De eerste vogelpiekers
Ayenda
Bedenkelijke toestand op
onze Lagere Scholen
50 leerlingen per klasse geen zeldzaamheid
ABDIJSIROOP
De autonummer-
race
Dam po
Woensdag 3 November 1937
Tweede Blad
tfjtacUnieuLuJ)
Persoonlijk contact gaat hopeloos
verloren. Ontstellende cijfers
Hoest
AKKER's verslèrkle
De Heer W. de Boer
Wethouder van Onderwijs, j
schrijft ons:
Maatschappij tot Nut van het
Algemeen
Open kaart
Het kleeding en dekkingfonds
Mail verzending
Hr. Ms. „Gelderland''
Verkouden.
Opgewekte stemming in de
Breewaterstraat
Burgerlijke Stand van Den Helder
Stoomerij en Chem. Wasscherij
„Nieuwediep"
Zooals men zich ongetwijfeld nog zal her
inneren, namen wij in ons nummer van vorige
week Woensdag een artikel op, waarin de
aandacht werd gevestigd op den huidigen toe
stand bij het Lager Onderwijs, een toestand,
die, met name met betrekking tot het over-
groote aantal leerlingen per klasse, vrijwel
door het geheele Nederlandsche onderwijzers
korps als onhoudbaar geschetst wordt.
Hoe is de toestand plaatselijk?
In verband met de a.s. Zaterdag in de
Haagsche Dierentuin te houden landelijke
protestvergadering, plus de daaraan voor
afgaande vergadering der Heldersche
onderwijzers (in Café' Sanderse heden
avond half 9) lijkt het ons echter wen-
schelijk deze kwestie ook eens uit speciaal
plaatselijk oogpunt te bezien.
De kwestie gaat in eerste en laatste in
stantie over het probleem van het opgevoerd
aantal leerlingen per klasse. Een probleem,
dat niet van vandaag of gisteren is, doch dat
thans ook in Den Helder vormen gaat aan
nemen, die o.i. leiden tot wantoestanden bij
het lager onderwijs.
Een factor, die mêételt.
Neemt Den Helder een aparte plaats in ons
land in, het doet het in zeker opzicht ook ten
aanzien van het onderwijs. Toen bijv. ver
leden jaar Hr. Ms. „Java" naar Holland
terugkeerde, beteekende dat, dat een niet on
belangrijk aantal families zich weder in onze
gemeente vestigde, welke families natuurlijk
weer een behoorlijk contingent leerlingen voor
de lagere scholen min of meer onverwachts
aanvoerden.
Evenwel, dit is niet d e oorzaak, dat de
klasse-bevolking onzer plaatselijke scholen
een angstwekkenden omvang aanneemt. Wel
is het een factor, die medetelt.
De schuldige.
De oorzaak in dezen ligt uitsluitend bij de
Regeering, die door het in de laatste 10 jaar
nemen van zeer verstrekkende maatregelen
bij het onderwijs, dit volkomen van karakter
heeft doen wijzigen.
Beziet men de statistieken in den Hel
der en gaat men den gemiddelden loop
der bevolking hier na, dan kan het niet
anders, of gedurende de volgende jaren
zal het aantal leerlingen dat de lagere
scholen hier bezoekt, toenemen. Het
geen beteekent, dat de toeloop per klasse
nog zal stijgen, met al de noodlottige
gevolgen daarvan.
School
No.
4
5
6
7
8
10
T
14
leerlingen
kl. 1
50
49
46
46
49-48
48
46
51
2
42
48
37
38
40
45
45
33
3
48
40
47
40
48
42
45
43
4
44
42
48
44
47
39
48
46
5
33
32
38
42
43
39
45
28
6
32
25
35
26
36
29
42
17
Als haringen.
Op enkele scholen is het thans zóó, dat er
lokalen zijn, waar de banken vlak tegen de
muur geschoven zijn, om voor de anderen zoo
veel mogelijk ruim baan te maken... Men zit
er als de bekende haringen in de ton met alle
onaangename consekwenties daarvan. En
iederen dag komen nog aanvragen van het
Raadhuis aan de schoolhoofden: „Heeft U
nog een plaatsje over... ik heb nog een leer
ling..."
Sprekende cijfers.
Ter demonstratie dat hier zeker niet van
overdrijving gesproken kan worden, laten wij
hieronder volgen een opgave van het aantal
leerlingen van een 8-tal plaatselijke lagere
scholen. De cijfers per klasse genoemd slaan
op het aantal per 1 October van dit
jaar.
Dat aanhoudend hoesten prikkelt de weef
sels van Uw borst en keel, welke daardoor
als 't ware worden ondermijnd. Dit is het
tijdstip, waarop de ziektekiemen welke men
Inademt zich vastzetten en ontwikkelen en
Uw „gewone" verkoudheid doen verergeren.
Stuit dat dreigend gevaar. Onderbreek de voort-
gang van die verkoudheid, stop dien hoest en
zorg dat de ziektekiem-bevattende slijm verdwijnt.
Daarvoor bevat de nieuwe verstèrkte Abdijsiroop
alle noodige bestanddeelenkruiden-extracten
en „codeïne". De kruiden-extracten verzachten
de kriebelingen en ontstekingen der slijmvliezen
en werken slijm-oplossend, heelend en genezend.
De codeïne bedwingt de hoest snel en grondig.
Als Gij dus koude vat. en begint te hoesten, als
Gij last hebt van bronchitis of borst-benauwdheid.
grijpt dan dadelijk naar dit wondervolle middel,
want Abdijsiroop noemt men door de snelle re
sultaten terecht ,,'s Werelds béste Hoest-siroop
tegen Hoest, Griep, Bronchitis, Asthma.
Flac. 90 ct.. f 1.50. f 2.40. 4.20. Overal verkrijgbaar.
Hoe grooter flacon, hoe voordeeliger het gebruik.
Totaal 249 236 251 236 311 242 271 218
„Prop-maar-vol".
Leerzame cijfers, men zal het ongetwijfeld
met ons eens zijn. Cijfers, die toch wel een
schril licht werpen op de „overbevolking" ook
van onze plaatselijke lagere school.
Hoewel bezwaarlijk, zoowel met betrekking
tot het onderwijzend personeel, als tot de
leerlingen zelf in de hoogere klassen, is dit
„prop-maar-vol"-systeem vooral fnuikend voor
de eerste klassen. De kinderen weten
niets. De beginselen van lezen, schrijven
rekenen moeten worden bijgebracht, doch
hoeveel en wanneer moet men deze jonge
menschen een beurt geven, als daar een klas
door 50 jongens en meisjes bevolkt wordt?
Een der gevolgen.
De wijze, zooals er thans op de lagere
scholen door het onderwijzend personeel ge
werkt wordt, lijkt ons verre van ideaal.
Trouwens, dit wordt wel heel duidelijk ge
demonstreerd door het feit, dat het Her
stellingsoord voor Onderwijzers te Lunteren
nog nimmer zooveel patiënten moest opnemen
als juist dezen zomer...
Het persoonlijk contact gaat verloren.
Dit alles is het gevolg van de drastische
bezuinigingen der regeering in de laatst ver-
loopen jaren. Scholen werden gesloten, onder
wijzers gingen op wachtgeld, en de klassen
werden automatisch volgepropt.
Er is een groote mate van ontevreden
heid bü de Nederlandsche onderwijzers en
de Heldersche maken er geen uitzonde
ring op. Van verscheidene kanten werd
ons juist dezer dagen gewezen op de on
mogelijke taak waarvoor men thans ge
steld wordt. Er is geen tijd meer leerlin
gen, die minder vlot van begrip zjjn dan
de anderen, even apart bjj te werken. Er
is geen gelegenheid tot het geven van vol
doende beurten, er is ook geen gelegen
heid tot het leeren kennen der leer
lingen. Het persoonlijke in de klas
sen is hard aan het verdwijnen. De leer
lingen moeten, kost wat kost, over één
kam geschoren worden, met al het onaan
gename daarvan.
Vermelden wij daarbij het feit dat de jeugd,
iets waarover verreweg het grootste aantal
paedagogen het eens is, lastiger is geworden
dan vroeger en d u s meer controle vereischt.
Is er een oplossing?
Wat nu? Is er een kans voor een redelijke
oplossing
Oogenschijnlijk niet. Het aantal leerlingen
per klasse klopt volkomen volgens de regee-
ringseischen, zoodat men niet hoeft te ver
wachten dat zonder pressie verandering in den
bestaanden toestand zal komen.
Er moet echter verandering komen, iets
De Heldersche Courant was zoo
vriendelijk, mjj bovenstaand artikel toe
te zenden.
Gaarne verklaar ik hierbij, dat ik mjj
met den inhoud volkomen vereenig.
De grootte der klassen wordt een
zoodanige, dat de onderwijzer niet meer j
in staat kan worden geacht zijn taak
naar behooren te vervullen, ook niet in
onze gemeente, waar met name de eer-
ste klassen der lagere scholen meer dan
overbevolkt zjjn.
Van harte hoop ik, dat de actie der
groote Onderwijzersorganisaties ten op-
zichte van de verlaging der leerlingen-
schaal iets mag bereiken in het groote
belang onzer volksopvoeding en volks-
ontwikkeling.
Wethouder van Onderwijs te
Den Helder.
wat toch wel zeer duidelijk blijkt uit de groote
mate van solidariteit die de Nederlandsche
onderwijzer thans demonstreert.
Het blijkt uit nog iets anders: de uit
komsten van het lager onderwijs worden
kennelijk ongunstiger, vooral in de laatste
jaren, en niemand zal het wagen hiervan,
het onderwijzend personeel de schuld te
geven. Integendeel, de onderwijzer deugt
wel, maar het systeem niet. Want het
directe gevolg van al deze misère is, dat
men verplicht is zich in de leerstof be
langrijk te matigen.
Vertrouwen wij, dat hier spoedig raad ge
boden wordt. Dat er tenminste iets gedaan
wordt om aan dezen toestand een einde te
maken, opdat ons lager onderwijs geen repu
tatie gaat verliezen, die het invele vooraf
gaande jaren opbouwde.
Dat het geheele plaatselijk onderwijzend
personeel dit begrijpe is gewenscht. Men be
wijze dit door heden avond de hierboven ge
noemde vergadering te bezoeken.
Men is dit zeker aan het behoud van de
goede lagere school verplicht.
Niet tevergeefs.
Tientallen, misschien wel honderdtallen,
jeugdige stadgenootjes hebben de laatste dagen
jacht gemaakt op autonummers. Waarom? Om
een fiets, die ze zouden krijgen, bij het in
leveren van 5000 nummers.
Wie die goede gever was? Ze wisten het
zelf niet, die jeugdige jagers. De een vertelde,
dat de directie van de Heldersche Courant zoo
gul was, de ander beweerde, dat de firma
Heyligenberg een royaal gebaar gemaakt had.
Maar dat berustte alles op fantasie. De jacht
werd echter voortgezet. We hoorden in ons
redactiekantoor de nummers afroepen. Er zou
den kinderen zijn, die naar men ons vertelde,
reeds drieduizend nummers genoteerd zouden
hebben.
Nu is toch dit werk niet tevergeefs. De
filiaalhouder van Lido kwam gisterenmiddag
op ons kantoor vertellen, dat hij al die tellende
en schrijvende jongelui zou beloonen. Wie vijf
tig of meer nummers genoteerd heeft, kan
Zaterdagmiddag in de zaak in de Spoorstraat
terecht om een „Sfinx" blok, dat is een nieuwe
chocoladereep, die luchtig van samenstelling en
aangenaam van smaak is. Het is een Bens
dorp-procédé. De heer Miedema verwacht de
jongelui Zaterdag van 36 uur in zijn winkel.
Een sympathiek idée. De reep, die we „be
proefd" hebben, was waarlijk een verrassing.
Door het Nut zal in vereeniging met de Mij.
van Nijverheid en Handel alhier eene lezing
met kleurfilm over het onderwerp „De kleur
film ontdekt Zuid-Amerika" worden georga
niseerd, in Casino, op Dinsdag 9 November
a.s., des avonds 8 uur.
Deze kleurfilm werd opgenomen op een reis
door de Zuid-Amerikaansche Staten door Mr.
Th. Regout, Den Haag.
Zooals uit de advertentie in dit blad blijkt,
is de lezing gratis toegankelijk voor de leden
van het Nut en hunne huisgenooten. Teneinde
meerdere plaatsgenooten te laten profiteeren
van deze prachtlezing heeft het Bestuur van
het Nut besloten dat allen die zich vóór 5 No
vember als lid van het Nut opgeven bij den
Secretaris, den heer H. Ph. Kottman, Binnen
haven 48, alsnog met hunne huisgenooten
toegang tot deze lezing zullen worden ver
leend. De jaarlijksche contributie bedraagt
3.—.
Tenslotte zij nog medegedeeld, dat de mo
gelijkheid dat meerdere lezingen zullen wor
den gehouden, niet buitengesloten is.
Naar wij vernemen bedraagt de opbrengst
van de collecte voor het kleeding- en dekking
fonds, die gisteren gehouden is, 852.58.
Hierbij komt nog een bedrag van lijsten, die
nog niet afgewerkt zijn, zoodat de totale op
brengst op minstens 900 geschat mag wor
den. Zij, die niet thuis geweest zijn en hun gave
voor dit goede doel alsnog willen storten, kun
nen dit doen bij de Twentsche Bank of bij den
secr.-penningmeester, Boerhaavestraat 36.
Het is prettig wanneer de menschen open
kaart spelen* wanneer men eerlijk tegenover
elkaar gaat staan en elkanders bedoelingen en
motieven verklaart. Dat ruimt veel misver
standen uit den weg en geeft een zuivere sfeer.
Wanneer deze houding van absolute eerlijkheid
in het leven van den enkelen mensch, ten op
zichte van zijn medemenschen al een sfeer van
sympathie en vertrouwen schenkt, hoeveel
te meer zal deze houding in het groote poli
tieke leven der volkeren van beteekenis zijn.
De kanker van onze tegenwoordige samen
leving is het wantrouwen, de geslotenheid, het
konkelen achter de schermen. Het is daarom
zoo verheugend, dat Engeland dat spel heeft
laten varen.
De rede, die Eden gisteren uitgesproken
heeft, is klaar en duidelijk. Een kind kan
er uit lezen wat hij bedoelt. In den kop
boven het verslag in ons nummer van gis
teren stond de inhoud dan ook overduide
lijk met de woorden: „Engeland danst niet
naar Italië's pijpen". De Engelsche minis
ter van buitenlandsche zaken heeft onom
wonden aan het adres van Italië gezegd,
dat het niet het recht heeft van Engeland
iets te verlangen, dat hetzelf niet nakomt.
Bedoelt is, dat waar Italië na den wereld
oorlog een aanzienlijke gebiedsuitbreiding in
Europa heeft verkregen en het door roof en
moord zich belangrijke koloniën in Afrika ver
worven heeft, het niet het recht heeft van
eenige mogendheid te e i s c h e n, dat Duitsch-
land zijn koloniale wenschen ingewilligd zou
krijgen, als hetzelf geen enkele concessie wil
doen.
Ongetwijfeld is dit een waarheid. Italië
heeft geen recht van spreken, dat heeft
het verbeurd, door zijn optreden van de
laatste jaren, zijn imperialistisch streven,
waaraan Engeland, althans nu niet meer,
mank gaat.
Engeland wil klare wijn schenken. Het be
gint genoeg te krijgen van het steeds maar
concessies doen aan de eischende mogendheden.
Het behoeft niet bang meer te zijn voor den
grooten mond van Mussolini en zijn vazal
Hitier.
Samenwerking heeft Eden gezegd, maar
dan op een eerlijke basis. Over het kolo
niale vraagstuk is te spreken, maar recht
heeft Duitschland niet en te eischen voor
Duitschland, heeft Eden aan Mussolini ont
zegd.
Beide landen weten nu waar ze zich aan te
houden hebben en al zal de critiek, vooral in
Italië wel minder vriendelijk zijn, op Eden's
woord, men zal toch inbinden. Engeland kan
niet alleen een vuist ballen, maar kan, in geval
van nood, ook toeslaan.
Naar aanleiding van eenige vragen, die
men ons stelde, in verband met de mailver
zending naar de „Gelderland", kunnen wij
meedeelen, dat het schip regelrecht naar zijn
bestemming gaat en alle brieven dus ge
richt kunnen worden aan:
Hr. Ms. „Gelderland", Curagao.
Neus en hoofd verstopt. Tranende oogen.
Schorre keel. Hoesten en vol op de borst.
v
lucht op en geneest.
Pot 50 ct. Doos 30 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
MIJNHARDT
Het voltallige bestuur van de Heldersche
Middenstandsvereeniging was gisterenmiddag
om drie uur in de Breewaterstraat. Arie v.
Baaren legde de laatste hand aan een me
chaniek, dat de bedoeling had, de drie groote
geluksraderen getijktijdig en met dezelfde
snelheid in beweging te brengen, om allen
een gelijke kans te geven, Edoch, alle men-
schelijke berekening faalt wel eens en om
half vier draalde het rad nog. Maar dat gaf
niet, de eerste gelukzoekers, bestaande uit
een dame, plus kinderwagen met inhoud, uit
een dame van middelbaren leeftijd en een
jongedame in aanvalligen leeftijd, benevens
eenige gepensionneerden en een onderwijzer,
die van zijn herfstvacantie genoot, hadden
geduld. Ze beproefden hun kans met de
oogen en gluurden terzijde naar de prijzen,
die op aanplakborden waren aangekondigd.
Want behalve de klinkende dagpremies,
waren er nog de volgende extra premies
beschikbaar:
Een fiets voor wie nr. 1937 gooide;
Een rooktafel
een porceleinen theeservies met blad;
een eikenhouten bloemenbak en
een haardstoel.
Alleszins begeerenswaardige prijzen dus en
het was dus te begrijpen, dat de adspirant-
vogelpiekers in een beetje nerveuze stemming
raakten, toen het oogenblik van werpen was
aangebroken.
Voor de ramen in de Breewaterstraat,
dromden de nieuwsgieringen, de gelukzoekers
op een afstand, die als het goed ging, ook
morgen met hun bonnen zouden komen.
't Was een van de bestuursleden van de
Held. Middenstandsvereeniging. die om onge
veer kwart voor vier aankondigde: ,,'t Gaat
beginnen".
De dame naast ons pakte de eerste
piek met veeren. Ze richtte en ze mikte.
4012. Dat is dus 2104, want men
gooit eerst de eenheden, dan de tien
tallen, dan een honderdtal en tenslotte
het duizendtal. Dat is om de spanning
bij het werpen op te voeren. De laatste
worp beslist dus de hoogte van het getal.
Er was een dame, die gooide tweemaal
achter elkaar bijna 9000, er was er een, die
gooide met de vier pieken 48, er was er een,
die gooide zelfs 9124. Een goed oog, een vaste
hand ert wat geluk, vooral het laatste.
De spanning groeide naarmate het aantal
vogelpiekende Nieuwediepers toenam. Meneer
Borgelt glunderde achter zijn controle-tafel
en de luidspreker van Arie van Baaren da
verde vroolijke muziek door de speelzaal.
Het vogelpiekspel zal Den Helder ver
overen. Vandaag zullen weer honderden
naar de Breewaterstraat gaan, om hun
twintig bonnen in te wisselen tegen een
bewijs van deelname en de vogeltjes zul
len door de lucht zweven, voortgejaagd
door vaste of trillende hand en zullen
vast zitten op het bord, dat wentelend
zjjn gang gaat, onverschillig voor het ge
luk dat het zal bepalen.
Iedere winkelier geve de bonnen, zoodat het
aantal vogelpiekers groeit en het rad van
avontuur zonder rust is.
De eerste prijswinnaars.
Om tien uur zijn we weer eens gaan kij
ken. De prijswinnaars van dezen eersten
vogel-piek-dag zouden worden bekend ge
maakt! In afwachting van den uitslag, die
door enkele Middenstanders naarstig werd
becijferd, bespraken de wachtenden op ge-
drukten toon hun kansen. Eén was er, die
om 9 uur alle vorige hooge getallen over
troffen had en dus een prachtkans maakte
om den hoofdprijs van 50.te winnen. Een
zakenman stapte naar den gelukkige toe en
bood hem 25.voor zijn nummer. De vogel
pieker wees dit aanbod van de de hand... tot
eigen schade, want een half uur later was hij
van den troon gestooten door iemand, die nog
nóg vastere hand of over een nog grootere
mate van geluk bleek te beschikken dan hij
zelf. Zoo is reeds op den eersten dag geble
ken, dat de vogelpiekerij behalve vreugde ook
„tragiek" kan brengen...
Koopt in Den Helder.
Kwart over tien. De uitslag was ge
reed. De heer Coltof klom op een bank,
maar had eerst nog wat anders te vertel
len dan wie de prijswinnaars waren. Hij
wees er nog eens op, dat de menschen
niet naar Amsterdam behoeven te gaan
om daar hun inkoopen te doen. De win
keliers zijn hier net zoo goedkoop en...
men kan hier nog eens iets terugbrengen
als het niet deugt, maar in Amsterdam
Voorts gaf hij nog een verklaring van
het vogelpiekspel, om daarna de prijswin
naars bekend te maken.
De prijswinnaars waren:
Eerste prijs, vijftig gulden:
T. Keizer, Ruijghweg 30 met 9929.
Tweede prjjzen van tien gulden:
N. van Gorselen met 9922
G. Koning met 9921
E. Woud met 9914
C. Post met 9814
G. Dijkstra met 9777.
Derde prjjzen van vjjf gulden:
J. van Triest met 9599.
C. Blom met 9594.
C. v. d. Engel met 9524.
F. Lensen met 9444.
C. v. d. Hert met 9416.
C. Dito met 9480.
Premies werden gewonnen door:
R. H. Kousbroek met 2436, F. Standhardt
met 3258, G. Moor met 1880, R. v. Brederode
met 6513 en J. v. Tol met 1414.
De winnaars van de waardebonnen kunnen
een bewijs van deelname voor het gooien om
de motorfiets halen. De niet afgehaalde
prijzen kunnen in ontvangst genomen worden
bij de fa. Zegel in de Koningstraat.
Musis Sacrum, 8.15 uur: Filmvoorstelling
Alg. Ned. Wielrijders Bond.
Casino, 8 uur. Openbare vergadering „De
Dageraad".
Bioscopen:
Rialto-theater, Spoorstraat, aanvang half acht
„Groote Dwaasheden" en „Drie levende
spoken".
Tivoli-theater, Spoorstraat: aanvang half 8:
„De Heerscher" en „Van kwaad tot erger".
Witte Bioscoop, Koningstraat, aanvang half 8:
„Heldenmoed en vrouweneer" en „Het avon
tuur in het bosch".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Licht op heden 16.56
Barometerstand Dep Helder 763.5
GESLAAGD: Bjj het laatst gehouden
examen slaagde te 's Gravenhage voor Radio-
Telegrafist 2e klasse, de heer S. J. J. Gispen.
van 2 November.
BEVALLEN: J. BambachWalraven, d.;
J. D. N. NiessinkOukes, z.; H. W. van Saar-
loosKramer, z.
Wordt heden geopend.
In het perceel Weststraat no. 10 is heden
geopend de Stoomververij en Chemische Was
scherij „Nieuwediep", een instituut, dat zeer
binnenkort de beschikking over een eigen
stoomerij en ververij zal hebben en dan de
eenige ter plaatse zal zijn, welke hierop kan
bogen.
De winkel, welke geheel gerestaureerd is,
ziet er netjes uit, vooral het schilderwerk
van den heer Zwart uit de Van Hogendorp-
straat doet het goed. De firma is speciali
teit in het vervaardigen van plissees en
ajourwerk.
