Vereenigde Staten achter
internationale orde
Puinhoopen in
Barcelona
Een kreet om vrede
en eenheid
DAGBLAD'VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Rijk staat achter de
provincie Noordholland
Isolatiepolitiek is gevaarlijk
Toch een Poolsch
ultimatum
V R IJ D A G
18 M A A R T 1938
66e JAARG. No. 8261
Toenemende wetteloosheid noopt tot bewapenig
180*000 buitenlanders
onder Franco
De Fransche regeeringsverklaring
Scherpe oppositie van rechts
Dit nummer bevat 8 pagina's
I-
EERBERICHT
Ontbinding van den
Rijksdag
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER." TELEFOON 50 f2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Staatssecretaris Cordell Huil
heeft gisteren te Washington het
woord gevoerd voor de leden der Na
tionaal Pressclub, waarbij hij over
de buitenlandsche politiek der Ver
eenigde Staten zeide:
Door instinct en traditie is ons
land tijdens zijn geheele geschie
denis oprecht toegedaan geweest aan
de zaak van den vrede. Binnen de
grenzen, opgelegd door den tijd en
de omstandigheden, hebben wij er
naar gestreefd ons te kwijten van
de verantwoordelijkheden als lid
der familie van naties, door den
vrede te bevorderen. Wij hebben
vast geloofd aan de heiligheid van
verdragsverplichtingen en hebben
getracht dit geloof in toepassing te
brengen bij onze buitenlandsche be
trekkingen.
In samenwerking met alle andere
naties hébben wij plechtig de ver
plichting aangegaan niet ons toe
vlucht te zullen zoeken tot geweld
als instrument voor onze nationale
politiek.
Dit alles geeft ons het moreele
recht onze diepe bezorgdheid uit te
spreken over de toeneming der wet
teloosheid, de groeiende veronacht
zaming van verdragen, het vaker
voorkomen van geweldpleging en
tal van andere onheilspellende ten-
dencies, die opkomen in de sfeer
der internationale betrekkingen.
Na gerefereerd te hebben aan de reeds
zoo vaak herhaalde verzekering, dat het
niet de bedoeling is de Amerikaansche bur
gers en belangen in China in den steek te
laten, hield Huil staande, dat het afstand
doen vari rechten en te dulden, dat belan
gen verloopen met het oog op de feitelijke
of dreigende schending in eenig belangrijk
gebied ter wereld, slechts een veronachtza
ming van de wet en de grondbeginselen der
internationale orde kan aanmoedigen en al
dus bijdragen tot de onvermijdelijke ver
breiding der anarchie over de geheele we
reld.
In de wereld, waar het regiem van geweld
nog niet definitief door het regiem van de
wet is verdrongen, is het de plicht van een
groote natie gewapende strijdkrachten te
handhaven, welke berekend zijn voor de
taak der landsverdediging.
Geen politiek zou rampspoediger
zijn dan wanneer een belangrijke
natie er in zou te kort schieten op
de juiste manier te wapenen, wan
neer de internationale wetteloosheid
hoogtij viert.
Wat vandaag over de geheele wereld het
meest op het spel staat is de toekomst van
fundamenteele principes, die den grondslag
moeten vormen voor de internationale orde
tegenover de internationale anarchie. De we
reldschokkende ontwikkeling in de laatste
jaren en de plotselinge gebeurtenissen in de
afgeloopen weken geven een tragische de
monstratie hoe snel de besmettelijke bron
van verdragsschending en gewapend geweld
zich van het eene gebied naar het andere
verbreidt.
Huil zeide, dat een afzijdig blij
ven staan onontkoombaar de geheele
wereld terug zou brengen tot den
toestand van middeleeuwsche chaos,
toestanden, werwaarts eenige deelen
van oost en west zich reeds bewe
gen.
Dat is het lot, waarin de verblinde isolati-
onisten tot het uiterste de Vereenigde Sta-
en en de wereld zouden willen storten. De
vraag is voor het oogenblik of de leer van
het geweld opnieuw zal worden onttroond en
of deze en andere vredelievende naties on
onderbroken, hetzij alleen of in samenwer
king zullen werken aan de bevordering van
den vrede en het behoud van wet, orde, mo
raliteit en rechtvaardigheid als onschokbare
bases der geciviliseerde internationale betrek
gon- i
Wij zouden, indien wij dat zouden kun
nen, ons met een dergelijké houding kunnen
verzoenen, het geheele vraagstuk onze rug
gen kunnen toekeeren en de verantwoorde
lijkheid bij te dragen tot zijn oplossing van
de hand kunnen wijzen, maar laat ons geen
illusies hebben over hetgeen een dergelijk
optreden voor ons als natie zou medebrengen.
Wij kunnen ons onttrekken aan de deel-
CORDELL HULL.
neming aan de wereldaangelegenheden,
maar wij krnnen ons niet aan de wereld
zelf onttrekken.
Wij wenschen te leven in een we
reld, waarin vruchtdragende con
structieve internationale betrekkin
gen kunnen dienen als middelen om
over de geheele wereld de voor-
deelen te zaaien van stoffelijken,
geestelijken en zedelijken vooruit
gang van den mensch en te dien
einde zullen wij voortgaan volledi-
gen en oprechten steun te verleenen
aan de fundamenteele principes die
den grondslag vormen der interna
tionale orde en voortgaan, waar ook
noodig, en op iederen uitvoerbare en
vreedzame wijze, samen te werken
met andere naties, die worden gedre
ven door dezelfde wenschen en de
zelfde doelen beoogen.
Slechts door onze redelijke bijdrage te le
veren aan de stevige vestiging van een we
reldorde, gebaseerd op de wet, kunnen wij,
aldus besloot Huil zijn verklaring, het pro
bleem van onze eigen veiligheid in het juiste
perspectief houden en ons aldus van onze
verantwoordelijkheid jegens onszelf kwijten.
De kwestie der elecfricifeifsvoorziening
Groote betoogingen te Warschau.
Vermaan van de Britsche re
geering.
Het Poolsche antwoord op het
voorstel van Litauen, een gemengde
commissie te benoemen, is gister,
avond om 10 uur via Tallin te Kau-
nas ontvangen. Het gaat om een
waar ultimatum, dat zes punten
bevat en een termijn van 48 uur
vaststelt. Het Litausche kabinet is
onmiddellijk bijeen gekomen.
De Poolsche openbare meening blijft op
gewonden door de spanning tusschen Po
len en Litauen en de geheele pers, behalve
de officieuse bladen, schrijven met vette let
ters, dat Polen genoeg heeft van het stil
zwijgen van Lithauen.
Een arbeidersblad meent te weten wat 't
ultimatum inhoudt. Polen zou geëischt
hebben:
1.herstel van normale diplomatieke betrek
kingen,
2. herstel der post- en spoorwegbetrek
kingen,
3. accoorden over de nationale minder
heden,
4. een handels- en douaneovereenkomst,
5. afschaffing van de Littausche grondwets
artikelen, waarin Wilna de hoofdstad
van Littauen genoemd wordt,
6. schadeloosstelling van het nagelaten ge
zin van den doodgeschoten Poolschen
soldaat.
Het blad is onmiddellijk in beslag ge
nomen.
De Britsche ambassadeur te War
schau heeft instructie gekregen na
drukkelijk de Poolsche regeering te
wijzen, op het belang, dat de Brit
sche regeering hecht aan een min
nelijke schikking van deze kwestie."
9
Groote betooging te Warschau.
Gisteravond hebben meer dan honderd
duizend personen betoogd op het Maar
schalk Pilsoedski plein, om te protesteeren
tegen de provicaties van Litauen en te
eischen, dat de normale betrekkingen tus
schen Polen en Lithauen zouden worden
hersteld.
Vragen van den heer Sweens
beantwoord.
De minister van Waterstaat heeft het
volgende geantwoord op de vragen van den
heer Sweens in verband met gevoerde be
sprekingen in zake concentratie van de
electriciteitsvoorziening in Noordholland:
Tot goed begrip van de besprekingen, die
de ministers met het Provinciaal Bestuur
en diverse gemeentebesturen in Noordhol
land voerde, diene het onderstaande:
Het Provinciaal electriciteitsbedrijf van
Noordholland heeft besloten de levering
van electrische energie, welke -tot nu toe
geschiedde door tusschenkomst van gemeen
telijke distributiebedrijven, te vervangen
door levering rechtstreeks aan de verbrui
kers. In verband daarmede wenscht het de
overeenkomsten met de gemeenten na af
loop niet te vernieuwen.
Daarentegen willen de gemeenten in het
algemeen bestendiging van den bestaanden
toestand, zij het dat zij, of althans eenige
harer, geen bezwaar hebben tegen het aan
gaan van nieuwe overeenkomsten op voor
waarden, eenigszins afwijkende van die van
vorige overeenkomsten.
Het betreft hier derhalve een
aangelegenheid, die rechtstreeks al
leen de provincie en de gemeenten
aangaat. Niettemin heeft de regee
ring gemeend in deze aangelegen
heid niet afzijdig te kunnen blij
ven en dat wel bepaaldelijk, wijl bij
slepend blijven van de geschillen
zeer groote belangen in het gedrang
zullen komen, terwijl niet te ver
wachten is, dat de zoo dringend
noodige oplossing, welke bevredi
ging zal kunnen schenken, eerlang
zal kunnen worden verkregen, in
dien daarop niet invloed wordt uit
geoefend door een gezag, staande
boven en buiten de partijen.
Aan het einde van het vorige jaar werd
trouwens in een geschil tusschen de provin
cie en een der gemeenten door partijen zelf
de behoefte aan oplossing zoo sterk ge
voeld, dat elk van deze -op de regeering
een beroep tot tusschenkomst heeft gedaan.
Van oordeel, dat het standpunt van de
provincie in beginsel juist te achten is, heb
ben de ministers van Waterstaat en van
Binnenlandsche Zaken aan het Provinciaal
Bestuur en de gemeentebesturen voorstel
len gedaan ten aanzien van de voorwaar
den, waaronder de overgang van de distri
butie bedrijven van de gemeenten naar de
provincie zou kunnen geschieden, welke
voorstellen door de provincie zijn aanvaard
maar waaromtrent de gemeenten zich nog
niet hebben uitgesproken.
Meer dan duizend slachtoffers.
RECHTSCHE ZEGE NABIJ?
Het aantal slachtoffers van de
luchtaanvallen, welke Barcelona se
dert Woensdagavond heeft onder
gaan, bedraagt meer dan 400 dooden
en bijna 800 gewonden. Gisteren zijn
meer dan 350 personen gedood. De
luchtaanvallen zijn zeer hevig en
moorddadig. De bommenwerpers
vliegen bijzonder laag.
Voor de veertiende maal onderging Barce
lona gisteravond een luchtbombardement.
Vrouwen en kinderen in de arbeidersbuur
ten werden getroffen.
De ontploffingen volgden elkaar met
groote snelheid op. Tragisch is, dat een
schare menschen, die een toevlucht zocht
in een bioscoop, vlak voor den ingang hier
van door een bom getroffen werd.
De stad ligt bezaaid met puin, waaronder
de politie, die het opruimingswerk ter hand
heeft genomen, vele lijken vandaan sleept.
Tot het bittere einde
Gistermiddag heeft de ministerraad ge
durende twee uur te Barcelona vergaderd.
Alle ministers verklaarden door te
willen strijden tot de overwinning,
aangezien zij zeker zijn van den
steun van het volk.
Aan het front van Aragon.
De speciale correspondent van
Reuter te Hendaye verklaart, na
een bezoek aan alle fronten tijdens
de campagne van de vorige week,
thans in staat te zijn ongecensu
reerde bijzonderheden te geven over
buitenlandsche troepen, die deelne
men aan het offensief der opstan
delingen aan het front in Aragon.
Het middelste gedeelte der legeraf-
deeling, welke Alcaniz heeft bezet,
omvat twee volledige divisies Itali-
aansche troepen, die elk ongeveer
12.000 man tellen.
Daarenboven is er een gemengde divisie
van het vreemdelingenlegioen, dat voor 90
procent der manschappen en waarschijnlijk
een iets lager percentage der officieren
uit Spanjaarden bestaat.
KAMER SPREEKT VERTROUWEN
IN DE REGEERING UIT.
Frankrijk wil hartstochtelijk den
vrede. Waneer het gaat om den
vrede in Europa, is er geen enkel
initiatief dat Frankrijk niet zal ne
men. Trankrijk wil echter zijn onaf
hankelijkheid en veiligheid behoe
den. Om deze beide wenschen tot
overeenstemming te brengen, zullen
wij tot het uiterste der menschelijke
krachtsinspanning gaan. Aangezien
de omstandigheden ons land ertoe
dwingen, willen wij zijn militaire
kracht nog meer vergrooten.
Dit is de kern van de gistermiddag door
minister-president Leon Blum in de Fran
sche Kamer afgelegde regeeringsverkla
ring. welke luid werd toegejuicht door de
socialisten, de communisten en een deel
der radicalen.
Na een overzicht te hebben gegeven van
de omstandigheden, waaronder en waardoor
een nieuwe reeeering geroepen werd, be
sprak Blum de crisis in Europa, die een
Fransche regeeringscrisis tengevolge had.
Het belang des lands zou heb
ben geëischt dat deze crisis opge
lost werd door de vorming van
een krachtige regeering, welke alle
republikeinsche krachten der natie
vereenigde rondom de door haar
aangestelde meerderheid. De poging
werd ondernomen. Zij slaagde niet.
Toen werd de tegenwoordige regeering
gevormd.
Zij bestaat uit dezelfde politieke elemen
ten als de eerste regeering van deze pe
riode Zij berust evenals de eerste op de
vorming van het volksfront waaraan de
meerderheid des lands haar vertrouwen
heeft gegeven. Intusschen is zij vastbe
sloten peen enkele gelegenheid te laten
voorbijgaan om rondom de meerderheid de
noodzakelijke aaneensluiting van een
Fransche eenheid op te wekken. Zij zal
steeds bereid zijn de poging opnieuw te
wagen welke helaas mislukt is en zij zal
bezield zijn met den geest die deze poging
had ingegeven.
He is thans geen tijd voor formules en
debatten, zeide Blum. Later zullen wij ten
aanzien van iedere groep de verklaringen
afleggen, waarop zij recht heeft. In de
eerste plaats moeten de gevaren van den
buitenlandschen toestand worden afge
weerd.
Loonen en prijzen.
Wij zullen, vervolgde Blum, in de beide
Kamers de bespreking voortzetten van de
teksten die de moderne arbeidscode vormen.
Wij zullen een ontwerp voor evenwicht uit
eigen kracht indienen met betrekking tot
het pensioen voor oude arbeiders.
Wij zijn er zeker van het oor te treffen
van het volk der arbeiders, want men krijgt
alles van het volk, wanneer men het het ge
voel geeft, dat men met het volk voor het
ideaal, dat sinds anderhalve eeuw het zij
ne is, optreedt.
Wij hopen vurig, dat onze stem overal den
zelfden weerklank zal vinden. Eens zal
Frankrijk het schouwspel bieden van een
sterke, moedige natie, die trotsch is op zich
zelf en opgewassen is tegen zijn historie en
zijn lot."
Vele moeilijkheden, vervolgde Blum
zich tot rechts wendende, zouden
verdwenen zijn, als gij naar mijn op
roep geluisterd had,
I
DE BILT SEINT:
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Z.W. tot Z. wind, zwaar
tot half bewolkt, waar
schijnlijk droog, kouder des
ochtends, later iets zachter
in het Noorden, en in het
Zuiden zachter.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
De rechtsche troepen tellen vermoedelijk
180.000 man, die tot verschillende nationa
liteiten behooren.
Caspe gevallen.
De troepen van Franco hebben Caspe, een
stad van meer dan 20.000 inwoners, en een
belangrijk knooppunt van wegen tusschen
Aragon en Catalonië, veroverd.
De eerste hartstochten uitgewoed.
De „Times" schrijft, dat het uur van Fran
co's zege veel nader is gekomen. De bevol
king is oorlogsmoe en wenscht aan beide
zijden van het front slechts den vrede. De
eerste hartstochten zijn uitgewoed.
Verkiezingen op den dag van de
Oostenrijksche volksstemming.
In verband met het feit, dat de
Oostenrijkers in het Duitsche parle
ment hun zetels moeten innemen,
zal Göring hedenavond den Rijksdag
ontbinden.
Op grond van het aantal Oostenrijksche
kiesgerechtigden valt te rekenen op 60 a 70
Oostenrijksche afgevaardigden, die het aantal
volksvertegenwoordigers in bet Duitsche par
lement, dat thans 741 bedraagt, niet onbe
langrijk komen vergrooten, zegt het Hdbld.
Op 10 April, den dag van het plebisciet in
Oostenrijk dus, zouden meteen de verkiezin
gen voor den Rijksdag plaats hebben.
Interessant is nog, dat men te Berlijn over
weegt de eerste zitting van den nieuwen
Rijksdag in Weenen te doen plaats hebben.
LUDENDORFF'S GRAF.
De groeve van wijlen generaal Ludendorff
op het kerkhof van Tutzing aan het Starn-
berger Meer, is ihans zooverre gereed, dat de
lijkkist derwaarts kon worden vervoerd. Op
den geboortedag van den veldheer, 9 April,
zullen de werkzaamheden voltooid zijn. Een
buste van den generaal zal de groeve sieren.
Indien het tot de catastrofe mocht komen,
welker naam ik nauwelijks durf uit te spre
ken, zoudt gij uw krachten vereenigen voor
den oorlog? Ik vraag u eendrachtig te zijn
ter vermijding van een oorlog (bijval op de
linksche banken).
Naar aanleiding van Blum's aanbod, dat
door de minderheidsfracfies was afgewezen,
zeide de minister-president: „Er bestaat geen
Fransche eenheid zonder de communisten.
Zou men het zonder de communisten doen,
als er een oorlogskabinet gevormd zou moe
ten worden?
Flandin besteeg daarna het spreekgestoel
te en verklaarde te spreken namens de min
derheidsgroepen. De minderheidsgroepen
zijn overtuigd dat het welzijn van Frankrijk
afhangt van de eensgezindheid van alle
Franschen. Zij hebben steeds de regeerin
gen van het Volksfront gevraagd te regeeren
voor het geheele volk.
Flandin verklaarde verder, dat een een
heid van de partijen slechts tot stand kan
komen op grond van een nieuw program
ma, dat voor allen aannemelijk is. De com
munisten verlangen bijvoorbeeld staken van
de niet inmengingspolitiek ten aanzien van
Spanje en iederen dag weer doen zij aan
vallen op buitenlandsche regeeringen, waar
mede de anderen in vrede willen leven en
normale betrekkingen wilden onderhouden.
Bovendien onderhoudt deze partij
betrekkingen met de derde interna
tionale en volgt zij de voorschriften
van Moskou, hetgeen spreker niet
in overeenstemming lijkt met de
noodzakelijke onafhankelijkheid van
leden van de Fransche regeering.
Na hem nam de rechtsche afgevaardigde
Laurent Fernand het woord, die verklaarde
dat zijn partij niet wil samen werken met
de leiders van de communisten, die hun
bevelen uit Moskou ontvangen. Zij zal even
wel de communisten de hand reiken, zoo zij
weer een deel van de van de groote
Fransche familie zullen zijn geworden.
Verschillende sprekers bepleitten vervol
gens de eenheid.
Ten slotte betuigde de Kamer met 369
stemmen tegen 169 haar vertrouwen in de
regeering Blum.
