De toestand van Prins Bernhard bevredigend Britsch-Fransche eensgezi Kolonisatie-belangen bij den Nl-Polder DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Oudste zoons uit groote gezinnen vrij van dienstplicht Bommen op Guadalajara Reisbureau WACO UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H G DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50. POSTGIROREKENING 16068 30 NOVEMBER 1937 65e JAARG. No. 8170 Koningin en Prinses brengen den nacht in het Burgerziekenhuis door Over dc Duitsche koloniale, eischen valt te praten Weerbericht DE BILT SEINT: De Wieringermeeivervaringen als richtsnoer HELDERSCHE COURANT DINSDAG Na den eersten indruk, die zeer gunstig was, bleek bij bet nadere onderzoek in het Burgerziekenhuis, dat de verwondingen van Prins Bern hard toch niet van zoo onschuldigen aard waren als oorspronkelijk was gedacht. Van vervoer naar Soestdijk moest voorloo- pig worden afgezien. Gelukkig bleek in den middag, dat niet voor ernstige complicaties behoefde te wor den gevreesd, zoodat een geruststellend com muniqué kon worden verspreid. De particuliere secretaris van Prins Bern hard, jhr. mr. C. Dedel, deelde gisteravond het volgende mede: Prinses Juliana heeft eenige oogenblikken aan het ziekbed van Prins Bernhard ver toefd en met hem gesproken. De behandelende geneesheeren achten den toestand van den Prins bevredigend. Om tien uur deelde jhr. Dedel mede: De toestand van Prins Bernhard is bevre digend, Z.K.H. slaapt. De Koningin en Prinses in het Burgerziekenhuis. Tegen de verwachting in, heeft Prinses Juliana, volgens het Hdbld., gisterenavond toch nog een bezoek aan haar echtgenoot ge bracht. Omstreeks zes uur kwam de Konink lijke auto, waarin de Prinses met haar moe der gezeten waren, aan het Burgerziekenhuis aan. Uit het feit, dat de bagage werd uitge laden, werd al dadelijk afgeleid, dat het in de bedoeling van de Koningin en de Prinses lag, den nacht in 't ziekenhuis door te bren gen. Dit vermoeden werd later ook bevestigd. Gelijk uit het officieel communiqué blijkt, moet hieruit echter niet worden afgeleid, dat de toestand als ernstig werd beschouwd. In tegendeel. Blijkens een tweede officieele me- dedeeling, die gisteravond omstreeks acht uur door jhr. Dedel aan de pers werd ver strekt, achtten de behandelende geneeshee ren den toestand van den Prins bevredigend. Dat de Koningin en de Prinses in het Burger ziekenhuis bleven logeeren, vond alleen hierin zijn grond, dat het heen en weer rei zen voor H.K.H. te vermoeiend werd geacht. De heer W. Spek, hof jager, die Prins Bern hard op zijn noodlottigen autotocht vergezel de, woont in het Koninklijk park het Loo. Hij is 37 jaar oud en reeds ongeveer acht tien jaar in Koninklijken dienst. Hij verge zelde vroeger wijlen Prins Hendrik steeds op zijn jachten en is ook eenige jaren op de landgoederen van Prins Hendrik in Duitschland woonachtig geweest. Omstreeks 1929 is hij op het Loo teruggekeerd. De toestand van den heer Spek is naar omstandigheden redelijk wel. Wel zal hij voorloopig nog in het ziekenhuis moeten blijven. Hoe de Prinses met het ongeluk in kennis werd gesteld. Het bericht van het ongeluk van Prins Bernhard bereikte, volgens de Msb. Prinses Juliana op de volgende wijze. De arts uit Diemen, die het eerst na het ongeluk bij den Prins kwam, is bevriend met dr. J. S. Klein, arts te Baarn. Hij heeft deze opge beld, waarna het bericht door dr. Klein is doorgegeven aan den burgemeester van Baarn, Jhr. Mr. G. C. J. van Reenen. Deze heeft de hofdame van H.K.H. Prinses Ju liana op de hoogte gesteld en via deze, die dagelijks met de Prinses pleegt om te gaan, is H. K. H. te weten gekomen, dat haar ge maal een ongeluk was overkomen. Het onderzoek der Justitie. Gistermiddag laat hebben zich de minis ter van Justitie, de secretaris-generaal van het departement van Justitie en de officier te Amsterdam, ter plaatse van de situatie op de hoogte gesteld. Men heeft, volgens hetHsfol., daarvoor een laat tijdstip geko zen, teneinde een indruk te kunnen krijgen van de omstandigheden, verband houdende met de schemering, gelijk die 's morgens zijn geweest. En inmiddels heeft de mare chaussee haar opmetingen en verhooren be ëindigd. Uit het onderzoek is gebleken, dat: de aan nemer van het graafwerk ten aanzien van het zandvervoer onvoldoende verkeerstee kenen heeft gegeven. De Muiderstraatweg is immers een voorrangsweg, bestemd voor snelverkeer en de automobilisten kennen er alle zijwegen, doch zijn niet bedacht op plotseling dwarsverkeer, gelijk nu plaats vindt door het rijden met zandwagens bij de viaduct. Wel zijn bij den ge-improviseer den afrit aan den Amsterdamschen kant, op den straatweg een roode lantaarn en een roode vlag geplaatst,"doch dit moet zeker als onvoldoende worden beschouwd als waarschuwing voor het verkeer in de rich ting-Amsterdam. De justitie zal aan de hand der rapporten van de marechaussee nu verder nagaan of en in hoeverre hier sprake is geweest van schuld aan grove nalatigheid of anderszins. Van het maximum drie dienst plichtigen uit groote gezinnen kan worden afgeweken. Aan de nota naar aanleiding van het ver slag der Tweede Kamer omtrent de wijzi ging dienstpliohtwet, is het volgende ont leend: Wat de groote gezinnen betreft, stelt de regeering zich op het stand punt, dat de druk, welken de dienst plicht op deze gezinnen legt,_ niet alleen zijn uitdrukking vindt in het getal zonen, dat tot dienstvervulling wordt geroepen, maar ook en zelfs meer nog in de vraag, welke zoons dit zijn. En nu is bij de regee ring de meening gerijpt, dat de groo te gezinnen veelal het zwaarst wor- den getroffen, wanneer de oudste zoon voor een aantal maanden aan het gezin wordt onttrokken. Daarom acht de regcering het voor de groo te gezinnen een belang van de eer ste orde, dat de oudste zoon vrij blijft. Behalve op deze wijze, zal ook in ander opzicht aan de belangen van de groote ge zinnen worden tegemoet gekomen, door uit te gaan van een bepaalde norm voor het getal zoons, dat uit elk gezin zal moeten dienen. Aannemende, dat dit getal op drie kan worden gesteld, zal dan 't groote gezin evenveel voor den dienst afstaan als het kleine gezin, doch verhoudingsgewijze min der. De groote schommelingen in het getal ingeschrevenen en in het afkeuringspercen tage zijn oorzaak, dat niet bij voorbaat kan worden gezegd, dat van deze norm nimmer zal behoeven te worden afgeweken. Doch wel bestaat er grond voor de verwachting dat deze norm „voorshands" als maximum zal kunnen gelden. De volgorde, waarin de verschillende ver richtingen, op het overschot betrekking heb bende, zullen geschieden, heeft de regeering Zich als yolgt gedacht, 1. Voor anderen komen tot de lichting te behooren de goedgekeur- den, die het zelf begeeren, voor zoo ver de ouders er mede instemmen. 2. Van de overige goedgekeur- den worden vrijgesteld de oudste zoons uit de groote gezinnen. 3. Van de overblijvenden worden vrijgesteld de duidelijk minderge- schikten. 4. Van de dan nog overblijvenden worden vrijgesteld de zoons uit de gezinnen, uit welke reeds 3 hebben gediend, waarbij, indien niet al deze gezinnen in den maatregel kunnen worden betrokken, de grootere voor gaan bij de minder groote. De vraag of niet in de wet moet worden opgenomen, dat na vijf jaren het contingent rond 4600 man minder zal bedragen dan 32.000. kan door de repeering niet bevesti gend worden beantwoord. Veertig dooden. Guadalajara is gistermorgen opnieuw door vliegtuigen der opstandelingen gebombar deerd. Bommen vielen op de huizen en dood den of verwonden vrouwen en kinderen. Ook de dorpen Torrejon de Ardoz en Acala de Henares op den weg naar Valencia zijn ge bombardeerd. Te Guadalajara zouden meer dan veertig dooden zijn. Gistermiddag verschenen drie rechtsche vliegtuigen boven Madrid. Het luchtdoelge schut dwong de toestellen terug te koeren. De bevolking bleef kalm, geen enkele bom werd geworpen. Met Kerstdagen en Nieuwjaar naar DUSSELDORP-KEULEN-ANTWERPEN en BRUSSEL 7 dagen naar PARIJS, geheel verzorgd f 48.- Vraagt inlichtingen: Reisbureau Waco, Kanaalweg 137, Tel, 773, ECHTER SLECHTS IN HET KADER VAN EEN ALGEMEENE REGELING VAN DEN VREDE. De Engelsch—Fransche besprekin gen welke, zooals bekend, te Londen worden gehouden tusschen de Fran sche ministers Delbos en Chautemps eenerzijds en de Britsche staatslieden Chamberlain en Eden anderzijds, schijnen een volkomen overeenstem ming te hebben gebracht over de, in de toekomst door de beide landen te volgen internationale politiek. Gisterenavond werd groote voldoening over het beloop van de EngelschFransche besprekingen tot uiting gebracht in gezag hebbende Fransche kringen te Londen. Ver klaard werd, dat alle onderwerpen ter spra ke zijn gekomen. Een woordvoerder zeide dit als volgt: „Wij hebben niet alleen den ge zichtseinder maar de geheele wereld afge reisd en zoo voegde hij er met een glim lach aan toe wij hebben overal de Engel- schen ontmoet." Verklaring van Chautemps. Chautemps verklaarde: „Ik kan verklaren en ik doe dit met groo te vreugde dat wij ten aanzien van alle onderwerpen in volledige over eenstemming verkeerden. Het ver heugde mij ten zeerste te constatee- ren, dat wij volledig solidair zijn. Ge lijk bij een conclave (vergadering van kardinalen waarin een nieu we Paus wordt gekozen, Red.), zijn wij pas weer naar buiten gekomen, toen eensgezindheid bereikt was." Het verloop der besprekingen. Reuter verneemt verder, dat aan den aan vang der bijeenkomst Lord Halifax een vol ledig rapport uitbracht van de indrukken van zijn Duitsche bezoek. De Fransche mi nisters begrepen ten volle de verre strek king van dit bezoek, evenals het feit, dat het I beperkte doel,, dat men zich had gesteld, be reikt was. Vervolgens werd de kwestie der koloniën met al haar aspecten besproken. Men was het er over eens, dat deze aange legenheid verdere bestudeering vereischt. Hierop volgde een bespreking van de reis van Delbos naar Centraal Europa,, waarbij van gedachten gewisseld werd over den toe stand in de landen, die Delbos zal bezoeken. Beid regeeringen zijn voorstanders van een handhaving van den vrede in deze landen, evenals elders. De toestand in het Verre Oosten vormde het volgende onderwerp van behandeling. Beide partijen waren het vol komen eens over den ernst van de situatie en de noodzakelijkheid waakzaam te zijn ter waarborging harer belangen. Ook Spanje werd besproken. Geconstateerd werd, dat de niet-inmengingspolitiek volkomen juist is geweest. Alle deelnemers aan de besprekin gen waren zeer voldaan. Beraadslaging over Duitsche ko loniale eischen op zekere basis mogelijk. Volgens Fransche waarnemers, aldus ver klaart Reuter, gelooft men, dat bij de En- gelsch-Fransche besprekingen werd over eengekomen dat over Duitschlands koloni ale eischen slechts zal worden beraadslaagd indien Duitschland bereid is' in bespreking te treden over een algemeene regeling van den vrede. Duitsche pers over besprekingen te Londen. - Geen verzwakking van de as Rome-Berlijn. Verschillende Duitsche bladen miaken uit het oordeel der Fransche pers op, dat men te Parijs verwacht, dat in Londen een soort „totaal programma voor het uit den weg ruimen van alle moeilijkheden" zal wor den opgesteld. De „Deutsche Allgemeine Zei- tung" merkt op, dat men van totale pro gramma's in Duitschland niets verwacht, „De Franschen zullen, aldus vervolgt het blad, te Londen over de reis van Halifax 3 Verwachting: Matige tot krach tige wind uit Westelijke richtingen, ziwaar bewolkt met betrokken, aanvankelijk nog weinig of geen regen, later toenemende kans op regen, iets zachter. Verdere vooruitzichten; Vrij zacht weer met waarschijn lijk ragen. vernemen, wat voor hen van belang te. Het is daarom goed er aan te herinneren, dat van ons geen initiatief is uitgegaan. Wij hebben geen behoefte aan een „wereldge- sprek," wij hebben ook geen geschipper voorgesteld, niet de vrije hand in het Oos ten geëischt en niet van koloniale eischen afgezien. Wij hebben in het geheel geen „eischen" opgesteld. Het zijn juist de ande ren, die er over nadenken, hoe men Duitschland kan bevredigen. Dat kunnen wij toejuichen, want het is een stap voor uit. Als echter iemand iets zou willen weg geven, dat hem niet toebehoort, willen wij daarmede niets uitstaande hebben"* Volgens de „Nachtausgabe" ïntoel het woord „totale oplossing" Duitsch land op grond van vroegere erva ringen kritisch stemmen. Het is ditmaal bijzonder verdacht omdat Fransche bladen een storing in dé functie van den spil Rome-Berlijn daaraan trachten te verbinden. Als de ministers, die te Londen bijeen zijn, inderdaad een plan tot ver vreemding van Rome van Berlijn be spreken, kunnen zij zich de moeite sparen. Voorkeursrecht verpachting boer derijen. Centrale nederzetting gewenscht. 1500 2000 bedrijven De uitgifte der gronden. De Groninger Maatschappij van Land bouw hield vandaag in de Harmonie te Groningen haar jaarlijksche algemeene vergadering.De vergadering werd geopend met een rede van den voorzitter, den heer H. D. Louwes te Ulrum, waarna de heer Ir. Smeding, directeur van den Wieringermeer- polder, een inleiding hield over „De koloni satie van den Wieringermeerpolder en de daarop te gronden perspectieven voor den Noordoostpolder." Spr. zeide, dat nog vele jaren zul len moeten verloopen, alvorens de meer of mindere doeltreffendheid van het ten aanzien van de Wie- ringermeer gevoerde kolonisatiebe- leid kan worden beoordeeld. Voorloopige indrukken kunnen evenwel thans wel worden geformuleerd en zoo de ze voeren tot nadere bestudeering van de hiermede verhand houdende vraagstukken, is dit ook alleszins gewenscht, aangezien de tweede Zuiderzeepolder over vier jaren waarschijnlijk al drooggelegd zal zijn en de voorbereiding dus weldra ter hand geno men zal moeten worden. Spr. moet de cultuurtechnische proble men buiten beschouwing laten en komt voor het overige o.m. tot de volgende con clusies: De inpoldering geschiedt door den staat, die eveneens moet zorgen voor het aan brengen van een doelmatige verkaveling en ontginning der gronden, alsook voor den sociaal-economisdhen opbouw van den pol der. Door toekenning van het z.g. voor keursrecht bij de latere verpachting der boerderijen aan hen, die ook overigens aan de eischen voldoen, wordt een kolonisatiebelang ge diend. De ervaring heeft geleerd, dat het gewenscht is bij het bou wen van ontginningsschuren 't type zoodanig te kiezen, dat het gebouw geschikt is om later als pachtboer- derij te worden ingericht en uitge geven. De karteering van de gronden kan onder deskundige leiding worden uitgevoerd door boerenzoons, die naast een ruime kennis van grondsoorten, voldoende theoretische ontwikkeling en persoonlijke geschiktheid moeten bezitten. De duizenden arbeiders noodig voor het tot stand brengen van de ontwatering der eronden, zulten door bemiddeling van den daarvoor aangewezen Rijksdienst uit de werkloosheidsoentrale in Nederland, kun nen worden betrokken; Ir. SMEDING. Zij, die in den polder blijven. Het naar den polder brengen van vak bekwame landarbeiders wier gezinsleden voldoende bestand zijn tegen de omstandig heden waaronder gedurende de eerste ja ren op het nieuwe land geleefd moet wor den, is als een kolonisatiebelang van de eerste orde te beschouwen. Ten behoeve van de blijvende ïand'arbei- dersbevolking zulten vele woningen moe ten worden gebouwd, waartoe het aangewe zen is deze aanvankelijk in centra bijeen te brengen. Do dorpen. De dorpen, in den N.O. pokter te stichten, zulten op grootenen afstand van elkaar worden geprojecteerd dan in de Wieringermeer is ge schied, waarbij tevens zal worden gezorgd, dat, er één centraal gelegen „nederzetting" is aangewezen om zich tot het hoofdcentrum van den polder te ontwikkelen. De afstand van de (vijf) dorpen lot de hoofdplaats zal waarschijnlijk ongeveer ze ven tot acht k.m. bedragen. Een overeen komstige opzet als in de Wieringermeer ver dient voor de in een N.O. polder te stichten centra alleszins aanbeveling. Door de ar beiderswoningen te lwuwen aan den zelf kant der dorpen, zal aan den weosch der bewoners tegemoet kunnen worden geko men daarbij eenigen grond ter beschikking- te krijgen. Woningen voor middenstanders. Zonder de bij de vestiging van arbeiders en middenstanders in de Wieringermeer ge huldigde principes zal het in den N.O. pol der ook niet mogelijk zijn een goede samen leving op te bouwen. Nader overwogen zal moeten worden, of het geen aanbeveling verdient behalve de arbeiderswoningen, ook de winkelpanden door het eigen bouwbureau te doen bouwen om daarin vakbekwame middenstanders aanvankelijk als huurder te laten optreden. School en kerk. Ter bevordering van een goede kolonisa tie is het alleszins gewenscht in een nieu wen polder de jeugd bijeen te brengen in een school waar in het personeel de ver schillende richtingen zijn vertegenwoordigd en voor den aanvang der lessen aan de groe pen afzonderlijk godsdienstonderwijs wordt gegeven. Dit systeem is ook in de Wieringermeer met succes toegepast. Het kolonisatiebelang vraagt ten aan zien van den bouw van kerken overeenkom stige hulp als in de Wieringermeer. De uitgifte der gronden. Gezien de teleurstellende ervaringen in vroegere polders moeten de gronden door en voor rekening van den staat worden ont gonnen en in zoodanige conditie worden ge bracht, dat deze, na van 'n bedrijfsgebouw met boerenwoning te zijn voorzien, zonder te groot risico door particulieren kunnen worden geëxploiteerd. Begonnen worde met de N.O. poldengron- den uit te geven aan pachters, pit de gega digden te kiezen volgens het in de Wierin germeer gedurende de laatste jaren toege paste systeem. Ten aanzien van de ver schillende vormen van grondgebruik zal de Wieringermeer eveneens als een leerzaam object kunnen worden beschouwd, aange zien hier naast de mobiele paciht, uiteinde lijk ook erfpacht en eigendom, zal voorko men, terwijl tevens een aantal boerderijen ter gezamenlijke grootte van 1000 H.A. blij vend door den staat zal worden geëxploi teerd. Vermeerdering van 200 k 250 boerderijen per jaar. Het aantal beschikbaar komende landbouwbedrijven zal van 1500 kun nen stijgen tot een cijfer van 2000 of meer, al naarmate sociale over wegingen meer gewicht in de schaal leggen dan die van een economi- sehen opzet van de uit te geven be drijven. Op basis van het voorloopi ge werkplan zullen vanaf 1945 dan ook in acht opeenvolgende jaren telkens 200 tot 250 boerderijen per jaar kunnen worden uitgegeven. Bestuur. Zooals bekend, Is' de Wieringermeer gedu rende een reeks van jaren publiekrechtelijk ingedeeld bij een vijftal omliggende gemeen ten. Voor den N.O. polder wordt het ge wenscht geacht zoo spoedig mogelijk tot één publiekrechtelijke organisatie te komen. Het stuk snijden van dit gebied in twee of meer gemeenten en het indeelen hiervan bij verschillende provinciën moet als hoogst ongewenscht worden beschouwd. De N.O. polder worde vanaf het begin als een orga nisch geheel onder centrale leiding gesteld, opdat zioh hieruit een economisch krach tig en homogeen gebied kan ontwikkelen;

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 1