Eerbied voor de menschelijke
persoonlijkheid
mild
"Americani
cigarettes
Postvluchfen op Indië
Sportvliegers en amateur
zenders beveiligen
Nederland
Licht uit in het
kippenhok
Elf voertuigen in
de asch
Euwe s front opnieuw
ineengestort
Dorpen bij Madrid
gebombardeerd
Het grondbeginsel der democratie
Een fiets voor een baantje
Prof. Veninp Meinesz
op de 12"
Pluimveecenfrale stelt
„nachtbrigade" in
Eén ton ondermelk
per dag
Tienduizenden gloei
lampen gesmokkeld
Omkoopbaar burgemeester
ontslagen
Göring tevreden over een
klompenmaker
Voor de militaire uitgaven in
dezen omvang is het geld er
niet, zegt Mr. Oud.
ïn aansluiting op de gisteren en eergiste
ren te Leeuwarden plaats gevonden alge-
meene vergadering van den Vrijzinnig-Demo-
cratischen Bond, heeft in een Zaterdagavond
gehouden openbare vergadering de oud-mi-
nister van financiën, Mr. P. J. Oud, een
rede gehouden, waaraan wij het volgende
ontleenen.
Het is voor de eerste maal na de verkie
zingen voor de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, dat wij in algemeene vergadering
bijeen zijn, aldus ving spr. aan.
Voor ons, Vrijzinnig-Democraten, waren
deze verkiezingen wel van zeer bijzondere
beteekenis. Ik durf gerust te zeggen, dat wij,
sedert de oprichting onzer partij in 1901, een
verkiezing van den aard als de tegenwoor
dige niet hebben gekend. Voor de eerste
maal toch, gingen wii een verkiezing in als
„regeeringspartij".
Voor mijn gevoel, zijn deze beide kabinet-
ten-Colijn parlementair geweest. Dit spruit
hieruit voort, dat ik van oordeel ben, dat de
uitlegging, die men in ons land in de laat
ste jaren van het begrip parlementair kabi
net is gaan geven, als veel te eng moeten
worden beschouwd.
Wanneer vaststaat, dat een kabinet in het
wezen der zaak een partij-kabinet is, dan
dragen de partijen voor de staatkunde van
dat kabinet de verantwoordelijkheid.
Wij hebben ons daar ook naar gedragen,
gedurende de vier jaren die thans achter
ons liggen. Nimmer is het bij onze Kamer
leden opgekomen om te zeggen: wij kennen
die vrijzinnig-democratische leden van het
kabinet niet en zijn voor hun doen en la
ten niet verantwoordelijk. Openlijk hebben
onze Kamerleden de verantwoordelijkheid
aanvaard.
Critiek hebben onze Kamerfrac
ties het kabinet, al zaten daarin me
de hun geestverwanten, niet ge
spaard. Maar tenslotte hebben zij
datgene, wat het zwaarste was het
zwaarste laten wegen en zoo is 't me
de door hun hulp mogelijk geweest,
dat het kabinet zijn taak tot het ein
de der vierjarige periode is kunnen
blijven vervullen.
De taak van den leider der fractie was
in deze jaren uitermate moeilijk. Ik ben er
-.zeker van, dat gij allen zonder"Uitzondering
bewondering hebt voor de wijze, waarop de
heer Joekes die taak heeft vervuld. Ik meen
te mogen zeggen aldus spr. dat wij ge
durende de laatste vier jaren „regeerings
partij" waren. En het was voor het eerst,
dat wij dit bij verkiezingen waren.
Onze verkiezingsuitslag is een groot suc
ces geweest. Laten wij het eerlijk bekennen,
wij zijn deze verkiezingen niet zonder zorg
ingegaan.
Wij hadden in sterke mate mede de ver
antwoordelijkheid te dragen voor het ge
durende de afgeloopen periode gevoerde
bewind voor die verantwoordelijkheid be
hoefden wij ons niet te schamen. Wij had
den aan het democratisch staatsbestel de
beste dienst bewezen, die men het in dezen
tijd bewijzen kan. mede te werken tot het
nemen van al die maatregelen, die in een
periode van zoo geweldige economische
neergang, als wij moesten doormaken, on
vermijdelijk waren. Zou echter het kie
zerscorps dit alles goed begrijpen? Onze
politiek kan alleen gewaardeerd worden
door hén. die bereid waren verder te zien,
dan het tegenwoordige. Wie alleen op het
tegenwoordige lette, zag niets dan maatre
gelen, die precies tegengesteld waren aan
hetgeen men van een democratische partij
meent te mogen verwachten. Wij verlaag
den de salarissen, wij bepprkten de voor
zieningen op nagenoeg alle terreinen van
het onderwijs, wij voerden een uitermate
straffe controle in op de uitgaven der ge
meentebesturen. wij moesten ook op het
gebied der sociale politiek 01 mdnig punt
een schrede terug. Zijn hier, zoo kan de
opervlakkige beschouwer zich afvragen,
democraten of reactionnairen aan den ar
beid?
En nauwelijks hadden wij de eerste ver
kiezingsuitslagen vernomen, of al onze
vrees was weg. Er was vreugd en dankbaar
heid. Ons volk had het goed begrepen. Ons
vertrouwen, dat ons jarenlang had doen
strijden voor het algemeen kiesrecht van
mannen en vrouwen, was niet Deschaamd.
Ons volk hleek zijn vrije staatsinstellingen
en zijn vrije verkiezingen volkomen waar
dig. liet wees alle extremisme van de hand
met 'n duidelijkheid, die niets te wenschen
overliet. Het bleek het werk van een groep
als de onze te waardeeren. Er was, verge
leken bij de kamerverkiezingen van 1933,
een aanzienlijke vootuitgang.
Er was nog een andere reden, waarom
deze campagne voor ons een vreugde was.
Wij hebben haar gevoerd in het teeken der
volkseenheid.
Het tijdsgewricht, waarin wij leven,
maakt het noodzakelijk, dat op de eenheid
van ons volk bijzondere nadruk wordt ge
legd. Die eenheid wordt het best bevorderd
als de strijd voor het eigen beginsel, ge
paard gaat met verdraagzaamheid tegen
over andere richtingen.
Uitvoerig ging spr. op dit principe in.
Vanavond zoo vervolgde spr. wil ik
u vooral spreken over onze eigen partij, over
onze positie bij het intreden der nieuwe par
lementaire periode, over onze taak tegen
over actueele vraagstukken, over de groote
opdracht, die de democratie heeft te ver
vullen in deze wereld.
Ik begin met een woord te spreken over
onze gewijzigde positie, nu geen onzer meer
deel uitmaakt van het kabinet. Wij verheu
gen ons over die positie op zichzelf niet.
Veel liever hadden wij een hreeder samen
werking gezien, dan aan het tegenwoordig
bewind ten grondslag ligt.
Wij hebben voor het oogenblik deze toe-
MR. OUD.
stand te aanvaarden en wij moeten in de
gewijzigde verhoudingen onze plicht blijven
doen.
De algemeene richtlijnen bij het
vervullen van dien plicht blijven
voor ons dezelfde. Het is dus niet
zoo, dat w.ij thans zeggen: nu wij
geen regeeringsverantwoordelijk-
heid meer dragen, kan alles anders
dan het vroeger geweest is. Wij zijn
in 1933, toen twee der onzen achter
de regeeringstafel plaats namen,
ons zelf niet ontrouw geworden. Wij
worden ons evenmin ontrouw, nu
wij zijn verhuisd naar de plaats,
die men de banken der oppositie
pleegt te noemen. Wat onmogelijk
was, toen er vrijzinnig-democrati
sche ministers waren, wordt niet
mogelijk door het enkele feit, dat
die ministers hun portefeuille aan
anderen hebben overgedragen.
Werkelijkheidsbesef moet ons
ook in de toekomst blijven leiden.
Zouden al onze wenschen vervuld
worden, wij zouden het tekort op
de begrooting aanmerkelijk gaan
vergrooten, wij zouden komen op
het hellende vlak, dat voert naar het
financieel bederf en financieel be
derf leidt onherroepelijk tot onder
gang der democratie.
Men zal tot mij zeggen: maar de militaire
uitgaven dan. Tientallen millioenen wor
den daarvoor beschikbaar gesteld, de belas
tingen wil men er zelfs voor verhoogen Kan
dan éoor de militaire uitgaven wel, wat
voor al die andere dingen niet kan?
Ook voor de militaire uitgaven in deze
omvang is het geld er echter niet.
Toch moet er op het stuk der defensie
iets gebeuren. De ellendige toes'and in de
wereld dwingt er toe. Maar het moet in
het redelijke blijven. Als het gelukt die vei
ligheid zoo te organiseeren, dat zij een zoo
danige preventieve werking heeft dat de
vrede blijft verzekerd, dan is dit het geld
dubbel en dwars waard.
Onze militaire toerusting, hoe hoog ook
opgevoerd, kan ons die zekerheid echter
nooit verschaffen. Daarom moeten wij het
belang der landsverdediging zien in verhou
ding tot andere belangen.
Laat ons goed begrijpen: onmatige
opdrijving der militaire uitgaven, be
dreigt de gezondheid onzer staats
financiën. Maar onmatig opvoeren
van andere uitgaven heeft hetzelfde
gevolg. Wij zullen tegen beide moe
ten waken.
Vervolgens sprak spr. over grondslag en
beteekenis der democratie.
Democratie gaat uit van het beginsel, dat
wij ook op het terrein van de staatkunde
hebben te streven naar het in het leven roe
pen en het in stand houden der voorwaar
den, die onmisbaar zijn, opdat de mensch
zal kunnen leven overeenkomstig zijn god
delijke bestemming Haar grondbeginsel is,
dat van de eerbied voor de menschelijke
persoonlijkheid. En dit geldt voor alle men-
schen, zonder uitzondering.
Wat wij, als vrijzinnig-democraten
nastreven: de opbouw eener samen
leving, gegrondvest op recht en
rechtvaardigheid, op de mogelijk
heid van ontplooiing van alle krach
ten, op de gelijkheid van ontwik-
kelingsvoorwaarden voor allen, op
de stoffelijke, geestelijke en zedelij
ke verheffing van den mensch, dat
alles voel ik voor mij als het
trachten uitdrukking te geven aan
Gods wet.
Een der problemen, die ons tegenwoordig
ten zeerste bezig houden is dat van de or
ganisatie van het bedrijfsleven.
Na een historische beschouwing zeide spr.
De samenwerking tusschen werkgevers en
arbeiders heeft op allerlei terrein de gele
genheid geboden rechtstreeksche overheids
bemoeiing te doen plaats maken voor rege
lingen van het georganiseerd bedrijf zelf
Voor ons, vrijzinnig-democraten, staat pok
op het terrein der economische en sociale
verhoudingen, altijd weer het beginsel der
synthese voorop. Natuurlijk zijn er belan
gentegenstellingen tusschen de verschillen
de groepen.
Het ware struisvogelpolitiek het te ont
kennen, doch voor een harmonische samen
werking zijn al die groepen met hun ver
schillende belangen noodig.
Zoo is het ook in de samenleving der vol
ken. Deze zal alleen dan zich kunnen ont
plooien in de richting eener werkelijke
harmonie, wanneer ook hier het beginsel
der eenheid in verscheidenheid wordt be
seft. Ook hier mag niet de een willen
overheenschen boven de ander, doch heb
ben allen zich te onderwerpen aandathoo
ge beginsel van Mazaryk: de liefde tot den
naaste.
Soreker besloot met een woord van Pal-
merston:
„Herinner u, dat de heiligheid van het le
ven in de heuveltoppen van Afghanistan
onder de wintersneeuw even onaantast
baar is in de oogen van den Almachtige
als ons eigen leven kan zijn. Herinner u.
dat Hij die u als menschelijke wezens heeft
vereenigd in hetzelfde vleesch en bloed, u
heeft gebonden door het gebod der naasten
liefde: dat dit gebod, dat niet wordt be
grensd door de kusten van dit eiland, niet
wordt begrensd door de eindpalen der
Christelijke beschaving; dat het zich in
zijn onmetelijke beteekenis uitstrekt over
de geheele oppervlakte der aarde en den ge
ringste tegelijk met den grootste omvat."
Ziet, dit is democratie in haar volle be
teekenis. Democratie, die rust op een on
vergankelijk fundament.
Het is er in de wereld verre van af, dat
er algemeen oog zou zijn voor deze beginse
len. Doch wij geven den strijd niet op. Wat
er ook moge gebeuren, van ons zal niet
mogen gezegd worden, dat wij onzen plicht
niet hebben gokend. Geloovende in de eeu
wige kracht van onze beginselen zijn wij
vast overtuigd, dat deze, baar tijdelijken te
genstand ten spijt, onverwoestbaar zullen
blijken.
Gezamenlijke oefening uitstekend
geslaagd.
Zaterdagmiddag heeft de vrijwillige orga
nisatie van sportvliegers (V.O.S.) in samen
werking met het nationaal luchtbeschcr-
mingsnet (N.L.N.) haar eerste oefening ge
houden.
De V.O.S. heeft ten doel het verleenen
van hulp en bijstand aan in nood verkee
renden, die daarvoor naar het oordeel van
het bestuur in aanmerking komen (op ge-
isoleerde plaatsen, bloedtransfusiedienst,
enz. enz.) en aan de overheid, wanneer deze
hulp of bijstand per vliegtuig wenscht.
Het N.L.N.- bestaat uit radio-amateurs,
die over geheel Nederland zijn verspreid en
die tot taak hebben om centrale radiostati
ons inlichtingen te geven over passeeren-
de vliegtuigen.
leden van de V.O.S. in witte overalls gesto
ken voorzien van het V.O.S.-emblcem (een
vossekop) en hun passagier stonden stipt
half twee op het vliegveld Ypenburg klaar
om de hun voorgeschreven route uit te voe
ren. v
Allen waren voorzien van een kaart en
een tijdtabel, waarin nauwkeurig de af te
leggen route en de daarvoor benoodigde tijd
waren aangegeven.
De vliegtuigen en hun bemanning werden
geinspecteerd door schout bij nacht J. Th.
Fürstncr.
De route was zóó uitgestippeld, dat elk
vliegtuig een anderen weg volgde, doch dat
op een bepaald moment drie of vier vliegtui
gen elkaar ontmoetten boven een bepaalde
plaats in Nederland. I11 csquadrille moest
dan naar Hoek van Holland gevlogen wor
den, waarna allen gezamenlijk langs de
kust via Scheveningcn naar Ypenburg te
rugkeerden. Hoe goed de route en tijden uit
gerekend waren en hoe go,ed de sportvlie
gers opgeleid zijn, bleok wel uit het feit,
dat alles precies is verloopen, zooals men
zich dat had voorgesteld.
Inmiddels werden de wachtenden op het
vliegveld Ypenburg op de hoogte gehouden
door den radio-dienst van het N.L.N.
52 radio-amateurs over de geheele route
verspreid, signaleerden de vliegtuigen met
hun herkenningsteekens, tijden en.z. en sein
den dit naar de centrale post op Y'penburg,
waar zeven ontvangstations de binnengeko
men berichten verzamelden.
Een amateur-zender zorgde dan weer voor
een verspreiding van deze berichten, zoodat
het publiek op de hoogte kon blijven van
den stand der vliegers.
Deze middag heeft duidelijk aangetoond,
waartoe de Nederlandsche sportvliegers in
staat zijn en hoe hun vaardigheid ten
dienste van het algemeen welzijn kan
worden aangewend.
Maar het baantje kwam niet,
geld of fiets nog minder.
De politie te Leiden hoeft op verzoek van
de Amsterdamkche politie een veertigjari
gen monteur gearresteerd, verdacht van een
reeks oplichtingen.
De man maakte er zijn werk van werkloo-
zen voor te spiegelen, dat hij wel een baan
tje voor hen wist. Terloops wist hij hen te
bewegen hem hetzij geld, hetzij een fiets te
leenen. Hij zou dan „even" de betrekking in
orde maken. De gocdgeloovige slachtoffers
zagen echter hun geld noch fiets terug.
Op deze wijze heeft de monteur zich van
ongeveer tien rijwielen meester gemaakt.
Hij is naar Amsterdam overgebracht en
opgesloten in het bureau Linnaeusstraat.
Nieuwe onderzoekingen.
De groep onderzeebooten, bestaande uit Hr.
Ms. „O 12" en „O 14" onder bevel van den
luitenant-ter-zee eerste klasse H. C. M. Moor
man, is, aldus het Ildbld., op 26 November
vertrokken van Curac;ao naar St. Jean de
Portorico.
Professor Vening Meinesz maakt aan boord
van Hr. Ms. „O 12" de reis mede voor het
verrichten van wetenschappelijke waarne
mingen.
Naar het Hdbld. verneemt, heeft de
Pluimveecentrale een „nachtbrigade"
ingesteld 't Is n.1. aan „erkende fok
kers en vermeerderaars verboden, om
den „werkdag" der kippen kunstma
tig te verlengen door electrische ver
lichting van de hokken. Weliswaar
wordt de eieren-productie daardoor
gestimuleerd, omdat de dieren langer
„op" zijn en dus ook meer voedsel tot
zich nemen, doch de broedresultaten
der eieren van zulke „verlichte" kip
pen kunnen volgens deze crisis
centrale daardoor ongunstig wor
den beinvloed.
Dies tijgen thans de crisis-ambtenaren er
bij donker op uit 's avonds en 's morgens
vroeg om te speuren naar verlichte kip
penhokken van erkende fokkers en vermeer
deraars De eerste delinquent is reeds
gesnapt in de omgeving van Barneveld.
Het wil ons, zegt het blad, voorkomen,
dat hiermede de grens óók van de crisis
overheidsbemoeiing is bereikt, tenzij hier
van werkverschaffing sprake is
Nederland breidt productie van
textiel-caseïne uit.
Op het oogenblik produceeren reeds vier
zuivelfabrieken textiel-caseïne, de grondstof
van lanital of melkwol. De inrichting van
vijf andere fabrieken komt, aldus het „Hsb.1"
binnenkort gereed, terwijl bij nogmaals vijf
fabrieken met de installatie binnenkort een
begin zal worden gemaakt.
Al deze fabrieken overwegend niet-
coöperatieve hebben of krijgen een dag-
capaciteit van één ton textiel-caseine, dat is
30.000 a 35.000 kilo ondermelk per dag. De
caseine wordt tot dusver geëxporteerd.
Politie brak vloeren en zoldering
van pakhuis in Roosendaal open.
Vrijdag is door den Crisis-Opsporingsdienst
te Roosendaal een zekere S. uit Roosendaal
aangehouden. Hij bleek een aantal gloei
lampen te vervoeren, welke van smokkelarij
afkomstig' bleken te zijn. Bij een uitvoerig
onderzoek is de bedoelde dienst op het spoor
gekomen van een uitgebreiden smokkelhan
del in gloeilampen. In velband hiermede is
een inval gedaan in een pakhuis van een
zekeren M. van L. te Roosendaal, waar o.a.
de vloer en de zoldering werden opengebro
ken. Bij dit onderzoek kwamen tienduizen
den gloeilampen voor den dag.
ele brand in garage te Zaandam.
Te Zaandam is ind en nacht van Zater
dag op Zondag een felle brand uitgebroken
in de garage van den vrachtrijder H. Hoog
moed aan den Zuiddijk. De van steen ge
bouwde garage ging geheel verloren. Een
zelfde lot trof de daarin aanwezige voertui
gen, n.1. acht auto's, een verhuiswagen, 2
platte wagens en een motorfiets. De nog
in de tanks aanwezige benzine deed de
vlamimen steeds feller oplaaien.
Paard wonder boven wonder on
gedeerd gebleven.
In de garage was, mede van steen, een
stal gelKiuwd, waarin zich een paard be
vond. Zooals begrijpelijk, was bij het ont
dekken van den brand het eerste werk het
dier uit zijn gevaarlijke positie te bevrijden.
De wijze, waarop het zich echter tegen de
ze reddingspogingen verzette, was oorzaak,
Vertrek van Aankomst te
Oh een reis) |RanS- 28 Nov- [sinKaP- 28 Nov,
Valk
(terugreis)
Nandoe
^heenreis)
Torenvalk
(terugreis)
Oehoe
(heenreis)
Reiger
(terugreis)
Buizerd
(heenreis)
Athene 28 Nov.
Basra 28 Nov.
Jodph. 28 Nov.
Napels 28 Nov.
Singap. 28 Nov
A'dam 30 Nov.
A'dam 28 Nov.
Jodph. 28 Nov.
Bagd. 28 Nov.
Alex. 28 Nov.
Rang. 28 Nov,
dat daarvan moest worden afgezien, zoo
dat het dier zoo goed als zeker zijn dood:
tegemoet ging. In strijd met deze ver
wachting bleek echter, toen de brand ge-
bluscht was, het paard nog springlevend
te zijn, niettegenstaande het dak boven zijp
hoofd was ingestort en op de muren rustte.
Om het dier te bevrijden moest het worden
uitgezaagd en toen bleek de viervoeter zelfs
ongedeerd te zijn. Omtrent de oorzaak van
den brand is niets bekend. H. was voor
garage en voor zijn eigen wagens verzekerd
doch niet voor de voertuigen van derden.
Verscheidene eigenaren hiervan waren niet
verzekerd.
22ste partij verloren. Aljechin
brengt de stand op 139.
Zaterdag is te Delft de 22ste partij
om het wereldkampioenschap scha
ken tusschen Dr. Euwe en Dr. Al
jechin begonnen. Na veertig zet
ten is de partij afgebroken. Euwe
had op dat moment een pion ach
terstand. De partij, welke gistera
vond werd voortgezet is na 62 zetten
door den wereldkampioen opgege
ven. De stand van de match luidt
thans 139 ten gunste van Aljechin.
Het was ons bekend, dat Aljechin een der;
beste analysatoren ter wereld wordt geacht,
doch wat hij in de tweede zitting op dit ge
bied demonstreerde (ongetwijfeld immers
had hij deze geheele zettenreeks, die nage-
nog geforceerd is, thuis voorbereid) heeft
onze stoutste verwachtingen overtroffen.
Uiterst subtiel en met de zekerheid van een
uurwerk werd elke nuance in de stelling
benut om het voordeel vast te houden en te
vergrooten. Daartegen was geen macht ter
wereld bestand: de stelling was verloren en
zij werd verloren.
Voor deze bijzondere prestatie had dr.
Aljechin zeer zeker een applaus verdiend.
Het publiek was daarvoor ditmaal echter
niet te vinden en maakte zich zwijgend uit
de voeten.
De volgende partij, wordt morgenavond
in de Doelenzaal te Rotterdam gespeeld.
Enkele weken geleden werd de burgemees
ter van Ouddorp op het eiland Goeree wegens
omkoopbaarheid en verduistering tot gevan
genisstraf veroordeeld.
Thans is een K. B. uitgevaardigd, waarbij
aan G. J. F. Gobius du Sart, op zijn verzoek
met ingang van 1 December 1937, ontslag is
verleend als burgemeester der gemeente.
Bezuiniging op hout.
Een kruidenier te Bnackwede in de buurt
van Bielefeld (Duitschland), heeft, volgens
de N.R.Crt., een klomp met verwisselbare
zolen geconstrueerd over welke, het bureau
van den commissaris voor het vierjarenplan
Göring het volgende advies heeft gegeven:
„Uw uitvinding van een verwisselbare zool
voor klompen verdient zeer de aandacht
want een herhaaldelijk gebruik van het
bovendeel van den klomp waarborgt een
aanzienlijke besparing aan hout. Het bu
reau is bereid de invoering van uw uitvin
ding te bevorderen."
Franco's luchtmacht zeer actief.
Beslissende aanval nabij.
Gisteren is Franco's luchtmacht zeer actief
geweest. Verscheidene dorpen in de omge
ving van Madrid werden met bommen be
strooid. Vooral het dorp Colmenar Viejo,
32 km ten Noorden van de hoofdstad, had
het zwaar te verantwoorden. De rcchtsche
vliegtuigen hebben boven deze plaats meer
dan 100 bommen van verschillend kaliber
uitgeworpen.
Een honderdtal huizen werd verwoest.
De uitwerking der eerste bommen was
ontzettend, daar het zeer druk op straat
was. Eén bom van groote ontploffingskracht
is op een schuilplaats terecht gekomen-
Twee-en-dertig personen werden gedood.
In totaal werden 50 personen gedood en
meer dan 100 gewond.
Ook op Oceana is een bommenhagel neer
gekomen. Daar bedraagt het aantal dooden
en gewonden onderscheidenlijk 20 en 63.
Zeventien van de meer dan 10Ó uitgeworpen
hommen troffen een reeds verlaten zieken
huis. De daarin achtergebleven kok werd
gedood.
Algemeen verwacht men, dat de beslis
sende aanval nabij is.
