stilzwijgen bewaard. Gisteren hebben Japansche vlieg tuigen opnieuw Nanking gebom bardeerd. Volgens berichten van Ja pansche zijde werden tijdens een luchtgevecht boven de stad vijf Chineesche toestellen neergescho ten. Daarentegen wordt van' Chi neesche zijde gemeld, dat tijdens dit luchtgevecht een Japansch vlieg tuig werd neergeschoten. Drie Ja pansche toestellen werden bescha digd. Het aangekondigde Japansche offensief is nosr steeds niet begonnen. Wel werden gisteren, volgens Un. Press, te Sjanghai den geheelen dag verbitterde gevechten geleverd. Aan weerszijden werden zware verliezen geleden. De Japansche voorspelling, dat de Chineezen binnen 48 uur verdreven zouden worden, is echter niet in vervulling gegaan Met groote vastberadenheid handhaven de Chineesche troepen zich in hun uiterst ha chelijke posities bij het Noorder-station aan de grens van Sjapei en Kiangwan. Het zware geschut der Chineezen beschoot met groote heftigheid de Japansche troepen concentraties. Tegen den avond naderden Japansche flank-afdeelingen in een omtrekkende be weging langs de Woesoeng-kreek Nansi- ang. Tezelfder tijd openden de kruisers der Japanners het bombardement op de kust ten Noordwesten van Lioeho van Matsjiao- kau tot Yanglingkau. Ht doel hiervan was, daar opnieuw troépen te doen landen voor een flankaanval het binnenland in. Gister nacht hebben de Japanners een dergelijke poging reeds gedaan, doch deze is volko men mislukt. Toen namen 20 oorlogssche pen deel aan de landing van 7 troepen transporten. Bii tientallen waren echter de Japansche soldaten gevallen onder het Chi neesche mitrailleurvuur. Spoedige beslissing in Noord-China De snelle opmarsch der Japanners in Noord-China heeft bij vele waar nemers de meening gevestigd, dat de militaire operaties in NoordChina haar einde naderen en dat de beslis sing wellicht zal vallen in de vlak ten van Sjansi. De Japansche luchtmacht heeft haar actie thans uitgestrekt tot aan de Gele Rivier, meldt Un. Press, terwijl duizenden Chinee sche soldaten zich op den terugtocht bevin den in Oost-Hopei. De Chineezen leggen in allerijl versterkin gen aan bij Sjoen-Te Foe, 380 K.M. ten zui den van Peking. Peiping wordt weer Peking. De commissie tot het handhaxen van den vrede, welke is ingesteld na de verove ring van de oude Chineesche hoofdstad door de Japansche troepen heeft besloten met in gang van morgen den ouden naam „Peking" weer te gebruiken. De regeering van Nanking heeft in 1928 den naam Peking, hetgeen „hoofdstad van het Noorden" beteekent, gewijzigd in Peiping n BATAVIA, 13 Oct. (Aneta—A.N.P.): Voorloopige berichten melden, dat de T 1G of de T 13 tijdens een nacht vlucht tusschen Soerabaja en Bata via is verongelukt. Er zullen vermoe delijk negen dooden te betreuren zijn. Er zijn nog geen bijzonderheden be kend behalve dat als plaats van het ongeval wordt genoemd het vis- schersdorp Brondong, waar vroeger ook de „Van der Wijck" is vergaan. Nader wordt gemeld: Gisteravond om half tien maakten de T 16 en de T 13, twee nieuwe ma rinevliegtuigen, die een tocht hadden gemaakt van Priok naar Soerabaja een noodlanding bij Tandjoeng Awara- war aan de noordkust van Java, aan gezien het onmogelijk was, tengevol ge van slecht zicht, om het westgat van Soerabaja binnen te loopen. De T 13, welke zich in de nabijheid van den T 16 bevond, is door onbe kende oorzaak loodrecht neergestort. Het moet als zeKer worden aange nomen, dat alle inzittenden zijn ge dood. Het toestel is nog drijvende, de cabine is verbogen. Een onderzoek binnen boord onder water is nog niet mogelijk geweest. Visschersvaartui- gen, welke in de buurt waren, ver leenden assistentie. Zes vliegtuigen zoeken de omgeving af naar drenke lingen. Een lichter en het gouverne mentsvaartuig „Pollux" zijn op weg naar de plaats van de ramp. De inzittenden van de T. 13 waren kapi tein-luitenant ter zee H. G. de Bruyne, H. Uurbanus, officier van den marine-stoom vaartdienst, M. Vethake, eerste officier vlieger, P. Spronk, sergeant-vlieger, F. H. Plevier, korporaal-telgrafist, P. J. S. de Groot en G. J. Zuydcrhoudt, militiematrozen (beiden in opleiding voor zeewaarnemer) en G. J. Rutte en A. A. Goedhart, korporaal- vliegtuigmakers. Wij hadden hedenmorgen nog een onder houd met den commandant van het vlieg kamp „de Kooijkolonel van Aller, die diep onder den indruk was van het tragische ongeluk. Het zijn op de beide militiematrozen na, alle menschen die op het vliegkamp „de Kooij" hebben gediend, menschen, die uiterst bekwaam waren en die ook door hun sym pathieke omgang in marinekringen zeer ge mist zullen worden. Overste de Brouyne, die al jarenlang bij den vliegdienst is, heeft langgeleden een ern stig vliegongeluk in Zeeland gehad met de C 1. Hij liep daarbij zware verwondingen op, doch toen hij daarvan geheel hersteld was, is hij weer naar den vliegdienst gegaan. Hij was een uiterst bekwaam hoofdofficier. De officier van den M.S.D. Uurbanus, chef van den technischen dienst, was een hoogst bekwaam technicus. De officier-vlieger Vethake stond eveneens als een all-round vlieger bekend. Trouwens stuk voor stuk zijn de slachtoffers menschen die in den marine-vliegdienst niet gemist konden worden. Op deze plaats brengen wij als marine plaats een zeer eerbiedig eeresaluut aan de negen, die in dienst van de Nederlandsche marine gevallen zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 1