Met de „Zilveren Kruis"
De man in de cape
De kaasboer, die de
Paus stemt in met
Engeland en Amerika
via Magellaen naar Batavia
Roemruchte voyagie van 28000 zeemijl met een
Driemaster der Nederlandsche Marine in '87
Van eerzaam filiaalhouder
tot roover
De omioozele hotelier
melk ontroomt». gegeeseld!
332 dagen op snert en
bramstagloopers
Oud- Vice A dmiraal
C. C. Zegers Rijser:
Verlaging margarine
heffing gevraagd
475ste STAATSLOTERIJ
Op den 15den October van het jaar 1887
verliet de „Zilveren Kruis", een schoon
volgetuigd 3-mastschip van Zijne Majes-
teits Marine, de haven van Nieuwediep, en was
een voyage voor vlagvertoon begonnen, die de
naam der Nederlandsche Marine voor de zoo-
veelate maal weer eens over de wereld zou
doen gaan.
Een reis, die ons thans nog met eerbied
doet gedenken den moed, de volharding en
het prachtige zeemanschap van de vaderland-
sche vloot in die dagen en die in zulk een
groote mate heeft bijgedragen tot de reputa
tie ter zee van dit kleine land.
Een sober relaas, dat van het scheeps
journaal. Men leest er op de vergeelde dag
boekbladen, dat Nieuwediep verlaten werd;
vandaar ging het via de Straat naar Cadix,
de Atlantische Oceaan over naar Monte Video
in Zuid-Amerika. Van hier naar Straat Magel-
haens, de Stille Oceaan over naar Lima in
Peru. Dan volgt de lange trek over de Stille
Oceaan via San Francisco, Honolulu, Yoco-
hama, dan Kobe, Nagasaki, Shanghai, de Chi-
neesche zee met Hong-Kong, Manilla, Sai
gon... en dan Batavia. Een ontzaglijke reis,
een reis, waarop een zeilschip aflegde in 332
dagen niet minder dan 28.000 zeemijlen.
Een halve eeuw geleden.
f
Het is vandaag een halve eeuw geleden, dat
Hr. Ms. „Zilveren Kruis", onder commando
van den all round zeeman kap. ter zee J. C.
Joekes met 250 man opvarenden, waaronder
een aantal adelborsten, uitvoer en het was ons
aanleiding een der nog in leven zijnde man
schappen te laten vertellen van. dezen zeil
tocht over de wereldzeeën. Wij vonden den
heer W. Akkerman in Den Haag bereid ons
iets van zijn vele herinneringen aan den ouden
vaartijd mede te deelen.
Slecht begin.
Het begin, aldus de geïnterviewde, was al
direct brakkig. We kregen dan ook geen kans
het gat uit te stoomen en konden 4 dagen op
de ree van Nieuwediep blijven liggen. Dat was
om den moed er in te krijgen.
Maar na die vier dagen... toen klaarde het
op en ving de reis aan; de lap zeil werd bij
gezet en zoo blies de Noord-Wester ons het
Kanaal uit. Regelrecht naar Cadix, welk tra
ject 12 dagen in beslag nam.
De overtocht over den Atlantischen Oceaan
ging gepaard met fraai weer. Lang duurde
het mooie weer echter niet. Onder de kust
van Monte Video ging het al mis. Het
zware weer, dat al dagen gedreigd had, barstte
los en voor we het wisten zaten we midden
in de ellende. Alle hens aan dek om te helpen
bij het reeven en bergen van de zeilen. Dit
duurde een geheelen riacht.
Gelukkig hield het stormweer niet al te
lang aan. Men bereikte behouden Monte Video
en de bemanning kon gaan passagieren.
Avontuurlijk en... ongemakkelijk.
Het is een prachtig avonturen-verhaal, dat
we te hooren krijgen. Alles wat de zeeman op
de toenmalige zeilvaart kon beleven hebben
deze menschen op de „Zilveren Kruis" meege
maakt en onwillekeurig krijgt men ontzag voor
dit slag. dat zich toch eigenlijk met een mini
mum van comfort aan een maximum van ge
vaar overgaf.
Gemakkelijk... nee, dat was het leven op
Zrjne Majesteits vloot niet: integendeel, hard
werken, als het moest dag en nacht, en een
sober leven. Maar het werden kaerels, deze
Hollandsche zeelui.
Ook grappige voorvallen weet de heer Ak
kerman te v&rtcllen: hoe men het eens be
leefde, dat de kok bij stormweer met het
„proefbord" naar kolonel Joekes trachtte te
komen, die in gesprek stond op het bovendek.
Bonken water kwamen over... het schip neemt
gier op gier en juist als de kok het bord aan
den commandant wil overrijken slaat de wind
den man uit zijn evenwicht, en het bord snert
op het hoofd van een adelborst
Rijzen, rijzen vol verlangen...
Ook met betrekking tot het wacht-doen
hoort men verhalen: als het volk van de wacht
uit de kooi moest komen ging dat aldus: een
kwartier voor de wacht begaf een matroos
zich naar het tusschendek, waar geslapen
werd, in gezelschap van een 10-tal licht
matrozen, in het bezit van ijzeren korvjj-
nagels. De matroos haalde de korvijnagels
met veel lawaai langs de traptreden en begon
aldus te zingen:
„Rijzen, rijzen vol verlangen,
„Wil de man aan 't roer vervangen;
„Laat de uitkijk niet langer staan.
„Rijzen, rijzen in Gods naam."
En nadat de laatste strofe gezongen was.
schuurden alle 8 jongens, die den matroos
vergezelden, hun korvijnagel langs het koper
van de trap en hieven als refrein aan:
,,'t Is riba, 't is riba, 't is riba,
„Voor stuurboordkwartier alles wakker!..."
En mochten er nog zijn, die aan de weinige
uren slaaps niet genoeg hadden, dan was
daar de, provoost, die de kooi aan het voet
einde vierde, en wel vrij hardhandig...
En zoo zeilde de „Zilveren Kruis" over de
zeeën. Des daags was het hard. zelfs zeer
hard werken, en des avonds voor het naar
kooi gaan tuurde men naar het Zuiderkruis,
(het prachtige sterrenbeeld aan het Zuider
halfrond) dat als een zeldzaam gezette
diamant aan den einder lokt. Dan werden ge
zongen de liederen van alle zeevarende na
tiën ter wereld. Zoo zeilde de ..Zilveren Kruis'
over het onmetelijk vlak der oceanen.
„Het wis een zware tocht
zelfs een zéér zware!"
Onze verslaggever heeft in verhand
met het feitdat het heden precies een
halve eeuw geleden is, dat de „Zilveren
Kruis" zijn 28.000 mijlentocht over de
wereldzeeën maakte, ook een bezoek ge
bracht aan den oud-vice-admiraal tit.,
oud-secretaris-generaal van het Departe
ment van Defensie en adjudant in b.d:
van H. M. de Koningin, C. C. Zegers
Rijser, die de reis als luit. ter zee 2e kl.
meemaakte en hij vond dezen direct be
reid zijn meening voor ons blad te geven.
Zijne Excellentie merkte op, dat dezen
zeiltocht behalve voor vlagvertoon nog
een tweede doel had: namelijk in op
dracht van de Nederlandsche Handel
maatschappij ziektevrij suikerriet op
Honolulu in te nemen en dit op Java te
importeeren, in verband met de aldaar
heerschende Bereh-ziekte. Dit doel is ge
lukt, dank zij de medewerking van den
toenmaligen koning der Sandwicheilan
den.
Zijne Excellentie wees er voorts op, dat
het oorspronkelijk de bedoeling geweest
was een reis rond de wereld te maken,
doch dat dit in verband met de afkeu
ring van de „Zilveren Kruis" te Soerabaia
geen doorgang vond.
Op de vraag of de reis inderdaad zoo
zwaar geweest is, gaf de hoogbejaarde
oud-officier, die precies een halve eeuw
in actieven Marinedienst geweest is, een
bevestigend antwoord.
„Het was een zware reis, zelfs een zéér
zware, maar wij waren in ieder geval
tegen de moeilijkheden opgewassen. De
zeeman was gehard en er moest heel wat
gebeuren bij ons op de vloot eer de nood
aan den man kwam!"
Het doet goed een der beste vertegen
woordigers der oude Nederlandsche
marine aldus te hoóren spreken.
Twee en een half jaar tegen on
eerlijk postbeambte geëischt.
Kort geleden werd een brievenbesteller
te Hilversum, die werkzaam was op het
postkantoor, betrapt toen hij bij het sortee-
ren een pakje wegnam en in een tasch borg.
Zijn superieuren verdachten hem reeds ge-
ruimen tijd, er werden den laatsten tijd
herhaaldelijk pakjes vermist. Een recher
cheur stelde zich 's nachts verdekt in de
expeditiekamer op en betrapte hem op hee-
ter daad. Bij fouilleering vond de politie
nog een vulpotlood, dat eenige weken eer
der was gestolen. Thuis werd nog een zil-'
veren lepeltje gevonden.
Gister stond de man, die geschorst is, voor
de rechtbank terecht. Hij legde een beken
tenis af.
Verdachte hield echter vol, aan de ande
re diefstallen volkomen onschuldig te zijn.
„Ik zal u eens wat anders vertellen viel
de officier uit „U bent de man, die te
Hilversum gestolen hebt als de raven. Een
jaar of drie geleden bent u op ander ter
rein betrapt. Ik heb hier de stukken: U liep
in dien tijd steeds in een lange cape rond. of
het mooi of leelijk weer was. U zwaaide bij
uw bezoek aan winkels uw cape over de wa
ren en altijd miste de winkelier iets na uw
vertrek. Eindelijk bent u toen gesnapt en
ook in dat geval bekende u slechts te heb
ben gestolen wat gerechercheerd werd in
uw huis."
Verdachte: En toch heb ik niet meer weg
genomen, als dat in de dagvaarding staat.
Er wordt in politiestukken altijd zooveel
geschreven
Requisitoir.
„Ik ben er heilig van overtuigd, dat de
ze verd. het leeuwenaandeel heeft gehad bij
de postdiefstallen te Hilversum, zeide Mr.
de Blécourt in zijn requisitoir. Spr. eischte
twee en een half jaar gevangenisstraf.
De verdediger, mr. van der Meulen, pleit
te clementie.
Vonnis 28 October.
de
Met een vaart reed hij langs, ruk
te de tasch van het stuur en ver
dween in het duister. De vrouw,
die onmiddellijk om hulp riep, kreeg
assistentie van voorbijgangers. Na
een korte achtervolging viel de
taschjesdief met zijn fiets en enkele
oogenblikken later kon hij worden
ingerekend door een agent.
De buit was niet groot geweest, in
tasch bevonden zich slechts een paar schoe
nen
De aanrander had pech gehad, want ach
ter op de bagagedrager van de beroofde
vrouw een filiaalhoudster bevond zich
een tasch met ruim f300.—. Waarschijnlijk
kon hij daarvan niets geweten hebben, te
meer daar de vrouw een anderen weg volg
de dan gewoonlijk en de ontmoeting dus
toevallig was.
Gister stond de man terecht voor de
vijfde kamer der Amsterdamsche rechtbank,
verdacht van diefstal. Hij herhaalde zijn
voor de politie afgelegde bekentenis en de
officier van justitie mr. de Blecourt was
van meening, dat hier een strenge straf
diende te worden opgelegd. Spr. requireerde
anderhalf jaar gevangenisstraf.
Verd.: „Het is wel wat veel, alles wat er
in dien tasch zat was een paar schoenen en
van die f 300.wist ik niets."
De verdediger mr. Joh. K. M. Mathuisen
schetste het moeilijke en zorgvolle bestaan
van verdachte.
In een vlaag van wanhoop heeft hij deze
daad gepleegd.
PI. drong aan op het uitbrengen van een
reclasseeringsrapporf» Subs. riep hij de
clementie van de rechtbank in, die 28 Octo
ber vonnis zal wijzen.
Snert en bramstagloopers.
Het eten aan boord van de „Zilveren Kruis"
was al precies als op de andere onderdeelen
der vloot en voor de smaak van een Lucullus
nu niet direct te verkiezen. Het was 5 maal in
de week snert en 2 maal bramstagloopers
(capucijners).
De heer Akkerman lacht, als hij ervan
vertelt. Vertelt er bij, dat er wel eens een
enkele was, die den provoost vroeg, wat den
andêren dag het menue vermeldde. Maar nie
mand waagde dit te doen in de buurt van den
geweldige, want, alzoo onze zegsman, dan
kreeg je haver, waar de bok dood van ging.
Daar waren ze in die tijden niet vies van"...
Toch zocht de bemanning van de „Zilveren
Kruis" zelf afwisseling in het monotone van
menu: men bewaarde het theewater van den
vorigen avond en gooide hierin wat gort, „die
daar zoo smeuiïg van werd".
Ook had men aan boord een proefbakke-
rijtje, maar dat was een volkomen misluk
king. Het moeten keisteenen geweest zijn, die
de bakker produceerde en in het gunstigste
geval was óf de wind in het deeg geslagen óf
de zaak wilde niet rijzen. Het harde brood
werd dan maar weer geweekt in zout water,
een zwoerdje spek ertusschen en... men at
een „kaaps duivi". Zoo vertelde de heer Ak
kerman van allerlei fantastische gerechten,
van „Koes Koes" tot „arreme jongens" toe.
En de „Zilveren Kruis" zeilde. Soms lag
men bijna stil op het rimpellooze Oceaanvlak.
Dan weer botsten tonnen water tegen de
slanke boeg van dit oorlogsschip en dreigden
het te kraken. En in iedere haven was men
verbaasd bjj het aanschouwen van dit betrek
kelijk kleine schip, dta zoo moedig trok van
land tot land, van werelddeel tot werelddeel.
Men zou mogelijk, ten onrechte overigens
uit het bovenstaande besluiten, dat het toch
eigenlijk wel pretitg op dat „Zilveren Kruis"
was. Dat het tegendeel waar is. zullen wfj u
aantoonen in een volgend artikel. Daarin ko
men ander factoren aan de beurt: cholera...
desertie... tyfoon... een avontuur bij straat
Magelhaens...
D4t is de keerzijde...
Anderhalf jaar geëischt.
De 27-jarige winkelbediende J. C. A. de N.
was vroeger te Den Haag werkzaam, waar
hij tot volle tevredenheid van zijn chef werk
te. Juist omdat hij zoo geschikt voor zijn
werk was, werd hij naar een filiaal te Hil
versum overgeplaatst.
Daar gingen de zaken echter verre van
goed.
Zijn salaris werd algauw terugge
bracht van f 20 op f 17.50 En enkele
weken later ging er weer een rijks
daalder af. Tenslotte kreeg hij
ontslag. Het gezin de man is
gehuwd en heeft twee kinderen
f 12.50 steun. De kinderen werden
ouder en de nood in het gezin
steeg.
Op 28 Augustus was de werklooze winkel
bediende naar Bussum gefietst, het was al
laat en op den donkeren Laarderweg reed
een vrouw voor hem uit. Aan het.stuur van
haar fiets bengelde een tasch...
Buizenden guldens voor den
fiscus verzwegen. Maximum
straf geëischt.
De officier van justitie te 's-
Gravenhage Jhr. Mr. van Asch van
Wijok heeft gistermorgen de maxi
mum straf (acht maanden gevan
genisstraf) geëischt tegen een Kat-
wijkschen hotelier, die opzettelijk
zijn aangiftebiljet voor de vermo
gens- en inkomstenbelasting met
eenige duizenden guldens te laag
heeft ingevuld.
De hotelier heeft volledig bekend. Geble
ken is, dat behalve een aanzienlijke vorde
ring op een notaris, nog een aantal effec
ten en een bankdeposito waren verzwegen.
Voor de Haagsche rechtbank, beweerde
de man, dat de notaris hem had gezegd, dat
hij de schuld niet voor de belasting behoefde
op te geven.
President: „Ik kan niet controleeren of
dat waar is, want de notaris leeft niet
meer, maar u had daaruit allerminst mo
gen afleiden dat u de effecten ook niet had
behoeven aan te geven."
Verdachte: „Ja, ik ben daarin erg on-
noozel geweest."
President: „Integendeel, u hebt listig wil
len zijn."
De officier van justitie vorderde in zijn
requisitoir de maximum-straf van 8 maan
den.
De verdediger, mr. Gunning, drong op de
meeste clementie aan en verzocht een geld
boete op te leggen.
Verdachte zou de gevangenisstraf zeker
niet te boven komen, aldus pl.
Uitspraak 28 October.
De Ned. R.K. Bond van Boter- en
Margarine-handelaren heeft een
adres gericht tot dien minister van
Economische Zaken, waarin aange
drongen wordt op verlaging van de
heffing op margarine, zoo mogelijk
op korten termijn.
De Bond meent, dat hiertoe te eerder
aanleiding zou kunnen bestaan, aangezien
de afzet van roomboter naar het buitenland
thans beter is dan voorheen.
Bovendien is de melksteun reeds aan
merkelijk verlaagd, zoodat minder geld
voor melksteun beschikbaar behoeft te ko
men.
Tevens werd verzocht bij toename van
het gebruik het voor productie toegelaten
kwantum de noodige verhooging te willen
doen ondergaan.
Straffen uit vroeger eeuwen tegen
het maken van Edammer dagkaas.
Het ontroomen van een gedeelte der melk,
waaruit de Edammer kaas bereid wordt,
werd reeds in vroeger eeuwen door boeren,
die het niet zoo nauw namen, bedreven.
In het jaar 1723 scheen het euvel van dien
aard te zijn, dat de overheid een plakkaat
uitvaardigde, waarbij de overtreders zelfs
met lijfstraf bedreigd werden!
Aardig is het, den origineelen tekst van
dit plakkaat te lezen: Wij vonden het afge
drukt in het orgaan van den Alg. Ned. Zui-
vell>ond en laten er hier een gedeelte van
volgen: „De Staaten van Ilollandt en West
vriesland, allen den geenen, die deesen sul
len zien of hooren leesen, saluut, doen te
weet en:
dat in de Provincie van Hollandt en West
vriesland geen de minste Room sal mogen
werden afgenomen van de soete Melk, waar
van de soete Melks Kaasen sullen werden
gemaackt, en derhalven oock geen soete
Melks Kaasen sullen mogen worden ge
maakt van soete Melk daar van ecnigh
gedeelte, het zij kleyn of groot, van de
Room sal zijn afgehaald.
Dat oock soo veel aangaat de Hobbe-
kaas, zijnde Kaasen gemaackt van
Melk, waar van de Room in hel ge
heel of over het grootste gedeelte af-
genoomen is, niet anders gemaakt
sullen mogen werden als plat, en op
deselve wijse en formaat als de soo
genaamde Levdsche Komijnkaasen
gemaackt werden, en dat deselve sul
len moeten hebben het merek van
H.K. (Hobbekaas), alles op de boete
van vijf hondert guldens voor de
eerstemaal te verbeuren, op een boete
van duisend guldens voor de tweede
maal, en ten derde maaien daar in
overtreedende, op poene (boete) van
van duysend guldens, en boven dien
sonder versehooninge publicquclyck
(in 't openbaar) gegeeselt en voor
altoos uyt deese Provincie gebannen
te werden.
Het schijnt echter, dat dit plakkaat weinig
succes heeft gehad. Later schijnt men zelfs
de strafbedreigingen tegen de geheime ont-
roomingen geheel gestaakt te hebben. De
Edammer kaasbereiders bleven dus dagkaas
maken, die bij uitvoer lager belast was dan
„zoetemelksche kaas", zooals uit een stuk uit
het jaar 1766 blijkt.
Vredesoproepen klinken „als zin
sneden van Pauselijke encyclie
ken". Opmerkelijk artikel in do
Osservatore Romano.
Een opmerkelijk artikel in de
„Osservatore Romano", het officieele
orgaan van den Heiligen Stoel,
brengt steun aan de woorden van
president Roosevelt en minister-pre
sident Chamberlain, gericht tegen de
landen, die oorlogsgevaar veroorza
ken.
De schrijver van dit artikel zegt, dat de
woorden der leiders van de beide machtig
ste volken ter wereld klinken als zinsneden
van Pauselijke Encyclieken en zeer verwant
zijn aan den oproep tot vrede van Benedictus
XV gedurende den wereldoorlog.
Hot is bemoedigend te kunnen waarnemen,
dat kracht en het besef van kracht niet
overal vervreemd zijn van deugd en het ge
voel voor de Europeesche beschaving, aldus
de „Osservatore". Macchiavelli zou zich ver
bazen, indien hij moderne regeerders kon
hooren protesteeren tegen degenen, die zijn
beginselen in toepassing brengen.
Het artikel is bijzonder belangwekkend voor
Italiaansche lezers, die weten, dat Mussolini
een groote bewonderaar van Macchiavelli
is.
(Macchiavelli was een Italiaansch staats
man en geschiedschrijver, die leefde van
1M59 tof 1527. In een groot geschiedkundig
werk „II Principe" (de vorst) bracht hij zijn
ideeën op politiek gebied naar voren. ïlii
schildert daarin een vorst, die, zonder zich
om godsdienst of zedelijkheid te bekomme
ren door schranderheid en standvastigheid
«Niet officieel)
Trekking van Donderdag 14 October 1937
5de Klasse, 16de lijst
Uoogc Prijzen
31.00C.— 3560
1.000.- 3346 7515 14255 17783 23948
400.— 12735 17324
200.— 5488 9732 10049 15196 16001 19553
22134
100.— 159 2157 4385 8870 10145 13308
15301 15324 16247 16609 17486 18580 23452
Prijzen van t 50-
39
702
1324
2112
3649
4516
5554
6195
6655
7437
8214
9107
9647
10172
10936
11679
13112
13739
14637
15166
16156
17154
18058
18387
18739
19064
19854
21211
22137
22968
92
730
1377
2261
3552
4541
5636
6207
6855
7489
8247
9152
9693
10435
10944
11682
13215
13806
14655
15268
16287
17253
18100
18398
18762
19107
19858
21358
22275
22982
186
281
338
602
631
651
858
880
890
1017
Ioo8
1159
1645
1697
1764
1659
2033
2079
2347
2860
2882
3137
4327
3565
4017
41o4
4232
4312
1356
4469
4682
4704
4790
5069
5214
5435
5661
5697
'5783
6036
6065
6102.
6226
6395
6415
6536
6581
6676
6938
7019
7035
7107
1179
7379
7755
7828
7864
8008
8061
8142
8258
8328
8499
8576
9025
9057
9162
9273
9350
9373
9463
9492
9696
9769
9980
10058
10114
10142
10615 10762 10867 10923 10930
11008 11250 11309 11405 11617 11653
11811 11895 12244 12314 12343 12520
13277 13361 13453 13488 13489 13651
13836 13954 14084 14266 14373 14390
14678 14700 15003 15005 15041 15160
15320 15390 15460 15682 15987
16394 16420 16595 16598 17004 17033
17404 17427 17645 17700 17711 17859
18157 18176 18183 18269 18310 18327
18417 18438 18587 18627 18633 18717
18787 18803 18814 18819 18866 19021
19256 19257 19280 19355 19408 19464
19889 20325 20381 20445 20516 20756
21616 21647 21677 21761 22002 22042
22433 22506 22670 22697 22779 22876
23058 23502 23513 23671 23804 23901
NIK'i'UlV
23
27
52
53
61
185
195
314
339
442
447
502
542
557
564
320
687
703
712
715
742
778
867
934
939
959
969
1024
1070
1131
1169
1180
1187
1219
1231
1240
1279
1345
1386
1414
1437
1442
1660
1670
1694
1700
1763
1832
8889
1968
2030
2032
2033
3054
2083
2087
2091
2152
2255
2278
2300
2319
2345
2357
2368
2415
2426
2431
2505
3509
2511
2521
2576
2581
2608
2610
2656
2707
2722
2758
2853
2866
2930
2931
2953
3019
3036
3036
3084
3121
3250
3260
3303
3393
3419
3424
3454
3518
3554
3569
3624
3655
3688
3710
3745
3788
3817
3819
3823
3835
3857
3932
4027
4035
4062
4068
4071
4134
4161
4162
4204
4250
4253
4265
4300
4308
4317
4388
4391
4410
4419
4422
4491
4556
4591
4645
4689
4699
4706
4743
4778
4801
4828
4830
4851
4863
4874
4918
4959
4981
5070
5102
5104
5163
5224
5238
5247
5343
5392
5399
5415
5458
5519
5522
5528
5530
5547
5583
5621
5688
5706
5707
5708
5790
5795
Ó798
5820
5825
5842
5854
5858
5884
5939
5958
5970
6001
6013
6024
6029
6059
6135
6182
6186
6246
6257
6303
6330
6361
6522
6605
6628
6685
6688
6690
6701
6713
6718
6725
6754
6756
6802
6335
6866
6903
6951
7033
7095
7134
7216
7288
7294
7313
7388
7392
7394
7395
7396
7401
7456
7467
7496
7536
7588
7594
7596
7607
7698
7705
7720
7792
7842
7871
7873
7956
8026
8064
8152
8291
8292
8320
8371
8398
8410
8422
8442
8568
8588
8666
8695
8777
8912
8921
9026
9154
9167
9204
9296
9313
9376
9501
9546
9597
9618
9662
9663
9666
9684
9706
9709
9864
9904
9950
9962
9975
10011
10021
10135
10147
10150
10155
10181
10209
10215
10238
10281
10292
102S9
10354
10371
10376
10396
10470
10476
10521
i0536
10543
10549
10550
10572
10596
10631
10641
10651
10714
10843
10857
10871
10882
10912
10913
10947
10980
10985
11020
11040
11041
11061
11108
11119
11128
11141
11152
11220
11224
11291
11326
11330
11438
11559
11562
11570
11593
11601
11640
11659
11665
11680
11704
11712
11768
11772
11787
11862
11916
11917
12012
12108
12215
12243
12259
12283
12325
12334
12510
12556
12594
12609
12610
12638
12641
12647
12680
12690
12752
12798
12799
12821
12867
12884
12891
12932
12951
12963
13021
13101
13107
13122
13168
13182
13191
13204
13316
13355
13368
13373
13395
13444
13456
13468 '13476
13507
13548
13570
13572
13578
13587
13653
13733
13736
13856
13873
13904
13918
13944
13962
13965
14021
14022
14033
14052
14106
14116
14123
14132
14175
14188
14209
14243
14270
14286
14299
14529
14559
14594
14598
14600
14606
14620
14621
14660
14663
14707
14743
14744
14747
14764
14792
14907
14910
14943
14965
14966
15008
15016
15022
15028
15053
15109
15129
15164
15172
15241
15246
15253
15263
15281
15312
15322
15339
15358
15366
15422
15425
15525
15626
15640
15644
15665
15668
15670
15757
15773
15799
15819
15843
15857
15861
15979
15989
16057
16085
16093
16106
16118
16141
16163
16177
16242
16277
16306
16319
16362
16396
16416
16417
16419
16451
16456
16465
16471
16569
16605
16626
16632
16653
16703
16704
16797
16818
16834
16850
16917
16945
16947
16953
17012
17027
17039
17042
17043
17095
17144
17260
17271
17281
17378
17429
17434
17491
17509
17510
17533
17539
17545
17582
17630
17662
17754
17768
17856
17937
17991
18004
18012
18040
18076
18113
18128
18149
18233
18240
18290
18301
18378
18380
18393
18494
18536
18558
18579
18592
18600
18692
18702
18740
18768
18769
18840
18876
18919
18920
18977
18978
18989
18992
18993
19065
19130
19201
19214
19220
19244
19261
19265
19266
19294
19300
19426
19436
19438
19454
19521
19526
19532
19544
19554
19619
19626
19645
19671
19675
19724
19736
19738
19740
19795
19797
19811
19813
19855
19902
19918
19935
19969
20012
20090
20131
20162
20245
20254
20257
20258
20269
20309
20327
20343
20348
20353
20411
20429
20480
20488
20543
20564
20589
20606
20761
20762
20773
20801
20836
2C360
20970
21005
21011
21015
21055
21084
21113
21139
21149
21172
21274
21293
21384
21393
21448
21501
21527
21552
21572
21584
21685
21729
21734
21736
21813
21828
21907
21930
21961
22063
22068
22099
22116
22120
22140
22148
22165
22176
22178
22206
23244
22284
22396
22482
23485
22536
22565
22682
22715
22732
22756
22780
32804
22825
22842
22859
22869
22884
22918
22986
22992
23993
23078
23091
23111
23255
23333
23334
23453
23547
23557
23564
23571
23578
23677
23760
23815
23822
23937
23955
23956
23989
Verbeteringen
5de
klasse.
15de
lijst:
3076
m. z. 3077: 3083 m. z. 3083 met 70.—.
zijn alleenheerschappij in den door hem on
derworpen staat wist te vestigen. Volgens
Macchiavelli moet men in de politiek niet
vragen, wat goed of slecht is, maar men
heeft zich slechts te liekommeren over het
nut ten eigen bate. De aard de>r middelen
om het doel te bereiken doet er niet toe.
Dientengevolge noemt men een staatkunde,
waaraan de grondslag der zedelijkheid ont
breekt, daar zij alleen rekening houdt met
het eigenbelang en absolute macht der heer-
schers verkregen handige schranderheid,
..macchiavellisnie" of „macchiavellistisehe
staatkunde.
Deze staatkunde is bet welke Mussolini
zoozeer bewondert. Red.)
