Frankrijk en Engeland
gaan samen
Marechaussee
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Portugal wil Franco
erkennen
Chinasfrijd op een
dood punt
tegen den Minister
De verdeeling
van Palestina
Parijs zoekt contact met Rome
Ongerustheid in Duitschland
Reddingspoging met
den dood bekocht
Rie van Veen en Ragnhild
Hveger tikken gelijk aan
Willem van Oranje te
Delft herdacht
De zaak Oss nog niet uit!
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
Catastrophe bedreigt
Rijssen
Een slok om den Schuschnigg-
hond te slaan!
iP-cAa&eti
Aljechin en Petrov winnen
heldersche courant
AvrrvTr" CTT) x T r\*.% x.
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uitg.-Mij. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
V R IJ D A G
29 APRIL 1938
66e JAARG. No. 8296
Zooals wij reeds veronderstelden,
hebben de Fransch—Engelsche be
sprekingen tot doel een vredesblok
te vormen. Maar een vredesblok dat
tot de tanden gewapend is. Zeer ver
reikende samenwerking op militair
terrein is verzekerd. Een kort com
muniqué na afloop verstrekt zegt,
dat volledige overeenstemming ver
kregen werd omtrent alle bespro
ken punten. Begrijpelijker wijze
volgt men in Duitschland met ge
spannen belangstelling het verloop.
Volgens het communiqué is eveneens over
eenstemming bereikt voor wat betreft de
Coördinatie der levensmiddelen en grond-
stoffenvoorziening, die van essentieel belang
zijn in oorlogstijd.
Volgens een bepaald bericht zou
overeenstemming tot stand geko
men zijn o.m. ten opzichte van het
gebruik door de Britsche luchtstrijd
krachten van de vooruitgeschoven
bases op Fransch gebied.
Bepaalde geheimhouding.
neemt men in acht ten aanzien van detail
punten en ook de behandelde onderwerpen
worden niet nader bekend gegeven.
Nader verluidt, dat Daladier en Bonnet
tijdens de besprekingen van heden den
Britschen ministers hebben kunnen0 mede-
deelen, dat de Fransch— Italiaansche be
sprekingen thans in een zoodanig stadium
waren gekomen, dat gehoopt kan worden,
dat een Fransche ambassadeur te Rome
tegen 15 Mei zal worden aangesteld. Er
bestaat bij de Fransche regeering de over
tuiging, dat het noodzakelijk is, ook van
haar zijde tot overeenstemming met Mus-
solini te komen.
Tsjecho-Slowakije
zal een voornaam deel der besprekingen
voor zich opeischen. Het is mogelijk dat
de besprekingen de volgende drie aspecten
zullen behandelen:
1. Het Tsjecho-Slowaaksche urobleem als
deel van het algemeene Midden-Europee-
sche probleem na den anschluss;
2. De Tsjecho-Slowaaksche kwestie als
een binnenlandsch minderhedenprobleem en
3. de mogelijkheid van militairen, diplo-
matieken en economischen bijstand aan
Tsjecho-Slowakije daarnaast zou dan aan
dacht worden gewijd aan economischen
bijstand aan andere Midden-Europeesche
mogenheden.
Reuter meldt uit Londen, dat het Tsjecho-
Slowaaksche vraagstuk het eerste werd be
sproken.
DALADIER.
Telegrammen, welke de Fransche minis
ters op het laatste oogenblik uit Parijs
hebben ontvangen, gaven te kennen, dat
deze kwestie mogelijk nog grooter betceke-
nis moet worden toegekend dan eerst werd
verwacht.
Zenuwachtigheid in Duitschland.
Do Duitsche openbare meening volgt de
Britscli-Fransche besprekingen met een ze
kere zenuwachtigheid. De bladen wijzen er
in opschriften en commentaren op, dat cle
Ts.jechoslowaaksche kwestie op den voor
grond der besprekingen staat. Men verbergt
nauwelijks de ongerustheid, die in Duitsch
land gewekt wordt door de mogelijkheid,
dat de Fransche en Engelsche regeeringen
op dit punt een gemeenschappelijke gedrags
lijn zouden aanvaarden.
Tegen welk gevaar
wil men zich beschermen, vraagt de Frank
furter Zeitung. Waarom dit alles?
De Nachtausgabe geeft uitdrukking aan
de hoop, dat de te Londen bijeen zijnde mi
nisters zich er van zullen onthouden „ver
ouderde internationale bepalingen te verde
digen, maar plannen zullen ontwerpen, die
dienstig zullen zijn aan de organisatie des
vredes zonder een oorlogsgevaar in te hou
den".
De Londensche correspondent van het Ber
liner Tageblatt is verbaasd, dat in Engeland
plotseling de opvatting uitgesproken wordt,
dat „Engeland meer goederen moet afne-
nen van de kleine Balkanstaten en Centraal
Europa om te strijden tegen den Invloed
van andere staten."
De Parijsche Correspondent van de Deut
sche Allgemeine Zeitung schrijft met erge-
nis over „de herleefde entente Cordiale"
Slecht weer aan de fronten.
Minister-president Salazar.
Salazar heeft in de nationale vergadering
medegedeeld, dat Portugal binnenkort Fran
co erkennen zal.
Salazar vroeg zich af, of men na het ma
ken van een vergelijking tusschen de po
sitie der beide in Spanje strijdende partijen
nog kan beweren, dat aan de eene zijde een
wettige regeering en aan de andere zijde
opstandige generaals stonden. „Na lang
over dit vraagstuk te hebben nagedacht,"
zoo ging Salazar voort, „komt het mij voor
dat wij ons schuldig zouden maken aan laf
heid, door den geschapen toestand niet on
der de oogen te zien en er niet de onvermij
delijke gevolgtrekking, erkenning van de
regeering Franco, als regeering van Span
je, uit te maken. Daar het einde van den
oorlog nog ver af ligt, onderhandelen wij
niet over deze erkenning en trachten wij
veel minder nog een stelling nemen te ver
haasten.
Slecht weer aan de fronten.
De oorlogsgod Mars moet het tegen de
reseneoden Pluvius c.s. afleggen aan i e
Spaansche fronton. Zoowel van regeonngs-
als van opstandelingenzijde wordt g.
meld, dat de hevige regen de krijgsopera
ties belemmeren. Salamanca meldt,
alleen in don sector van de Alfambra
voorste liniën wat werden gerectificee
De strijdkrachten in den sector Ejulve vei
bonden zich met die in den sector Aliaga.
Gisteren is het leger onder- bevel van
generaal Varela opgerukt tusschen lP1'UP
en Castellon. De regeeringstroepen hebben
Ir er der een tegenaanval gedaan ten oosten
van Albocager op de flank van het leger
van generaal Aranda.
De operaties werden aanmerkelijk be
lemmerd door het slechte weer, de vlieg
tuigen konden niet opstijgen en de artil
lerie was vrijwel machteloos.
Aan de kust van de Middellandsche Zee
deden de regeeringstroepen heftige tegen
aanvallen op de stellingen, welke door de
troepen uit Galicië in Atalyas dc Alcala
waren bezet. doch zij werden met zware
verliezen afgeslagen. In Catalonië werden
slechts schermutselingen gevoerd.
Redder verdrinkt
kind wil redden.
terwijl hij
Gistermiddag kort na vier uur heeft zich
te Krimpen a.d. Lek een noodlottig ongeluk
voorgedaan, dat een kind van vier jaar en
een 68-jarigen bewoner van Krimpen a.d.
Lek het leven heeft gekost.
Het vierjarig zoontje van de familie de
Groot, dat aan den kant van de Bakkerskil
aan het spelen was, viel plotseling voorover
in het water. De 68-jarige heer W. van Wij
nen te Krimpen a.d. Lek, die het ongeluk
zag gebeuren en zelf niet kon zwemmen,
begaf zich gekleed te water, teneinde het
kind te redden, doch beiden verdwenen in
de diepte. Omwonenden kwamen onmiddel
lijk toesnellen. Vier van hen sprongen
ijlings in het breede water om de beide
drenkelingen op te halen, hetgeen hen wel
dra gelukte.
Gedurende langen tijd hebben doktoren
gepoogd de levensgeesten welke lnj beide
drenkelingen waren geweken, op te wekken.
Dit mocht hen echter niet meer gelukken.
Ernstige incidenten. Egypti
sche protesten.
De Egyptische minister-president Mahmoed
Pasja heeft gisteren een delegatie ontvan
gen, -die eischte, dat Egypte zal opkomen
voor de belangen der Islamietische stam
broeders.
Alle studenten en geestelijken van de uni
versiteit Al Azhar hebben gisteren onder
groote deelneming van de bevolking een
groote betooging gehouden tegen het Brit
sche plan tot verdeeling van Palestina. Ook
te Alexandrie en Tqnta hebben studenten en
Asfiaristen tegen het verdeelingsplan be
toogd.
Ook protesten uit Syrië.
De Syrische kamer heeft met algemeene
stemmen een motie aangenomen, waarin ge
protesteerd wordt tegen de deeling van Pa
lestina.
Incidenten in Palestina zelf.
Eenige incidenten zijn voorgevallen op
den eersten dag, dat de deelingscommissie
in Palestina vertoeft. Op verschillende in
stellingen werden schoten gelost, eeri
hangar werd in brand gestoken, een tele
foonlijn vernield, een spoorlijn versperd op
twee plaatsen. Er vielen daarbij geen slacht
offers. Te Jeruzalem zijn dertien verdachte
Arabieren gearresteerd.
Wapens en munitie gevonden.
Een belangrijke hoeveelheid munitie werd
ontdekt in het dorp Silath Ed Ahar (dis
trict Dzjenin). De politie heeft 3000 patro
nen in beslag genomen, die zich in kisten
bevonden, welke onlangs zijn ingevoerd.
Vereenigingen komen bijeen.
Ook te Delft, eerder reeds te Den Haag
is een door verschillende vereenigingen
georganiseerde bijeenkoa^ gehouden ter
herdenking van don 405en geboortedag van
Prins Willem V. Verschillende sprekers
voerden het woord, o.a. professor Potgieter,
die in de Afrikaansche taal het verband aan
toonde, tusschen Oranje en Zuid-Afrika.
VERGEEFSCHE AANVALLEN
DER JAPANNERS.
Toenemende druk
neesche linies.
op de Chi-
Daar de Japanneezen thans hun
aanvallen gestaakt hebben is de
strijd ten noorden van Taiertsjwang
op het doode punt gekomen. Ten
noordoosten van genoemde stad
richten de Japanneezen voortdu
rend aanvallen op de Chineesche li
nies, doch zij maken geen noemens
waardige vorderingen.
In de stellingen, die de beide partijen aan
het front van den spoorweg TientsinPoe-
kau bezet houden, is volgens het gisteroch
tend gepubliceerde communiqué geen wijzi
ging gekomen. De Japanneezen hebben tot
driemaal toe een aanval ondernomen op de
Chineesche stellingen ten noorden van
Taiertsjwang. doch telkens werden zij te
ruggeworpen. Aan Japansche zijde vielen
daarbij negenhonderd dooden en gewonden,
zeggen de Chineezen.
Toenemende Japansche druk.
Uit Sjanghai wordt in een officieel com
muniqué gemeld, dat Hosien, 56 K.M. ten
zuiden van Nanking, aan den linkeroever
van de Jangtse, in Japansche handen is ge
vallen.
Verder wordt gemeld, dat de Chineesche
troepen zijn verslagen bij Wangtsjeng, op
vijf kilometer van Hantsjau.
Het ministerie van oorlog heeft medege
deeld, dat vier Japansche afdeelingen, die
uit het zuiden naar Oets.iau, een spoorweg
kruispunt van den Loenghaispoorweg en de
lijn Tientsin-Poukau, de Chineezen hebben
teruggedreven over een front van 240 K.M.
breedte. Een afdeeling heeft zich meester
gemaakt van de kuststad Jentsjang, gelegen
op 140 K.M. ten zuiden van Haitsjau, het
eindpunt van den Loenghaispoorweg.
Japansche verliezen.
In de eerste helft van April zijn volgens
een door het Chineesche persbureau gejm-
blic.eerde opgave van .Chineesche. militaire
kringen meer dan 30.000 Japanneezen op het
slagveld gesneuveld, terwijl meer dan 7.000
Japanneezen krijgsgevangen werden ge
maakt. Ongeveer 17.000 sneuvelden in Zuid-
Sjantoeng.
OSS GESLOTEN VOOR ORDE-
VERSTORENDE ELEMENTEN.
HOOFDREDACTEUR VAN HET
NATIONALE DAGBLAD GE
DAGVAARD. - „N.S.B. SPECU
LEERT OP ANTIPAPISME".
Naar de „N. R. Crt." verneemt, heb
ben de zes onderofficieren, die tot
de brigade der Koninklijke Mare
chaussee te Oss hebben behoord en
die eerst van hun opsporingsbe
voegdheid ontheven en vervolgens
overgeplaatst ztjn, bij het ambtena
rengerecht een klacht aanhangig
gemaakt tegen de besluiten en han
delingen, welke tot de bovenge
noemde ontheffing en hun overplaat
sing hebben geleid.
De klaagschriften van de zes onderoffi
cieren zijn gisteren bij het ambtenarenge
recht ingezonden. Van elk der klagers is er
bovendien een verweerschrift bijgevoegd.
De klagers vragen vernietiging van de be
sluiten, waartegen zij beroepen inbrengen,
ten eerste wegens onbevoegdheid van den
minister van justitie, en ten tweede omdat,
al ware de minister bevoegd geweest, de
klagers geen zoodanige handelingen hebben
verricht, dat de door den minister getroffen
maatregelen gemotiveerd zouden zijn.
Mr. II. H. James, advocaat en procureur
te Apeldoorn, zal ais raadsman van de kla
gers optreden.
Maatregelen tegen ordeversto
ring.
De burgemeester van Oss, de heer W. G. J.
Ploegmakers* heeft het volgende bevel uit
gevaardigd:
Dc burgemeester van Oss. overwegende,
dat op Zaterdag 23 April 1938, door perso
nen van buiten deze gemeente op indirecte
en directe wijze alhier aanleiding is gege
ven tot verstoring van de openbare orde, ge
let op artikel 219 der gemeentewet,
vaardigt het volgende bevel uit:
Op Zaterdag 30 April 1938, wordt
wegens vrees voor stoornis der
openbare orde het verblijf binnen
de gemeente Oss ontzegd aan alle
niet-inwoners dezer gemeente, ten
aanzien van wie door de politie ern
stige vrees gekoesterd wordt, dat zij
tot stoornis der openbare orde, recht
streeks dan wel zijdeling, aanleiding
zullen geven.
Personen, hier bedoeld zullen na voorlei
ding voor den burgemeester, door de poli
tie over de gemeentegrens worden geleid.
De officier van justitie te 's Gravenhage
heeft den hoofdredacteur van „Het Natio
nale Dagblad", den heer Rost van Tonnin
gen, gedagvaard tegen Donderdag 12 Mei ter
zake van beleediging van minister Goseling
in een artikel in het blad van 13 April, welk
artikel was gewijd aan de affaire-Oss.
Uit de Pers: „Vergrijp tegen de
parlementaire zeden".
„Het Volk" schrijft:
Met de interpellatie-aanvrage van den
heer Rost van Tonningen kan de Kamer
naar het ons wil voorkomen, korte metten
maken. Wij kunnen in deze aanvrage, bot
volgende op de indiening van het enquête-
voorstel, niet anders zien dan een vergrijp te
gen de goede parlementaire zeden. Het mid
del der interpellatie is in de onderwerpe-
lijke zaak duidelijk ondoeltreffend gebleken.
Men kan het, door een herhaling, niet werk
zamer maken dan liet van nature is.
Merkwaardigerwijs schijnt men in den ka
tholieken hoek meer te gevoelen voor een
tweede interpellatie dan voor een enquête.
Wij willen tegen dit zeilen op het kompas
van de N.S.B. ernstig waarschuwen.
Dc priester jacht, die sommigen aan de Oss-
kwestie hebben verbonden, stuit ook ons te
gen de borst. Wij weten ons van ieder anti
papisme vrij. Maar juist daaraan ontleenen
wij het recht om de katholieken, uit een oog
punt van algemeen belang, met nadruk te
waarschuwen tegen het volgen van een ge
dragslijn, die zich uiteindelijk tegen hen zelf
moet keeren.
Want er sluimert in ons volk en
de katholieken weten dat zelf ook
wel! nog altijd een sterk stuk anti
papisme. Het is daarop, dat de N.S.B.
in deze heele zaak speculeert. Men
onderschatte de kracht dezer gevoe
lens niet; zij kunnen plotseling hoog
en gevaarlijk oplaaien.
Wanneer „De Tijd" de enquête-aanvrage
dan ook beschouwt als een „politieke ma
noeuvre", wanneer „De Maasbode" spreekt
van een „hopeloos opgeblazen" affaire, ja
zelfs een onderzoek verlangt naar de bron
nen. waaruit dc pers haar voorlichting put
te, dan spelen deze bladen met vuur.
„De Maasbode" schrijft in een protest tegen
beweringen van „De Vrijheid":
De burgemeester van Oss heeft voor de
zuivering van die plaats ten minste evenveel
verdiensten als de marechaussees. Zijn poli
tiecorps verrichtte èn de eerste èn de meeste
arrestaties en met zijn nolitiecorps werd de
burgemeester onderscheiden.
Waarom verzwijgen de linksche bladen
dit zoo hardnekkig?
DE BILT S EINTi
Verwachting: Matige, in het N.
wellicht tijdelijk toenemen
de Noordelijke tot Noord-
Oostelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, waarschijnlijk
droog weer, koude nacht,
overdag iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Massa-ontslag door slapte in de
jute-industrie.
De slapte in de jute-industrie, welke de
laatste maanden steeds is toegenomen dreigt
thans voor de gemeente Rijssen, met een
inwonersaantal van ruim 10.000 zielen, die
bijna geheel op de jute-industrie zijn aange
wezen, catastrophaal te worden. De laatste
weken zijn steeds rneer arbeiders ontslagen,
waarbij zeer kort geleden in één week vijftig
man.
Door gebrek aan orders zal thans aan een
groot aantal arbeiders ontslag worden aan
gezegd, waarvan in de fabrieken reeds me-
dedeeling is gedaan. Hoewel het aantal
thans niet vermeld is, mag met vrij groote
zekerheid worden aangenomen, dat dit ligt
tusschen de 250 en 350.
Vroegere Oostenrijksche regee
ring van grondwetinbreuk be
schuldigd.
In de meening. dat het terrein wordt ge
reedgemaakt voor een proces tegen dr.
Schuschnigg, den vroegeren bondskanse
lier, en zijn medeministers, is men versterkt
door de publicatie van een officieele mede-
deeling, waarin gezegd wordt, dat de vroe
gere Oostenrijksche regeering zich schuldig
heeft gemaakt aan inbreuk op de grondwet,
De onderdrukking van sommige politieke
partijen on een parlementairen democrati-
schen staat, zoo vervolgt de mededeeling,
staat gelijk met schending van de grondwet.
Titanenstrij'd 200 M. borstcrawl:
Internationale zwemwedstrijden
te Kopenhagen.
Gisteren zijn te Kopenhagen internationa
le zwemwedstrijden gehouden, waaraan ook
een aantal dames van de Rotterdarnsche Da
mes Zwemclub deelnemen.
Het belangrijkste nummer van den avond
was de 200 meter borstcrawl, waarop de
wereldrecordhoudster, Rie van Veen, en
Ragnhild Hveger tegen elkaar uitkwamen.
Zooals men zich zal herinneren vestigde de
R.D.Z.-zwemster haar wereldrecord 2 min.
24.6 sec., op 26 Febr. j.1. te Rotterdam, toen
Ragnhild Hveger haar tegenstandster was
en verloor. De ontmoeting van gisteravond
kon dus als een revanche voor de Deensche
zwemster beschouwd worden.
liet werd een zeldzaam span
nende race, waarin beide zwem
sters tevergeefs trachtten voor te
komen. Beiden tikten in den fraai-
cn tijd van 2 min. 26.3 sec. aan.
Op de 100 meter borstcrawl behaalde .To
Groeneweg de overwinning. Op de twee
de plaats eindigde haar clubgenoote Cobi
van Zuurcn, die 0.2 sec. voor de Deensche
mej. Mathiassen aankwam.
Op de 100 meter schoolslag zegevierde
Valborg Christenscn, terwijl Jeanne Groe
nendijk nog achter Inge Soerensen derde
werd.
Op de 4 x 50 meter borstcrawl estafette
gaven de Rotterdarnsche en Deensche ploe
gen elkaar niet veel toe. Slechts met 0.1
seconde verschil tikten de Rotterdarnsche
meisje ten slotte als eersten aan.
Het tournooi te Margle.
Gisteren is de voorlaatste achtste ronde
van het internationaal schaaktournooi te
Margate gespeeld.
De stand van de kopgroep in het hoofd-
tournooi luidt:
1 Aljechin 6K punt.
2. Petrov b'A punt.
•S. en 4. Spielmann en Böök, ieder 5 punten.