1 Geen naderende oorlog DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN-HOLLANDS NOORDERKWARTIER Blum ex-minister president Een dronk op den Raad van State Barcelona heelt geen stroom meer „Ernstig gesprek tusschen Joden en Christenen noodig Prins Bernhard in Italië KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER.' TELEFOON 50 (2 LIJNEN) ZATERDAG Chamberlain verwacht herstel der Britsch Italiaansche vriendschap Enorme belangstelling voor de Nieuw -Amsterdam Daladier formateur der nieuwe regeering Geen medewerking der Socialisten meer? Tegenoffensief der regeering Dit nummer bevat 16 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINTi Amerika bouwt geen slagschepen van 45000 ton Reist per WAC0 Autobusdiensfen heldersche courant Uitgave der Uitg.-Ml) Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder 9 APRIL 1938 óóeJAARG. No. 8280 In een gisteravond te Birmingham gehouden redevoe ring heeft de Britsche minister-president Chamberlain, sprekende over de Engelsch-Italiaansche onderhandelin gen, gezegd het noodig te achten dat de bevolking haar deel heeft in de defensieve organisatie van het land, doch hij vroeg haar toch de gedachte indien zij bestond uit het hoofd te zetten, dat het zeer spoedig tot een oorlog zou komen. Juist het tegengestelde is het geval, aldus Chamberlain, maar wij zijn er van overtuigd, dat een der middelen om den vrede te verzekeren, is ons gereed te maken voor den oorlog. Er bestaat, ging de premier voort, thans goede hoop, de oude vriendschappelijke be trekkingen, die, totdat zij onlangs werden onderbroken, zoo lang hadden bestaan, dat zij traditioneel waren geworden tusschen onze beide landen, te herstellen. „Ik vraag u slechts een weinig geduld te hebben en nog even te willen wachten. Ik denk niet, dat het lang zal duren of onze overeenkomst met Italië zal worden geslo ten en gepubliceerd. De verplichtingen van Engeland. Chamberlain herinnerde er aan, dat Groot Brittannië verplicht is Èrankrijk en België hulp te verleenen in geval van een niet uit- gelokten aanval, doch dat het er van af zag een dergelijke verplichting aan te gaan ten aanzien van andere landen, die verder af liggen en waar geen vitale Britsche be langen in dezelfde mate bestaan, hoewel het onmogelijk is te zeggen, welke regeeringen ten slotte betrokken zullen zijn bij een ge schil in een of anderen uithoek van Eurona. Wij waren evenwel van meening, aldus Chamberlain, dat wij ons het reeht moeten Voorbehouden te zeggen of wij het noodig achten een dergelijken oorlog in te gaan of niet en Wij moeten dat niet overlaten aan dn beslissing van anderen, daar het gewel dige gevolgen voor ons zelf kan medebren gen. Soms zegt men, dat, wanneer wij krach tiger zouden optreden, wij de wereld de waarschuwing zouden geven, dat er geen oorlog moet zijn. Dat zou evenwel geen op het spel zetten zijn van geld, doch van de levens van mannen, vrouwen en kin deren van ons eigen ras en bloed. Ik ben niet bereid daarin te treden en hoewel in de toekomst zich de nood zakelijkheid van een oorlog zou kun nen voordoen, zou ik er niet mijn woord op willen geven, tenzij ik er volkomen van overtuigd zou zijn, dat wij onze vrijheid op geen andere ma nier zouden kunnen bewaren. In het verdere deel van zijn redevoering .verklaarde Chamberlain nog, dat het doel der regeering.spolitiek is den vrede te handhaven. De beide pijlers van onze buitenlandsche politiek, aldus zieidc hij zijn den vrede te zoeken door vriendschappelijke bespre king en onderhandeling en door onze ge wapende strijdkrachten op te bouwen tot een peil, dat in evenredigheid is met onze Verantwoordelijkheden en met den rol, CHAMBERLAIN. welken wij wenschcn te spelen bij het be waren van den vrede. De regeering wenscht evenmin de idee van een groo teren en beteren volkenbond prijs te geven Ten aanzien van de bewapening ver klaarde Chamberlain. dat het aanwenden van de hulpbronnen der natie voor de vervaardiging van oorlogswapens hatelijk en verfoeilijk is. doch, aldus voegde hij hier aan toe. ik kan mijn oogen niet slui ten voor het feit, dat onder de tegenwoor dige omstandigheden ter wereld wij geen alternatief hebben dan er mede voort te gaan, daar het de levensadem van onze Britsche vrijheid zelf is welke op het spel staat. Reeds meer dan honderd vijftig duizend aanvragen voor bezich tiging. Naar de directie van de T-Iolland-Amerika Lijn ons mededeelde zal, de „Nieuw-Amster- dam" op Donderdag 14 April a.s. van de terreinen der Rotterdamsche Droogdok Maatschappij verhaald worden naar de Wil- helminakade. Na dien tijd zal er gelegen heid zijn het schip te bezichtigen. Het iaat zich aanzien, dat er van deze ge legenheid zeer veel gebruik gemaakt zal wor den, want reeds thans bereikten de direc tie der Hoiland-Amerika-Lijn niet minder dan honderd vijftig duizend aanvragen om het schip te mogen bezoeken! H.M. DE KONINGIN SPREEKT AAN DEN EEREDISCH. Gisteravond werd ten paleize de eeremaaltijd gehouden ter ge-_ legenheid van het 350-jarig bestaan van den Raad van State. H. M. de Koningin sprak aan dezen disch de volgende rede uit; Mijne heeren, leden van den Raad van State, Waar op 12 April het intreden van den Raad van State in Ons staatsbestel her dacht zal worden, wensch Ik aan dezen disch uiting te geven aan Mijne groote waardeering voor de wijze, waarop dit college de bela'ngen van den Staat en van Ons volk heeft gediend. 350 jaar heeft de Raad van Sta te zich met volle toewijding van zijne taak gekweten en dit is Mij een waarborg, dat ook in de toe komst op de onpartijdigheid en het doorzicht zijner leden te allen tijde staat zal kunnen worden gemaakt. Ik acht mij gelukkig u, mijne heeren, hedenavond om Mij vereenigd te zien ter herdenking van dit heugelijk feit en Ik voeg hieraan toe den hartgrondigen wensch, dat het den Raad gegeven moge zijn nog in lengte van dagen de belangen van het Rijk op dienovereenkomstige wij ze te dienen. In stel U voor met Mij op de gezondheid te drinken van den Raad van State. De vice-president van den Raad van State heeft, hierop als volgt geantwoord: Mevrouw, Met Uwer Majesteits verlof moge ik uiting geven aan de gevoelens van warme erkentelijkheid, welke de leden van den Raad van State vervullen voor de ont vangst Ons op heden door Uwe Majesteit bereid en voor de woorden tot ons ge richt. Wij zijn daardoor diep getroffen en het is ons een behoefte des harten Uwer Majesteit voor de groote welwillendheid, welke zoowel in die ontvangst als in die woorden tot uitdrukking is gekomen, zeer eerbiedig dank te zeggen. Wel nauwelijks behoef ik hieraan toe te voegen, dat de krachten welke ons ge- gegeven zijn, bij voortduring gericht zul len blijven op de zoo getrouw mogelijke vervulling van de ons opgedragen taak. Alleen daardoor kunnen wij hopen voor onze personen iets van de waardeering te verdienen, welke Uwe Majesteit voor den Raad van State heeft gelieven uit te spre ken. Met groote dankbaarheid zijn wij ook weder in deze dagen indachtig aan den bijzonderen band. welke van den aanvang af heeft bestaan tusschen ons college- en Uwer Majesteits Huis. Krachtens de instructie van 1588 heb ben zoowel Prins Maurits als de Friesche Stadhouder graaf Willem Lodewijk aan stonds in den Raad van State zitting en stem gehad. In den loop der eeuwen is dit met bijna alle vorsten uit het Huis van Oranje het geval geweest: en sedert ons vaderland in den aanvang der vorige eeuw zijne onafhankelijkheid herwon, is bovendien het voorzitterschap van den Raad aan onzen Souverein voorbehouden, ten gevolge waarvan wij in Uwe Majesteit onze hoogvereerde Presidente mogen zien. Het zij mij veroorloofd het glas on te heffen en een dronk in te stellen op Uwe Majesteit en ons geliefd Koninklijk Huis SENAAT DWINGT HEM TOT AFTREDEN Gisteravond, kwart over zeven is de langverwachte slag in Frankrijk gevallen. Na een kabinetsraad, heeft de regeering Blum zich naar Pre sident Lebrun begeven om het ont slag der regeering aan te bieden. Daladier is belast met de vorming van een nieuwe regeering. Naar de oplossing? De nationale raad der socialistische par tij zal hedenavond te 21 uur bijeenkomen. In politieke kringen achtte men het gister avond zeer onwaarschijnlijk, dat de socia listen zouden deelnemen aan de regccrjng, die Daladier denkt samen te stellen. In parlementaire kringen ziet men in Da ladier den geschiksten man voor de oplos sing der crisis, omdat hij zich sedert het begin der wetgevende periode buiten den politieken strijd gehouden heeft en zijn krachten gewijd heeft aan de defensie. Men beschouwt hem dan ook als den aangewe zen man om een regeering te leiden, die aan buitenlandsche moeiliikheden het hoofd moet bieden en tegelijkertijd in het binnen land een kalmeering moet brengen, welke noodig is voor het nationale herstel. Men gelooft, dat Daladier zal streven naar de vorming van een kabinet, bestaande uit een beperkt aantal ministers, doch steu nend op een verbreede meerderheid van de socialisten tot de democratische alliantie. Hij zou Reynaud de portefeuille van finan ciën willen aanbieden. Doch het eerste vraagstuk zal de deelneming dej socialis ten zijn. Indien, hetgeen waarschijnlijk is. Daladier de beslissing van den socialisti- schen nationalen raad zal afwachten alvo rens de politieke samenstelling van zijn ka binet vast te stellen, zal de crisis eerst Zon dag haar einde vinden. Daladier spreekt. Bij het verlaten van het Elysscc deelde Daladier mede: „De president der republiek heeft mij de eer bewezen mij met de vor ming eener nieuwe regeering te be lasten. Ik heb die opdracht aan vaard. In verband met de ontwikke ling van den internationalen poli tieken toestand en met de binnen- landsche en financieele moeilijkhe den. geloof ik, dat' de nieuwe re geering op zijn laatst Zondagoch tend gevormd moet zijn. Ik hoop, dat mijn beroep op over eenstemming tusschen alle krach ten in het land gehoord zal wor den, in hot belang van de republiek en het vaderland". Een veelbewogen Senaatszitting was, het waarin Blum zijn zwanenzang zong. Scherpe woorden heeft hij gericht tot zijn opposanten. Toen de heer Blum de vraag stelde of het waar was uat men hem speciaal de bevoegd heden voor de finanticele ortwerpen niet wilde geven, riepen vele senatoren: „Ja." „Dat kan ik niet gclooven", antwoordde Blum daarop. De stemming werd van weerszijden nog vijandiger toen Blum in het belangrijkste deel van zijn rede, 't politieke, 't recht van den Senaat betwistte, de regeering omver te werpen. Het Volksfront is daarvoor te sterk, het steunt tezeer op de volksmassa, dan dat dit toelaatbaar zou zijn. „Ge wilt misschien dat er een andere meer derheid )mt", zeide hij „maar .daarover hebt gij niet te beslissen Weer onderbrak de anders zoo kalme Se naat den minister met luide kreten van ver ontwaardiging en de voorzitter J^anneney kwam tusschenbeide om te verklaren dat de Senaat als instelling van de -epubliek, aan de constitutie het recht ontleent zich in vol komen vrijheid uit te spreken. Na nog enkele vrij scherpe debatten, ver liet Blum daarop het spreekgestoelte. Met 223 tegen 49 stemmen heeft de senaat daarna het voorstel tot bespreking der ar tikelen van het regeeringsontwerp verwor pen. Franoo beheerscht electriciteits- levering in geheel Cataionië. Als hij gewonnen heelt, bewaart hij de onschendbaarheid van het land! Zooals wij gisteren mededeelden, is Fran co door de verovering van Tremp thans in staat controle uit te oefenen op de electri- sche centrales te San Lorenzo. Onmiddellijk is men er toe overge gaan de electrische energie, voor Barcelona bestemd, af te snijden. Ook de centrale te Lamarasa, ten Noorden van Balagner is bezet. Alle centra voor de voortbrenging van electrische beweegkracht voor de Catalaansche industrie zijn thans in handen der rechtschen. In den Ebrosector heerscht groote bedrij vigheid. De troepen van generaal Alonzo blijven oprukken en zijn acht kilometer voorbij den Turmelltop. Regeering zet tegenoffensief in- Havas meldt, dat de batterijen der regee- ringstroepen gistermorgen een hevig vuur geopend hebben op de rechtsche stellingen ten westen van Madrid. Op dit front werd voorts een levendig geweervuur uitgewis seld. In' Estremadura is het regeeringsoffensief, dat uitgegaan was van de grenzen der pro vincie Toledo, uitgebreid. Het ontwikkelt zich over een front van veertig kilometer in de provincie Caceres, vanaf Villar del Pe- droso tot Alia, met een boog rondom Siërra de Altamira, ten Zuid-Westen van Talavera de la Reina gelegen. De rechtervleugel richt zich naar het riviertje de Gualija, een zijri vier van de Taag. Het dorp Carrascalejo is op zes April gepasseerd. De omsingelde rechtschen vluchtten in de kerk. De linker vleugel heeft Lacalera veroverd en is aan gekomen bij de Siërra de Guadalupe, waar hij zich meester heeft gemaakt van den bergpas van Alia en den berg Garrapata. De inneming van Tremp. stelt de rechtsche troepen in staat, den opmarsch overal aan het front van Lerida te hervatten. De 700 millioen kub. meter water voor den stuwdam te Tremp vorm den namelijk een ernstige bedreiging voor de troepen van Franco, voor het ge val de regeeringstroepen den stuwdam in de lucht zouden hebben laten vliegen. Een dergelijke watermassa zou de gehee- le linie der rechtschen met alle manschap pen en materiaal hebben weggevaagd. Nb een pauze, tijdens welke de rechtschen gewacht hebben tot alle stuwdammen ten Noorden van hun linies in hun handen zouden zijn. is er aan het front van Le rida, dat thans over een rechte lijn loopt, Verwachting: Meest matige N. wind, gedeeltelijk bewolkt, tijdens den nacht aan de kust nog buiig, overigens weinig of geen neerslag, zelfde temperatuur. Verdere vooruitzichten: Onzeke-. niets meer, dat zich tegen een opmarsch naar het Oosten verzet. Moedelooze vluchtelingen. Strijders uit Lerida, Barbastro en Tremp die eerst weer naar Cataionië wilden te- rugkeeren, bleven later weer in Frankrijk. Zij verklaarden dat het nutteloos was te strijden als zij dit niet op goede wijze konden doen en voelden er niet voor hun leven zonder meer op te offeren. De nieu we regeering in Barcelona is er een, aldus het semi-officieele regeeringsorgaan, van zuivering en sancties die thans zijn groote strijd tegen de onderdrukking heeft aan gebonden. Negrin heeft den maarschalk staf gekregen. Voor alles zou de regeering een zuiveringsactie achter het front hou den en ongewenschte elementen verwijde ren. Over de vreemdelingen in Franoo's leger zegt een officieeie nota uit Burgos: Franco heeft geenerlei financieelen steun van het buitenland gekregen en het noo- dige geld in Spanje en onder de Spanjaar den in het buitenland gevonden. De legionarissen in het Franco-leger vor men 24 bataillons. Het vreemdelingenlegioen, voor den oor log gedeeltelijk bestaande uit buitenland sche elementen, bestaat thans bijna geheel, uit nationale elementen. De Mohammedaansche troepen uit het Spaansche protectoriaat in Afrika nemen deel op grond van hun krijgslustige nei gingen en de persoonlijke bekoring, die Franco on hen uitoefent. Als Franco heeft gewonnen i s aldus verklaart hij in een nota aan de Brit sche regeering, zegt de Daily Express, zal hij de onschendbaarheid van het Spaansche grondgebied handhaven en geen inmenging van eenige buitenlandsche mogendheid in het bestuur over Spanje dulden. Verwacht wordt dat. na afloop van den oorlog Duitsch- land en Italië met Franco over vriendschaps- en handelsverdragen zullen onderhandelen. Punten van overeenkomst moe ten worden opgezocht! Wij leven, zonder twijfel, in een tijd van zeer scherpe tegenstellingen. En zij worden, aldus de Il.P., gewoonlijk in den fanatiek- sten vorm tot uiting gebracht, althans door bepaalde groepen. Maar daarnaast wordt toch ook gewerkt aan de samenbinding, het zoeken naar het gemeenschappelijke. Een kenmerkend blijk daarvan is wel dit, dat onlangs in een onzer provincies een bijeen komst plaats had van orthodoxe en vrijzin nige predikanten, die daar eens rustig gin gen bekijken, wat ze nu wel gemeen had den, en het resultaat was goed. Maar een nog merkwaardiger streven naar samenbin ding levert Prof. Dr. Pb. Kohnstamm in het jongste nummer van bet interacademiale tijdschrift Vox Theologica. Prof Kohnstamm is van afkomst Jood, maar is tot het belij dend Protestantisme overgegaan. In de po- itiek bleef hij vrijzinnig-democraat. Thans heeft lui in genoemd maandblad een uitvoe rige beschouwing gepubliceerd onder den titel: „Het gesprek tusschen synagoge en kerk", waarin hij betoogt, dat Joden en Christenen eens ernstig moeten gaan onderzoeken wat ze ge meen hebben. Negentien eeuwen lang zoo schetst hij heeft er geen ernstig gesprek tusschen Jodendom en Christendom plaats gehad; ne gentien eeuwen lang hebben ze langs elkan der heen geleefd, „zonder werkelijke gedach- tenwisseling over dat, wat hen verbindt en van elkander scheidt", en dat, terwijl ,de God van het Oude Testament geen ander is dan de Vader van onzen Heer Jezus Christus." Wij kunnen in de bijzonderheden van het artikel hier niet treden, maar de tendens er van is al belangwekkend. Een wezenlijk gesprek" tuschen twee richtin gen, die zich steeds „beriepen op denzelf den Bijbel", zal, volgens Kohnstamm stellig vruchtdragend zijn al levert het natuurlijk zijn eigenaardige moeilijkheden op. Wij wil len, aldus het blad, op deze plaats slechts de aandacht vestigen op deze poging, van te meer beteekenis omdat zij immers onder nomen wordt in een tijd, waarin sommige bewegingen er een duivelsch genoegen in schijnen te vinden, verdeeldheid in het menschdom te zaaien. Prins Bernhard en Zijn Broeder Prins Aschwin, die in verband met den gezond heidstoestand van eerstgenoemde, als gevolg nog van het hem overkomen auto-ongeval, een zeereis hebben gemaakt, zijn naar Un Press meldt Dinsdag j.1. van Napels per boot te Palermo aangekomen. Het zou in de bedoeling liggen de reis per auto voort 'e .ze,,.?n en 66,1 I°cht te maken door het Zuidelijk deel van het schiereiland. Voldoende credieten voor nieu we schepen. Admiraal Lealiy, de chef der vlootopera- ties, en de onderstaatssecretaris van marine hebben met president Roosevelt gesproken over het vlootbouwprogramma. Zij hebben de pers medegedeeld, dat voor het einde van dit jaar twee slagschepen van iets meer dan 35.000 ton en de krui sers, waarin de begrooting voor 1939 voor ziet, op stapel zullen worden gezet. Van den bouw van twee slagschepen van 45.000 ton is op het oogenblik geen sprake. De marine beschikt over voldoende <ye- dieten voor het op stapel zetten der nieu we schepen, zoodat geen nieuwe credieten overwogen zijn. VERENIGINGEN EN CLUBS laat U vervoeren met moderne WACO Tou ringcars. Ving Veilig. Billijk.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1