dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Hoe Engeland zijn keizerrijk
voltooit
70 Japansche oorlogs
schepen naderen Nanking
Mootdende concurrentie
tusschen bus en trein
Blum verspreekt zich
Herdenking Nederlands
onafhankelijkheid
N.V. WACO - Hoorn
Jongen door trein
meegesleurd
Achttiende partij remise
UITGAVE) N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50" POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
18 NOVEMBER 1937
65e JAARG. No. 8160
Operaties in Waziristan eischen honderden dooden
Verscheidene steden en dorpen gebombardeerd
de oorlog zou voor valencia
verloren zijn.
Stad zoo goed als verloren
Eu we-Aljechin
Dit nummer bevat 8 pagina's
Van de Zuiderzee
de Rijnvaart
naar
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Japan erkent Franco
Stijging vrachttarieven
onvermijdelijk
HELDERSCHE COURANT
Gisteren is te New Dehli in
Br.-Indië een communiqué ge
publiceerd, waarin uiteen
wordt gezet hoe de ongeregeld
heden in Waziristan worden
onderdrukt door het aanleggen
yan wegen e.d. In het commu
niqué wordt de periode van 10
Juni tot 27 September van dit
jaar behandeld.
Einde September bedroeg de
Britsche legermacht in Waziri
stan 32.000 man, terwijl het ge
wone garnizoen hier 15.000 man
telt met 5000 ongeregelde troe
pen. Tijdens bovengemelde pe
riode zijn 5 Britsche en Indi
sche officieren gesneuveld en
elf gewond, in de lagere ran
gen sneuvelden 53 man, terwijl
50 werden gekwetst. De verlie
zen van de opstandelingen zijn
niet bekend, doch deze zullen
niet gering zijn, volgens schat
ting ongeveer 250 dooden en
gewonden.
In het Noorden van Waziri
stan hebben de Britsche troe
pen met succes de vijandelijke
benden in de Sjaktoe-vallei be
streden en met de Tori Khel-
stam werd een overeenkomst
gesloten, waardoor de plaatse
lijke Dolitie weer in dienst kon
treden.
De Britsche autoriteiten laten thans wegen
aanleggen, teneinde het land meer onder in
vloed van de beschaving te brengen en de
economische ontwikkeling te bevorderen,
ongeveer 7000 arbeiders werken thans aan
ongeveer 200 kilometers nieuwe wegen. Een
groote troepenmacht is evenwel noodig om
deze arbeiders te beschermen tegen vijande
lijke scherpschutters.
In Zuid Waziristan slaagde een aanhanger
van den fakir van Ipi, Sher Ali, erin een
kleine bende te verzamelen, waarmede hij
tegen de Britsche troepen optrok. De opstan
delingen werden verslagen. De fakir van Ipi
zelf is uit zijn toevluchtsoord in de Sjaktoe-
vallei verdreven en is naar de Sjawai-vallei
aan de Afghaansche grens gevlucht. Hij
vindt hier niet veel aanhang.
Begin September werd met de Mahsoeds
en de Tori Khel een overeenkomst gesloten
waarbij de eerste stam werd veroordeeld tot
een boete van 40.000 roepie en 1020 geweren,
de tweede stam tot een boete van 20.000
roepie en 420 geweren.
De rechtspraak in deze gebieden zal wor
den uitgeoefend overeenkomstig de wetten
van de stammen met medewerking van den
Britschen politieken agent of zijn helpers.
De fakir van Ipi heeft nog getracht na het
sluiten van den vrede een opstand te ver
wekken, doch hij kreeg slechts weinig aan
hang en de beweging was spoedig onder
drukt.
De luchtmacht heeft krachtig medegewerkt
aan het onderdrukken van den opstand, ver
scheidene steden en ommuurde dorpen wer
den gebombardeerd, nadat de bevolking ge
waarschuwd was de plaats met de kudden
te verlaten.
In zijn uiteenzetting voor de so
cialistische Kamerfractie van de po
litiek ten aanzien van het Spaansche
conflict, zou Blum naar aanleiding
van zekere critiek, welke op Enge
land is geoefend, getracht hebben,
de wijziging te rechtvaardigen, wel
ke enkele weken geleden is ontstaan
in de houding van dit land ten aan
zien van Frankrijk. Hij zou bij deze
gelegenheid te kennen hebben ge
geven, dat de leidende Britsche krin
gen geen illusies meer koesteren om
trent de kansen op succes der Spaan
sche regeeringstroepen, evenmin
trouwens als de Sovjet-Russische au
toriteiten, en dat zij bijgevolg maat
regelen hadden genomen om te ver
mijden dat de staten, die hulp heb
ben verleend aan hen, die naar hun
meening in Spanje meester zullen
worden, uit dien hoofde een overwe
gende positie op het schiereiland
zullen innemen.
Een tegenspraak.
Als gevolg van de indiscreties, welke na
afloop van de vergadering der Kamerfrac
tie van de SFIO werden opgevangen, heeft
men Leon Blum verklaringen aangaande het
Spaansche conflict toegeschreven, die niet
met de werkelijkheid overeenkomen.
Havas meent in staat te zijn te precisee-
fen, dat de vice-voorzitter van den minister
rad, Blum, zich er toe heeft bepaald het
gevoelen der Britsche openbare meening te
enalj-seeren, waarbij hij uitlegde, dat terecht
of ten onrechte de Britsche conservatieven
thans over het algemeen van opvatting zijn,
dat de Spaansche republikeinen thans voor
een nederlaag staan, dit evenwel minder om
militaire redenen dan wegens politieke mee-
ningsverschillen, die de poliieke fracties ver
deel en en de kracht der regeering verzwak
ken.
Maar, het spreekt van zelf, dat Leon Blum
dezen indruk niet voor eigen rekening nam,
noch er over discusseerde.
Ten aanzien van Sovjet-Rusland maakte
Blum een toespeling om uitdrukking te ge
ven aan zijn vreugde over de adhaesie van
Sovjet-Rusiand met het Britsche plan ten
gunste van de terugtrekking der in Spanje
strijdende vrijwilligers.
Daar stonden op dezen erg kouden
en wincerigen herfstavond rond het
gedenkteeken Plein 1813 te Den
Haag een groote groep padvinders,
leden van de „Prince Vlag", het
politiemuziekcorps Onderling Kunst
genot, de Haagsche postfanfare, het
koor van de afdeeling sGravenhage
van de Ned. Ver. voor den volks
zang en de leden van het Nationaal
Jongeren Verbond ter herdenking
van het feit. dat 17 November 1813
Nederland' zijn vrijheid herkreeg.
Daar stonden ook een groote groep offi-
cieele belangstellenden, onder wie werden
opgemerkt de burgemeester van de residen
tie, mr. S. J. R. de Monchy, de garnizoens
commandant, kolonel van den Bent, vice-
admiraal Vos, chef van de afdeeling mate
riaal van de zeemacht van het Departe
ment van Defensie en vele anderen. De
publieke belangstelling voor deze jaarlijk-
sche plechtigheid was dezen avond zeer ge
ring, hetgeen ongetwijfeld in verband moet
worden gebracht met het koude, gure weer.
Nadat het zangkoor, begeleid door het po
litiemuziekcorps het Wien Neerlands Bloed
ten gehoore had gebracht, hield generaal-
majoor J. C. Wagner, voorzitter van het
Haagsch comité voor Volksfeesten, welk co
mité deze herdenking telkenjare organiseert,
een korte toespraak, waarin hij in enkele
woorden de beteekenis van de gebeurtenis
op 17 November 1813 uiteenzette en daarbij
een eerbiedige hulde bracht aan het vader
landslievende drietal van Hogendorp, van
der Duijn van Maasdam, van Limbury
Stirum, dat de vreemde heerschappij van
ons land afschudde en dat Nederland en
het Huis van Oranje weer onwrikbaar met
elkaar verbond. Na deze toespraak werden
onder het spelen van toepasselijke muziek
kransen gelegd voor den beeldenaar van
het reeds genoemde driemanschap, waarna
een tweede krans werd gelegd voor den
beeldenaar van koning Willem 1. Tijdens
deze tweede kranslegging speelce het mu
ziekcorps het Wilhelmus.
Met ingang van 3 October winter-
dienst. Zomerdienstregeling 1937
blijft onveranderd gehandhaafd als
winterdienstregeling.
Dienstregelingen a 5 cent verkrijg
baar bij onze chauffeurs.
BEVOLKING VLUCHT IN STROO
MENDEN REGEN.
Volgens te Sjanghai binnenkomende
doch tot dusver nog niet bevestigde
berichten hebben de Japanners in 't
Jang-Tse-dal een beslissende krijgs
verrichting uitgevoerd, die vermoe
delijk zal leiden tot een spoedige
bezetting van Nanking. Niet min
der dan zeventig Japansche oor
logsschepen zouden tot het vijftien
kilometer ten Zuiden van de Chi- z
necsche hoofdstad gelegen Kiang-
Jin zijn doorgedrongen en thans
bezig zijn, de rivierversperringen, die
een verdere doorvaart belemmeren,
uit den weg te ruimen.
Zes Chineesclie ministeries zijn intusschen
reeds van Nanking naar Tsjoeng-King over
gebracht, meldt Un. Press, terwijl de overige
regeeringsbureaux binnen vier en twintig
uur uit de hoofdstad moeten zijn verwij
derd. Naar verluidt, heeft men het voor
nemen, om den zetel van den minister-pre
sident naar Tsjang-Sja over te brengen,
laten varen, daar deze stad al te zeer bin
nen het bereik van de Japansche vliegers
ligt.
De evacuatie van Nanking door de bur
gerbevolking duurt voort. Buitenlandsche
staatsonderdanen hebben daarentegen tot
dusver geenerlei ontniimingsmaatregelen
getroffen en zijn blijkbaar van plan, in de
hoofdstad te blijven.
De ontruiming van Nanking gaf gisteren
aanleiding tot tooneejen, die slechts weinig
van die van een paniek verschilden. Op de
Jang-Tsekade verdrongen zich duizenden
buitenlanders en Chineezen tusschen toren-
hooge stapels pakken en kisten, die de goe
deren van verschillende ministeries bevat
ten.
Door een achttal schepen werd een ver
binding onderhouden met treinen in de na
bijheid van de hoofdstad, die de vluchtelin
gen naar veiliger oorden vervoeren.
In buitenlandsche kringen is men alge
meen ervan overtuigd, dat Nanking ver
loren is.
Een enorm aantal burgers wacht op mid
delen van vervoer. De Gele Rivier biedt een
allertreurigsten aanblik. Op de kade zitten
duizenden vrouwen en kinderen dicht bij
een, gepakt en gezakt, terwijl de regen in
stroomen neervalt. Velen wachten daar
reeds sedert gisteravond, doch nog steeds
is het hun niet gelukt, de rivier over ts ste
ken, daar alle stoombooten overvol zijn.
Een der beste Japansche vliegers
gesneuveld.
Luitenant Sadao Sjirosjo, een der drie
beste Japansche vliegers, is tijdens een bom
bardement van de Chineesche artillerieloe-
stellen bij Soetsjau om het leven gekomen,
doordat zijn toestel in brand raakte. Sjiros
jo heeft deelgenomen aan meer dan twintig
luchtaanvallen op Nanking.
General-majoor Sjozo Tetzoeka is 9 No
vember gewond gedurende de gevechten bij
Kasjang.
Doodelijk ongeluk op onbewaak-
ten overweg. Een tweede
slachtoffer ernstig gewond.
In den laten middag heeft zich op
den onbewaakten overweg te Mill
een ongeluk voorgedaan, waarbij
een 15-jarige jongen werd gedood
en een 9-jarige knaap ernstige ver-
I wondingen opliep.
Omstreeks half vijf passeerde een land
bouwerswagen den overweg, juist op dat
oogenblik kwam uit de richting Boxtel een
trein aanrijden.
De machinist kon niet tijdig
meer remmen, met het noodlottig gevolg,
dat de wagen gegrepen werd en een eind-
weegs werd meegesleurd. Na dertig meter
1e zijn doorgereden, kwam de trein tot stil
stand. De 15-jarige voerman van den wa
gen, H. van Lanen, die dicht bij de plaats
waar het ongeluk gebeurde woont, vond
men dood langs de spoorbaan Zijn stoffelijk
overschot werd naar liet ouderlijk huis ver
voerd.
Negen-jarige jongen sprong bij
tijds van den wagen.
Naast van Lanen had nog op den bok ge
zeten diens negenjarige buurjongen, Hcnsl,
die het ongeluk zag aankomen en nog juist
van de wagen kon springen Hij kwam even
wel met een harden smak op den grond te
recht en liep daarbij ernstige inwendige
kneuzingen op. Hij is bij zijn ouders binnen
gebracht.
Op het moment dat de trein den land
bouwerswagen greep, stond het paard reeds
voorbij de rails, zoodat het dier ongedeerd
bleef. De wagen is totaal vernield. De trein
had ruim een kwartier vertraging.
Stand nn: Aljechin 10 pnt.,
Euwe 8 pnt.
De achttiende partij van de revan-
chematch om het wereldkampioen
schap schaken, welke gisteravond in
den Haagschen Dierentuin werd
voortgezet is na 51 zetten in remise
geëindigd.
De stand is: Aljechin 10 punten,
Euwe 8 punten.
De negentiende partij wordt Za
terdag 20 November te Eindhoven
gespeeld.
Zoo kwamen dan de optimisten, die reeds
hadden aangenomen, dat Euwe niet bijzon
der veel moeite zou hebben met het winnen
van deze afgebroken partij, bedrogen uit.
Want zij hadden buiten den waard, i.c. den
onverzettelijken wil van Aljechin, en zijn
vindingrijkheid, gerekend, die hem brillante
denkbeelden deden scheppen, misschien zelfs
wel alle v-erlieskansen deden uitschakelen.
Gerechtigheid? Is de einduitslag misschien
een belooning voor Aljechin's moed, op den
39sten zet onder twijfelachtige omstandig
heden op winst te spelen, in plaats van zich
met 39. Tg4, Dh5:+, 40. Th4, Dg5, 41 Tg4, enz.
van een vreedzame oplossing te verzekeren?
Wat daarvan zij niemand zou durven
beweren, dat de beide schaaktitanen elkan
der ditmaal in meesterschap iets hebben
toegegeven. EuweAljechin strijd van de
allerhoogste orde.
Mooie kans voor visschersjongens.
Gistermiddag is het instructie-vaartuig
„Prinses Juliana" van het Onderwijsfonds
voor de Scheepvaart te Lemmer aangeko
men. Aan boord bevond zich o.a. de heer
Hazelhoff, vertegenwoordiger van het depar
tement van Sociale Zaken, afdeeling Arbeids
bemiddeling, die in een gisteren gehouden
bijeenkomst van het Fonds mededeelde, dat
er groote vraag is naar geschoolde krachten
voor de Rijnvaart.
Verwachting: Krachtige tot
matige wind uit Oostelijke
richtingen, in het Noorden
gedeeltelijk bewolkt, in het
Zuiden zwaar bewolkt tot
betrokken met eenige kans'
op neerslag, in 't Noorden
lichte vorst tot temperatuur
om het vriespunt, in het
Zuiden later iets zachter.
Verdere vooruitzichten: Onzeker
Het laatste jaar waren er 300 aan
vragen, terwijl slechts aan 119 kon
worden voldaan. Hier is een goede
gelegenheid voor visschersjongens
van de Zuiderzee zich voor de Rijn
vaart te bekwamen.
De Asahi deelt mede, dat de Japanssha
ministers goedkeuring hebben gehecht aan
een voorstel van den minister van buiten
landsche zaken, Hirota, tot erkenning van
de regeering van Franco. Deze erkenning
wordt gerechtvaardigd geacht op grond van
de overweging, dat de rechtsche regeering
in Spanje streeft naar de onderdrukking
van het communisme en reeds zestig pro
cent van het Spaansche grondgebied onder
haar bewind heeft, terwijl bovendien Italië
en Duitschland druk uitoefenen op Japan
over te gaan tot deze erkenning.
„Spoorwegen en particuliere
bedrijven moeten vrijwillige
overeenkomsten aangaan", aldns
jhr. ir. van Lidt de Jeude.
Voor de maatschappij voor Nijverheid en
Handel, dep. 's Gravenhage, heeft gister
avond in het gebouw „Excelsior" jhr. Ir. O.
C. A. van Lidth de Jeude, oud-minister van
Waterstaat, een rede gehouc.en over het
vervoervraagstuk.
Vraagt men spreker of hij het reglement
voor het autopersonenvervoer, het z.g.n.
„R.A.P.". dat dit voorjaar tot stand kwam,
bevredigend acht, dan antwoordt spr., vol-
moncig neen, omdat hij meent, dat waar
autobus en trein elkander moeten aanvul
len, nooit een bevredigende regeling zal ont
staan, indien deze niet in gemeen overleg
wordt getroffen.
Een reglement voor het autogoederenver-
voer, een zoogenaamd R.A.G., is nog niet
verschenen. Intusschen werd allerminst
stilgezeten, nuttige maatregelen op verkeers
gebied te treffen.
Ten aanzien van het spoorwegbedrijf
wees spreker op de maatregelen tot beper
king van het spoorwegtekort. Allereerst de
verlaging der kapitaallastcn, doordat een
deel der obligatieschuld ten laste van de
Rijksbegrooting werd gebracht. De inwen
dige reorganisatie wordt krachtig voortge
zet.
Door beide genpemde middelen is
op een vermindering van het spoor
wegtekort met rond 18 millioen
'sjaars te rekenen. Moeilijker valt
het, in cijfers uit te drukken, welke
verder de vermindering zal zijn, in
dien door een doeltreffende coördi
natie een einde zal komen aan de
moordende concurrentie en indien
door verbetering der conjunctuur
het vervoersvolume toeneemt.
Wat dit laatste betreft, dient men dit af
te wachten, maar gelet op de inkomsten
van de laatste maanden, meende spreker
een zoooanige vooruitgang te bespeuren.
Spr. acht de electrificatie der spoorwegen
een eisch des tijds en de daarvoor gedane
kapitaalsuitgave ten volle verantwoord.
Lasten op motorverkeer dienen
verlaagd.
Tenslotte merkte hij op, dat naar
zijn meening, ten vorigen jare reeds
geuit, het tijdstip is genaderd om de
lasten op motorrijtuigen drukkende,
te verlagen,
Jhr. O. C. A. VAN LIDT DE JEUDE,
oud-Minister van Waterstaat.
Bezwaren van de coördinatie.
Terugkeerende tot het goederenvervoer,
wees spreker op de vele moeilijkheden, aan
coördinatie daarvan verbonden.
Spr. meent, dat een doelmatige
coördinatie van overheidswege al
leen mogelijk is door een vrijwillige
overeenkomst met de particuliere
bedrijven, waardoor tevens een groot
bezwaar tegen het vergunningsstel
sel zou komen te vervallen.
Onredelijke stijging der vracht
tarieven wordt voorkomen.
Spreker vroeg zich af, of door de voorge
nomen regeling de consumenten van het ver
voer niet benadeeld zullen worden, omdat
door overeenstemming tusschen de produ
centen van het vervoer een tendenz tot ver
hooging van vrachtprijzen is te verwachten.
Spreker meende, dat het bedrijfsleven be
hoefte heeft aan loonende transportbedrij
ven. Verliesgevende transportbedrijven zijn
op den duur geen betrouwbaar vervoersap-
paraat. Bovendien wordt door het z.g. eigen
vervoer of werkvervoer en door de be
voegdheid der regeering, bij het verleenen
van vergunningen, de tarieven goed te keu
ren, onredelijke stijging der vrachttarieven
voorkomen. Men dient zich er echter van te
vergewissen, dat de normen door de betrok
ken bedrijfstakken als redelijk worden aan
vaard. Voor het motorwegverkeer biedt dit
moeilijkheden, omdat dit verkeer sterk ge
differentieerd is en elk onderdeel daarvan
bijzondere eischen stelt.
Zou onverhoopt een vrijwillige
overeenkomst niet tot stand komen,
dan zal de regeering toch verplicht
zijn de vrachtautodiensten en de
beurtvaart aan regelingen te onder
werpen.
Spreker vreesde, dat in dat geval die rege
lingen tot teleurstelling zullen leiden en dat
de ontevredenheid zal voortduren.