Belangrijke Italiaansche vlootuitbreiding DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN - HOLLANDS NOORDERKWARTIER- Sterrenwacht te Zwarte Pijlers" in den strijd bij Teruel Nieuwe linieschepen met 16 duims geschut 1 Nieuw Chineesch verdedigingsplan Eindhoven geopend Geheimzinnige dood van twee mannen REIST PER WACO KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) ZATERDAG 8 JANUARI 1938 65e JAARG. No. 8202 Frankrijk zal thans moeten volgen Russische marine-officieren gefusilleerd Frankrijk verbiedt Italiaansche bladen SPANJE Rechtsche commandant der stad geeft zich over Italiaansche bladen juichen Hitier komt WINTERZON in het bosch Ook de zoon van de Wed. Mok bedreigd Dit nummer bevat 16 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINTi Bakfiets tegen Zeisfer tram HELDERSCHE COURANT Uitgave der Ultg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder De gisterenmiddag te Rome ver schenen dagbladen wijzen er op, dat de bouw van nieuwe Italiaansche oorlogsschepen, welke volgt op de geweldige Britsche en Amerikaan- sche vlootbouwprogramma's, bestemd is Italië de middelen te verschatten het hoofd te bieden aan de eischen, die ontstaan zijn door de schep ping van het imperium en de ont wikkeling van zijn politiek en zijn belangen van wereldstrekking. Volgens den Glornale d'Italia zal de Italiaansche vloot in 19401941 als volgt zijn samengeseld: 4 pant serkruisers van 35000 ton, 4 pantser kruisers van 24000 ton, 7 kruisers van 10.000 ton, 12 oceaankruisers, 12 krui sers tusschen 5 en 8.000 ton, 12 ver kenningsvaartuigen van 2000 ton, 20 groote torpedoboot jagers, 24 kleine torpedobootjagers, 32 zware torpedo booten, benevens ruim 100 onderzee- ers en talrijke oude schepen. Engeland overweegt den houw van geweldige linieschepen, Tot 52000 ton toe. Te Londen beschouwt men den Italiaan- fcchen aanbouw als een krachtsinspanning welke parallel loopt aan die van de andere vlootmogendheden. Men spreekt over het Italiaansche besluit wel op dezelfde manier als dezer dagen te Washington gesproken is over den kruistocht tegen de democrati sche landen. In dat verband wijst men op een bericht uit Japan, volgens hetwelk de nieuwe linieschepen van dit land een inhoud Van 46.000 ton zullen hebben en bewapend zullen zijn met kanonnen van 16 duim. Ia- dien dit bericht juist is, dan zou de indruk die door het Italiaansche initiatief ontstaan is, versterkt worden, dat Engeland genood zaakt zou zijn de veiltoheidsclausules van de vlootovereenkomst van 1936 in werking te stellen Deze clausule zou Engeland toelaten het voor lineschepen vastgestelde tonnage van 35.000 te overschrijden, indien een bui- tenlandsche mogendheid die overschreed. Men spreekt thans over linieschepen van 46.000 tot 52.000 ton met kanonnen van 16 duim en men verheelt zich niet, dat een der gelijke vergrooting van tonnage betrekking zou hebben op alle linievloten. De Londensche avondbladen, die het be richt uit Rome publiceeren, vergelijken alle de sterkte van de Italiaansche met die van de Fransche Middellandsche Zeeevloot. De vergelijking valt in het voordeel van de eerste uit. Ook in diplomatieke kringen wordt .veel over deze vergelijking gespro- kon. Frankrijk zal in de komende jaren over twee linieschepen van 35.000 ton beschik ken, twee kruisers van 26.000 ton en vijf van 23.000 ton. Eenige daarvan zijn gemo derniseerde oudere kruisers. Daarentegen zal Italië over vier linieschepen van 35.000 ton en 4 kruisers van 23.000 ton, alle mo dern, beschiken. Men neemt aan, dat dit rankrijk zal noodzaken niet alleen zijn programma van aanbouw te versnellen, maar ook een aantal nieuwe schepen op de helling te zetten, die Frankrijk weer een duidelijk overwicht zullen geven. Men bracht vroeger veelal naar'voren, dat aangezien Frankrijk zijn voornaamste krachten richtte op het leger, Engeland dit Aanval op komst? Naar gemeld wordt, zijn bepaalde plan nen betreffende de a.s. militaire operaties geformuleerd in een belangrijke conferen tie van het Chineesche opperbevel. Deze conferentie werd onder leiding van Tsjang Kai Sjek gehouden en is gisteren geëin digd. De bevelhebbers vertrekken thans in allerijl naar hun resp. fronten, voorzien Van nieuwe instructies. Het is niet mogelijk bijzonderheden dver de genomen besluiten te weten_ te komen. Er verluidt echter, dat vele Chineesche lei dende figuren voorstander zijn van het overgaan tot een offensieve tactiek op alle fronten, in plaats van een in het defensief blijven, zooals men tot dusverre gedaan beeft. Deze figuren brachten naar voren, dat de Japansche troepen dun uitgespreid zijn over afzonderlijke fronten, die mijlen uit- eenliggen. zoodat hun achterhoeden en hun verbindingsmiddelen onevenredig bewaakt worden en China een offensief op groote schaal kan openen, tegelijkertijd In alle ten aanzien van de vloot moest doen. Maar wat vroeger gold, behoeft thans nog niet te gelden. De afstand tusschen de verschil lende zeeën waar Engeland moge lijk met zijn vloot zou moeten optre den, is zoo groot, dat Engeland ze ker niet overal op hetzelfde moment de sterkste zou kunnen zijn. De om standigheden dwingen Frankrijk de strattgische situatie in de Mid dellandsche Zee duidelijk voor oogen te stellen. Van de mate, waarin Frankrijk in staat zal zijn dit te doen, zal het afhangen, in hoeverre de Engelsche vloot bestemd kan worden voor den Atlantischen Oceaan en de Noordzee. In Britsche parlementaire kringen is men van meening, dat indien deze problemen op een goeden dag onder werp van besprekingen uit zouden maken, het nut van deze besprekingen afhankelijk zou zijn van de mogelijkheid om snel tot re sultaten te komen. Amerikaansch oordeel. Het nieuwe Italiaansche vlootprogramma heeft in Amerikaansche vlootkringen geen verrassing gebaard. Men is van meening, dat het geen gevolgen zal hebben voor het Amerikaansche programa, omdat de Ver- eenigde Staten niet langer de politiek vol gen van iedere buitenlandsche vlootuitbrei ding te beantwoorden. Niettemin zal het Ita liaansche besluit een steun voor Roosevelt's vlooteischen beteekenen. Men gelooft verder dat Engeland zijn vloot in de Middelland sche Zee zoo sterk mogelijk zal moeten hou den, waardoor het minder eenheden in het Verre Oosten zal kunnen hebben. Naar de Poolsche „Kurjer Warszawski" verneemt, zijn Woensdag te Sebastopol krachtens een uitspraak van den aldaar ge- vestigden marinekrijgsraad, vijf officieren van de bemanning van den pantserkruiser „Roode Kaukasier", behoorende tot de Rus sisohe Zwarte Zee vloot, wegens „verraad van militaire geheimen" en „deelneming aan een contra-revolutionnaire samenzwe ring" gefusilleerd. Naar verluidt, hebben zij geheime plannen over de nieuwe onderzee- booten doorgegeven. Bij beschikking van den Franschen mi nister van binnenlandsche zaken van 7 de zer is de verspreiding en verkoop der Itali aansche bladen Stampa en Gazzetta del Po- polo in geheel Frankrijk verboden. Het schijnt dat deze maatregel genomen is bij wijze van vergeldingsmaatregel tegen het verbod van zekere Fransche bladen in Italië. ft Het hoofdkwartier der regeerings- troepen meldt, dat de opstandelin gen bij de aanvallen, die zij gis teren hebben ontketend „Zwarte Pij lers" (een Italiaansoh Keurcorps) in de eerste linies hebben opgesteld Deze en andere Italiaansche troepen zijn voor het eerst sinds den aan vang van den slag bij Teruel in het veld gezonden. De kolonel der opstandelingen Rey d' Hancourt, de militaire comman dant van de stad Teruel, heeft zich met 1500 man overgegeven. De opstandelingen hebben hun aanval len ten noorden en zuidwesten van Teruel tot krachtiger ontwikkeling gebracht. Al deze aanvallen zijn evenwel afgestuit op den energieken tegenstand der regeeringstroe- pen, die ten zuidwesten van Teruel tot een tegenaanval konden overgaan, waarbij zij stellingen hebben genomen die hun den weg van Villastar naar Teruel doen beheer- schen. Uitgeput van honger en dorst. Gisterenmiddag van half drie af is gedu rende twee uur de evacuatie geschied van vrouwen, kinderen en grijsaards, die nog te Teruel waren achtergebleven. De operatie geschiedde nadat de regeeringsautoriteiten het gisterochtend door den gedelegeerde van het Roode Kruis gedane voorstel met be trekking tot de evacuatie der burgerbevol king hadden aanvaard. De geëvacueerden vertrokken uit het zie kenhuis in groepen van zes. Eerst vertrok ken 500 vrouwen, o.w. zich eenige bevonden die uitgeput door honger en dorst ineen ze gen. Queipo de Llano heeft gisteravond voor de radio medegedeeld dat de eerste linies der rechtsche troepen aan het front van Teruel nog steeds worden gerectificeerd. De rechtschen hebben stellingen bezet, die nieuwe bases vormen voor toekomstige ope raties. Twee vijandelijke bommenwerpers zijn omlaag geschoten. Voorbereiding tot groot offensief. Naar medegedeeld wordt, zouden Italiaan sche en Duitsohe troepen, die zich op het oogenblik te Malaga bevinden, bezig zijn hun oorlogsuitrusting te voltooien met het oog op een groot offensief der rechtschen te gen Almeria. Naar men evrder zegt, zou Queipo de Lla no binnenkort uit Sevilla te Malaga aanko men om over de aanvalsplannen met de Italiaansche en Duitsche deskundigen over leg te plegen. De Italiaansche dagbladen drukken op de eereplaats in hun kolommen het communi qué af waarin medegedeeld wordt, dat Hit- Ier in het a.s. voorjaar een bezoek aan Rome zal komen brengen. Het communiqué, voor zien van een portret van Hitier, wordt ver gezeld van hartelijk commentaar. Geschenk van Dr. A. F. Philips. Telescoop behoort tot de groot ste van ons land. Onder groote belangstelling en in tegenwoordigheid o.a. van den mi nister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen prof. dr. J. R. Slote- maker de Bruine is heden te Eind hoven het nieuwe sterrenkundige observatorium geopend, waarvoor Prins Bernbard ruim een jaar ge leden den eersten steen legde. Zooals bekend is, werd deze ster renwacht door dr. A. F. Philips aan de afdeeling „Eindhoven en omstre ken" der Ned. Vereeniging voor Weer- en Sterrenkunde, ten ge schenke gegeven. Bij den bouw van dergelijke observato ria wordt meestal een afzonderlijke fun deering van gebouw en kijker toegepast. In dit geval steunt de kijker door middel van gewapend betonbalken direct op den muur van het gebouw. Trillingen veroorzaakt door het loopen op den koepelvloer, kunnen echter niet rechtstreeks op het instrument worden overgebracht, daar de vloer van de observatiekamer door viltmateriaal van de muren geisoleerd is. Met één hand beweegbaar. Het gebouw omvat vier hoven elkander gelegen vertrekken waarvan de eerste ge heel stofvrij is uitgevoerd en voor het slij pen en polijsten van den definitieven 50 cm. spiegel gebruikt zal worden. Daarboven be vindt zich een dubbelhooge kamer met offi cieeier karakter, de eerehal. De volgende verdieping is ingericht als werkkamer en bibliotheek, terwijl hier ook het drijfwerk van de telescoop is ondergebracht. Daarna volgt de eigenlijke observatiekamer, waar de groot telescoop op een betonnen voetstuk is opgesteld en door het openschuifbare seg ment in den koepel den loop der hemelli chamen volgen kan. Deze koepel, die een diameter van onge veer vijf meter heeft, is door middel van een raii en van kogellagers voorziene rollen geheel draaibaar. Óndanks het enorme ge wicht van 1800 kg. kan men hem gemakke lijk met één hand bewegen. Spiegel van 50 cm. Oolc aan dé outillage van het gebouw Is zeer veel aandacht besteed. Zoo is er o.a. een donkere kamer aanwezig, die het mo gelijk maakt de fotografische opnamen ter plaatse af te werken. Voorts is er o.m. voor den nachtelijken waarnemer voor slaapge legenheid gezorgd, beschikt men er over electrische verwarming, enz. De nieuwe telescoop van het Eindhoven- sche observatorium is ontworpen voor een spiegel met een middellijn van niet minder dan 50 c.M. en een brandpuntsafstand van 325 c.M. De reeds vervaardigde spiegel van 30 c.M. zal slechts provisorisch in den kij ker worden ingebouwd en gebruikt worden tot men met het polijsten van den nieuwen grooien spiegel gereed is. De telescoop be hoort tot de allergrootsten van ons land. Né het lijk van den heer Mok is een hem bekend veekoopman levenloos nit één der Amster- damsche wateren opgehaald. Zal er spoedig eenig licht Komen in de geheimzinnige zaak betreffen de de verdwijning van den heer Mok uit de Jodenbreestraat te Am sterdam, die aan het einde van het vorige jaar, na geruimen tijd te zijn vermist, uit het water van de Oude Schans werd opgehaald? Tot nog toe heeft men, aldus de Tel., niet met stellige zekerheid kunnen zeggen, hoe de heer Mok om het leven is gekomen. Men heeft aangenomen, dat hij, misschien door de duisternis misleid, te water is geraakt en verdronken. Éen andere mogelijkheid zou zijn, dat de heer Mok zichzelf van het leven zou hebben beroofd. Doch aanwijzingen, die deze laatste veronderstelling zouden kunnen bevestigen zijn er eigenlijk niet. Veeleer zou men geneigd zijn "in te. ne men, dat de heer Mok niet de minste re den had om een einde aan zijn leven te maken. Het was een bemiddeld man, die geen zorgen had en zeker ook niet zwaar moedig was. Dat de Justitie-autoriteften het onderzoek in deze mysterieuze zaak nog niet als beëindigd beschouwen, blijkt wel nit het feit, dat Donder dag beslag is gelegd op het liik van een man, die deze dagen uit het waier aan de De Ruyterkade werd oneehaald en die vaak in relatie heeft gestaan met den heer Mok. Verwachting: Krachtige tot ma tige Zuidwestelijke tot Wes telijke wind, betrokken tot zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen, enkele regen buien, zelfde temperatuur. Verdere vooruitzichten: Weinif verandering. Gramofoonmotor kan kijker draaien. De vier meter hooge telescoop weegt meqr dan 1500 kilogram. De kijker zelf hangt aan een as met een diameter van ruim tien centimeter. Bij normale temperatuur be draagt de speling van deze as in het kogel lager een zesduizendste millimeter, zijn excentriciteit bij geheel horizontalen stand van den kijker een duizendste millimeter. Nog kleiner zijn de afwijkingen van de vele tandraderen, waarmede de telescoop wordt aangedreven. De gang van het geheele me chanisme is daarbij zoo soepel, dat een klei* ne gramofoonmotor voldoende is om den kij ker voort te bewegen. De snelheid van de voortbeweging wordt geregeld door een spe-, ciale klok, die de telescoop nauwkeurig vol gens de verplaatsing van de sterren aan den hemel van stand doet veranderen. De instel ling op een bepaald hemellichaam blijft dus automatisch gehandhaafd. 650-malige vergrooting. De geheele telescoop werd in de Philipsfa- brieken zelf ontworpen en uitgevoerd. Met deze telescoop zal ongeveer een 650-malige vergrooting bereikt kunnen worden. Bij een dergelijke vergrooting vult een klein ge deelte van de maanschijf reeds geheel het beeldvlak. Loopknecht gedood. Gisteravond omstreeks half acht is op den Utrechtschen straatweg, ter hoogte van den Kroostweg een bediende van een Utrechtsch meubelmagazijn met zijn hoog opgeladen bakfiets met de Zeister tram in botsing ge komen. Het slachtoffer is tijdens het vervoer naar het ziekenfonds te Zeist aan de beko men verwondingen overleden. Vermoed wordt, dat de hooge last van de fiets den man het noodige uitzicht op den weg heeft belemmerd, ten gevolge waarvan de aanrijding geschiedde. door geheel West-Friesland naar Pen Hel der, Wieringermeer en Amsterdam. VLUG. VEILIG GOEDKOOP. Verwarmde wagens. Een koopman nit Sneek was ge- ruimen tijd zoek. Het is het stoffelijk overschot van een koopman uit Sneeik, die eenige dagen na het verdwijnen van den heer Mok ook plot seling spoorloos was verdwenen. Reeds toen het stoffelijk overschot van den heer Mok werd gevonden, meldde zich bij de mare chaussee uit Doetinchem een familielid van den anderen vermisten man om mede te deelen, dat de heer Mok dikwijls in re latie had gestaan met den tweeden vermis ten man, den handelaar uit Sneek. Men deelde dit. mede om mogelijk thans eerder de verblijfplaats van dezen handelaar den heer de V. te kunnen vinden. Men acht te het niet onwaarschijnlijk, dat er eenig verband zou kunnen bestaan tusschen het plotseling verdwijnen van deze twee men- schen. De politie verzamelde de gegevens doch kon aan de hand daarvan geen positief verband tusschen beide zaken leggen. Thans zal men nogmaals trach ten eenig verband te leggen tus schen de merkwaardige omstandig heid, dat twee menschen die el kaar goed hebben gekend, om streeks denzelfden tijd enkele dagen verschil verdwenen en bei den uit het water zijn opgehaald, Er was reeds verlof voor de begrafenis van het stoffelijk overschot van den heer De V. gegeven. De begrafenis zou gisteren plaats vinden. Op hét allerlaatste moment is dit verlof echter weer ingetrokken. De kleeren van het tweede slachtoffer zullen thans eerst nauwkeurig worden onderzocht. Misschien vindt men daarbij gegevens, die kunnen leiden tot ontknooping van het mysterie. Geheimzinnig telefoontje. Bij aï dit geheimzinnige komt nog hef onderzoek naar een onbekenden man, die dezer dagen de weduwe Mok opbelde er haar zeide, dat nu haar man van het lever was beroofd ook haar zoon gedood zou worden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1