Amerika versterkt zijn
bewapening
Japan staakt opmarsch aan
de lijn Tientsin-Poekau
De Russische
PAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Poolonderzoekers
worden afgehaald
Japansch minister
vuurt het leger aan
Waarom werd Franco's
offensief uitgesteld?
REIST PER WACO
Ook hef leger versterkt
Verschooningsrecht van
den journalist moet geregeld
ZATERDAG
29 JANUARI 1938
66e JAARG. No. 8220
Vlootbouwprogram sterk uitgebreid
Aanslag op Japanschen
consul tc Sjanghai
„Omdat dc toestand
steeds verergert
SPANJE
Na heftige linksche aanvallen
kalmte bij Teruel
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DB BILT S BINT t
Een pak slaag niet
overbodig
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 76DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Mlf. Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
De met spanning verwachte bood
schap van president Roosevelt inza
ke de bewapening is gisteren aan
het congres overhandigd. De bood
schap begint met te herinneren aan
de pogingen van de regeering om
een weg te vinden tot beperking van
de bewapening en om tenminste de
waarschijnlijkheid van een wereld
vrede te scheppen. De Vereenigde
Staten konden en wilden de pogin
gen niet opgeven om te zoeken
naar een overeenkomst tusschen de
mogendheden tot beperking van de
bewapening en tot het beëindigen
van aanvallen doch het was duide
lijk, dat zoolang geen overeenkomst
was bereikt (en de president geeft de
hoop nog niet op) waren de Ver
eenigde Staten genoodzaakt aan hun
eigen veiligheid te denken. Met
groote droefheid, zoo verklaarde
Roosevelt, kondigt hij een vermeer
dering van de bewapening aan, wel
ke zoo alarmeerend groot is, als
nog niet is gekend. Het is een niet
tt miskennen feit, dat ten minste
een vierde van de bevolking der we
reld gewikkeld is in een meedoogen-
looze verwoesting, niettegenstaande
de meeste menschen in de meeste
landen, hierbij ingesloten zij, die in
de conflicten zijn gewikkeld, in vre
de wenschen te leven.
De spanning in dc geheele wereld is groot
en als opperbevelhebber van leger en vloot
in de Vereenigde Staten is het de grondwet-
telijker pTicht van den president aan het
congres mede te deelen, dat de landsverde
diging in verhouding tot de toenemende be
wapening van andere mogendheden onvol
doende is voor het verzekeren van de natio
nale veiligheid en derhalve versterkt moet
worden.
Aangezien het opstapelen van strijdkrach
ten te land en ter zee in de overige mogend
heden den wereldvrede bedreigen en ook de
veiligheid, stelt de President aan het con
gres voor:
ten eerste: dat het zal toestemmen in het
hitgeven van 6.800.000 dollar voor het aan
schaffen van materieel tot het bestrijden van
aanvallen uit de lucht. Deze som zal voorko
men op de begrooting van 1939;
ten tweede: dat het zal toestemmen in een
betere organisatie van de leger-reserve, het
geen 450.000 dollar zal kosten;
ten derde: dat het zal toestemmen in het
uitgeven van 6.080.000 dollar voor het aan
schaffen van machineriën voor het vervaar
digen van legermateriaal. Hiervan zal 5 mil-
lioen voorkomen op de begrooting van 1939;
ten vierde: dat het zal toestemmen in het
Uitgeven van twee millioen dollar voor het
Vervaardigen van munitie;
ten vijfde: dat het zal toestemmen in het
uitbreiden van het bestaande programma
voor het bouwen van oorlogsschepen met
twintig procent;
ten zesde: dat het zal toestemmen in het
houwen van twee slagschepen en twee krui
sers boven het bestaande programma in het
kalenderjaar 1938, hetgeen gedurende het be-
lastingjaar 1939 een uitgave van een kleine
s°m zal eischen;
ten zevende: dat het zal toestemmen in
het uitgeven van vijftien millioen dollar voor
het bouwen van een aantal kleine schepen
Van een nieuw type voor proefnemingen,
uaarhij ingesloten het maken van plannen
vwu- kleine schepen van een ander type, in-
man dit noodig mocht blijken.
Groote voldoening te Londen.
tn de persconferentie van gistermiddag
neeft president Roosevelt verklaard dat de
onnage van de beide nieuwe slagschepen
"hg niet vaststaat. Verder weigerde hij iets
e zeggen over de proeven met kleine sche-
(yU, waarvoor hij gelden heeft aangevraagd
°n veronderstelt evenwel, dat deze schepen
van hetzeelfde type zijn als de kleine zwaar-
gapende motorboot-en der Italiaansche
marine.
pj011 aanzien van de verwijding van het
JWamakanaal deelde Roosevelt mede, dat
'loor de genie wordt bestudeerd,
hp President schat de uitgaven voor de
en in het komende belastingjaar
°P 29.200.000 dollar.
regens met de boodschap van den presi-
W'nru {'e Vinsonwet, waarbij de regeenng
gemachtigd dc vloot met twintig pro-
Va i vergrooten in het huis van afge-
"wutügden in gediend. In 't ontwerp wordt
voorgesteld 47 oorlogsbodems en 22 hulp-
schepen te bouwen, benevens nog duizend
vliegtuigen.
Er is voorzien, dat ingeval van een inter
nationale overeenkomst tot beperking der
bewapening, waarbij Amerika betrokken is,
de president den vlootbouw op kan schor
ten, voor zoover noodig.
De schepen, welke gebouwd zouden
moeten worden zijn drie slagschepen
waardoor het totaal wordt gebracht
op achttien, acht kruisers, waardoor
het totaal komt op 47, 25 torpedo
jagers waardoor het toaal wordt ge
bracht op 147, negen onderzeeërs,
waardoor het totaal aantal onder
zeeërs wordt gebracht op 58, tenslot
te duizend vliegtuigen, waardoor
het totaal aantal bruikbare vliegtui
gen drieduizend wordt.
Voor bemanning van deze nieuwe schepen
en vliegtuigen zal een vermeerdering van
personeel wan twintigduizend man en twaalf
honderd officieren noodig zijn.
De vijftien millioen dollar, welke door
Roosevelt worden verzocht voor proefnemin-
nen zijn bestemd voor schepen met een
maximum van drieduizend ton. Het totale
tonnage voor de drie slagschepen is hon
derdvijf duizend ton en voor de acht krui
sers 68.500 ton. In 1938 zullen slechts twee
slagschepen op stapel worden gezet, het
derde zal later volgen.
Het departement van marine heeft mede
gedeeld, dat de totale kosten van de ver
meerdering met twintig proent van de vloot
ongeveer achthonderd mild. dollar zullen
bedragen.
Verwijding van het Panamaka
naal in overweging.
De boodschap van Roosevelt aan het con
gres en de indiening van het wetsontwerp
betreffende verhooging van de vlootcredie-
ten zijn te Londen met levendige voldoe
ning ontvangen. De zekerheid, dat de her
bewapeningsinspanning van Amerika geen
enkele agressief karakter draagt, stelt de
Britsche politieke kringen iin staat haar te
beschouwen als een bijdrage tot de algemee-
ne stabiliteit, al betreurt men natuurlijk
de omstandigheden, die van dit besluit de
oorzaak zijn.
Van Chineesche zijde wordt mede
gedeeld, dat de strijd aan de beide
uiteinden van den spoorweg Tient
sin-Poekau beperkt blijft tot deze
beide uiteinden. Militaire waarne
mers zijn evenwel van meening, dat
het niet de bedoeling is van Japan
om den strijd op de geheele lijn op te
geven, doch op het oogenblik schijnt
het, dat zij hun troepen niet verder
het land in durven zenden.
De Japansche oorlogsschepen zijn
uit de wateren langs de kust van
Kwantoeng teruggetrokken naar het
het Noorden,
Terreur in Sjanghai.
Gisteren werd een handgranaat geworpen
in den tuin van het huis van den Japan
schen consul-generaal Okamoto in de inter
nationale nederzetting. Er zijn geen slacht
offers te betreuren.
Twee andere handgranaten zijn ontploft in
het posthuis van de nieuwe gemeentelijke
politie, welke onder Japansche leiding staat.
Een politieman werd ernstig gewond. De
krijgswet werd afgekondigd in het district,
waar het posthuis staat.
Een herdenking.
Te midden van den strijd om de vrijheid
heeft China gisteren den zesden verjaar
dag gevierd van den eersten Japanschen
aanval op Sjanghai.
De Kwo Min Tang Treeft een manifest ge
publiceerd, waarin het Chineesche volk
wordt aangespoord alle krachten in te
spannen in den strijd tegen Japan.
De taak der Chineesche vrouwen.
De bond van Chineesche vrouwenorgani
saties te Hankau heeft gister een thee
partij aangeboden, welke door tweehonderd
buitenlandsche gasten werd bezocht. De
partij werd geleid door de vrouw van
maarschalk Tsjang Kai Sjek. Gesproken
werd over de heldhaftige houding van dt.
Chineesche vrouwen, die naar het front
gaan'om de soldaten bij te staan, die naar
de ziekenhuizen gaan om de gewonden te
verplegen, hen voor te lezen of op andere
wijze te helpen, die kleeren maken voor de
soidaten en die de vluchtelingen helpen.
Verder werd geweizen op de Japansche
wreedheden, de Japansche soldaten sparen
zelfs geen vrouwen van 65 jaar, ook werd
melding gemaakt van aanvallen van Ja
pansche soldaten op buitenlandsche vrou
wen.
De Chineesche vrouwen hopen, dat alle
vrouwen in de geheele wereld een klein of
fer zullen brengen om China te helpen.
Ook eenige buitenlandsche vrouwen voerden
het woord.
tt
Geschillen in Japansche regee-
ringskringen over de te volgen
politiek.
De Japansche minister van oorlog,
Soegijama, publiceert een verklaring,
waarbij hij het geheele leger verzoekt
„zijn pogingen te verdubbelen om de
doeleinden, die Japan nastreeft, te
verwezenlijken".
De minister wijst opnieuw op de
noodzakelijkheid alle mogelijke voor
bereidingen te treffen om tegemoet te
komen aan de eischen van een lang-
durigen oorlog. „Aangezien de toe
stand zich in steeds sterkere mate
verergert".
Volgens welingelichte kringen, zou dc ver
klaring van Soegijama ingegeven zijn door
den wensch, de stroomingen tegen te gaan,
die voor stakingen der vijandelijkheden in
China en hervatting der onderhandelingen
met Tsjang Kai Sjek zijn, welke stroomingen
in een gedeelte van het leger, o.a. in dat het
welk in midden-China opereert, zouden toe
nemen.
Het argument, dat ten gunste dezer Stroo
mingen naar voren wordt gebracht, is, dat
de Chineesche kwestie de buitenlandsche
complicaties, o.a. van de zijde van de Sovjet-
Unie, dreigt te verergeren.
Japan dient derhalve niet zijn krachten
in de uitgestrekte gebieden van China te ver
spreiden en te verspillen, omdat anders de
bewapening van Sovjet Rusland sneller zou
toenemen dan die van Japan.
SOEGIJAMA.
Regeeringscrisis mogelijk?
In welingelichte kringen verzekert men,
dat de meerderheid der regeering, de omge
ving van den keizer en de generale staven
van leger en vloot hun streven integendeel
op China willen concentreeren.
De verklaring van Soegijama zou een be
vestiging vormen van het voornemen, het
leger te reorganiseeren met het oog op
langdurige vijandelijkheden en de noodzake
lijkheid, in de bezette gebieden belangrijke
garnizoenen (e leggen. Deze politiek zou het
mogelijk maken, de verontrustende, op
hervormingen gerichte activiteit van talrij
ke jonge officieren te leiden in de richting
van pacificate-arbeid en exploitatie van Chi
na. Minister-president Konoje zou voorstan
der zijn van dit standpunt, dat vooraan
staande industrieele en financieele kringen
eveneens gunstig gezind zouden zijn.
Welingelichte kringen meenen ech
ter, dat de militairen, dlie een stïoe-
dig einde der vijandelijkheden wen
schen, zich tegen de politiek van het
kabinet zullen verzetten en even
tueel een regeeringscrisis zullen
trachten uit te lokken. Zij zouden
willen pogen, een militairistisch ka
binet te vormen, dat met Tsjang Kai
Sjek wil onderhandelen en met
steun van Duitschland een krachtige
politiek tegenover de Sovjet-Unie
wil voeren»
Het scheen gisteren, dat de regee-
ringstroepen zich tot eiken prijs
meester wilden maken van den weg
naar Teruel. Nog gisternacht werden
heftige aanvallen gedaan tusschen
de beide zijrivieren van Alfalentia,
en in de sectoren Singra en Celadas.
Hoewel de aanvallen werden afge
slagen slaagden de regeeringstroe-
pen erin de opmarsch der rechtschen
in de richting van de Rio Alsambra
volkomen tot staan te brengen.
Afleidingstactiek.
De rechtsche troepen trekken snel terug
naar het noorden, teneinde de regeerings-
troepen tegen te houden, die Singra bedrei
gen. De weg van Teruel naar Saragossa ligt
thans onder bereik van het geweervuur der
regeeringsmanschappen, die stelling hebben
op heuvel 1071 en bij La Hoya.
Militaire kringen bewaren groote reserve
ten aanzien van de toekomstige operaties.
Zij geven echter uitdrukking aan werkelijke
voldoening, aangezien de tegenstanders hun
reserves verbruiken op de punten, waarheen
de bevelvoering der regeeringstroepen hen
lokt. De afleidingsmanoeuvre in de richting
van Singra zal wellicht gevolgd worden door
andere van denzelfden aard.
Tot stilstand gekomen.
Na deze verschillende verspreide offensie
ven zijn de operaties aan het front van
Teruel in zeker opzicht tot stilstand geko
men.
Volgens de van de andere zijde der grens
ontvangen berichten, willen de troepen van
Franco trachten een beslissende overwin
ning te behalen en een week lang wacht men
reeds op het begin van het offensief.
Het is een raadsel, waarom dit
offensief is uitgesteld. O.a. is de mee
ning geopperd, dut de rechtsche
Verwachting: Meest stormachti
ge Zuiwestelijke tot Weste
lijke wind, betrokken tot
zwaar bewolkt met regen
buien, aanvankelijk nog
zachter.
Verdere vooruitzichten: Eenige
vermindering van wind met
afkoeling.
troepen veel krachtiger tegenstand
hebben ontmoet, dan zij hadden ver
wacht. De waarde van Teruel zelf is
nu voornamelijk nog slechts een
prestige kwestie en een strijd tot het
einde toe schijnt dan ook onvermij
delijk.
Bombardement verijdeld,
Gisterochtend heeft een escadrille van de
regeeringsluchtmacht gepoogd Salamanca
te bom'bardeeren. De vliegtuigen werden
evenwel door het afweergeschut en de
jachtvliegtuigen van Franco verdreven.
Terechtstellingen van Basken.
De vertegenwoordiger der Baskische re
geering te Londen heeft gisteravond een
communiqué gepubliceerd, waarin hij ver
klaart, dat ondanks de pogingen tot weer
legging van de rechtsche autoriteiten de
Baskische regeering documenten bezit,
welke uitvoerig aantoonen. dat tot de te
rechtstelling van drie hooggeplaatste Bas
kische persoonlijkheden besloten is door
de rechtschen. gelijk de hertog van Atholl
ko'-tn-eieden aan het licht bracht.
Het communiqué voegt hieraan toe, dat
de Baskische regeering bovendien bevesti
ging heeft gekregen van het bevel tot te
rechtstelling van een vierde Baskische per
soonlijkheid.
Tot handhaving van de vrije
meeningsuiting.
In het Voorloopig Verslag over de
Begrooting der Justitie voor 1938,
komt, zooals te verwachten was, het
verschooningsrecht van den journa
list ter sprake.
Enkele leden vroegen, of de mi
nister bereid is een einde te maken
aan de bestaande onzekerheid om
trent het recht van den journalist,
zich te verschoonen als getuige, in
dien hem wordt gevraagd naar zijnen
zegsman. Het is een vaste regel in de
journalistiek, dat men zijn zegsman
in geen geval noemt.
Onlangs is een Haagsch journalist gegij
zeld, omdat hij zich aan dezen regel hield.
Zonder te treden in dit bijzondere geval,
wilden deze leden er op wijzen, dat het ver
schooningsrecht voor den journalist, wette
lijk kan en moet worden geregeld, althans
voor publicaties, waarbij de zorg voor het
algemeen belang de drijfveer is. Zulk een
verschooningsrecht kan, naar hun gevoelen,
niet worden gemist, wil men de vrije mee
ningsuiting onverkort handhaven.
zoodanig ijsveld te vinden dicht bij den rand
van het pakijs.Mocht het niet gelukken
een geschikte ijsvlakte te vinden, dan gaat
de expeditie naar het Jan Mayeneiland. Om
trent het landen der vliegtuigen op den ijs
schots van Papanin kan men gerust zijn.
Het zal slechts moielijk worden, wanneer de
ijsschots in dien tijd vervormd is. In Maart
staat de zon pas gedurende enkele uren
boven den horizon, die tijd moet dus uitge
buit Worden. Maar met goed weer zal ook
der nachts gevlogen worden. Overigens is,
behalve de expeditie met de „Taimyr", op
bevel van de regeering een vliegexpeditie
voorbereid, die zal worden uitgevoerd door
twee snelle tweemotorige vliegtuigen, die
naar Moermansk zullen gaan en zoo noodig
naar Barentsburg zullen vertrekken. De
Noorsche regeering heeft Barentsburg nl.
ter beschikking gesteld als basis voor de ex
peditie. De ijsbreker „Jermak"' zal het re
serveschip zijn voor de expeditie, die den
groep van „Papanin" gaat halen. Prof.
Schmidt zal als leider der expeditie uit Mos
kou naar Moermansk vertrekken op 3 Fe
bruari. De ijsbreker „Taimyr" zal met 73
personen aan boord ongeveer 10 Februari
in de Groenlandzee vertrekken. Wij zullen
het afhalen der poolonderzoekers niet for-
ceeren, maar rustig het vastgestelde plan ten
uitvoer leggen.
HOE MEN HET DRIJVENDE
POOLSTATION DENKT TE BE
REIKEN.
In een onderhoud met vertegenwoordigers
van de pers heeft prof. Schmidt verteld,
hoe de vier Russische poolnoderzoekers van
hun drijvende ijsschots gehaald zullen wor
den. Reeds geruimen tijd zijn daartoe voor
bereidingen getroffen. Prof. Schmidt zal per
soonlijk met een expeditie de poolonderzoe
kers gaan halen. Het plan dezer expeditie
is zoo voorbereid, dat in Maart een begin
gemaakt zal worden. Ook Papanin is van
meening, dat dit doelmatig is. De ijsbreker
Taimyr zal naar het noorden varen en, zoo
dra het pakijs zal zijn bereikt, zullen de
vliegtuigen, die aan boord meegenomen
worden, uitgeladen worden en zal men van
een vliegveld, dat op het Ijs zal moeten wor
den gereed gemakat, vluchten naar het drij
vende poolstation ondernemen. Het zal ech
ter wel geruimen tijd duren voor een ijsvlak
te gevonden zal zijn, die voor vliegveld ge
schikt zal zijn. Gepoogd zal worden een
Ongerustheid over de toenemende
baldadigheid der jeugd,
In verband met de toenemende bal
dadigheid der jeugd achten enkele
leden toepassing van het ook in En
geland aangewende middel van een
onmiddellijke lichte kastijding niet
ongewenscht, zoo lezen wij in het
Voorloopig Verslag over de Justitic-
begrooting 1938.
Sommige leden merkten op, dat het onder
wijzend personeel veel kan bijdragen tot be
teugeling van de baldadigheid. In de school,
op den ouderavond, bij elke zich biedende
gelegenheid heeft dit personeel zijn waar
schuwende stem te doen hooren. Een nau
were samenwerking tusschen kinderrechter
en school zoü daarenboven wenschelijk zijn
Andere leden meenden, dat de onderwijzers
eerst dan met de noodige kracht zouden kun
nen optreden, wanneer het tuchtrecht gere
geld ware.
door geheel West-Friesland naar Den Hel
der, Wieringermeer en Amsterdam.
VLUG. VEILIG GOEDKOOP.
Verwarmde wagens.
