UüMPh
- ij.. -
PIET SCMIDT
U N 1 F O
MAATKLE
Wordt 'n „trium
phatorin si
maak l Rook-
M
DING
Agenda
ruyghweg 74
Zaterdag 22 Januari 1938
Tweede Blad
ï/fad-i n ieuw-è
Groote belangstelling
voor de aankomst van de
„Maurits''
Hij ging zijn broer
verwelkomen
Monument
Marine en Wetenschap
Burgerlijke Stand van Den Helder
TELEFOON 740
Okito de wonderbaarlijke
Nederlandsche Blindenbond
3e Abonnementsvoorstelling
Reisplan van den kruiser
„Java
De a.s. postduivenshow
De tragische positie
van de Joden
H.W.ZEGEL
iOvoo„io? Tf
I VIRGINIA CIGARETTES
Ondanks het regenachtige weer.
De douanen hadden lang werk.
Gistermiddag om 4 uur is Hr. Ms.
„Johan Maurits van Nassau", nadat zij
den geheelen dag voor Den Helder had
moeten heen-en-weer varen, onze haven
binnengevallen. Zooals verwacht mocht
•worden, geschiedde dit onder groote be
langstelling van het publiek. Het regende
weliswaar reeds eenige uren voor het tijd
stip van aankomst, maar dat was blijk
baar slechts voor weinigen een beletsel
geweest om thuis te blijven. Het zag zwart
van de menschen aan het Wierhoofd en
aan den ingang van de haven.
Om kwart voor vier passeerde het flottielje
vaartuig den vuurtoren en het voer de admi
raalsvlag in top. Zijne Excellentie Vice-Admi-
raal T. L. Kruijs was 's morgens per sloep
naar de „Maurits" gevaren om de laatste uren
op zee met de bemanning mee te maken. Tegen
vieren lag het schip, dat het onderwerp van
aller gesprekken en het voorwerp van aller
belangstelling was, schuin voor de haven. Nog
eenige oogenblikken en daar was zij, die onge
veer iVz jaar geleden deze zelfde haven had
verlaten om een zoo verre en lange reis te
maken, weer behouden binnen.
Altijd een plechtig moment, zoo'n binnen
komst van een oorlogsschip. De Stafmuziek
was ouder gewoonte present en zij liet, toen
het schip de haven binnenkwam, het „Wilhel
mus" hooren. Rondom werd het doodstil, mili
tairen aan boord en aan den wal brachten den
militairen groet, burgers ontblootten het hoofd,
de dames staakten voor enkele oogenblikken
haar praatje over „m'n man, die aan boord
zit". Statig voer de „Maurits" voorbij, terwijl
op instigatie van een officier, die op het Wier
hoofd stond, door allen „Leve Hr. Ms. „Johan
Maurits van Nassau"!" geroepen werd. Aan
boord en aan den wal was het nu een druk
zwaaien met handen en zakdoeken, terwijl de
eerste woorden, sinds jaren, gewisseld konden
worden
Het publiek stroomde thans naar de aanleg
plaats, welke tegenover het „Voor hen die
vielen"-monument gekozen was. Het meeren
ging vlot in zijn werk, doch wie gedacht had,
dat de opvarenden nu wel spoedig van boord
zouden komen, hadden zich vergist! Eerst
moesten de douanen het schip inspecteeren.
Daar was echter eerst nog het ceremonieel
van het vertrekken van den vice-admiraal. Ge
volgd door zijn adjudant, den luit. ter zee le
klasse B. J. Velderman, en zijn staf, verliet de
Marine-commandant te half vijf het flottielje
vaartuig, aan de valreep uitgeleide gedaan
door den commandant, overste W. A. de Jong.
Dan gingen de douanen aan boord. Dat was
dus half vijf. Spoedig stonden reeds eenige
matrozen voor de valreep te ijsberen, en hun
vrouwen en kinderen op den wal evenzoo.
Maar naar elkaar toe komen mochten zij niet,
ook al werd men wederzijds nog zoo ongedul
dig. Zoolang het schip niet vrijgegeven was,
mocht niemand van en niemand aan boord,
zoo luidden de orders En dus wachtte en
wachtte men om er radeloos van te worden.
Eerst bij zessen, dus bijkans 2 uur na de aan
komst, werd het schip vrijgegeven en mochten
de opvarenden aan den wal, Dat zich hier in
het duister van den inmiddels gevallen avond
diverse tooneeltjes van hartelijk weerzien af
speelden, laat zich denken. Er waren immers
mannen en vrouwen, die elkaar in meer dan
drie jaar niet gezien hadden! De dames konden
zich meestal niet goed houden en barstten in
snikken uit, maar de mannen hielden zich
kranig: daar zijn zij trouwens mannen voor!
Gepakt en gezakt kwamen zij van boord en
gelukkig en tevree gingen ze in groepjes huis
waarts, waar de kachel lekker brandde en
waar alles blonk en glom van de goede beurt,
die moeder de vrouw op den dag van aankomst
aan alles gegeven had.
Gisterenmorgen om half elf heeft
het s.s. „Dokter Wagemaker" voor de
haven van Oudeschild een hulpeloos
ronddobberende sloep opgepikt, waarin
een jongeman van Den Helder gezeten
was, die 's morgens om half 8 reeds was
vertrokken, teneinde z'n broer, die zich
op de ter reede liggende Hr. Ms. „Joh.
Maurits van Nassau" bevond, te verwei-
komen.
Op den terugtocht werd door hem een
riem verloren, waardoor hij werd over-
geleverd aan het spel van wind, stroom
en golven.
De sloep was te Oudeschild reeds op-
gemerkt, en de TX. 28, schipper B. v.
d. Schans, lag reeds klaar om uit te
varen, toen het binnenkomende s.s. „Dr.
Wagemaker" de sloep met den schipbreu-
keling bereikte, en de eerste op sleep-
touw en de laatste aan boord nam.
Evenwel raakte de sloep nog los, die
later door de TX. 28 is binnengebracht.
De jongeman, zekere Dissel, kon na
z'n gedwongen eiland-bezoek per keeren-
de boot huiswaarts gaan.
De dienst van TESO. ondervond een
10 minuten oponthoud.
Oorkonde ingemetseld.
Reeds eerder maakten wij melding, dat aan
de kazerne van den Onderzeedienst was be
gonnen aan den bouw van een monument, ter
herinnering aan de samenwerking tusschen
Marine en Wetenschap.
De bouw was thans zoo ver gevorderd, dat
een oorkonde kon worden ingemetseld, die
aan het nageslacht nog het een en ander zal
mededeelen betreffende de omstandigheden
waarin de bouw van dit monument plaats had.
In fraai gecalligrafeerde tekst op zwaar
perkament bevat deze oorkonde de navolgende
mededeeling:
„Op den 3den Januari van het Jaar Onzes
Heeren Negentien honderd-acht en dertig;
in het veertigste Regeeringsjaar van Hare
Majesteit Wilhelmina, Koningin der Neder
landen;
toen het Nederlandsche Volk zich gereed
maakte uiting te geven aan zijn vreugde bij de
te verwachten geboorte der Eerstelinge uit het
huwelijk van Prinses Juliana en Prins
Bernhard
toen Zijne Excellentie J. J. C. van Dijk,
minister van Defensie was;
de Vice-Admiraal T. L. Kruys, Commandant
der Marine te Willemsoord en
de Kapitein-luitenant ter zee J. G. van der
Berg, Commandant van den Onderzeedienst;
werd aan den bouw begonnen van dit
monument, ter herinnering aan de samen
werking van Marine en wetenschap, in het
bijzonder het verrichten van zwaartekracht
metingen door prof. dr ir. F. A. Vening
Meinesz, die daartoe 100.000 zeemijl per onder
zeeboot aflegde over alle oceanen in de jaren
1923—1937."
Deze oorkonde, die in looden buis gesoldeerd
was, werd gistermiddag 3.30 uur ingemetseld
door den Kapt.-luit ter zee J. G. van der Berg,
Commandant van den Onderzeedienst, in
tegenwoordigheid van den Eersten Officier
J. J. Wichers en den Voorzitter van het
Comité „Onze Marine", de heer A.W. P.
Angenent.
van 21 Jan. 1938.
BEVALLEN: D. H. G. SmitBronlewe, d.;
J. C. den BoerDerksema, z.; H. van der
RerjdenLooij, z.; J. J. M. MeerbeekFloot-
huis, d.
VOOR Ie KLAS
EN F IJ N E
UW ADRES
Fantastische verrichtingen op
magisch gebied.
Het moet in 1928 geweest zijn, dat Okito
volgens zijn zeggen voor het laatst in Den
Helder opgetreden is. We gelooven het graag
en ook, dat we hem toen niet in actie gezien
hebben, anders zouden we zeker één of meer
dere van zijn fantastische toeren onthouden
hebben. We kunnen ons tenminste niet voor
stellen, dat we ooit een truc zouden kunnen
vergeten als die, waarmede hij zijn zeer ver
zorgde voorstelling besluit. Die is zoo: zijn
assistente trekt een jas aan van iemand uit
het publiek, dat, tusschen haakjes, zeer tal
rijk was. Daarna wordt zij stevig geboeid om
vervolgens in een grooten zak gestopt te
worden, welke degelijk dichtgeknoopt en ver
zegeld wordt. Vervolgens verdwijnt de assis
tente in een kist, welke op haar beurt 2 maal
op slot gedraaid wordt en vervolgens met een
touw nog eens extra gesloten. En nu komt
het ongelooflijke. Niet meer dan één seconde
verdwijnt de kist achter een doek en dan
huppelt de jongedame vrij en frank over het
tooneel, terwijl uit de kist een man te voor
schijn komt, geboeid en een sigaret rookend
en met het zegel nog op den knoop, waar
mede de zak afgesloten werd. En dat alles
gebeurt voor Uw oogen en zonder dat er van
een luik in de tooneelvloer of iets dergelijks
gebruik gemaakt wordt. Nog peinzen we ons
suf om difc mysterie te kunnen oplossen, doch
het lukt ons niet r.och alle anderen, die
dezelfde truc zagen en 'dje we na de voorstel
ling spraken. Men staat er eenvoudig ver
stomd van. Behalve deze fantastische apo
theose zijn er ontelbare andere tricks, de 'een
berustende op vingervlugheid, de andere op
optisch bedrog en wat dies meer zij. Om eens
een paar grepen uit het 27-deelige program
ma te doen. Daar is het mysterie van den
gouden bal, die door onzichtbare machten in
zwevenden toestand wordt gehouden, het
Tientsin Mysterie en in het populaire genre:
de eend, die Okito uit de opgevulde schouders
van iemands colbertje toovert. Interessant is
ook het nummer handschaduwbeelden, dat
Okito's handen en vingers van gummi doen
schijnen. Nog andere frappante nummers
komen ons voor den geest, b.v. een tastbare
schaduw, waarin Okito eerst met zijn handen
het schaduwbeeld van een dier op het doek
werpt om vervolgens het uitgebeelde dier door
een gat in dat doek te voorschijn te halen. En
zoo zouden we door kunnen gaan, maar daar
het allemaal even fantastisch en onbegrijpelijk
is, zullen we er 't zwijgen toe doen. Men moet
zelf maar gaan kijken of men er iets van
snapt.
Décors en costuums zijn een lust voor het
oog, terwijl het Casino-ensemble voor toepas
selijke „Chineesche" muziek zorgt.
Vermelden we nog, dat aan dit eerste klas
variété ook de hier ter stede reeds opgetre
den denkkunstenaar en zakkenroller Sealtiel
medewerkt.
Nogmaals willen wij de aandacht vestigen
op den bijzonderen film-avond, welke op Don
derdag a.s. in „Musis Sacrum" wordt gegeven.
De beide rolprenten, welke op het programma
staan, zijn uitstekend geslaagde films, welke
de toeschouwers door den loop van het weer
gegeven verhaal in de wereld van den blinden
mensch verplaatsen en hun toont, welke moei
lijkheden zich daarbij voordoen en op welke
wijze het mogelijk is deze te overwinnen.
De heer A. Krijgsman verleent dien avond
medewerking met zijn Kinderkoor.
De vóórverkoop der kaarten is reeds begon
nen. Behalve bij verschillende comité-leden zijn
de toegangskaarten verkrijgbaar bij de adres
sen, in de advertentie vermeld.
Wij herinneren er nog aan, dat voor dezen
filmavond in verschillende kringen belangstel
ling bestaat en dat zich, naast het uitvoerend
comité, een eere-comité heeft gevormd, waarin
zitting hebben: de Burgemeester van Den Hel
der, de heer G. Ritmeester, Z. Exc. de Vice-
Admiraal T. L. Kruijs en de Luitenant-Kolonel
der Artillerie J. H. C. Bentz van den Berg.
Bekendmaking betreffende de
plaatsbespreking.
De bespreking voor de abonnementsvoorstel
ling „De Wijze Kater" vindt plaats op Maan
dag a.s., van 79 uur.
Wanneer de Blijde Gebeurtenis op Zaterdag,
Zondag of Dinsdag plaats heeft, wordt de be
spreking en de voorstelling naar een andere
datum verschoven. In de advertenties van
gisteren en vandaag vindt men hiervoor de
juiste regeling
Het reisplan van Hr. Ms. kruiser „Java",
onder bevel van den kapitein-luitenant ter zee
L. F. Klaassen, naar de Straat van Gibraltar,
is als volgt vastgesteld:
Vertrek Den Helder: Zaterdag 29 Januari.
Aankomst te Gibraltar: Woensdag 2 Febr. c.q.
Donderdag 3 Febr.
Overname van den convooidienst: Vrijdag 4
Februari 1938.
Einde van den convooidienst: Zaterdag 12
Febr. 1938.
Verblijf te Tanger: 12—15 Febr. 1938.
Aankomst Den Helder, Zaterdag 19 Febr. '38.
Wordt hedenavond geopend.
Op 22 en 23 Januari houdt in de bovenzaal
van het Alg. Mil. Tehuis in de Spoorstraat
de Kringtentoonstellingsclub Hollands Noor
derkwartier haar tweede kringexpositie.
De belangstelling voor deze tweede show is
voor de organisatoren wederom verheugend
te noemen. Bijna honderd eereprijzen zijn
disponibel gesteld, waaronder prijzen van het
Gemeentebestuur, den Burgemeester, den
Vice-Admiraal, Garnizoenscommandant, Vloot-
aalmoezenier, notarissen Engelmann en Mr.
Zijnen en van H.H. winkeliers en particulieren.
Voor deze tweedaagsche tentoonstelling zijn
door 59 exposanten, waaronder ditmaal voor
het eerst ook Texel vertegenwoordigd is, niet
minder dan 328 vogels verdeeld over een 22
tal klassen, ingeschreven. Een bijzondere ver
melding verdient de klasse 550 K.M. oude
vogels, z.g. Orleans klasse, waarin niet min
der dan 30 doffers naar den eerepalm dingen.
Een moeilijke taak zal ongetwijfeld hebben
de jury, bestaande uit de heeren C. Klemans,
Tilburg en A. C. Trigallez, Amsterdam, om
uit deze geheele collectie, samengesteld uit het
beste materiaal der corypheëen van Hollands
Noorderkwartier, een juiste keuze te doen.
Laten wij hopen, dat zij daarin tot tevreden
heid der inzenders mogen slagen.
Het behoeft in verband met het voren
staande niet meer te worden gezegd, dat deze
expositie een bezoek overwaard zal zijn. Wij
verwachten dan ook, dat de postduivenlief-
hebbers in de eerste plaats en voorts ieder
die de gevederde wereld een warm hart toe
draagt, in grooten getale deze tentoonstelling,
waarvoor geen entree wordt geheven, zullen
komen bezoeken. Een unieke gelegenheid om
de ontwikkeling en de vooruitgang van de
postduivensport te bestudeeren.
De keuring zal plaats hebben naar vlieg-
type, op punten. De beoordeeling van iederen
vogel is gesplitst in vijf onderdeelen, voor elk
onderdeel zijn maximum 10 punten te be
halen. Aan de duiven, die zooals gezegd, over
22 klassen zijn ingeschreven, wordt per klasse
naar het stelsel 1 op de 4 vogels een uitge
loofde eereprijs beschikbaar gesteld.
De officieele opening heeft Zaterdagavond 8
uur door den Burgemeester plaats, terwijl
verder de tentoonstelling van 81/^ tot 11 uur
en Zondag van 10 tot 8 uur voor het publiek
zal zijn opengesteld.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks /an 912 en van 13.30—
17 u. Zaterdags v^n 912 uur.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8. '„Shall
we dance?"
Rialto, Spoorstraat, half 8. „Incognito ge
trouwd" en „De onzichtbare troubadour".
Witte Bioscoop, Koningstraat, half 8. „De
schrik van wijk 7" en „Non Stop New-York".
Zaterdag ere Zondag.
Casino, 8.15 u.: Okito.
Zaterdag 22 Januari.
Musis Sacrum, 8 uur. Feestavond Bond van
oud-onderofficieren.
Alg. Mil. Tehuis, 8.30 uur. Kringshow Post
duiven.
Zondag 23 Januari.
Alg. Mil. Tehuis, 108 u. Kringshow Post
duiven.
Rialto, 10.30 u. v.m. „Mayerling".
R.K. Volksbond, 3 en 8 uur. Propaganda-
middag en -avond Mariavereeniging.
Dinsdag 25 Januari.
Casino, 8.30 uur. „De wijze kater", met Jan
Musch.
Chr. Mil. Tehuis, 5 en 8 uur. Filmvoorstel
ling Ned. Bond v. Chr. Fabrieks- en
Transportarbeiders.
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Licht op 16.58
Barometerstand Den Helder 774.0
Temperatuur lucht 1.6
Laagste temp. lucht gisteren 1.1
OP- EN ONDERGANG VAN ZON
EN TIJD VAN HOOG- EN LAAG WATER.
Wintertijd
Zon
Jan.
op:
ond.:
Hoogwater
Laagwate1-
Z
23
7.54
16.30
12.05
6.00 17.50
M
24
7.53
16.32
0.05
12.50
6.35 18.40
D
25
7.51
16.34
1.05
13.55
7.25 19.40
W
26
7.50
16.36
2.15
15.00
8.25 20.55
D
27
7.48
16.38
3.25
16.15
9.40 22.20
V
28
7.46
16.39
4.45
37.20
10.50 23.30
Z
29
7.45
16.41
5.50
18.10
11.45
We
e lazen deze week in „De Joodsche
Middenstander" een artikel van B. Bar
Nachoem, waarin deze wijst op de vervolging
en verdrukking van de Joden, door alle eeuwen
heen. In de Oudheid waren de Joden trotsch
op hun Jood zijn. Zij waren toen het eenige
volk, dat geen afgodsbeelden vereerde, dat geen
tientallen godheden kende, waarvan de ge-
loovigen zelf allerlei obscène anecdotes ver
telden. De Joden waren toen het eenige volk,
dat in één God geloofde; zij waren tevens het
eenige volk, dat een uitgewerkte zedenleer had,
dat menschelijkheid, liefde tot den naaste, als
de basis van hun levenshouding erkende.
De Joden beschouwden zich als de verkon
digers van den waren godsdienst, doch... niet
het Judaisme werd de godsdienst van de ge
heele wereld, maar het uit het Judaisme ont
stane Christendom. En in de eeuwen na Chris
tus is de Jood de zwerver over de wereld ge
worden, de parasiet, die geduld werd, zoolang
men meende voordeel van hem te kunnen heb
ben en die daarna weer weggejaagd werd,
zooals men een hond nog niet wegjaagt. De
tragiek van den wandelenden Jood, die nergens
rust vindt.
Het was het Hbl., Hat dezer dagen aan de
positie der Joden in midden Europa, een ar
tikel wijdde, waaraan wij hieronder een en
ander ontleenen.
De wereldoorlog heeft de periodieke Joden
vervolgingen, waarvan vóór 1914 zoowel Rus
land als verscheidene kleine staten in Midden-
Europa het tooneel waren, voor korten tijd
onderbroken. De hoop, dat de nieuwe staat
kundige orde van zaken, die werd geregeld
bij de onderscheidene vredesverdragen en het
Volkenbondspact van 1919, het minderheden
vraagstuk dragelijk zou oplossen en de Joden
vervolgingen voor goed zou bedwingen, is ijdel
gebleken.
Nog een aantal jaren na het totstandkomen
van het Volkenbondsverdrag met zijn bepa
lingen van humanitairen aard zijn de West-
Europeesche mogendheden, dank zij hun groot
militair en politiek overwicht, er in geslaagd,
de hartstochten te binden, maar sedert da
overwinning van het nationaal-socialisme in
Duitschland zijn de Jodenvervolgingen in Mid
den-Europa weder met de oude verwoedheid
hervat en heeft het trieste probleem van vóór
1914 zich weder aan de wereld opgedragen.
Het probleem is, wat zijn aard betreft, over
eenkomstig aan dat van vóór 1914; het heeft
slechts andere, en in menig opzicht scherpere,
accenten gekregen.
De Jodenvervolgingen hebben zich, In an
deren vorm, van Rusland naar Duitschland
verplaatst, waar zij, vrij blijvend van progroms,
naar het uiterlijk minder afstootelijk zijn, maar
intrinsiek veel scherper, omdat zij, met wette
lijke maatregelen en via maatschappelijke
codes, aansturen op een volkomen verdringing
van de Joden uit de samenleving.
Het anti-semitisme uit zich thans veel drasti
scher dan vóór 1914. Vóór 1914 waren de wijk
plaatsen voor Joden, die zich aan de uitingen,
van het anti-semitisme wilden onttrekken,
veel vul diger.
Na 1914 is het gebied, waarheen uitwijkende
Midden-Europeesche Joden zich in veiligheid
kunnen stellen, aanzienlijk ingekrompen: een
groot aantal landen heeft zijn grenzen herme
tisch afgesloten of slechts op een kier openge
laten, zoodat de uittocht zich nog kan richten
op slechts enkele liberale centra, die van liever
lede overbelast worden.
De grenzen van Palestina echter zjjn in
1921, nadat Engeland op grond van de Balfour-
declaratie van 1917 den Joden een Volken
bondscharter had verleend, wijd voor hen ge
opend. De Zionisten hadden gehoopt, dat dit
charter hen in staat zou stellen zooveel Zionis
ten uit Europa en ook Amerika, naar Palestina
te zenden, dat zij er spoedig de meerderheid
der bevolking zouden uitmaken en een zoo
danige staatkundige positie zouden kunnen in
nemen, dat het over de geheele wereld ver
strooide Joodsche volk definitief uit de ver
nederende positie van vervolgde minderheid
zou worden bevrijd.
Nu doet zich echter het paradoxale ver
schijnsel voor, dat terwijl het terrein in de
Oude wereld, waar de Joden onbekommerd in
rust en vrede kunnen verblijven, voortdurend
smaller wordt, de poorten van het Beloofde
Land, in 1921 zoo ruim geopend, zich weder
beginnen te sluiten.
De Jood heeft nog geen rust gevonden, htj
blijft nog rusteloos rondzwerven ove r de
wereld.
CINE-EN PCfTOHANDEL
KÓNINQSTBAAT 73.
TELEFOON £79.
ontwikkelen- afpoukken- vedcdqotf"N
APOTHEKEN.
Van hedenavond 10 uur tot Maandag
morgen is alleen geopend de apotheek van
A. P. Hoolmans. Spoorstraat.
Van Maandag 24 Januari tot 31 Januari
wordt avond- en Zondagdienst waargenomen
door W. H. Kingma, Kanaalweg.
