Amerika protesteert
opnieuw te Tokio
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Frankrijks finantiën
gezond
„Mussolini vreest
den vrede"
Bergen vermoedelijk
garnizoensplaats
China zal zich niet
overgeven
Strijd verplaatst zich
naar Zuid-China
UJeerbericht
Malariabestrijding
in Nederland
Göring beperkt gebruik
van ijzer
De „Garoet" lek geslagen
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN
HELDER. TELEFOON 50
POSTGIROREKENING 16066
V R IJ D A G
17 DECEMBER 1937
65e JAARG. No. 8185
Nieuwe bijzonderheden omtrent de beschieting der "Panay"
Japan bukt voor Roosevelt's eischen
Dc militaire kracht van Japan
zal uitgeput raken
Verkiezingen in Rusland
Aanval op Kanton verwacht
ZUID-OOST-CHINA
SZETSJWAN
l hoenan/
5
H '-CTSJE
r #lfy
/FOekie:
KWANG SI <\r3
FOR/mosa
HCauLoeu:
'ZUID CHINEESCHE ZEE'.
m
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
De toestand van den Prins
„Gezonde iijders
zijn gevaarlijk
Vier Arabieren gedood
ik
heldersche courant
Heeds gisteren konden wij mede-
deelen, dat de Amerikaansche ka
nonneerboot „Panay" niet alleen
door hl luchtbombardement was tot
zinken gebracht, maar ook door ge
wapende Japansche motorbooten
was beschoten.
Blijkbaar maakten de eerste officieele
rapporten aan de Amerikaansche regeering
hiervan geen gewag, althans de regeering
te Washington protesteerde zonder de na
druk te leggen op dit onderdeel van het
incident, waardoor immers komt vast te
staan, dat de bewering der Japanners dat
de aanval op het Amerikaansche schip een
vergissing zou zijn, te wijten aan slecht
zicht, niet juist is.
Nadere officieele rapporten heb
ben thans bevestigd, dat Japansche
.vaartuigen de „Panay" onder ma-
chinegewcervuur hebben genomen,
nadat het schip door de Japansche
vliegtuigen gebombardeerd was.
Deze berichten zijn gezonden aan den
Amerikaanschen ambassadeur te Tokio,
die ze ter kennis zal brengen van het
Japansche departement van buitenland-
sche zaken in den vorm van protesten ter
aanvulling van het vertoog over de reeds
bekende feiten, dat in een formeele protest
nota over het bombardement was inge
diend.
Ambtenaren van heL staatsdepartement
verklaren, dat bevestig wordt, dat, terwijl
de overlevenden van de „Panay" in kleine
booten vluchtten, de Japansche vliegtuigen
hen van geringe hoogte onder machinege
weervuur namen en twee hunner verwond
den. Zij voegden hieraan toe, dat de offi
cieele berichten van het staatsdepartement
tevens bevestigen, dat voor de „Panay"
zonk, twee Japansche motorbooten het
schip naderden en het onder machinege
weervuur namen. Eenige Japanners, zoo
wordt voorts gezegd, kwamen aan boord
van de „Panay" en bleven daar ongeveer
vijf minuten, ofschoon de Amerikaansche
vlag in top woei en gemakkelijk gezien kon
worden.
Staatssecretaris Huil gaf te kennen, dat
deze berichten het incident met de „Panay"
ernstiger maakten dan eerst leek. Hij wacht
nog op het antwoord van de Japansche re
geering op het Dinsdag verzonden formeele
protest.
Vice-admiraal Mitsoenami te
ruggeroepen. Van zijn func
ties ontheven.
Juist nog voor het ter perse gaan der
krant konden wij gisteren nog opnemen,
dat de Japansche regeering Vice-Admi-
raal Teizo Mitsoenami had teruggeroepen.
Wij vernemen nog nader, dat Mitsoenami
de leider is van de operaties der Japan
sche luchtmacht in China, en naar Tokio is
teruggeroepen „overeenkomstig de belofte
om de officieren die verantwoordelijk zijn
voor het bombardement van de „Panay" te
straffen".
Officieus wordt medegedeeld, dat vice-
admiraal Mitsoenami van zijn functies is
ontheven.
Bonnet vermaant tot de critici.
Gistermiddag om drie uur heeft de Fran-
sche kamer de begrootingsdebatten voort
gezet. Nadat Lazurick nog eenige critiek
had uitgeoefend besteeg minister Bonnet het
spreekgestoelte. Hij zeide zich te willen be
perken tot de nauwkeurige vragen, die
naar aanleiding van de begrooting gesteld
zijn. De ingediende begrooting is oprecht.
Het evenwicht zal eerst volkomen zijn wan
neer op de begrooting weer gebracht zul
len zijn zekere blijvende uitgaven, zooals
pensioenen en zekere defensieuitgaven.
De toestand van de schatkist is
echter gezond. Wij hebben aan alle
vervaldata voldaan. De schatkist be
schikt voor het eerste kwartaal over
negen milliard. De toekomst kan ge
nist tegemoet worden gezien.
Spr. stelt dan de opmerkingen van een
aantal afgevaardigden tegenover elkander
en zegt zijn cijfers streng te handhaven. De
schatkist zal aan zijn verplichtingen kun
nen voldoen, wanneer niet dagelijks de
munt- en sohatkistkwesties op straat ge
bracht worden. Spr. vraagt dan ook ver
trouwen. Leeningen worden niet gemakke
lijker door de redevoeringen van critici.
Spr. gaat dan nog in op de critiek, die
door sommige afgevaardigden is uitgespro
ken en zegt, dat de regeering geen contro
le op wisselkoersen zal instellen en trouw
zal blijven aan de driemogendhedenov er-
eenkomst, De financieele toestand zal snel
beter worden, wanneer men voortgaat oi-
delijk en gedisciplineerd te werken. Spr.
eindigt met te herinneren aan de woorden
van Herriot, volgens welke voor de lands
verdediging niet alleen een sterk leger,
iniaar ook sterke financiën noodig zijn.
Uitlating van Nobelprijswinnaar
Lord Robert Cecil.
Tijdens een vergadering van de Volkein-
bondsunie heeft Lord Cecil een rede uitge
sproken, waarin hij o.m. verklaarde.
„Het lijdt geen twijfel of Mussohni heeft
den Volkenbond verlaten uitvreesdat deze
er in zou slagen den vrede te Aa"d^ve.""
Een toespeling makende op het conflicf in
het verre oosten, zeide Lord CeciL dat j
steeds strijden zou tegen de opvattmg vol
gens welke een natie het recht zou hebben
zijn gebied met geweld uit te breiden „Ik
ben van mcening, zoo zeide hij, d
val, waarvan China het slachtoffer is, voor
ons en onze belangen een onei"d'* „„onze
ter gevaar vormt dan ïedeien aan I
onderdanen en onze schepen»
REORGANISATIE VAN DE LUCHTVAART-
AFDEELING.
Naar de N. R. Ct. verneemt, zal,
evenals het korps Luchtdoelartillerie,
ook de Luchtvaartafdeeling binnen
kort worden gereorganiseerd.
Men is voornemens, haar uit te
breiden tot een brigade van drie re
gimenten. Het eerste regiment zal de
luchtstrijdkrachten ten behoeve van
de luchtverdediging en het luchtbom
bardement omvatten; in het tweede
regiment zullen de luchtstrijdkrach
ten van het veldleger worden opge
nomen, terwijl tot het derde regi
ment alle scholen (vliegschool,
waarnemersschool, radioschool) zul
len behooren.
Met d eze reorganisatie zal een uitbrei
ding van garnizoenen gepaard gaan. Naar
alle waarschijnlijkheid wordt in de onmid
dellijke nabijheid van Rotterdam een nieuw
garnizoen gevestigd. Ook Bergen, de plaats
van het nieuwe vliegveld, krijgt vermoede
lijk een garnizoen.
Zooals men weet, loopen er al lang ge
ruchten, dat een bepaald gedeelte van de
luchtvaartafdeeling Soesterberg naar Rotter
dam zou worden overgeplaatst. In verband
hiermede zou het departement van defensie
dan het vliegveld Waalhaven overnemen van
de gemeente.
Rotterdam zou dan, om een verkeersvlieg-
veld voor de burgerluchtvaart te behouden
wat voor onze stad uiteraard van zeer
groot belang is een nieuw vliegveld aan
leggen onder Overschie.
De militaire vliegers, welke men thans
geregeld op Waalhaven ziet, zijn de zgn.
maandvliegers, d.w.z. reserve-officieren, die,
teneinde hun vliegbekwaamheid te behou
den, een bepaald aantal uren per maand
moeten vliegen.
Krachtens een verordening van het Duit-
sche ministerie voor economische zaken, die
gisteren in de staatscourant gepubliceerd
werd, is het gebruik van ijzer en sfaal in
den vervolge in Duitschland verboden voor
den bouw van garages, telefooncellen, toilet
ten, kiosken, jalouzieën etc. Dit verbod wordt
ook uitgestrekt tot landbouwvoorwerpen,
zooals troggen, etensbakken, graansilo's etc.
en tot een zeker aantal uiteenloopende
voorwerpen, zooals plaquettes, grafkruisen,
kandelabers, lantarens, uithangborden, ba
gagenetten in wagons etc. De verordening
wordt op 1 Januari van kracht en schrijft
nog voor, dat al de genoemde voorwerpen
vervaardigd moeten worden van industrie
producten van Duitsclien oorsprong.
Maarschalk Tsjang-Kai-Sjek heeft via de
radio een manifest gericht tot het Chinee-
sche volk, waarin hij o.m. het volgende
heelt gezegd:
„Sedert den aanvang der vijandelijkheden
zijn de verliezen van het Chineesche leger
gestegen tot boven 300.000 man. Zoolang ik
leef. wil ik tot het niterste mijn bekwaam
heid in het werk stellen, om weerstand te
bieden tot het bittere einde en de uiteinde
lijke overwinning voor de natie te verzeke
ren.
Capituleeren zou een rampspoed beteeke-
nen. Onverschillig hoe de tegenwoordige in
ternationale toestand zich ontwikkelt, wij
moeten ons uiterste best doen en niet te
vlug teleurstelling ondervinden. Wij moe
ten geen enkele neiging toonen afhankelijk
te zijn van anderen. Met het mandaat van
de Kwomintang en v. d. regeering heb ik
mijzelf verbonden onwrikbaar dezen koers
te volgen. Het verlies aan levens van bur
gers en aan eigendommen is niet te ra
men. Een zoo geweldig offer bij den tegen
stand tegen een buitenlandschen aanval
kent zijn weerga niet in de geheele ge
schiedenis van China. Mijn positie en ver
antwoordelijkheid staan geen ontwijking
van mijn plicht toe. Slechts door een uit
eindelijke overwinning zou ik de partij, de
regeering en het volk een vergoeding kun
nen geven.
Sprekende over de mogelijke resultaten
van de vijandelijkheden, verklaarde Tjsang
Kai Sjek vervolgens: Wij zijn er van over
tuigd, dat de tegenwoordige situatie gun
stig is voor China. Op den grondslag van
China's toekomstige succes kan een lang
durige tegenstand niet geboden worden in
Nanking of de groote steden, maar wel in
de dorpen in geheel China en in de krach
tige vastberadenheid des volks.
De tijd moet komen, waarop de militaire
kracht van Japan volkomen zal zijn uitge
put, zoodat wij daardoor de overwinning
behalen.
Ofschoon internationale sancties niet vol
ledig in werking treden is de kwestie van
recht en onrecht ten aanzien van dc inter
nationale gerechtigheid ondubbelzinnig
vastgelegd in de openbare meening ter we
reld.
Zeesleepboot „Zwarte Zee" ter
assistentie uitgevaren.
Naar wij vernemen is het uitgaan
de stoomvrachtschip „Garoet" van de
Rotterdamsche Lloyd tijdens storm
weer op 125 mijl ten Zuidwesten van
Ouessant lek geslagen. Het schip
heeft den steven gewend en zet thans
koers naar Brest.
Inmiddels heeft de zeesleepboot
„Zwarte Zee", welke te Douarnenez
is gestationneerd, zich naar het schip
begeven, om zoodra assistentie
wordt gevraagd, deze te kunnen ver-
leenen.
Het schip heeft een lek in ruim 5.
De „Garoet" is in 1917 gebouwd op de
helling van de Kon. Mij. „De Schelde" te
lissingen. Het vrachtschip meet 7133 bruto
reg. ton en 4543 netto reg. ton.
Op 6 December vertrok de „Garoet" uit
Rotterdam, gelaten met stukgoederen. Te
Antwerpen werd verder vrachtgoed ingeno
men, waarna het schip naar Soerabaia ver
trok.
Heden wordt het schip te Brest verwacht.
Verschillende candidaten niet ge
kozen.
Een vergelijking tusschen de candidaten-
lijsten, zooals die opgesteld waren bij den
aanvang der verkiezingscampagne en de
lijst van gekozen afgevaardigden voor den
hoogsten Sowjet U.R.S.S., doet blijken, dat
vijftien candidaten vervangen zijn door an
dere.
Voorts zijn de namen van de mandaat
houders voor den Sowjet der nationaliteiten
in twintig gevallen veranderd, voordat de
oorspronkelijke aangewezenen hun zetel be
zet hadden.
Nieuwe slag voor de buitenland-
sche belangen in China.
Den dag na den val van Nanking is de
aandacht gevestigd op de zuidelijke provin
cies, waar men thans van oogenblik tot
oogenblik een Japanschen aanval op Kan
ton venvacht
Sinds verscheiden maanden hebben de Ja-
panneezen reeds voorbereidingen getroffen.
Zij hebben verscheiden eilandjes bezet aan
de monding van de Parelrivier, waaraan
Kanton is gelegen, en rond Hongkong, niet
name te Tsjikai en San Tsjian.
De Japanneezen leggen thans in haast in
den Patras-archipel, op 200 km. ten Zuid-
Westen van Kanton, een belangrijk centrum
voor watervliegtuigen aan.
Te Sjangha is men van mieening, dat het
nieuwe front Japan zal verplichten een
aanzienlijke krachtsinspanning te ontplooi
en, maar men is van oordeel dat deze ac
tie noodig is voor de algemeene actie in
China, daar de provincies Kwang Toeng
en Kwang Si, waarvan Kanton een groot
centrum is, behooren tot de rijkste van
China.
Deze beide provincies hebben tot de
laatste jaren een apart gebied gevormd, dat
politiek van de rest van China is afge
scheiden. Zij hadden het gezag der cen
trale regeering slechts aanvaard op de basis
van landsverdediging tegen ondernemingen
van Japan.
De milities dezer provincies worden thans
krachtig geoefend. Zij zullen naar mien zegt,
binnen twee maanden twee divisies uitge
lezen troepen verschaffen aan de centrale
regeering.
Men veronderstelt evenwel, dat de Japan
neezen hun actie niet grondig zullen ontwik
kelen en zich er toe zullen bepalen Kanton
en omstreken te bezetten om de Kwangsi-
legers gedeeltelijk te verlammen door hen
vast te zetten en om den spoorweg van
Kanton naar Hangkau, den laatsten belang
rijken verbindingsweg tusschen China en
het buitenland onbruikbaar te maken.
De bezetting van Kanton zou ook een
ernstigen slag toebrengen aan de buiten-
landsche belangen in het Verre Oosten en
na den handel van Sjanghai dien van
Hongkong ruineeren.
r-~>
^-^.KIANGSOE
®TSJEH&TOE
SJOENGK
r-S -G iSlCHTSJOU
J 7 \PAokiua «Uew&vjou
-
F
HANKJty
,j uau&tsjotp
noEKIAWCf
r e
J KiEHwmfr
T5) Atrr^Mjo^sjSue J
WA.WT5JAUG KIANGJ
F S-Vr-;FoÈTSjOU
sumtsjoo*
~'G^"*JAÖT5-)00v»
•UAHMIHG ®»KWT0H
!am0y_
WATOO-
JAR>-
macao hou&<oho>(3*;.
po*T)
kipengtsjoü -
KM
Verwachting: Matige Noodooste
lijke tot Noordelijke wind
betrokken tot zwaar be
wolkt, mogelijk nog buier
van sneeuw of natte sneeuw,
temperatuur om het •vriesi
punt.
Verdere vooruitzichten: Tijde
lijk opklarend met vorsl
des nachts.
Naar wij vernemen, is Prins Berm
hard normaal herstellende.
Het is nog niet zeker of de Prins
vóór Kerstmis weer op Soestdijk zal
terugkeeren. Doch mocht zulks niet
het geval zijn, dan behoeft dit geen
aanleiding te zijn tot ook maar de
geringste bezorgdheid over den ge
zondheidstoestand van den Konink
lijken patiënt.
Op het heden te Amsterdam gehouden
congres voor openbare gezondheidsregeling
heeft Prof. Dr. N. H. Swellengrebel een be
langrijk referaat gehouden over de Malaria
bestrijding in Nederland. De hooggeleerde
spreker wees er op dat malaria vooral in
Noord Holland en Friesland van beteekenis
is. Buiten deze provincies is men zich nau
welijks van haar bestaan bewust. In de
Noordhollandsche malariadorpen is de zieke
een echte volksplaag, waaronder vooral zij
gebukt gaan, die toch reeds zwaar belast
zijn, n.1. de arme, maar aan kinderen rijke,
gezinnen.
Noch het oude beproefde kinine,
noch de nieuwe malaria-middelen
plasmoquine en atebrine kunnen aan
dien toestand iets veranderen: ze
kunnen de malarialijders genezen,
maar ze kunnen niet beletten dat
sommigen van hen gezonde parasie
tendragers worden.
Hier te lande worden anophelesmuggen
slechts van half Augustus tot einde Decem
ber met malariaparasieten besmet gevonden
In dien tijd brengen ze de ziekte
kiemen op den mensch over, die daardoor
echter eerst in het volgend jaar malaria
krijgt. Zij houdt daarbij verder rekening
met de omstandigheid, dat die besmette
muggen slechts in de woningen van de ge
zonde parasietendragers te vinden zijn en
dat de laatsten vooral in de kinderrijke ge
zinnen voorkomen. Op grond hiervan is ge
durende het najaar van 1936 in eenige
Noordhollandsche dorpen een systematische
vernietiging van anophelesmuggen uitge
voerd, in de kinderrijke huizen van die dor
pen. Daarna is in 1937 een sterke vermin
dering der malaria (tot op 1/10 van het vo
rige jaar) kunnen waarnemen, welke in na
burige, onbehandelde dorpen ontbrak.
Het is te hopen, dat de regeering (het
provinciale bestuur en sommige Noordhol
landsche gemeenten doen in deze reeds
alles wat ze kunnen) de Noordhollandsche
commissie in staat zal stellen deze bemoe
digende ervaringen aan andere in nieuwe
dorpen opgedaan, te toetsen. Hoe sneller dit
geschiedt, des te eerder zal deze methode
der malariabestrijding, welke zich nu nog
in het stadium van proefneming bevindt,
aan de pnactijk doorgegeven kunnen wor
den.
Op beide inleidingen volgde een uitge
breide gedachtenwisseling.
Gevecht in Palestijnsch heuvel
land.
In de heuvels bij Toelkaram in
Palestina is het tot een gevecht tus
schen een Arahische bende en troe
pen gekomen. Vier Arabieren wer
den gedood, andere gewond. De sol
daten schijnen geen verliezen gele
den te hebben.
In een openbaar park te Nabloes is een
bijeenkomst gehouden ten teeken van pro
test tegen den moordaanslag op den burge
meester. Meer dan 3090 personen waren
aanwezig. De tot de gematigde Arabische
partij jjehoorende redenaars keurden de ter
roristische methoden af en verbonden
zich, met een beroep op don Koran, plechtig
tegen de misdadigers op te zullen treden
Na de bijeenkomst verzochten de notabe
len van Toelkaram den autoriteiten wape
nen te mogen dragen voor hun persoonlijke
vettigheid. J
