TARZAN
Leeren vliegen
in een loods!
RADIO
fSI 0)1
APEN
Het verboden
grondgebied
De Duitsche Rijksminister
van Arbeid in ons land
PROGRAMMA
QEÏLLUSTREERD
VERVOLGVERHAAL
DOOR:
EDGAR RICE
BURROUGHS
Instructeur zit achter zijn
schrijftafel I
door Dennis Wheatley
De nieuwe mijnenvegers fe
Tandjong-Priok
No. 49.
Tarzan van de Apen had geen ver
klaring nodig voor die verre schoten.
Met geweldige snelheid slingerde hij
zich door de bomen, recht op het
negerdorp af. Mensen, mensen van
zijn eigen ras, liepen de kans te wor
den gedood. En hij spoedde zich
voort. Daar kreeg hij een glimp van
het feest te zien! Ah hij was nog
niet te laat! De dodelijke pijl was
nog niet afgeschoten. Van de dichts-
bijzijnde boom zwaaide Tarzan zijn
lassa. Opeens klonk boven het ge
schreeuw der halfdolle wilden uit de
vreselijke kreet van de aapmens. Het
touw zwaaide boven hun zwarte
hoofden. Een der mannen sloeg vech
tend en schreeuwend achterover en
werd naar de bomen getrokken, de
lucht in en verdween tussen de blade
ren. De zwarten schreeuwden van
angst en renden als bezetenen naar
hun hutten. d'Arnot bleef alleen. Nu
kwam er uit de bomen een gekraak
en de zwarte kwam spartelend op de
aarde terecht, doch bleef liggen,
waar hij neergevallen was. Onmiddel
lijk daarachter kwam een blank
lichaam, en sprong recht naar bene
den. d'Arnot zag een jonge reus, die
vlug naar hem toe kwam... weer een
ander schepsel, dat hem zonder twijfel
kwaad wilde doen. Zonder een woord
sneed Tarzan van de Apen de banden
door die den Fransman vasthielden.
Zwak van het bloedverlies en de be
leefde verschrikkingen zou hij ge
vallen zijn, als niet een sterke arm
hem opgevangen had. Hij voelde, dat
hij van de grond werd opgetild, daar
na had hij het gevoel, dat hij vloog,
doch hij verloor al spoedig het be
wustzijn.
(Nieuwe spelling.)
i
Met het nieuwe, kleine Amerikaan-
sche lestoestel kan de leerling.pl-
loot duiken en blindvliegen alsof
hij in de lucht is!
Een kap wordt om het vliegtuig
gesloten en de leerling vertrouwt
zich toe aan zijn instrumenten
en de signalen der bakens.
Het departement van waterstaat heeft,
aldus de N. R. Ct., voor den Rijksstudie
dienst voor de Luchtvaart welke dienst
onder voornoemd departement ressorteert
aangekocht een z.g. Link Advancer Trai
ner, een toestel, waarop toekomstige vlie
gers o.a. kunnen leeren blindvliegen, of
hun blindvlieg-capaciteiten kunnen onder
houden.
De leerlingen van de Rijksopleiding wor
den met het toestel, dat in een loods op
Schiphol geplaatst is, geïnstrueerd door
den vlieger A. v. d. Sijde, die instructeur
Lij dit instituut is.
De „Link", zooals het toestel bij wijze
van verkorting wordt genoemd, is een
Amerikaansche uitvinding, 't Toestel wordt
in verscheidene landen gebruikt. Het is het
eerste in Nederland. Er bestaan plannen
het toestel ook in de verschillende afdeelin-
gen van de Nationale Luchtvaartschool in
Nederland te doen circuleenen.
Wij hebben, aldus het blad, een les aan
de Rijksopleiding voor verkeersvliegers bij
gewoond:
De heer Van der Sijde was bereid een
en ander uit te leggen, a
Men ziet een vliegtuigje, kleiner
dan een sportvliegtuig en met korte
vleugels, dat eenige tientallen centi
meters boven den grond op 'n soort
podium is opgesteld. Het toestelletje
is volledig uitgerust, het heeft aile-
rons, hoogteroeren, een compleet
instrumentcnbord, doch het is niet
voorzien van een benzinemotor met
toebehooren, zooals bij een normaal
vliegtuig.
De cockpit van het vliegtuigje geeft aan
iedereen, die erin plaats neemt, den indruk
van de bestuursinstallatie van een modern
eenmotorig vliegtuig. Behalve de normale
instrumenten voor blindvliegen, ziet men
op het instrumentenbord alle vlieginstru-
mienten, zooals snelheidsmeter, bochtaan
wijzer met dwarshelling-meter, stijgsnel-
heidsmeter, hoogtemeter, koersaanwijzer en
kunstmatige horizon. Verder een kompas,
en radio-installatie en een contact waarmee
een electromotor, die onder het vliegtuigje
zichtbaar is opgesteld, op gang wordt
gebracht. Met een gas-manet kan „gas"
worden toegevoerd, waardoor aan de motor
grootere snelheid wordt gegeven en waar
mee het toerental,, waarvoor in de cockpit
een toerenteller is gemonteerd (hoewel er
heelemaal geen motor met propeller aan
het toestel zit!) kan worden opgevoerd.
Het vliegtuigje, dat, zooals gezegd, vrij
is opgesteld, kan alle mogelijke standen
aannemen, het kan voor- en achteroverhel-
len, naar beide zijden overhellen tot een
hoek van tien hoogste 50 graden. Ook kan
het toestel ronddraaien (360 gr.)
Hoe het vooroverhellen van het
toestel tot stand komt.
Het in verschillende standen gaan van het
toestelletje wordt op de volgende wijze
teweeggebracht. Onder het toestel zitten
een aantal blaasbalgen, die, wanneer de
motor op gang ebracht is, zich met lucht
vullen. Wanneer degene, die in de cockpit
heeft plaats genomen en dus als bestuur
der van het toestelletje fungeert, het stuur
b.v. naar voren beweegt het toestel dus
„duikt", zooals dat in vliegerstermen heet
heeft dat tot gevolg, dat de achterste
blaasbalg zich sterker met lucht vult en
grooter van afmeting wordt dan de andere,
waardoor het toestel gaat vooroverhellen,
welke helling in de cockpit op hot instru
mentenbord wordt aangegeven, zoodat de
bestuurder het toestel weer in zijn norma
len stand moet terugbrengen.
Op verschillende wijzen kunnen zoo aller
lei standen door het vliegtuig aangenomen
worden, al naarmate de blaasbalgen worden
vol- of leeggepompt.
Een aardigheid is overigens nog,
dat de leeraar „remous" dat in de
lucht, naar men weet, zeer veel voor
komt, en waarmede een toekomstig
vliegtuigbestuurder zeer zeker moet
leeren rekening te houden kan ge
ven, door een serie kleppen, die zich
in den staart van het vliegtuigje be
vindt, te openen. De leerling krijgt
dan volmaakt den indruk van in
remouslagen te zijn.
Het vliegtuig raakt in vrille.
Ook kan het toestel in vrille raken, wan
neer n.1. de leerling, die het vliegtuigje be
stuurt, te snel gas en daardoor snelheid min
dert, wat in «en normaal vliegtuig tot ge
volg heeft, dat het in vrille geraakt. De Link
gaat dan als een bezetene in het rond draai
en en slingeren en de leerling moet zorgen
het weer uit de vrille te krijgen, door het
juist als bij een gewoon vliegtuig te
„steken".
Uit deze beschrijving blijkt wel, dat de
Link op waarlijk verbluffende wijze de wer
kelijkheid benadert en men moet dan ook
zonder twijfel, wanneer men in het toestel
zit, geheel het idee hebben een gewoon vlieg
tuig te besturen.
Bij het toestel behoort een soort schrijf
tafel, waarachter de instructeur plaats
neemt. Vroeger moest hij, wanneer hij zijn
leerlingen wilde leeren vliegen, met hen de
lucht in. Thans troont hij achter zijn schrijf
tafel en leert hen van daarachter het vliegen
Door middel van een koptelefoon blijft hij
met den leerling in het vliegtuigje in ver
binding. Hij kan hem op deze wijze op zijn
fouten opmerkzaam maken. Voor hem staat
een instrument, dat alle bewegingen van 't
vliegtuigje bovendien nog nauwkeurig re
gistreert, en bijv. feilloos aanwijst, of er in
den goeden koers gevlogen wordt.
Het zou ons te ver voeren, om alle instru
menten waarover de instructeur verder nog
beschikt op te sommen. Genoeg zij nog te
vermelden, dat in een lade van het bureau
zich een aantal apparaten bevindt, waarmede
de leeraar, wanneer de kap over het vlieg
tuigje gesloten is en de leerling, die het be
stuurt dus in donker zit, derhalve blindvliegt
met zijn verlichte instrumenten met zijn
leerling kan spreken, zoowel door het werke
lijk gesproken woord, als door radio-telefonie
De leeraar kan verder radio-baken-signalen
geven etc. etc. Want met de Link kunnen,
behalve gewone- en blindvlicglessen, ook na-
vigatieoefeningen gehouden worden, en wel
in het bijzonder in het z.g. bakenvliegen. Een
radiobaken is, naar met weet, een zender,
die steeds een bepaalde letter uitzendt.
Radio-, mist- en landingsbakens.
Komt een vliegtuigbestuurder met zijn
vliegtuig in de werkingssfeer van een baken,
dan hoort hij dus een bepaald signaal steeds
maar door, waardoor hij kan bepalen, waar
hij zich bevindt. Er zijn overal in het land
radiobakens en er zijn ook landingsbakens
en mistbakens, alle aan een bepaald sig
naal of een bepaalden toon te herkennen.
Op de Link zijn echter helaas alleen nog
maar de Amerikaansche radiobakens aan
gegeven en daaraan heeft men niet veel daar
de toekomstige vliegers de Nederlandsche
radiobakens moeten leeren herkennen en er
mee moet leeren werken. Binnenkort zul
len echter op het bord van den instructeur
de Nederlandsche radiobakensignalen wor
den gemonteerd. Dan kan de leeraar den
leerling „baken-geven" en kan het baken-
vliegen worden geleerd.
TANDEM TEGEN BOERENKAR GEBOTST.
Gisterochtend ongeveer tien uur is te Uden
een ernstig verkeersongeluk gebeurd op den
weg Uden-Zeeland.
De heer en mejuffrouw C. Verburg uit
Eindhoven, zijn op een tandem even builen
het dorp, bij het passeeren van een boeren
kar tegen een boom gereden. De man werd
met een schedelfractuur opgenomen en in
ernstigen toestand naar het St. Jansgasthuis
te Uden overgebracht. Mejuffrouw V. kreeg
Feuilleton
Vertaling Eva Raedt de Canter
57.
Ut.
„Vertel mij eens iets van hem? Alstublieft!"
Zij keek naar hem op met groote ernstige
oogen. H(j begon haar te vertellen van Wind-
sor en Balmoral daarna van de Ascot en
Goodwood over de jachtweek te Cowes,
van de dagen in Leicestershire, over de jacht
te Pytchley, over zomernachten op de prach
tige rivier die bij Moidenhead stroomt, van
de torenspitsen en pleinen van Oxford en van
de schoonheid van de Engelsche lanen in den
herfst. Van alle dingen die hij had leeren lief
hebben in het land dat hij als het land zijner
ballingschap had uitgekozen. En in het uur
dat hij haar hierover vertelde, vergat hij het
gevaar dat in dit land van de eeuwige sneeuw
hem van alle kanten bedreigde.
De schaduwen werden langer en de roode
bol van de zon ging langzaam achter de boo
ten onder. De bittere koude van den Seberi-
®chen nacht deed hem verstijven.
*tex kwam veilig terug, iets minder dan een
hur na zonsondergang. Hij wilde over z.ijn
onderzoekingstocht niets uitlaten maar scheen
vreemd opgewonden. Zij nuttigden hun karig
maal, Simon's wond werd opnieuw verbonden
en de ongelukkige Rakov mocht weer wat heen
en weer loopen. Daarna gingen zij naar hun
slaapsteden, misschien hun laatsten nacht in
een schuilplaats en met eenige veiligheid.
Bij het krieken van den morgen stond Rex
op en systematisch begon hij te wringen en te
breken aan de stukken verroest materiaal die
buitengewoon sterk bleken. Zelfs de hertog, die
wist dat het de laatste maal was dat hij er
aan zou kunnen werken en die beter gestemd
wat dan den dag te voren, hielp hem een handje
mee. Het fornuis had men reeds lang leeg
gehaald. De vloertegels werden weggebroken.
Iedere centimeter van de muren werd beklopt,
in de hoop dat zij een hollen klank zouden
hooren. Maaar zij hoorden niets anders dan
het eentonige geluid dat een ijzeren plaat
altijd maakt wanneer men erop klopt. Zonder
ophouden zochten zij verder, 's middags gunden
zij zich een kort oponthoud om iets te eten.
Ten slotte bekende Rex dat hij verslagen was.
„Het* is niet prettig," zei hij met eenigen
afkeer, „maar ik geloof dat iemand ons jaren
geleden al voor geweest is. Misschien is de
vinder reeds lang dood en zijn de steenen met
hem begraven. Maar zij zijn niet meer hier.
Als die oude boef mij nu maar verteld had
waar hij ze verstopt had, voordat hij door
ging... Pardon, Marie Lou," voegde hij er
haastig aan toe, „ik vergat dat prins Shuli-
moff uw vader was."
„Dat doet er niets toe, monsieur," glim
lachte zij. „Wij kunnen de menschen alleen
beoordeelen naar hetgeen wen met hen mee
gemaakt hebben. Voor mij was de prins niets
anders dan een goddelooze, oude man. Hij was
boosaardig, vaak dronken en wreed. Ik was
altijd bang voor hem als hij hier op bezoek
was."
De Reichleau keek door het venster. „Over
een uur," zei hij, „zal het donker zijn. Wij
mogen geen tijd verliezen. Wij moeten onmid
dellijk naar de boerderij van Rakov teneinde
den geheelen nacht te kunnen doorrijden, om
tusschen ons en Romanovsk een flinken af
stand te maken.
„Wij zouden inderdaad eenige mijlen kunnen
afleggen," zei Rex plotseling lachend. „Luis
ter, kinderen! Ik heb gisterenavond wat uit
gedacht. Jullie weet allemaal dat ik een wan
deling gemaakt heb, nietwaar?"
Zij keken hem allen ernstig aan. „Ga door,'
zei Simon.
„Wat moeten wij eigenlijk met een slee en
paarden wanneer wij binnen een kilometer
duizend vliegtuigen tot onze beschikking
hebben?"
„Je spreekt toch niet in ernst, Rex?" vroeg
de hertog.
„Natuurlijk! Ik ben er gisterenavond op uit
gegaan om eens rond te kijken. Een groep ge
vechtsvliegtuigen, waarin vier personen plaat3
vinden, is geparkeerd op ongeveer een halve
mijl van de barakken. Er staat slechts een
schildwacht bij iedere groep hangars. Als wij
hem onschadelijk kunnen maken, kunnen wij
een machine nemen en wij kunnen weg zjjn
voordat zij er iets van merken."
„Maar eh eh heb je wel aan de
geëlectrificeerde omheining gedacht. Maar die
komt niet hooger dan mijn kin. Ik zal jullie
er een voor een over gooien."
„Maar uzelf dan?" vroeg Marie Lou.
slechts een kleine wonde aan de hand.
Het ongeluk is te wijten aan het feit, dat
de berijder na het passeeren der kar teveel
naar rechts is uitgeweken. Het slachtoffer
kon nog niet worden gehoord.
Rijksminister Seldte bezoekt he
den de Wieringermeer.
Ter beantwoording van het in het voorjaar
door oud-minister Slingenberg aan Duitsch-
land gebrachte bezoek, is gisteren de Duit
sche Rijksminister van Arbeid Seldte in ons
land aangekomen voor een kort tegenbezoek
aan ons land. Hij arriveerde met den Ber-
üjnschen nachtsneltrein te 9.11 uur aan het
Centraal Station te Amsterdam.
Rijksminister Seldte was vergezeld van
den ministerial-direktor dr. Engel, ober-
regierungsrat dr. Münz, regierungsrat dr.
Hildebrandt, allen van het rijksministerie
van arbeid, en ministerialrat Neumann van
het rijksministerie voor Voedselvoorziening.
In een zijzaaltje van de eerste klasse
wachtkamer heette mr. D. G. Draayer, di
recteur-generaal van de afdeeling werkver
schaffing en steunverleening van het de
partement van Sociale Zaken, namens de
Nederlandsche Regeering de Duitsche gas
ten hartelijk welkom.
Rijksminister Seldte dankte mede namens
zijn reisgenooten voor de vriendelijke ont
vangst. Met wat wij in Duitschland op het
gebied van werkverschaffing en voedselvoor
ziening hebben geleerd zoo sprak hij
hopen wij te kunnen begrijpen wat gij ons
toont.
Het gezelschap begaf zich vervolgens
naar het grootste Amsterdamsche werkver
schaffingsobject. het Boschplan onder Am
stelveen. Ook de nieuwe wijken en de
markthallen werden bezichtigd.
Heden zal o.a. een bezoek aan de Wie
ringermeer worden gebracht.
Na een tooht van maanden over de zeeën
en oceanen liepen gisterochtend, volgens de
N.R.Ct. de vier nieuwe mijnenvegers voor
de Indische marine twee aan twee resp. te
tien voor zeven en vijf voor zeven in den
morgen, den haven' van Tandjong Priok bin
nen, waar zij ligplaats kozen aan de boeien
van de eerste binnenhaven.
De officier van het piket begroette den
gezagvoerder namens den commandant zee
macht, waarna de commandant van het
flottielje de traditioneele bezoeken aan den
wal bracht.
Gistermorgen te half elf bracht de com
mandant zeemacht een bezoek aan de mij
nenvegers.
WOENSDAG 10 NOVEMBER 1937.
Hilversum I.
NCR V-uitzending. 6.307.00 Onderwijs
fonds voor de Scheepvaart.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde muziek
(Gr.pl.).
8.30 Gramofoonmuziek.
9.30 Gelukwenschen.
9.45 Gramofoonmuziek.
10.30 Morgendienst.
11.00 Gramofoonmuziek.
11.15 Ensemble v. d. Horst.
12.00 Berichten.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.30 Vervolg concert.
1.30 Gramofoonmuziek.
I.55 Orgelspel.
3.00 Christelijke lectuur.
3.30 Hendriks-Trio.
4.45 Berichten, gelukwenschen.
5.00 Voor de kinderen.
5.45 Gramofoonmuziek.
6.00 Land- en tuinbouwhalfuur.
6.30 Taalles en causerie over het Binnenaan-
varingsreglement.
,7.00 Berichten.
7.15 „Indrukken van mijn reis naar Neder-
lands-Indië", causerie.
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP. Herhaling SOS-Berichten
8.15 Gramofoonmuziek.
9.00 „De close-up", causerie.
9.30 All Round Sextet, (Om 10.00 Ber. ANP)»
10.45 Gymnastiekles.
II.0012.00 Gramofoonmuz. Hierna: Schrift
lezing.
Hilversum n.
VARA-uitzending. 10.0010.20 v.m. VPRO.
6.30—7.00 RVU. 7.308.00 VPRO.
8.00 Gramofoonmuziek.
9.30 „Onze keuken", causerie.
10.00 Morgenwijding.
10.20 Causerie over rassentheorie en erfelijk
heid (Gr.pl.) en gramofoonmuziek.
11.00 „Voedingsleer en warenkennis voor de
huisvrouw", causerie.
11.30 Voor de werklozen.
12.001.45 VARA-Orkest en gramofoonmuz.
2.00 Kniples.
2.30 Voor de vrouw.
3.05 Voor de kinderen.
5.30 Gramofoonmuziek.
6.00 The Lucky Birds, en solist.
6.30 Astronomische lezing.
7.30 „Hoe vindt de mensch God?", causerie.
8.00 Herhaling SOS-Berichten.
8.03 Berichten ANP, VARA-Varia.
8.15 VARA-Orkest.
8.45 Radiotooneel.
9.30 VARA-Orkest.
10.00 Berichten ANP.
10.05 De Ramblers.
10.40 Orgelspel.
11.00 „Sexualiteit en humaniteit", causerie.
11.2012.00 Gramofoonmuziek.
„Maak u over mij niet bezorgd. Ik was
niet voor niets kampioen polsstokhoogsprin
gen bij de sportfeesten in Harvard. Ik zou
over die omheining kunnen springen met ge
bonden handen."
Het iseen ijzingwekkend waagstuk," zei
de hertog en schudde zijn hoofd.- „De omhei
ning even aanraken beteekent een onmid-
dellijken dood. En dan nog: zal er wel genoeg
benzine in de machine aanwezig zijn? Genoeg
om ons een behoorlijken afstand te doen
afleggen
„Dat is het juist. lederen avond worden de
tanks leeeggepompt wegens brandgevaar.
Maar bij iedere rij hangars staat een ben
zinepomp. Als wij de machine 'nemen, die aan
het einde van een hangar staat, kunnen wij
de tanks vullen voor wij vertrekken. Wat zeg
je ervan?"
„Ik denk, dat het onmiddellijke risico veel
grooter is. In de eerste plaats de omheining,
een schildwacht, die wij overrompelen
moeten de mogelijkheid, dat, wanneer wij
tot zoover succes gehad hebben, wjj verrast
kunnen worden door een officier, die de ronde
doet. En bovendien nog de onzekerheid wat
betreft de benzine. In ons eerste plan had
den wij alleen te doen met de familie van
Rakov. Als je plan echter succes heeft zijn
de voordeelen enorm."
„Met een slee zouden wij niet ver komen,"
zei Simon. „En ik verzeker je dat Rakov's
vrouw naar de politie gaat, zoodra ztf ons
vannacht ziet."
„Ben je er wel zeker van, dat je een van
die machines kunt besturen?" vroeg de her
tog.
„Zeer zeker. Over het algemeen verschillen
Qeze machines zeer weinig van de gewone
soort. De vleugels zijn in een anderen vorm
gemaakt om sneller te kunnen vliegen en de
helicopter is alleen gemaakt om in een be
perkte ruimte te kunnen landen. Je weet toch
heel goed, dat als je een Buick kunt besturen
je ook met een Ford kunt rijden."
.Mademoiselle", De Reichleau wendde zich
tot Marie Lou, „uw vrijheid, ja, zelfs uw
leven hangt van dit besluit af. Wat denkt u
ervan?"
„Ik denk, dat monsieur de Amerikaan in
derdaad een pracht-idée heeft gehad. In
Rakov's slee kunnen wij gemakkelijk overval
len worden. Als wjj worden gevangen geno
men beteekent dat voor ons allen den dood.
Laat ons dan ook nu den dood in de oogen
zien. Wij hebben tenminste het prachtige
vooruitzicht op een goede manier hier van
daan te komen."
„Dan stem ik eveneens toe," zei de hertog.
„Ik bracht niet anders dan de gevaren naar
voren. En dat deed ik om u alleen daarvan
op de hoogte te stellen. Wjj zijn dus beslo
ten te trachten met een vliegmachine te ont
snappen."
Een gemompel van goedkeuring weerklonk,
toen de hertog zjjn kaart op den grond uit
spreidde. „Waar dacht je heen te gaan
Rex?"
r:
„Meteen Westwaarts zou ons naar Letland
en Estland brengen."
(Wordt vervolgd.)
