PüROLX:
Tooneelmuze in dienst
van Oranje
De Uitkijkpost: Registratiebureau
en Postkantoor ter zee
Dinsdag 23 November 1937
Als een schip in nood verkeert: wat dan?
Aq&tida
utt&itjet....
Tweede Blad
Het alziend oog van Huisduinen
Ruwe huid
Ruwe handen
Horlogerie Suisse
DE SPECIALE ZAAK VOOR UURWERKEN
De „Van Galen" boekt
stormschade
Uitslag openbare inschrijving
Jongen breekt arm
De onoplosbare crisis
D(
Burgerlijke Stand van Den Helder
Vervoer naar alle plaatsen
per „ESONA"
Goudmijntjes!
Slechts een paar honderd meter van de
lichttoren „Kijkduin" verwijderd, staat een
andere toren: een 23 meter hooge installatie,
van bruin gemeniede ijzeren stangen, en
waarop zich bovenaan een cirkelvormige
kamer bevindt. Fier wappert de vlag met de
heldere kleuren, zwaaiend en flapperend in
den hier altijd voelbaren zeebries.
Het is de Uitkijkpost der kustwacht, in
wezen een onderdeel der organisatie van
haast nóg meer belang voor de scheepvaart,
dan de lichttoren zelf.
Want, waar op „Lange Jaap" niemand,
noch daags, noch 's nachts aangesteld is,
om toe te zien, wat er op zee geschiedt,
is dit wèl het geval op de uitkijkpost.
Dag en nacht is hier iemand aanwezig;
geen moment van den dag, of de speu
rende oogen van Walboom, Kikkert en
hoe de andere functionnarissen mogen
heeten, glijden langs den horizon. En geen
schip dat passeert, of het wordt hier
geregistreerd.
Een schakel in een keten.
De toren staat 40 meter boven A.P., doch
alvorens wij iets vertellen van het bezoek,
dat hier gebracht werd, lijkt 't ons gewenscht
eerst eenige „theorie" te geven.
Deze toren vormt een onderdeel van het
geweldige net van grootere en kleinere uit
kijkposten langs de Nederlandsche kust.
Onderling staan de posten telefonisch met
elkander in verbinding, terwijl die op Ter
schelling, IJmuiden, Den Helder en Hoek van
Holland daarbij ook een radiografisch con
tact bezitten. Telefonisch ook verbonden zijn
de hoofden der kustwacht in de kleinere
plaatsen: bijv. Zanddijk, Callantsoog, Petten,
Camperduin.
Registratiebureau
Op de wachtpost wordt ieder voorbijgaand
Schip, van welke nationaliteit het ook zij, in
dien tenminste de naam zichtbaar is, ge
registreerd. Men doet dit met behulp der
Schepenlijsten. Ieder zeevarend land ter wereld
geeft elk jaar een dergelijke schepenlijst uit,
waarbij men achter den naam van het schip
alle voornaamste bijzonderheden vermeld
vindt; o.a. ouderdom, reeder, wijze van voort
beweging, tonnenmaat etc. Iedere Kustwacht-
post heeft een dergelijk boek bij de hand.
400 telegrammen per maand.
Passeerende schepen, die hun reederij wen-
schen te berichten waar ze zijn of wat voor
plannen men heeft, maken van de Uitkijkpost
te Huisduinen gebruik.
t
Het bericht wordt met de radio opge
vangen en de wacht geeft het door aan
de reederij. Ook wordt dikwijls door de
reederij geïnformeerd, of dit of dat schip
reeds gepasseerd is en ook dan biedt de
registratielijst goede diensten. Men deelde
ons mede, dat het aantal telegrammen,
dat de marconisten van schepen via
deze post verzenden aan hun reederljen,
ongeveer een aantal van 400 bereikt.
Ook trawlers maken veelvuldig gebruik van
de post: zij het ter doorgeving van bijzonder
heden der reis, zij het voor familieberichten.
Zooals men ziet, is deze post in zeker opzicht
een volkomen normaalpostkantoor-ter
zee.
Grenspaal.
Worden evenwel de voorbijvarende schepen
aangeteekend, minder bekend is het, dat ook
ten opzichte van vliegtuigen deze post een
doel heeft. Zooals men weet, waait bovenop
de nationale vlag en deze heeft geen ander
doen, dan n i e t-Nederlandsche vliegtuigen er
op attent te maken, dat 3 mijl van deze vlag
af de Nederlandsche grens eindigt. Het dun
doek wijst alzoo de territoriale lijn ter zee
aan.
Pe heer J. MOERMAN,
CO EN BOT,
schipper van de Dorus Rijkers".
Met stormweer, als een schip in nood ver
keert, als een zeeman aan het worstelen is
met de duizend gevaren die de nabije Panne-
koek hem biedt, dan eerst heeft de Uitkijk
post van Huisduinen een taak, die in wezen
nog veel belangrijker is dan al het voorgaande.
Dan staat zij in feite tusschen leven en dood
en hangt het van het kloppen der diverse
instanties, die de Kustwacht vormen, af, of
menschenlevens te betreuren zullen zijn. Hoe
werkt deze Kustwacht?
Als een schip In nood verkeert.
Stel, dat een schip in nood verkeert. De
uitkijk ziet een noodsein, bijv. lichtkogels of
de internationale noodseinen. Het eerste werk
wat thans te doen is, bestaat uit het direct
alarmeeren van het hoofd der kustwacht, in
casu den heer J. de Jong. Deze spoedt zich,
na de telefonische oproep, naar de post en
overtuigt zich persoonlijk. Blijkt, dat er inder
daad een schip in nood zit, of dat het op de
een of andere wijze hulp noodig heeft, dan
wordt het apparaat in werking gesteld: resp.
worden opgebeld de reddingsmaatschappij, de
commissaris van het Loodswezen, den heer
P. C. van Diest, de directie van het Loods-
De heer P. C. VAN DIEST,
Comm. van het Loodswezen in Den Hélder,
vertegenwoordiger van Wijsmuller.
wezen te Amsterdam, het radio-station
Scheveningenhaven en diverse sleepbootmaat
schappijen. Doorgaans is dit voor Nieuwediep
dan de firma Wijsmuller, vertegenwoordigd
door den heer J. Moerman.
Dit alles neemt slechts enkele minuten in
beslag, zoodat er zoo weinig mogelijk tijd
verloren gaat. En binnen weinige oogen-
blikken zien de Jutters de Dorus Rijkers uit
varen, geleid door de bekwame hand van
schipper Coen Bot. Het is dan voorts de taak
der kustwacht, om een tweetal vuurpeilen af
te steken, ttet internationale teeken voor
„U wordt 'hulp gebracht".
Natuurlijk gebeurt het ook, dat een schip
in moeilijkheden verkeert, doch dat dit buiten
den gezichtskring van de uitkijkpost valt.
Een vaartuig, dat bijv. 50 mijl benoorden de
Haaks zit en een radio bezit (boven 1600 ton
verplichtend) roept draadloos, via de bekende
golf Scheveningen-haven op. Deze zendt dit
bericht op haar beurt weer verder naar Huis
duinen, terwijl in de buurt van het in nood
verzacht en geneest
Doos 30-60 el. BIJ Apoth. en Drogisten
i mijnhardt win
den Helder
Koningstraat
verkeerende schip zijnde schepen, de zoo
nauwkeurig mogelijk plaatsbepaling opge
geven wordt, met het verzoek hulp te bieden.
Ook lichtschip „Haaks" zelf kan in een
dergelijk geval draadloos het bericht aan de
desbetreffende instanties doorgeven.
Helpt de kustwacht!
Hoewel het zelden voorkomt, kan het ge
beuren, dat iemand hier op den Dijk of op
het strand bemerkt, dat er iets bijzonders op
zee aan de hand is en dat door de een of
andere oorzaak aan de uitkijk is ontgaan.
Men moet zich dan met de meeste spoed
naar het hoofd der kustwacht begeven,
of naar den Commissaris van het Loods
wezen op de Buitenhaven (ai naar men
het dichtste bjj een van hen in de buurt
is). Hiervoor looft men een belooning uit
van maximaal 25.en minimaal 2.50.
Er is nog een functie, die het alziend oog
op het duin verricht: men is namelijk ook
storm waarschuwingsdienst; van hieruit wor
den o.a. nacht- en attentieseinen opgehangen,
die ook weer het hunne er toe bijdragen, dat
de veiligheid ter 2ee zoo veel mogelijk bevor
derd wordt.
Thans echter „alles wel".
Naar wjj van het „Hbl." vernemen, was
Hr. Ms. „Van Galen" op weg van Shanghai
naar Manilla, ter hoogte van Zuid-Formosa
gedwongen een omweg te maken, teneinde
een typhoon, welke op 19 November jl. Luzon
op de Plülistjjnen teisterde, te ontgaan.
Tijdens het hevige stormweer zijn, in de
omgeving van de typhoon, Zaterdagavond
door opkomende zeeën 2 sloepen en een red
dingboei over boord geslagen; het vinden
hiervan geeft geen aanleiding tot ongerust
heid.
De schipper kneusde een heupbeen, terwijl
een matroos werd gewond. Zaterdagavond
seinde de commandant: „alles wel". Het schip
heeft het typhoongebied om de Zuid ont
weken en zal morgen te Manilla aankomen.
Hieronder geven wij den uitslag van de
openbare inschrijving van den houten hulp
winkel van N.V. Van Willigen aan de West
straat.
J. H. de Geus, Den Burg, Texel 1276.
P. C. Bakker, Den Helder 949.
K. Duinker, idem 842.
E. Jansen, idem 750.
M. Klok, idem 706.
H. Boon, idem 655.75
S. de Waard, idem 650.
Fa. Blaauboer v. d. Hoven, Schagen 625.
C. Bontes, Schagen 610.
S. van Drunen, Sint Maarten 564.
J. van Stipriaan, Schagen 510.
W. Uitterdijk, Wieringerwaard 485.
C. Roomeijer, Den Helder 480.
Muntjewerf Co., Anna Paulowna 435.
1 biljet ongeldig.
VERGADERING „VEREENIGING VOOR
PAEDAGOGIEK".
Gisteren, tijdens het middaguur, was het
zoontje van den heer Schut uit het Juliana-
park, aan het spelen bij het plantsoen en zoo
onvoorzichtig te belanceeren op het hekwerk,
dat door den mist en vorst zeer glad geworden
was. De jongeman was zoo onfortuinlijk te
vallen, met het gevolg, dat zijn arm brak en
hij naar het Marine-Hospitaal vervoerd moest
worden. Aldaar bleek, dat het lichaamsdeel op
twee plaatsen gebroken was. Later op den dag
is de jongen naar zijn woning teruggebracht.
GEREF. KERK.
Ds. v. Veenhuizen, geref. predikant te Ba
tavia, heeft het beroep naar de Geref. Kerk
alhier aangenomen.
Onder verwijzing naar de desbetreffende
advertentie in dit nummer verstigen wij de
aandacht op de morgenavond in het Gemeen
telijk Lyceum te houden vergadering der „Ver-
eeniging voor Paedagogiek".
De aanvang is gesteld op 8 uur.
MÖTTLIN GER-BIJEENKOMST.
Volgens advertentie in dit nummer, zal
morgenavond 8.15 u. een bijeenkomst worden
gehouden in het Evangelisatiegebouw, Vijzel
straat, onder leiding van Ds. W. A. Plug.
Dezen keer zal ook voor de toespraak spreek
uur worden gehouden, dat om 7 u. aanvangt.
De toegang is voor ieder vrij.
ALS DE DEUR NIET OP HET
NACHTSLOT IS....
Eenig geld uit huis in Torendwars
straat gestolen.
Doordat de bewoners verzuimd hadden de
deur van hun huis met het nachtslot te sluiten,
heeft iemand zich toegang tot dat huis in de
Torendwarsstraat weten te verschaffen en
eenig geld meegenomen.
De politie heeft de zaak in onderzoek.
TAVENU komt met een sympa
thiek plan. 1 December: Op
voering van „De Spaak in 't
Wiel" voor populaire prjjzen.
Het jaar 1938 zal grootendeels in het
teeken van Oranje staan. Groote gebeur
tenissen staan immers aan het hof te
wachten, waarvan de voornaamste
natuurlijk is de blijde komste van een
Prins of Prinses van den bloede. Maar
in 1938 hopen we ook het veertigjarig
regeeringsjubileum van H.M. de Konin
gin te vieren, en natuurlijk de verjaar
dagen van de Leden van het Koninklijk
Huis. 1938 zal dus alle gelegenheid aan
het Nederlandsche volk geven, om zijn
verknochtheid aan het Huis van Oranje
te toonen!
Geen wonder, dat het Bestuur van de
Algemeene Oranje-Vereeniging zich reeds
thans gereed maakt om de komende gebeur
tenissen te kunnen „opvangen". Het zal
natuurlijk weer voorgaan in het organiseeren
van volksfeesten, optochten, spelen e.d. op de
wijze zooals we dat van de heeren Joh. Bak
ker, Herm. Nypels etc. gewend zijn. In het
thans bijna achter ons liggende jaar heeft de
Algemeene Oranjevereeniging zich weer niet
onbetuigd gelaten en ter gelegenheid van het
Prinselijk huwelijk, den verjaardag van de
Koningin b.v. heeft het onze burgerij en onze
kinderen in de gelegenheid gesteld om naar
hartelust feest te vieren. Dat dit gepaard ging
met groote kosten behoeven we zeker niet
te zeggenHet gevolg is echter, dat de
kas van de vereeniging op het oogenblik wel
een zeer deplorabelen indruk maakt. En dót
met het jaar 1938 voor de deur! De heeren
van het bestuur hebben elkaar dan ook al
meerdere malen schouderophalend aangekeken
om vervolgens een blik in de bijkans ledige
kas te werpen, net of ze elkaar vroegen:
hoe krijgen we die vol? Men begrijpt, dat dit
lang niet eenvoudig zal gaan, want er wordt
tegenwoordig voor alles en nog wat een be
roep op der menschen portemonnaie gedaan.
Een speldjesdag? Een collecte? Neen, daar
hebben de menschen er al zooveel van gehad,
dat zou zeker niet slagen! Maar wat dan?
Men peinsde en piekerde, maar niemand
schafte goeden raad
Spontaan aanbod van TAVENU.
En toen kwam TAVENU. Iedereen kent
haar, deze sympathieke en populaire tooneel-
vereeniging. Zij heeft kort geleden voor haar
leden en donateurs met groot succes een op
voering gegeven van „De Spaak in 't Wiel",
de met zooveel verve door Jo van Ammers-
Küller geschreven comedie.
Spontaan bood Tavenu's bestuur aan
om dit stuk nóg eens op te voeren, doch
nu voor de burgerij en ten bate der kas
van de Alg. Oranjevereeniging. We be
hoeven niet te schilderen hoe groot de
vreugde was, waarmede dit prachtige
voorstel werd ontvangen! Het werd
natuurlijk met beide handen aangenomen.
En nu enkele bijzonderheden. De voor
stelling zal gegeven worden op Woensdag
1 December a.s., een gemakkelijk te onthou
den datum, welke men gelieve vrij te houden.
Wij stellen ons zoo voor, dat Casino, waar
de opvoering gegeven zal worden, dien avond
uitverkocht zal zijn. Want iedereen zal „De
Spaak in ,'t Wiel" willen meemaken, omdat
het een buitengewoon aardig stuk is, én om
dat iedereen zal sympathiseeren met het doel,
waarvoor het opgevoerd wordt. Daar komt
nog bij, dat het prachtige voorbeeld, dat
TAVENU geeft, niet na zal laten stimuleerend
op onze stadgenooten te werken. Wij ver
trouwen, dat een uitverkocht Casino de wel
verdiende belooning van de geste van onze
tooneelvereeniging, welke stellig navolging
verdient, zal mogen zijn.
Voor de prijzen hoeft men zeker niet thuis
te blijven. Deze zijn n.1. zeer populair gesteld,
n.1. 35 en 50 cents.
Wat de kaarten betreft, deze worden ver
krijgbaar gesteld aan de hieronder volgende
adressen. Wij adviseeren niet te wachten tot
den laatsten dag, daar het zeer waarschijnlijk
is, dat de toegangsbewijzen weg zullen
vliegen.
Boekhandel H. J. P. Egner, Keizerstraat,
Boekh. H. de Wit, Keizerstraat, Boekh. D.
Schreuder, Koningstraat, P. Spruit, Kanaal-
weg, Boekh. fa. Duinker, Spoorstraat, H.
Nypels, Spoorstraat, Drukkerij de Boer,
Koningstraat, fa. Schellinger, van Galenstr.,
Sigarenmagazijn K. Blom, Dykstraat, Hulp
postkantoor, Zuidstraat.
Nadere bijzonderheden volgen nog; men
reserveere echter tijdig Woensdagavond 1
December a.s.!
Ook Janson in België niet geslaagd.
e vierde kabinetsformateur, na het ont
staan van de regeeringscrisis in België, heeft
zijn opdracht moeten neerleggen. Ook Janson
is niet geslaagd in zijn taak. Het wordt op
deze manier een lijdensgeschiedenis voor onze
Zuiderburen.
Telkens is de oplossing vlakbij geweest,
maar even zoovele malen liep het weer op een
teleurstelling uit.
Aanvankelijk meende men, dat Spaak zon
slagen en de moeilijkheden, op het moment
dat iedereen de benoeming van het ministerie
verwachtte, waren zeker wel de meest ver
rassende van de geheele crisis, schreef de
„N.R.Crt." in een beschouwing.
Men zal zich herinneren, dat de eerste kabi
netsformateur, minister De Man, struikelde
over het verzet van de liberalen. Dezen heb
ben geen bezwaar tegen een socialistischen
minister-president in het algemeen, al begroe
ten zij hem niet met overmatige sympathie,
maar hadden wel bezwaar tegen de personifi
catie in den heer De Man, die zooals men.
weet, het Belgische plan van den arbeid op
zijn naam heeft staan. De mislukking van de
poging De Man heeft bij de socialisten kwaad
bloed gezet en is daardoor ook op de verdere
formatie van grooten invloed geweest.
Nadat van Overbergh voor de eer had be
dankt, ondernam Pierlot, de Waalsche katho
lieke minister, die laatstelijk de portefeuille
van landbouw onder zich had, een poging. Dat
hij niet slaagde, verwonderde wel niemand.
Pierlot behoort noch in zijn partij, noch in het
kabinet tot de groote figuren.
Na Pierlot kwam Spaak aan de beurt en
toen hij met de poging een nieuw kabinet te
vormen was belast, vergezelde hem de beste
wenschen van het grootste deel van de Bel
gische pers. Algemeen nam men aan, dat
Spaak zou slagen.
Vlak voor het doel is ook Spaak's poging
een mislukking geworden. Zijn eigen partij-
genooten hebben daartoe het noodige bijge
dragen. Het was vooral De Man, die, ont
stemd over den tegenstand bij zijn poging van
liberale zijde ondervonden, eischen stelde. De
socialistische ministers moesten en bloc naar
het nieuwe kabinet over; niet met de per
sonen, maar slechts met de partij kon de for
mateur officieel onderhandelen en de partij
zou de ministers aanwijzen. Ware het hierbij
gebleven, dan zou dit waarschijnlijk geen
struikelblok zijn geworden. Maar daarenboven
stelde D eMan verlangens ten aanzien van de
personen van de liberale ministers, verlangens
die zeker niet gemotiveerd waren en die niet
alleen bij de katholieken ontstemming ver
wekten.
Door de reis van Koning Leopold naar Lon
den is er eenige stagnatie in de besprekingen
gekomen.
Voor zijn vertrek nog heeft koning Leopold
den liberalen minister van staat Janson belast
met een informatieve studie over de situatie.
Deze heeft den Koning daarvan te Londen ver
slag uitgebracht en na terugkeer te Brussel
heeft de Koning Janson met de formatie van
een kabinet belast.
Men zou kunnen meenen, dat dit feit wel
een aanwijzing zou zijn, dat Janson meende op
basis van het door hem gestelde program een
goede kans van slagen te hebben.
Maarook Janson is niet geslaagd en
opnieuw moet men beginnen. Het wordt wel
somber.
Bioscopen:
Tivoli-theater, Spoorstraat: aanvang half 8:
„De Mail-expres" en „Drie Weensche
Meisjes".
Rialto, Spoorstraat, aanvang half 8:
„De Goede Aarde".
Witte Bioscoop, Koningstraat, aanvang half 8:
„De drie musketiers" en „Het land der;
liefde".
Dinsdag 28 November.
Casino, 8.30 uur. 2e Abonnementsvoor
stelling.
Woensdag 24 November.
Casino, 8.10 uur. Concert Winnubst.
Musis, 8.10 uur. „Eet meer visch"-avond.
Evaftgelisatiegebouw, Vijzelstraat, 8.15 u.
Möttlinger bijeenkomst.
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Licht op: 16.27
Barometerstand Den Helder 768.9
Temperatuur lucht 2.8
van 22 November 1937.
BEVALLEN: J. R. H. StrurjkWolfgang,
z.; A. van der HoutVan Zandwijk, z.
OVERLEDEN: Wed. H. Riemers, geb.
T. Kwast, 64 jaar.
AANRIJDING IN DE REIGERSTRAAT.
Aangifte werd gedaan door iemand, die in
de Reigerstraat fietsende aldaar was aange
reden door iemand op een bakfiets, die links
van de straat reed.
