De geestelijke schatten van de
Democratie
DOUWE EGBERTS
Jaarvergadering V.V.V. „Helders Belang"
Jlyenclci
Indrukwekkende rede van Ds. Wesimijse
Dinsdag 22 Maart 1938
Tweede Blad
tPladAnleuuM
Uitkeeering uit Gemeentefonds
Beslissingswedstrijd HRC - ZVV
Een vertrouwd en zorgvuldig
expediteur: „ESONA"
Idéé voor een hertenpark en een
„Jutterdag" gelanceerd
De onbevredigde rede
Burgerlijke Stand van Den Tc'der
Geen Neurenberger speelgoed, noch
Russische eieren met bloedsmaak.
Voor een flink bezette Casino-zaal, met
©en zeer geschakeerd publiek, heeft giste
renavond Ds. Westmijse, van Rotterdam,
gesproken over: „Geen Neurenberger
speelgoed, noch Russische bloedeieren".
Het was een vlammend betoog tegen fas
cisme en communisme en vóór de demo
cratie.
De spreker werd ingeleid door den voorzitter
van de plaatselijke afdeeling van E.d.D., den
heer Noorman, die een woord van welkom
sprak en er aan herinnerde, dat het 11 maan
den geleden was, dat de laatste openbare ver
gadering door E.d.D. gehouden werd. Men
heeft gemeend, dat de taak van E.d.D. afge-
loopen was, doch spr. toont aan de hand van
de doelstelling van de Beweging aan, dat de
taak in de toekomst ligt. Er is nog ontzettend
veel te doen en aller steun wordt ingeroepen
om het doel te bereiken. Men heeft het extre
mistisch gevaar voor de verkiezingen over
schat, we moeten er echter voor oppassen, dat
we het nu niet onderschatten.
Rede van Ds. Westmijse.
Ik ben niet ver van de waarheid, aldus Ds.
Westmijse, als ik beweer, dat er vijf of zes
weken geleden niet de helft van de belang
stelling voor deze lezing geweest zou zijn, als
nu. Onder den druk van de groote internatio
nale gebeurtenissen is het oog geopend voor
het werk van de beweging van Eenheid door
Democratie.
De laatste weken is als 't ware de we
reldgeschiedenis hoorbaar aan onze deur
voorbijgegaan en wie niet langs de dingen
heenleeft, beseft, dat het er ernstig aan
toe is in Europa. We leven in een reus
achtig groot kruithuis en als er dan met
vuur gespeeld wordt door de dictatoren
en een van de belangrijkste brandweer
mannen (Eden) verdwijnt van het tooneel,
dan kan de lont wat verder worden aan
gestoken. En ziet, eenige dagen nadat
Eden weggewerkt was, is de kaart van
Europa gewijzigd. We moeten soms onze
oogen uitwrijven, omdat het nog niet tot
ons door wil dringen, dat er een land van
de kaart is weggevaagd en als met een
stoomwals vernietigd is.
We zouden onder deze omstandigheden
dwaas doen om in den slappen goedmoedigen
geest, die ons eigen is, voort te leven, maar
we moeten ons bezinnen op de democratie, die
diep in het Nederlandsche volk zelve geworteld
is. We weten allen, dat bij de verkiezingen
heel wat stemmen op de verschillende partijen
worden uitgebracht, maar er zijn ook duizen
den kleurloozen, die onverschillig staan tegen
over de politieke partijen, maar die het niet
mogen zijn tegenover de democratie. In het
partijwezen zit vaak iets verstards, het is sta
tisch, terwijl de beweging dynamisch is. Van
de dagen van 1296 af is hier als een veranke
ring van de democratische gedachte.
Eenheid door Democratie wil, dat we de
dingen zullen zien in hun juiste gedaante,
in hun naakte werkelijkheid. We zien het
groot worden van Duitschland en daar
achter dat geweldige rijk tot Siberië toe.
Hoe licht kan er dan een golf spoelen over
dat kleine plekje op de aardglobe, dat
Nederland heet. We moeten waken tegen
het Neurenberge speelgoed; we moeten
waken tegen de Russische eieren met
bloedsmaak.
Wij moeten paraat staan. Er is veel werk
te doen en dat moet omlijnd worden. De dui
zenden z.g. kleurloozen, die toch ook menschen
zijn, moeten worden gefundeerd op die breede
basis van Eenheid door Democratie. Altijd
De schatten van de democratie.
Eenheid door Democratie wil de groote
geestelijke schatten in ons volk weer te
voorschijn roepen. Schatten die opgedol
ven moeten worden voor degenen, die ze
niet meer zagen en voor hen moeten ze
uitgestaldw orden en uitgedeeld.
Wfl moeten niet denken, dat de democratie
af en volmaakt is. Democratie is een dyna
misch begrip, dat voortdurend gelouterd dient
te worden. Gezonde critiek is noodig. Een
souvereiniteit, gedragen door de stemming en
het inzicht van het publiek. Er blijft voort
durend een zoeken naar een evenwichtstoe
stand.
moet hier in ons land blijven de boom van de
democratie, aan welks voet de bijlen zijn ge
legd uit Duitschland, Rusland en Italië. Wij
hebben dien boom dieper te doen wortelen en
te beschermen.
Onze tegenstanders spreken over het
parlement als een spreekgelegenheid, maar
parlement wil zeggen: recht tot spreken.
De dictator veracht de menschelijke per
soonlijkheid, kan zich alleen door de macht
en door onderdrukking handhaven. De
democratie erkent de waarde van iedere
menschenziel. Dat is het goud van de de
mocratie.
Duitschland heeft de democratie niet ge
kend. Men kende daar het groote ambtenaren
dom. Er heerschte bij onze Oosterburen een
geest van onderdanigheid. Folkloristisch en
psychologisch is dan ook te verklaren, dat de
toestand daar zoo werd. Ook in Rusland was
het zoo.
Verzwegen getallen.
Hitier heeft in een van zijn laatste redevoe
ringen getallen genoemd, maar hij heeft er
evenzoo vele verzwegen. Verzwegen is het
groote productiecijfer van de autarkie. Ver
zwegen het cijfer van het Jodenleed. Dat kon
ook niet genoemd worden. Hier op de baker
mat van de vrijheid hebben wij wel gepeild
het leed van die duizenden. Wij hebben ge
zegd: „Kom hier". We hebben dat volk ont
vangen, dat toch nog altijd is het uitverkoren
volk.
In Duitschland is aan alle vrijheid van spre
ken en schrijven een eind gemaakt. De kunst
is gekneveld; de Middeleeuwsche beul is weer
in eere hersteld; de staatspolitie oefent een
schrikbewind uit; het recht is tot een aanflui
ting geworden; concentratiekampen zijn ge
vestigd, die alles wat de geschiedenis aan gru
welen verhaalt, overtreffen; de Joden zijn ge
kweld, gepijnigd, vervolgd en verjaagd. De
protestantsche predikanten, die den godsdienst
niet ondergeschikt wilden maken aan den
staat, zijn gekerkerd; de jeugd wordt zoodanig
opgevoed, dat zij vervalt tot barbarisme; de
bewapening is van een ongekenden omvang;
geweldige bedragen worden besteed voor na-
tionaal-socialistische propaganda; millioenen
worden besteed aan den fascistischen opstand
in Spanje en de democratische landen worden
tot bewapening gedreven.
Zoo ontstaat het groote kruithuis in Europa.
Wij moeten niet stellen geweld tegen
over geweld, maar denken aan het woord
van Christus: „Wie het zwaard opneemt,
zal door het zwaard vergaan".
De gezindheid van den mensch moet anders
worden en dan moeten we bij onszelf beginnen.
Dat wordt de groote historische taak van
E.d.D. Er voor zorgen, dat de onverschilligen
het goud van de democratie in handen krijgen,
om het tot een groot en kostbaar bezit te
maken.
Democratie staat tegenover nationaal-so-
cialisme, tegenover fascisme, tegenover com
munisme, Democratie erkent de Godsvonk in
den mensch. Wij willen een internationalen
rechtsgrond.
Vrede door recht.
Hoog de vrijheid
De rede van Ds. Westmijse werd meermalen
door applaus onderbroken. De heer Noorman
sloot de vergadering met een woord van dank
aan den eminenten spreker en met een opwek
king tot het lidmaatschap.
ECHTE FRIESCHE H EER EN-BAAI
OUD-HOLLANDSCHE PIJPTABAK
Den Helder krjjgt 579.600.
Naar wij vernemen, is uit het Gemeente
fonds over het tijdvak 1936/37 o.m. het vol
gende bedrag verstrekt.
Den Helder579.600.
Men hechte aan dit cijfer niet de beteekenis
als zou de gemeente een „aardig douceurtje"
toegewezen zijn. In feite gaat zooveel van dit
bedrag af, dat de gemeentefinanciën hoege
naamd geen wijziging ondergaan.
(Red. H. C.).
De „Sportkroniek" deelt mede, dat
voor Zondag a.s. is vastgesteld de beslis
singswedstrijd H.R.C.Z.V.V. Zooals ver
wacht mocht worden, werd als terrein
van den strijd het Sportpark te Alkmaar
aangewezen.
MÖTTLIN GERS AMENKOMST.
In een advertentie in dit nummer wordt
meegedeeld, dat Ds. P. Lughtigheid, morgen
avond 8.15 u in het Evangelisatiegebouw
Vijzelstraat hoopt te spreken.
OOSTERSCHE SFEER BIJ V. D.
Het voorjaar is ingezet en menig huismoe
der haast zich momenteel ter schoonmaak van
haar huis.
V. D. heeft deze omstandigheid waarge
nomen en de beneden-verdieping van de zaak
gehuld in een opvallend Oostersche sfeer, ver
oorzaakt door tal van karpetten. Daar zijn
Wilton-karpetten, Axminsters, Havelours en
imitatie Smirna's, in alle prijzen, grootten en
dessins. De geheele week blijft deze voorraad
tentoongesteld.
TWEE VRACHTAUTO'S RAMDEN
ELKAAR.
Gistermiddag te omstreeks 12 uur hebben
een tweetal vrachtauta's elkaar geramd,
tengevolge van het feit, dat de chauffeur van
een der voertuigen inplaats van op de rem
op het gaspedaal drukte.
Op genoemd tijdstip kwam de vrachtauto
van Kaan uit de Hartestraat en die van den
heer Zomer uit de Nieuwstraat. Op den
hoek botsten beide door genoemde ^-rzaak
tegen elkaar. Het bleek dat de auto van
Kaan nogal beschadigd was: zoowel radiator
als lampen bleken behoorlijk gedeukt te
zijn.
JAARVERGADERING H.Z.V.
Blijkens een in dit nummer voorkomende
advertentie houdt de Heldersche Zwemvereeni-
ging en Reddingsbrigade a.s. Vrijdagavond te
8.15 uur haar jaarvergadering in de bovenzaal
van het Algem. Tehuis voor Militairen, Spoor
straat. Belanghebbenden verwijzen wij naar de
advertentie, waarin de te behandelen agenda
is opgenomen.
Gisterenavond heeft in het Kegelhuis de
jaarvergadering van de V.V.V. „Helders Be
lang" plaatsgevonden, waarvoor, zooals ge
woonlijk, slechts matige belangstelling be
stond. Reeds in den treure werd er door ons
op gewezen, hoe noodzakelijk het is, dat voor
deze bijeenkomsten van de zijde der burgerij
interesse bestaat, doch het blijkt voor doove-
mans-ooren te zijn.
Het was de voorzitter, de heer M. H. Klerk,
die de vergadering opende en den 2den secre
taris, den heer Van Scheijen, gelegenheid gaf
de notulen der voorgaande vergadering voor
te lezen. Zij werden zonder opmerkingen ge
arresteerd.
De heer Nijpels las vervolgens het jaarver
slag over 1937 voor, hetwelk eveneens geen
aanleiding tot discussie bood. Van dit over
zicht citeeren wij het volgende:
Men moet dit jaarverslag aanvangen met de
onaangename mededeeling, dat, ondanks het
vele werk, dat de Ver. v. Vreemdelingenverkeer
in het afgeloopen jaar voor stad en omgeving
heeft kunnen verrichten, het ledental van 300
naar 273 is teruggeloopen. Een weinig bemoe
digende belooning, die anders verwacht had
mogen worden indien velen, speciaal de han
deldrijvende en industrieele middenstand, be
grepen en daarom steunden hun V.V.V., die
toch in hoofdzaak ten doel heeft bevordering
van plaatselijke belangen, hetgeen onmiddelijk
ten voordeele komt aan juist deze groep van
Heldersche inwoners.
Reeds in den aanvang van 1937 werd onder
leiding van de V.V.V. met medewerking van
plaatselijke bloemisten en bollenkweekers uit
Breezand van 18 tot 21 Februari de bolbloe-
mententoonstelling Boltha 2, in Musis Sacrum
gehouden. Men noteerde ruim 3000 bezoekers,
en achtte dit een bewijs van het welslagen
dezer tentoonstelling, die voorzichtigheids
halve met zoo weinig mogelijk onkosten was
opgezet.
Eveneens werd medewerking verzocht en
gegeven bij het Esperanto-congres, dat 27, 28
en 29 Maart is gehouden, en voor de V.V.V.
tevens een goede gelegenheid bood voor ver
spreiding van propaganda.
De burgemeester verzocht de V.V.V. om
met hem de ontvangst te regelen van een aan
tal buitenlandsche padvinders, bezoekers aan
de Jamboree.
Deze ontvangst is volkomen geslaagd.
In October vond in Den Helder plaats de fe
deratievergadering van V.V.V.'s in Noord-
Holland.
Men zegt het Gemeentebestuur dank voor
zijn medeleven met de V.V.V. en het wederom
beschikbaar stellen van een subsidie ten be
drage van 450.Ook de Kon. Marine voor
de gelegenheid, die telkenmale welwillend
wordt gegeven om vreemdelingen schepen en
gebouwen te laten bezichtigen.
Het Verkeershuis en eveneens het secreta
riaat voldeed aan tal van aanvragen om toe
zending van beschrijvingen over Den Heider-
Huisduinen, speciaal in het Verkeershuis is
het in seizoentijd een gaan en komen van
veel vreemdelingen, die er hun inlichtingen
komen vragen, deze V.V.V.-instelling is voor
Den Helder onmisbaar geworden.
Twee van de bestuursleden hebben zitting in
het bestuur der federatie van V.V.V.'s in
Noord-Holland, deze federatie ontwikkelt zich
naar een invloedrijk instituut, waarvan Den
Helder en overige aangesloten vereenigingen
veel goeds mogen verwachten.
De commissie tot nazien der gelden heeft
de bescheiden in orde bevonden en een nieuwe
commissie wordt voor dit jaar benoemd. Het
zijn de heeren Van Zwijndrecht en Zeilinga,
die beiden hun benoeming aanvaarden.
Nadat het finantieel jaarverslag door den
heer Delgorge voorgelezen is vermeldt de
agenda bestuursverkiezing. Aftredend zijn de
heeren Van Scheyen, Zegel, Delgorge en
Klerk, die echter alle vier bij acclamatie her
benoemd worden.
Diverse discussies.
Hierna onsponnen zich diverse discussies,
waarvan wij er enkele willen memoreeren. Zoo
lanceerde de heer Klerk het idéé in Den Hel
der te komen tot het oprichten van een her
tenkamp. Het Timorpark zou zich hier bijzon
der voor leenen.
Als de voorzitter over dit voorstel de mee
ning van de vergadering vraagt, blijkt dat
deze nogal verdeeld is.
Men vreest, dat het object te kostbaar in
uitvoering zal zijn. Het idéé zal overigens op
de bestuursvergadering nader beschouwd wor
den.
Ook wordt gesproken over de mogelijkheid
tot het komen tot een grooter ledental. De
vereeniging heeft dringend behoefte aan nieuw
bloed, zoodat het ten zeerste gewenscht is,
dat er stappen worden ondernomen. Men re
kent hierbij op de leden, hoewel er ook een
stem opgaat, die meent, dat het 't bestuur is,
dat in deze actief moet zijn.
De heer Velthuys wijst op het toenemend
gebruik, dat van 't Verkeershuis gemaakt
wordt. Het blijkt, dat dit steeds meer in trek
komt en het aantal aanvragen neemt ieder
jaar toe.
Een ander lid informeert, hoet het toch komt,
dat zoo weinig hotel- en restaurantbezitters
deze vergaderingen bezoeken. Hij acht dit een
onjuistheid. De heer Nijpels is het volkomen
met den vrager eens, en wijst er met nadruk
op, dat het de wensch van het bestuur is, dat
ook deze categorie in zoo groot mogelijke
getale de vergaderingen bezoekt.
De heer KI. F. Oortgijsen komt met een
geheel assortiment opmerkingen en adviezen,
die allen naar de bestuursvergadering ver
wezen worden. Wij noemen hiervan het aan
leggen van een tweede rotonde in het Juliana-
park (tegenover het huis van dr. Schreuder),
het opknappen van een deel der Prins Hen
driklaan, waar dit aan het vervallen is, het
verbreeden van de Kerkhoflaan, die z.i. thans
levensgevaarlijk is, reclame te maken in het
binnenland, indien er een oorlogsschip ver
trekt, het instellen van een „Jutterdag", eens
per jaar, waarbij alle oud-Jutters zouden ko
men réuneeren en het laten bouwen van
reclame-zuilen, daar door het gemis hiervan
op tal van muren ontsierende plakkaten ver
schijnen.
De heer De Jong van Huisduinen merkt nog
op, dat het z.i. onjuist is, dat er bij de Kooij,
waar de A.T.O.-bus aankomt, geen wacht
huisje staat, Door het drukke verkeer is het
hier soms gevaarlijk op den weg. Ook vestigt
hij er de aandacht op, dat velen, die van
Friesland naar Den Helder reizen, niet weten,
dat de A.T.O.-reis eindigt bij" ae Kooij. Gaarne
zag hij in de dienstregeling dienaangaande een
verklaring opgenomen.
De heer Nijpels zegt toe, deze opmerking
in de federatie van V.V.V.'s in N.-Holland aan
de orde te zullen brengen.
Nadat de heer De Jong nog gewezen heeft
op een oud huisje te Huisduinen, dat z.i.
wegens het curieus karakter in eere gehou
den moet worden, informeert hij, of er ook
dit jaar weer strandexploitatie van de N.V.
Zeebad Huisduinen zal plaatsvinden. De heer
Nijpels antwoordt bevestigend, en merkt op,
dat er juist sedert eenigen tijd weer strand-
aanwas te bespeuren valt.
De voorzitter sloot hierna de vergadering.
Het vraagstuk, dat Europa bl(jft bezig
houden, is dat van de Duitsche expansie-
zucht. We hebben er de laatste dagen al eens
op gewezen, dat de landhonger van Hitier
voorloopig bevredigd is, maar dat dit slechts
van tijdelijken aard is. Met arendsblikken
kijkt de Führer naar Tsjecho-Slowakije en
was het niet, dat er zooveel bedreigingen
waren, hij zou er niet te lang mee wachten,
de buit binnen te halen. Tsjecho-Slowakye
heeft bronnen, die Duitschland best kan ge
bruiken, maar ten Oosten (Rusland) en ten
Westen (Frankrijk) zijn een paar remmen, die
Hitier matigen in zijn vaart.
De rede van Hitier, dezer dagen gehouden
ter rechtvaardiging van de wandaad ten op
zichte van Oostenrijk, heeft niet de over
tuiging geschonken, dat Hitier daarmee het
recht ook gediend heeft.
De macht en de overmacht, zoo schrijft
het Hbl., hebben hier wel het zuiver subjec
tief rechtsgevoel van Hitier, zoo niet be
paald, dan toch tot uiting gebracht.
In ieder geval heeft Hitiers authentieke
onthulling van zijn dreigementen van geweld
pleging te Berchtesgaden tegen Schuschnigg
geuit, doen zien, dat de oorspronkelijke mo
tiveering van het zenden van Duitsche troe
penformaties naar Oostenrijk, n.1. dat dr.
Seyss-Inquart daarom had verzocht met
het oog op de bedreigde veiligheid van het
leven van Duitsche burgers, slechts een
slechte vondst was van het oogenblik.
De reeds aanstonds gevestigde indruk
wordt ten volle bevestigd, dat de vrees, te
Berlijn gekoesterd voor de m o r e e 1 e uit
spraak van het plebisciet, waarin Schusch
nigg op het kritieke oogenblik, waarop de
onafhankelykheid van Oo3tenryk in de weeg
schaal lag, een uitweg wilde zoeken. Hitler's
besluit om Schuschnigg zoo noodig met geweld
aan zijn wil te onderwerpen, slechts heeft
verhaast. Hitiers verantwoording in dit
opzicht blijft voor de historie een objec
tief getuigenis, dat méér gewicht in de
weegschaal zal werpen dan zijn subjec
tieve verklaring van de Duitsche rechts-
pleging.
Het is zeker niet toevallig, dat Hitier
by het opsommen van de mogen Jheden,
wier grenzen voor het Derde Rijk thans
„onaantastbaar" zijn, zooals Frankrijk en
Italië, Tsjecho-Slowakije, dat eveneens
direct aan.Duitschland grenst, onvermeld
liet.
Het element van voorbedachten rade valt
hier nauwelijks te miskennen. De geweld
dadige inlijving van Oostenrijk bij het Derde
Rijk heeft Europa tegen alle traditie in een
oorlog bespaard. Een gewelddadige poging tot
,,bevr"ding" van de drie millioen Sudeten-
Duitschers zou, blijkens de verklaringen van
Frankrijk en Rusland, vermoedelijk minder
goed voor den vrede van Europa afloopen.
Hitier blijkt er geen bezwaar tegen te heb
ben, de grenzen van Italië als onaantastbaar
te beschouwen, in weerwil van het feit, dat
Zuid-Tirol uitgesproken Duitsch is en 200.000
Duitschers er worden „mishandeld". Waarom
ook niet de grenzen van Tsjecho-Slowakije.
Dit is de vraag waarop de jongste rede van
Hitier het antwoord schuldig blijft en welke
Europa verontrust.
C
Oommige adverteerders zitten uren
op een pakkende tekst te „broeden".
Verspil geen tijd:
laat ONS U voorlichten.
j
Het kost niets extra!:
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks can 9—12 en van 13.30—
17 u. Zaterdags van 912 uur.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
Benjamino Gigli in „De zanger van Hare
Hoogheid".
Rialto, Spoorstraat, half 8:
„De model Echtgenoot".
Witte Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„Wee Willie Winkie".
Heden.
Musis Sacrum, 8 uur: Feestavond Buurtcomité
„Emmastraat".
Woensdag 23 Maart.
Musis, 8.30 uur: Soirée Ned. Reisvereeniging.
Donderdag 24 Maart.
Café Centraal, Kanaalweg, 8 uur: Filmvertoo-
ning: De kweek- en broedverzorging der
maanvisch.
Licht op 18 uur 44 min.
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder 752.3
Temperatuur lucht 7.6
Laagste temp. lucht gisteren 4.1
van 21 Maart 1938.
BEVALLEN: M. LipsWebeling. z.; H. van
VeenCongert.z.; H. van Sonsbeekvan
Roekei, d.
