Crisis werkt afmattend
Amerikaansch
vloot-eskader
Strijd in de voorsteden
van Ternel
Japanners ïanden in de
Biasbaai
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Dc gevolgen van het
ongeval van den Prins
Weerstand van vele bedrijven verminderd
Bijna een prooi der
vlammen
Uitgevaren met
verzegelde orders
Voortdurende spanning
tusschen Amerika en Japan
Reisbureau WAGO
Regeeringstroepen dreigen
met vernietiging der stad
Offensief in Zuid-China op komst
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER.' TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
65e JAARG. No. 8188
SPANJE
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Het onderwijs in het
Derde Rijk
Communisten in China's regeering?
HELDERSCHE COURANT
UUgave der Ultg.-MlJ. Holland» Noorderkwartier N.V. te Deo Helder
DINSDAG
21 DECEMBER 1937
Tóch hoopvolle verwachtingen
voor de toekomst.
Voor 'de Vereeniging voor Handel, Nij
verheid en Gemeentebelangen heeft gister
avond in hotel „De Twee Steden" dr. L. G.
Kortenhorst, lid .van de Tweede Kamer,
gesproken over: „Economische perspectie
ven".
De heer Kortenhorst waarschuwde bij
Voorbaat zijn auditorium om niet al te veel
waarde te hechten aan zijn eventueele voor
spellingen en zeker niet na afloop van de
zen avond op grond van het gesprokene be
paalde beursopdrachten te doen om hem,
hij mogelijk later blijkende teleurstelling de
rekening aan te bieden
Een vergelijking van de toestan
den in het thans bijna afgeloopen
jaar met het laatste jaar voor de
crisis en met 1936 toont, aldus spr.,
belangrijke verschillen in de con
junctuur, waarbij in 1937 in ver
scheidene landen een opleving van
beteekenis valt waar te nemen.
Ook in ons land zette de verbete
ring zich in de eerste helft van 1937
met kracht voort, met name in de
scheepvaart en de verminderde
werkloosheid, ondanks diverse span
ningen in Europa.
Een uitzondering vormt Frankrijk, dat
lijdt onder een slecht bestuur. In het najaar
van 1937 is er in verscheidene landen we
der eenige stilstand en met name in de
laatste weken is van belang de vraag wat
nu eigenlijk in de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika gaande is.
Internationaal trust- en kartel
wezen welhaast ongevoelig voor
conjunctuurinvloeden.
In vergelijking met 1929, toen de rente
hoog was, blijft deze in 1937 na de inzin
king in de crisisjaren betrekkelijk laag. De
handelsbeweging in 1937 was slechts ruim
de helft van die in 1929. De saneering heeft
in de zeven magere jaren rücksichtslos
plaats gehad bij tal van financieele instel
lingen en bedrijfsvennootschappen. Loonen
en kosten van levensonderhoud liggen veel
gunstiger dan in 1929 het geval was. Het
internationale trust- en kartelwezen heeft
zich zoo sterk ontwikkeld, dat het welhaast
ongevoelig is geworden voor conjunctuur
invloeden.
Aan den anderen kant heeft hier
te lande de langdurige afmattende
crisis den weerstand van vele bedrij
ven en van de werkloozen hevig ver
minderd, terwijl het gezamenlijk in
komen in sterke mate is geslonken.
Defensie-uitgaven
het bedrijfsleven.
stimuleercn
De toegenomen defensie-uitgaven hebben
intusschen in den laatsten tijd weder stimu-
leerend op het bedrijfsleven gewerkt, ter
wijl het geld een disconto van y2 toont,
tegen 5 in 1929.
Dat er interne oorzaken voor een onge
zond bedrijfsleven in Nederland aanwez g
zijn, gelooft spreker niet. De haarden hie -
voor liggen in Amerika en Engeland.
Acht personen springen uit bran
dend huis te Amersfoort.
Jongetje gewond.
In dien afgeloopen nacht, tusschen drie
en vier uur heeft te Amsterdam eeni feite
brand gewoed in het perceel Kape vwg
Waarin de zaak in groenten en fruit v -
heer P. is gevestigd. Omstreeks di
nam ©en der bewoners van het hu
sterke brandlucht waar en toen hi] op
derzoek uitging bleek de brand
zoodonigen omvang te hebben aangenomen,
dat het niet meer mogelijk bleek
langs den normalen weg te veria
De heer P., diens vrouw met drie
kind erena 1 sm e die t wee k os era g
wisten zich, door op f
springen en daarna gebruik te
ken van een ladder, in veiligheid
te stellen.
Het 13-jarig zoontje van den hec
P sprong uit een raam, me
gevolg, dat de knaap viel en daaibj
inwendige kneuzingen opliep-
Een ontboden geneesheer, dr.
jongen naar 't ziekenhuis ..De L
overbrengen. in de
Inmiddels was de brandweer Hoewel
weer om het vuur te bestri]den. - wa,
rij met zes stralen op de watei
ter gaf, kon zij niet verhinderen,
pand geheel aan de felle vlammen
'viel. Hot huis was verzekerd»
Wat de tariefmachtigingswet betreft, te
gen dit ontwerp zijn wel vele bezwaren
naar voren gekomen. In het nieuwe jaar zal
blijken of en in hoeverre de regeering daarin
zal tegemoetkomen.
Onze regeering wier beleid spreker
gaarne huldigt schijnt meer toegankelijk
voor het zenden van handelsmissies naar an
dere landen. De missie naar Zuid-Amerika
heeft zeker wel nuttig effect gehad. Te New-
York gaan wij met een koninklijke inzending
deelnemen: 5 ton uit Nederland en 2Yz ton
uit Ned.-Indië: Een en ander stemt tot hoop
volle verwachtingen.
Spr. besloot met den wensch, dat de be
langstelling voor een dieper inzicht in de
economische vraagstukken moge groeien.
Prof. Mr. Josephus Jitta gelooft
niet aan conjunctuurpolitiek.
Bij de gedachtenwisseling gaf Prof. Mr.
A. C. Josephus Jitta als zijn meening te
kennen, dat conjunctuurbeheersching voor
een regeering vele moeilijkheden met zich
brengt,. Wanneer zij over weinig financiën
beschikt, dan kan zij zich geen groote uitga
ven tot stimuleering van het bedrijfsleven
veroorloven, terwijl dit dan eigenlijk volgens
de conjunctuurpolitiek welke Dr. Korten
horst voorstaat, juist noodig zou zijn in een
periode van depressie. Anderzijds is het
moeilijk om in een periode van hoogcon
junctuur het geld vast te houden.
De heer Wery wees op de moeilijkheden
om tot ordening te komen in het economisch
leven en hij vreesde, dat ordening eerder
schaden dan baten zou.
De heer Kortenhorst antwoordde, dat een
voorzichtig conjunctuurbeleid toch weinig
gevaren biedt. Spr. aarzelt niet te erkennen,
dat de devaluatie, 11a de langdurige deflatie-
politiek, wel een gunstig effect had. Onze
export is sterker geworden en verscheidene
van regeeringswege ondernomen groote wer
ken hebben een gunstigen invloed op het
bedrijfsleven gehad.
Ordening noodzakelijk.
Aan de hand van internationale gegevens
kunnen maatregelen worden genomen in het
belang van ons economisch welzijn, al blijft
dit alles menschenwerk, dat onderhevig is
aan fouten. Wat de ordening betreft, natuur
lijk moet hier groote voorzichtigheid wor
den betracht, doch de noodzaak daartoe is
grooter geworden. Zij moet echter niet van
boven af worden opgelegd, doch van onderen
opkomen. Spreker hoopt, dat producten, con
sumenten en handel tot een gunstige samen
werking zullen komen.
In den afgeloopen nacht zijn plot
seling negen torpedojagers met ver
zegelde orders naar de hoofdbasis
van de Amerikaansche Stille Oceaan
vloot, San Pedro, vertrokken.
In marinekringen wordt verder
onofficieel vernomen, dat vijf esca
drilles van de marine-luchtmacht
te San Diego opdracht hebben ont
vangen zich gereed te maken voor
een vlucht met onbekende bestem
ming.
Omtrent de opdrachten van de tor
pedojagers wordt de grootste geheim
houding betracht. De schepen zouden
in het begin van het volgend jaar
een kruistocht gaan maken. De be
manning was voor een groot deel
aan den wal aan het passagieren,
toen zij in allerijl aan boord moesten
terugkeeren.
Het marine-departement te Washington
verklaart, dat de vlootbeweging aan de
Westkust onder leiding staat van den plaat
selijken bevelvoerenden admiraal, die hier
in kan handelen zonder opdracht van Was
hington.
In marinekringen te San Diego wordt de
veronderstelling geuit, dat deze mobilisatie
een proef is om te zien hoe snel de vloot
oereed is.
San Pedro ligt twee honderd kilometer ten
Noorden van San Diego en is eeu van de
voornaamste havens van Calilornië.
Mededeeling van de behan
delende geneesheeren. Psy
chische toestand van Z.K.
H. voortreffelijk.
Omtrent de gevolgen van het on
geval, diat Z.K.H. Prins Bombard
den 29en November j.1. heeft getrof
fen, kunnen wij het volgende rne-
dedeelen:
le. De verwonding van de schedel-
bekleedselen is genezen.
2e.- De hersenschudding heeft een
normaal verloop, verschijnselen
van schedelbreuk hebben zich
niet voorgedaan, Chirurgisch in
grijpen is op geen enkel tijd
stip in overweging genomen.
3e. Tengevolge van dien stoot in de
streek van den linker boven
sten oogkasrand is een bewe
gingsbeperking van een der
oogspieren veroorzaakt Deze
functie-stoornis is thans gewe
ken.
4e. De psychische toestand van Z.
K.H. is van den beginne af aan
voortreffelijk geweest
(W.g.) C. I* de Jongh, C.
Knapper, C. T. van Valkenburg.
In officieuze kringen te Washington krijgt
men den indruk, dat de spanning, ontstaan
door het incident met de „Panay", nog steeds
even ernstig is, ondanks de kalmte der
Amerikaansche pers en de geduldige hou
ding der verantwoordelijke autoriteiten.
In afwachting van een volledig rapport
over deze aangelegenheid weigert Huil nog
steeds ieder commentaar.
Het verslag der commissie van onderzoek
te Sjanghai wordt pas over twee dagen ver
wacht. Waarschijnlijk zal Japan wachten
totdat deze aanvullende inlichtingen zullen
zijn verstrekt eer het op de nota van Huil
zal antwoorden.
Met Kerstdagen en Nieuwjaar naar
DUSSELDORP-KEULEN-ANTWERPEN
en BRUSSEL
7 dagen naar PARIJS, geheel verzorgd 1 48.-
Vraagt inlichtingen: Reisbureau Waco,
Kanaalweg 137, Tel. 773.
Keert de krijgskans?
.Na de verovering van de poort
aan de oostzijde van Teruel hebben
de regeeringstroepen hun opmarsch
voortgezet. De artillerie heeft de
eerste groepen huizen en de gebou
wen in de binnenstad aan een he
vige beschieting onderworpen. Reeds
gisteren in den vroegen namiddag
was de weg tusschen Teruel en Sa-
ragossa afgesneden. Mitrailleurko
gels kwamen in de binnenstad te
recht De strijd wordt thans voort
gezet in de voorsteden.
De aangevallenen hebben verscheidene
wanhopige tegenaanvallen ondernomen om
te trachten den kring der aanvallers te door
breken, doch al hun pogingen waren ver-
geefsch volgens Havas.
Gisteravond hebben machtige zoeklichten
hêt tooneel van den strijd beschenen.
In de zuidelijke voorsteden is het kanon
vuur buitengewoon hevig.
Luisterposten te Madrid hebben gistermid
dag een door de rechtschen draadloos uit
gezonden oproep opgevangen bestemd voor
Teruel. De belegerde stad antwoordde echter
niet.
Volgens het D.N.B. zijn de regeeringstroe
pen aangevallen door een nationalistisch
contingent, dat van Saragossa uit den ge
vechtssector binnenviel, zoodat de volksfron
ten zich naar twee kanten tegelijk moesten
verdedigen.
Gisterochtend hebben regeeringsvliegtuï-
gen, die boven Teruel hebben gekruist,
pamfletten uitgeworpen, waarin de vijande
lijke soldaten worden uitgenoodigd zich over
te geven. Hun wordt vrijheid, onafhankelijk
heid en het behoud van hun leven beloofd.
Zoo zij zich niet overgeven, zal Teruel vol
gens het pamflet worden vernietigd.
Het besfe linksche offensief.
Uit inlichtingen, afkomstig uit het
rechtsche Spanje, blijkt, dat het of
fensief tegen Teruel het best geor
ganiseerde is geweest, dat de link-
schen tot nu toe hebben onderno
men. Het was dan ook voor de
rechtschen een volkomen verras
sing. Na de bezetting van de heu
vels en de dorpen Concud en Vil
lastar was de omsingeling der stad
een feit. Er bestaat evenwel toch
nog een kleine verbinding met de
rechtsche achterhoede.
Dc verdediging der stad wordt vergemak
kelijkt door het feit, dat Teruel op een
—f
Verwachting: Zwakke tot mati
ge meest Zuidoostelijke
wind. nevelig tot licht ol
half bewolkt weinig of geen
neerslag, lichte vorst.
Verdere vooruitzichten: Aanvan
kelijk nog weinig veran
dering.
hoogte gelegen is. De troepen van Francö
verdedigen zich met behulp van talrijke
automatische wapens, als gevolg waarvan,
de gevechten buitengewoon bloedig zijn.
De regeeringstroepen die aan den aanval
op Teruel deelnemen, schijnen ongeveer
30.000 man sterk te zijn. Zij beschikken
over overvloedig materiaal.
Naar het rechtsche opperbevel verklaart,
is hier sprake van een operatie, welke be
oogt. den grooten algemeenen aanval, die
generaal Franco heeft voorbereid, te ver
ijdelen, Men voegt er evenwel aan toe, dat
dit doel niet bereikt zal worden, daaar de
plannen van den rechtschen generalen staf
zonder de minste wijziging zullen worden
uitgevoerd. Teruel zal uitsluitend met
troepen uit dezen sector verdedigd worde»,
De positie der stad schijnt mtussohen]
moeilijk te zijn en veel overeenkomst te
toonen met die van Oviedo en Huesca. Het
algemeen bevel over den sector schijnt in.
handen te zijn van generaal Aranda, den
verdediger van Oviedo. Men verwacht, dat
de gevechten van heden en morgen, beslis
send zijn voor het lot der stad,
Het eeuwige Duilschland slaat
boven alle kerken.
Tijdens een massabijeenkomst van natio-
naal-socialisten te Berlijn heeft Alfred Ro-
senberg, de rijksleider van cultuur o.a. het
volgende verklaard:
„Het Eeuwige Rijk Duitschland staat bo
ven alle kerken, godsdiensten en secten. Wij
moeten hieruit de gevolgtrekking maken,
dat instellingen van iederen aard, die met de
heiligste nationale waarden breken of het
ingang doen vinden daarvan tegengaan,
onze jeugd niet langer mogen opvoeden. De
Duitsche jeugd kan slechts opgevoed worden
door degenen, die Duitschland gered hebben:
en niet door hen, die het aan zijn lot hebben
overgelaten",,
Een groep Japansche mariniers, wier aantal
echter nog niet bekend is geworden, is er
volgens Un. Press, in geslaagd zich in de
Bias-baai aan land ie begeven. De berich
ten dat de Japanners voornemens zouden
zijn, een offensief in Zuid-China te ontke
tenen, schijnen hierdoor weder bevestigd te
worden.
De Chineezen zouden, volgens nog onbe
vestigde berichten, reeds verscheidene regi
menten erheen gezonden hebben, om de ge
lande troepen tegen te houden en nieuwe
landingen te voorkomen.
Naar men weet. is de Bias-baai een be
ruchte zeerooverstreek. De kust gaat er vrij
wel schuil achter kleine eilandjes, wat den
piraten uitmuntend de gelegenheid geeft,
te ontkomen.
In militair opzicht biedt de baai bij de
verdediging groote moeilijkheden.
Aan het front in midden-China hebben de
Japanners een grooten luchtaanval onder
nomen op Koekiang. dat aan de Jangtse
ligt. 230 kilometer stroomafwaarts van
Ilankau. Zeventien bommenwerpers. ge
steund door een groot aantal jachtvliegtui
gen, namen aan het offensief deel. Vijf-en-
tachtig bommen werden omlaaggeworpen
boven het station en het spoorwegemplace
ment. Het is echter nog niet bekend, hoe
groot de schade is.
Koekiang is een zeer belangrijk knoop
punt van spoorwegen en heeft strategisch
groote waarde, daar het de Jangtse en het
Poyangmeer heheerscht.
In koortsachtigen ijver leggen de Chinee
zen een versperring van mijnen in de Jang
tse stroomafwaarts van Koekiang. Ook laten
zij een groot aantal schepen zinken, om de
doorvaart te versperren.
Britsche kruiser ingesloten.
Naar Reuter uit Hankau verneemt, vreest
men daar dat de Britsche kruiser „Cape-
town". welke op zijn tocht stroomafwaarts
op de Jangtse Woehoe is gepasseerd, thans
ingesloten is tusschen de versperringen bij
Kiangjin, en Koekiang. Hierdoor zou het
schip zoowel van Hankau als van Shang
hai afgesloten zijn. Mocht inderdaad blij
ken, dat de „Capetown" de versperring bij
Kiangjin niet. kan passeeren. dan zullen de
passagiers, die het oorlogsschip aan boord
heeft op een kleiner schip overstappen.
Japansche methode van onderzoek.
Het resultaat van het Japansche
onderzoek naar het „Panay"-incident,
zooals dit gisteren door generaal Ha-
rada in een persconferentie werd uit
eengezet, verschilt zoozeer van de
mededeelingen van de opvarenden,
dat een der dagblad-correspondenten,
die zicht aan boord van de „Panay"
bevonden, vroeg of Harada en de
overlevenden wel hetzelfde incident
bespraken.
Harada ontkende, dat Japansche gewa
pende sloepen het vuur op het schip hebben
geopend en verder verklaarde hij, dat het
schip zich in beweging bevond tijdens het
bombardement, terwijl de officieren van de
„Panay" hebben verklaard, dat het schip
reeds twee uur voor anker lag voor het bom
bardement begon.
De overlevende journalisten van de ka
nonneerboot „Panay", die aanwezig waren,
op de persconferentie, hebben verklaard, dat
de monddeksels niet van de kanonnen van
de „Panay" zijn afgenomen, tot het oogen-
blik, waarop het schip zonk.
Desgevraagd verklaarde de woordvoerder
van het Japansche leger, dat een .Tapansch
infanterie-officier „maatregelen genomen
had", toen het nog onmogelijk was, de vlag
van het schip te onderscheiden.
Toen den woordvoerder gevraagd werd, of
de Japansche commissie van onderzoek bui
tenlandsche getuigen zou hooren, verklaarde
deze: „Het is niet de gewoonte der Japan
sche marine, buitenlandsche getuigen te
hooren". Hij voegde echter hieraan toe, dat
dit zou geschieden, indien Tokio het noodig
mocht oordeelen.
Tsjang-Kai-Sjek wijzigt regee
ring.
Berichten uit Hankau melden, aldus Un.
Press, dat de centrale politieke raad is ont
bonden. Drastische maatregelen van
Tsjang-Kai-Sjek hebben tot gevolg gehad,
dat verschillende regeeringspersonen van
htm functies zijn ontheven.
Voorts meldt Domei uit Hangkau, dat al
daar door de Chineesche leiders een belang
rijke conferentie is gehouden ter bespreking
van voorstellen van den Chineeschen minis
ter van buitenlandsche zaken, Wang-Tsjing-
Wei, om vredesonderhandelingen met de
Japanners aan te knoopen.
Tsjang-Kai-Sjek kon zich hiermede even
wel niet vereenigen en verklaarde, dat hij,
indien weer vredesvoorstellen worden ge
daan, niet meer de hoogste verantwoorde
lijkheid zal kunnen dragen.
Maarschalk Tsjang-Kai-Sjek heeft, naar
men van Japansche zijde meedeelt, besloten,
den communistischen generaal, Tsjoe-Teh'
te benoemen tot opperbevelhebber van de
Chineesche strijdkrachten langs de Gele Ri
vier en den militairen leider van Kwangsi,
generaal Pai-Tsjpeng-Hsi, tot opperbevelheb
ber van de Chineesche strijdkrachten ten
Zuiden van de Jang-Tsevallei, terwijl de
communistische leiders Mao-Tse-Toeng en
Tsjou-En-Lai verantwoordelijke functies zul
len krijgen hi de nationale regeering.
