Dure geschiedschrijvers
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Noorderlicht boven West-Europa
V estigingseischen
voor slagers
Schietpartij wegens
belastingschuld
Naar regelmatige
televisie-uitzendingen
Noorderlicht en meteoor
Een boek van veertig
duizend gulden
WOENSDAG
26 JANUARI 1938
66e JAARG. No. 8217
Ook in Noord-Holland in verschillende
kleurnuances waargenomen
Gendarmerie steekt huis na
belegering in brand
CARNAVAL
Katholieke jeugdorganisatie in
Beieren ontbonden
Dit nummer bevat 12 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Engelsche persen
wachten
Hoe met de gemeenschapsgelden
wordt omgesprongen
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 76. DEN HELDER." TELEFOON 50 (2 UJNEN)
Uitgave der Uitg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Boven ons land is gisteren na
zeven uur het noorderlicht waarge
nomen, dat zich op de eene plaats
heeft kenbaar gemaakt in een rose-
roode breede lichtbaan, doch elders
als een violetachtige lichtende
vlakte verscheen.
In ons district kleurde zich even
over zevenen de Noordelijke hemel
warm rood, zoodat velen aan een
zwaren brand dachten, welke in die
richting zou woeden.
De kim was echter volkomen hel
der en dra won de overtuiging veld,
dat men hier stond voor het in onze
streken zoo zeldzame verschijnsel
van het Noorderlicht.
Langzaam verplaatste de kern, als
men het zoo noemen mag, zich naar
het Westen, waar de gloed zoo moge
lijk nog toenam, terwijl een kleuren
spel van donkerroode, lichtblauwe
en zacht groene velden zich voor
duizenden verbaasde oogen tegen het
uitspansel afspeelde, zoo nu en dan
afgewisseld door heldere blauwwitte
lichtbundels, die als zoeklichten van
uit de horizon de hemelkoepel af
zochten.
In Zeeland werd het licht waargenomen
in een zachtroode kleur, afgewisseld door
'donkerroode strepen. Op Schiermonnikoog,
waar het dezelfde kleuren liet zien, weer
kaatsten de helroode stralenbundels op fan
tastische wijze in het waiter. Van oost naar
west was hier het fraaie lioht uitgespreid
dat omstreeks acht uur in zijn schoonste
vormen en nuances culmineerde. Ook Am
sterdam kon het licht op enkele plaatsen
aanschouwen. In violot-achtige stralen met
zacht rood er door heen geweven verscheen
het. hemellicht boven de hoofdstad.
De bewoners van Overijssel zagen het
noorderlicht langzaam naar het westen trek
ken. Het deed zioh hier in de meest uiteen-
loopendè kleuren voor.
Het noorderlicht, dat zich zeer flauw be
woog, is reeds vaker boven ons land waar
genomen, doch slechts zelden in de fraaie
kleuren en den aantrekkelijken vorm van
gisteravond. Het deed op enkele gedeelten
van het land denken aan een roodfluweel
gordijn, dat golvend de hemel bestreek. De
normale kleur van het poollicht is witachtig
met een zacht groenachtige of violette tint.
doch die vormen, waaronder het licht op
treedt, zijn zeer talrijk en veranderlijk.
Het noorderlicht is een krachtige stroom
electrische deeltjes (el cc tronen) van de
zon afkomstig, welke door electrische en
chemische eigenschappen licht veroorzaken.
De richting van den stroom wordt bepaald
door de magnetische krachten, welke hierop
worden uitgeoefend. Het noorderlicht van
gisterenavond was, naar de meerling van
prof. Dr. E. van Everdingen, oud-hoofddi
recteur van het K.N.M.I. een buitengewoon
krachtig en fraai nooderlicht, zooals zelden
in deze streken pleegt voor te komien, hoogs
tens eenmaal in de tien jaren. Daarbij is
het evenwel nood.ig, dat de weersomstandig
heden zeer gunstig zijn. Gisterenavond wa
ren dan ook de weersomstandigheden ideaal.
De bewolking had plaats gemaakt voor
een helderen hemel, zoodat het fantastische
Afgekondigd is het Staatsblad 641 van 25
Januari 1938, inhoudende de eischen van
handelskennis, vakbekwaamheid en crediet-
waardigheid, waaraan met ingang van 1 Fe
bruari a.s. ingevolge de Vestigingswet Klein
bedrijf 1937 diegenen, die zich als slager wil
len vestigen, moeten voldoen.
Op dienzelfden datum vervalt het tijdelijk
Vestigingsverbod (de z.g. spertijd) dat IS
Augustus 1937 was ingesteld.
De eischen voor handelskennis komen
overeen met die van het z.g. middenstands
diploma algemeene handelskennis, waarvoor
door de drie Nederlandsche middenstands
honden circa 200 cursussen zijn opgericht.
Behalve aan de Slagersvakschool tc Utrecht
zal bij een 20-tal cursussen, over het geheele
land verspreid, ingericht door de slagers
organisaties, gelegenheid bestaan zich de
vereischte vakbekwaamheid eigen te maken.
In verband waarmede kan worden opge
merkt dat in het ontwerp onderscheid wordt
gemaakt in runder-, varkens-, paarden- en
lamsslagers.
Diegenen, die zich willen vestigen, hebben
zich voortaan niet meer te wenden tot het
departement van economische zaken, doch
tot de Kamer van Koophandel en Fabrieken
van het district, waar de vestiging zal plaats
heebben onder overlegging van de stukicen,
waarbij zij móeten aantoonen, dat zij aan de
eischen van handelskennis, vakbekwaam
heid en credietwaardigheid voldoen.
Zoo spoedig mogelijk zullen eenige over
gangsmaatregelen voor diegenen, die reeds in
bet bezit zijn van bepaalde diploma's en
Joor ouderen, die reeds langdurige ervaring
in het bedrijf hebben, worden gepubliceerd.
verschijnsel uitstekend kon worden waarge
nomen. Door de groote hoogte, waarop zich
het! icht vertoonde, kan men aannemen, dat
het verschijnsel, niet alleen in ons land,
doch ook in België en Frankrijk moet zijn
waargenomen. In Beieren en Silezië werd
het noorderlicht reeds gesignaleerd.
Ook in vele andere landen waar
genomen.
Ook in Engeland, België Frankrijk, Oos
tenrijk, Zwitserland en Duitschland werd
het noorderlicht waargenomen.
In de Fransöhe Alpen was het licht zoo
sterk, dat de postbeambten hun werk zonder
kunstlicht konden verrichten.
Overal trok het natuurverschijnsel de be
langstelling der bevolking en hier en daar
was de gloed zoo sterk dat er onrust onder
de bevolking kwam, daar voor een ramip
gevreesd werd.
Vooral in de bergstreken van Frankrijk
ontstond onder de bevolking een zekere ze
nuwachtigheid, die la tier echter kalmeer
de.
SLOTENMAKER EN ONDEROFFICIER
DOODGESCHOTEN.
In het gehucht La Poree, ge
meente La Flèche (Frankrijk) heeft
de gendarmerie de woning belegerd
van de familie Cornuel, bestaande
uit een moeder met twee zoons, die
zich in huis hadden verschanst, nadat
een der zoons een slotenmaker had
doodgeschoten, toen deze op bevel
van den deurwaarder het slot wilde
topenbreken. De deurwaarder moest
een achterstallige belasting van 200
francs innen.
Aangezien de Cornuel's zich weigerden
over te geven, maakten de gendarmen gis
termiddag gebruik van traangas. Dit werd
door de schoorsteen naar binnen geblazen.
De belegerden deden hierop net of zij zich
over wilden geven. Een van de zoons schoot
evenwel een onderofficier van de gendarme
rie dood, waarna de familie zich opnieuw
in het huis barricadeerde.
Eén weet te vluchten.
Daarop werd besloten, het huis in brand
te steken, teneinde het drietal te dwingen,
naar buiten te komen.
Toen het vuur het inwendige van
de woning had bereikt, kwam plotse
ling een der gebroeders Cornuel, ge
wapend met een geweer, naar buiten.
Hij wist in de duisternis te ontko
men. Eenige oogenblikken daarna
verscheen ook zijn broer, doch na
dat hij enkele stappen had gedaan,
stortte hij ter aarde, getroffen door
een kogel. Kort daarop kwam vrouw
Cornuel, haar kleeren en haren in
vlammen gehuld, te voorschijn. Zij
stortte, eveneens door een kogel ge
troffen, op den drempel van haar
huis neder.
Het bosch, waarin de vluchteling zich,
naar men aanneemt, veroorgen houdt, zal
door patrouilles worden afgezocht, doch
daar hij met een geweer gewapend is, wordt
gevreesd dat nieuwe slachtoffers zullen val
len, indien hij niet spoedig gevat wordt.
Alle Katholieke Jeugdorganisaties in Beie
ren zijn ontbonden en verboden. De autori
teiten verklaren in verband hiermede, dat
de organisaties vijandig jegens den staat
zijn opgetreden. De leden der organisaties
zouden belast geweest zijn met het overbrem
gen van berichten van politieken aard en
het maken van lasterlijke propaganda tegen
den staat.
Voorstellen aan den minister.
Omroeporganisaties reeds in
actie.
Op het oogenblik wordt er in Ne
derland druk gewerkt aan de voor
bereiding van heit televisie-experi
ment. In de zoo juist verschenen
Memorie van Antwoord inzake de
P.T.T. begrooting mierkt minister
van Bunren op, dat de betreffende
commissie dezer dagen aan hem
voorstellen heeft gedaan om met de
instanties, die daarvoor volgens de
wettelijke regelingen zijn aangewe
zen, t.w. de omroepvereeoigingen
en de N.V. Nederlandsche Omroep-
Zender-Maatschappij (Nozema), de
organisatie van experimenteele tele
visie-uitzendingen voor te bereiden.
De omroeporganisaties hebben er prijs op
gesteld reeds gedurende de periode van het
experiment met de verzorging der program
ma's te worden belast en in de hieruit voort
vloeiende kosten zelf te voorzien.
De bedoeling van het experiment
is om aan de televisie-commissie de
gelegenheid te bieden onder mieer
het vraagstuk van de financiering
van mogelijke regelmatige televisie-
uitzendingen onder de oogen te zien
en haar het noodige materiaal te
verschaffen om met kennis van za
ken de vraag te beoordeelen, welke
geldmiddelen in de toekomst eventu
eel benoodigd zullen zijn en op wel
ke wijze daarin ware te voorzien.
Verwachting: Krachtige tot ma
tige, Westelijke tot Noord j
westelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, waarschijnlijk en;
kele regen- of hagelbuien,
iets kouder.
Verdere vooruitzichten; Aan- j
vankelijk nog buiig, iets
kouder.
Zooals reeds elders in dit nummer ver
meld, is het Noorderlicht, dat wij gister-
avond konden waarnemen, ook in Enge
land duidelijk zichtbaar geweest.
Vandaar komt echter het bericht, dat de
meteorologische stations het passeeren van
een meteoor hebben waargenomen.
Bestaat er verband tusschen beide ver
schijnselen?
Ren der Engelsche journalisten
te Soestdijk vertelde ons, dat een
zestal ochtendbladen van Fleet-
street dat is de perswijk in Lon
den, te vergelijken met de Nieuwe
Zijds Voorburgwal te Amsterdam
nu al een week hun ochtendedities
ophouden. In plaats van om vier
uur drukken deze bladen te half
zeven, wachtende op het blijde be
richt omtrent „Juliana". Dit kost
Fleetstreet duizend pond (pl.m.
f 10.000.per dag, want de over
uren in den nacht worden den En-
gelschen typografen duur betaald.
De belangstelling bij het Engelsche
volk is echter blijkbaar groot ge
noeg om deze onkosten te recht
vaardigen.
Wederom zijn er, zegt het Hdbld.,
harde noten gekraakt tusschen Re
kenkamer en de Commissie voor de
Rijksuitgaven eenerzijds en den mi
nister anderzijds over de beknopte
geschiedschrijving der landbouwcri
siswetgeving, waarvan het eerste
deel 670 bladzijden telt, doch voor het
grootste deel bestaat uit overgedruk
te parlementaire bescheiden en
commissieverslagen.
Dit dikke boek het eerste van de nog
te verschijnen volgende deelen wordt be
titeld als „het resultaat der bedoeling, om
in een beknopt overzicht een samenvatting
te geven.
Deze „zaak" heeft óók de aandacht
getrokken van de Commissie voor de
Rijksuitgaven; zij is er over in corres
pondentie getreden zoowel met de
Rekenkamer als met den minister en
over het resultaat daarvan heeft zij
een rapport uitgebracht, dat in het
algemeen belang de moeite waard is,
om in breederen kring bekend ie
worden.
Men herinnert zich, dat op 8 Juli 1936 de
Tweede Kamer afwijzend stond tegenover
een voorstel, om per maand f 667 uit te trek
ken als salaris voor 'n Raadsadviseur, waar
toe was benoemd de heer L. Bückmann, die
te voren zijn ontslag had genomen als Regee-
ringscommissaris voor de Melkveehouderij.
De minister nam deze post dan ook terug en
daarop is een spel van kat en muis gevolgd
tusschen minister Deckers en de Rekenka
mer.
Het is namelijk vrijwel gewoonte, dat een
minister ondanks tegenstand van de Ka
mers, zijn zin toch tracht door te zetten.
Het Landbouwcrisislonds moet
bloeden.
De minister bepaalde, dat nu de Ka
mer het geld niet uit de schatkist wilde
voteeren de Raadsadviseur, die o.a. de
geschiedenis der landbouwcrisiswetgeving
zou gaan schrijven, zou worden betaald uit
het Landbouwcrisisfonds. Tevens bepaalde
deze minister, dat aan den „Raadsadviseur"
die vrijwillig was afgetreden boven zijn
nieuwe salaris van f 8004, een maandclijk-
sche toelage zou worden betaald van
f 100.82, dus per jaar f 1210, ten einde zijn
pensioen per 1 Juli 1942 te verhoogen van
f 3159 op f 4000. welk laatste pensioen hij
zou hebben gekregen, indien hij niet had
bedankt als Regeeringscommissaris. Ook
deze f 1210 zou uit het Landbouwcrisis
fonds worden geput, dus in totaal f 9214 per
jaar.
Bovendien bepaalde de minister, dat met
het schrijven der órisishistorie zou worden
belast mr. H. A. J. M. Kusters, de gewezen
leider van het Landbouwcrisisbureau en
gewezen secretaris van het College van
(agrarische) Begeeringscommissarissen,
voorheen advocaat te Alkmaar. Weliswaar
was deze heer die in het rapport thans
wordt aangeduid als „arbeidscontratant"
I n|et .vrijwillig uit zijn hooge functies getre
den, doch niettemin bleek men in den Haag
zich toch van hem te willen blijven be
dienen. Ook hij werd aan het geschied
schrijven gezet, doch zijn salaris vermeldt
het rapport niet. Men kan echter niet aan
nemen. dat zijn vroegere salaris (f 12.000)
hierbij als maatstaf is aangenomen.
Weer greep de Rekenkamer in en be
toogde, dat geschiedschrijven niet behoort
tot de uitvoering der steunmaatregelen en
dus ook niet uit het Landbouwcrisisfonds
mocht worden betaald.
Minister Deckers daarentegen was van
oordeel, dat dit geschiedschrijven wèl nauw
verband houdt met de steunmaatregelen.
De strijd tusschen Rekenkamer en Mi
nister met den heer Bückman als inzet
ging intusschen lustig voort.
Door een manoeuvre met een Kon. Besluit
wist de minister den heer Bückmann wacht
geld te verzekeren.
Deze wachtgeldregeling werd later weer
vervangen door een benoeming als „ge
schiedschrijver".
Na heen en weer gescharrel zette minis
ter Deckers in een schrijven nog eens uit
een, dat hij een volledige documentatie,
verband houdende met den agrarischcn
steun, van belang achtte. De brief eindigde
als volgt:
„Ik moge hieraan nog toevoegen,
dat het geenszins in de bedoeling
ligt, de teboekstelling (der geschie
denis) te doen geschieden op een
kostbare en omslachtige wijze. Er is
gestreefd naar een zoo eenvoudig
mogelijken opzet, teneinde de kos
ten dezer uitgave zoo laag mogelijk
te doen zijn."
En deze eenvoudige opzet brengt mede,
dat, naar becijferingen van de Rekenkamer
het eerste boekdeel f 40.000 kost.
Vanzelfsprekend wendde de Rekenkamer,
toen duidelijk werd, dat deze geschiedschrij-
vrij groote sommen zou gaan verslinden,
zich opnieuw tot den minister thans mr.
Steenberghe die antwoordde dat de cri
sismaatregelen nu eenmaal vaak een onder
werp hebben gevormd van parlementairen
en commissoralen arbeid, zoodat men aan 't.
genoemde verschijnsel niet kan ontkomen
bij het geschiedschrijven.
Maar intusschen bleek óók de minister,
blijkens het rapport, de meening te zijn toe
gedaan, dat in deel I té ruime aandacht
was besteed aan de parlementaire behande
ling en hij had dan ook reeds opdracht ge
geven, om in dit opzicht een zekere mati
ging te betrachten.
Inmiddels is er zoo waar, zegt het blad,
weer een nieuwe verwikkeling van finan-
cieelen aard gerezen ten aanzien van den
heer Buckmiann. et rapport onthult n.1. dat
deze in Januari 1938, toen hij nog Regee-
rinigscomimissaris was, zijn intrek heeft geno
men in een aan den Staat toebehoorend huis
aan de Laan van Meerdervoort en welk pand
in huur was hij de Centrale Organisatie voor
toegepast natuurwetenschappelijk onder
zoek. De hmir van de de door den heer
Bückmann bewoonde kamers werden be
taald dooi- de Zuivelcentnale en wel op 1
Januari 1934.
Op dien datum verliet Toegepast Na
tuurwetenschappelijk Onderzoek het huis
en ..Financiën" (afdeeling Domeinen) meen
de. dat met haar óók de heer Bückman het
pand had verlaten. Tiet gevolg daarvan
was... dat er door dit misverstand croon
huur meer werd opgehaald... Het duurde
2'- jaar alvorens de vergissing werd be
merkt. „Domeinen" wendde zich toen tot
den heer Bückman om huurbetaling, doch
deze die inmiddels al was afgetreden als
Regeeringscommissaris- wilde alléén be
talen van het tijdstip van zijn aftreden af.
Hij beriep zich op een toezegging van mi
nister Verschuur, die hem vrij wonen had
beloofd. Ie betalen door de Zuivelcentrale.
Onmiddellijk sprong de Rekenkamer weer
op den ketting en schreef minister Steen
berghe. dat vrije woning in feite een verhoo
ging van jaarwedde beteekent en dat alleen
de Kroon gerechtigd is dat toe staan bene
vens dat de Zuivelcentrale dat niet mag be
talen.
De minister kon niet anders dan de Juist
heid hiervan erkennen... Hij zal de, kosten
van het vrij wonen nu brongen ten laste
van de post „personecle uitgaven" van het
Regeerinigsbureau voor de uitvoering dei-
Land bouwcrisiswet.
Zoo worden gemeenschapsgelden beheerd!