Het raadsel van den bomaanslag is opgelost „Mussolini en Hitlei DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Geen speciale benzine meer Een gruwelijk spel van kat en muis zijn dapper en wijs" 1 Rustige verkiezingsdag in Tsjecho-Slowakije Chauffeurs in Amsterdam gevraagd Berg 'idylle Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DB BILT SEINT: Vlootvraagstuk Va-eJt&al heldersche courant KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER," TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Ultg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder MAANDAG 30 M E I 1938 66e JAARG. No. 8321 Agent van de Sovjet-Unie bracht leider van de Oekrainische be weging, na geraffineerde voor bereiding om het leven. Bora zweeg, omdat hij meende slacht offer van een Koetjepoff-affaire te zijn. De sluier, die zes dagen lang over den mysterieuzen moordaanslag te Rotterdam heeft gehangen, is opge licht. De spanning, die geheel Neder land van dag tot dag heeft vastge houden, is gewekenl Novae was No vae niet en Bora was Bora nietl Zooals wij in ons blad van Vrij dag reeds veronderstelden, is een politieke moord gepleegd en wel op den leider van de nationalistische beweging in Oekraine, den 47-jarigen Eugen Konovalec, die op een valsche pas ten name van Joseph Novae reisde. De dader is een ongeveer 30-jarige Sovjetagent, die onder meer bekend staat onder den naam Waluck. Deze man is voortvluchtig en men vermoedt, dat Waluck reeds denzelfden dag het land lieeft verlaten. Konovalec is het slachtoffer geworden van een z.g. tijdbom. De aanslag blijkt reeds twee jaar lang op zeer geraffineerde wijze te zijn .voorbereid. Het stoffelijk overschot van Konovalec is Zaterdagmiddag, nadat twee oorlogskame- raden en de uit Rome overgekomen echtge- noote van den vennoorden man, hem ge ïdentificeerd hadden, in tegenwoordigheid Van eenige autoriteiten in allen eenvoud op de algemeene begraafplaats ter aarde be steld. Wat aan de ontknooping vooraf ging. Uitvoerig meldden wij reeds op welke wijze de z.g. Bora werd gearresteerd en waarom men vermoedde, dat hij met „Novae" in relatie stond. Omdat Bora niet geloofde dat, hetgeen de politie hem vertelde waar was, en meende dat Novae nog wel in leven zou zijn, weigerde hij aan vankelijk elke inlichting. Daar in de papieren en bagage van Bora geen verdachte dingen werden gevonden, nam de politie voorshands aan, dat hij geen kwade dingen in den zin had, maar een vriend, in ieder geval een man was, die op vriendschappelijken voet met het slacht offer stond. Al spoedig bleek de politie dat de passen van Novae en Bora valsch moesten zijn Men voelde Bora andermaal aan den tand, maar de man bleef zwijgen. Hij stelde zelfs zoo weinig vertrouwen in al die menschen m het bureau van politie, dat hij weigerde voedsel tot zich te nemen of koffie te drinken, uit vrees te worden vergiftigd. Ten einde raad heeft men toen twee inspecteurs van politie met den man naar het ziekenhuis aan den Coolsingel gezonden, waar bij Bora met het stoffelijk overschot van zijn kameraad hebben geconfronteerd. Eerst toen ging B. een licht op, dat men hier te Rotterdam heelemaal niets kwaads met hem voor had, maar dat alles wat hem in den loop van den dag was medegedeeld, waar heid was. Toen ging Bora spreken! Teruggekeerd op het hoofdbureau, vertel de Bora toen plotseling, waarom hij steeds had gezwegen. Op bet moment, dat de beide rechercheurs hem op straat hadden aange houden, had hij in de meening verkeerd, dat hij in handen was gevallen van_de Gepeoe. Toen liij werd gearresteerd, had hij steeds het beeld voor zich gehad van Koetjepof, die ook op straat was aangehouden, om daarna spoorloos te verdwijnen. „Nu ga ik er aan, waren zijn eenige gedachten. En of'meni hem hu al had verzekerd, dat dit een Poliz was, hij dacht dat hij in den valwas &eloo- Pen, die de Gepeoe voor hem had Opgesteld Toen hij hier eenmaal overheen was, werd B. ook mededeelzamer. Zijn verklaringen kwamen hierop neer, dat No wak in werkelijkheid was oheilemt- nant Eugen Konovalec, fuehrer van deOe krainsehe beweging, die, legen regime nog steeds strijdt voor een dige eenheid: het Oekrainsclie iij Konovalec was als zoodanig ff Petljocra. den grooten strijder c- weging, die in 1916 in de Oekraïne is opg treden en die in 1926 op den Boulevard St. Michel te Parijs door kogelschoten om het leven is gekomen. Hoewel officieel de oorlog was afgeloopen, duurt de kamp om de zelf standigheid in de Oekraine nog steeds voort en aldus stond Konovalec, die bovendien in den PoolschRussischen oorlog aan de zijde der Polen en in den wereldoorlog in 1914 aan de zijde der Oostenrijkers heeft gestreden als officier, bij de Gepeoe op de zwarte lijst. Hij was daar gebrandmerkt als de ziel van de r nationalistische beweging en Moskou had er het grootste belang bij, dat de kern van deze beweging uit den weg werd geruimd. Wie Bora was. Bora gaf toen tegelijkertijd toe, dat hij geen Bora maar Ladislav Baranoff heette. Zijn pas, bevestigde hij was valsch die had hij te Praag gekocht. Konovalec die tevens leider van het Oe- krainsche Pressebro te Berlijn was en in die stad ook zijn hoofdkwartier had was met Bora reeds meermalen naar Rotterdam ge reisd in verband met besprekingen. De ver houding van Baranoff tot Konovalec was echter niet die van vriend tot vriend. Daar toe was hij veel te oud en te hoog, hij was mijn leider, zoo kenschetste Baranoff de si tuatie zelf. Waluck, de man, die het ver trouwen won. Het was, aldus Baranoff, niets bijzonders, dat hij naaf Rotterdam was ontboden door Konovalec, want meermalen hadden daar samenkomsten plaats. Hierbij waren alleen aanwezig geweest Konovalec zelf, Baranoff en nog een derde man. Het voortgezette on derzoek wees uit, dat deze derde man, waar mede Konovalec en Baranoff samenkomsten hadden gehad, o.a. in NovemberDecember van het vorige jaar te Brussel en in Febru ari van dit jaar eveneens te Rotterdam, een gewezen Oost-Oekrainer moest zijn, die over- geloopen was naar de tegenpartij, de Sov jets. Bij die gelegenheden had deze Sowjet- agent, die onder meer onder den naam van Waluck bekend staat, zich zoo weten voor te doen, dat Konovalec hem volkomen was gaan vertrouwen. Anderhalf jaar geleden is het slachtoffer voor het eerst met dezen Waluc, een 30-ja- rige, zeer elegante verschijning, in aanra king gekomen en al dezen tijd speelde Wa luc een spelletje van kat en muis. Zoo geraffineerd waren de werk methoden van dezen Sovjet-hand langer dat er bij geregelde tijden besprekingen werden gevoerd om de anti-sovjet-beweging met woord en daad te steunen. Men ging van Sov jetzijde echter nog verder: Bij di verse gelegenheden bracht Waluc geld, sigaretten en honbons mee. De ze dingen en ook de vaak zeer aan zienlijke geldsbedragen waren sa mengedaan in een pakje ter grootte van een schoenendoos, dat den lei der Konovalec dan in gezegelden staat werd overhandigd. Aldus heeft deze Sovjet-agent anderhalf jaar lang de tegenpartij met geld ge steund om de beweging op te bou wen, zulks met het eenige doel om het vertrouwen van Konovalec te winnen. En steeds moet daarbij het zwaard van Damocles hem boven het hoofd hebben gehangen, want al deze voorbereidingen waren al leen getroffen om Konovalec, wan neer men den tijd gekomen achtte, uit den weg te ruimen. Weer was er een bespreking in Rotter dam. En weer werd het traditioneele pakje aan Konovalec overhandigd. Ditmaal waren het echter geen sigaretten of honbons, ditmaal zat er een helsche machine in 't zorgvuldig geprepareerde pakje en Konova lec is op gruwelijke wijze om het leven ge komen. Men moet er overigens niet aan denken hoe de situatie zou zijn geweest, indien Konovalec niet direct hotel Atlanta zou hebben verlaten. Dertien minuten over 12 verliet hij het overvolle café, dat aan dat hotel is verbonden en veertien minuten over twaalf, toen hij nauwelijks vijftig stappen had gedaan, ontplofte de tijdbom, waardoor (notabene in de open lucht) nog eenige panden aan den Coolsingel tot 20 meter diepte zoo beschadigd zijn, dat drie- stf^smuren zijn gescheurd als bordpapier. Was deze bom ontploft in het café, dan was de ramp niet te overzien geweest en het aantal dooden evenmin! Toen de politie dit alles wist, heeft men de echtgenoote van Konovalec en twee vrien den van hem uit Rome laten overkomen. Bij de ontmoeting van dit drietal heeft zich ten politiebureele een tragisch moment voorgedaan „Wij zijn hier heel wat ge wend", zei d e ons commissaris Roszbach, „maar op dat oogenblik kregen wij het zelfs een beetje te k-waad". Een van de oude vrienden sprak de echtgenoote van Kono valec toe: „Hij was op het veld van eer gevallen, hij had zijn taak verricht, maar de Oekrainische beweging zou doorzetten". Konovolecs echtgenoote wan trouwde Waluck. Een tragische bijzonderheid is wel, dat de echtgenoote van Konovalec dezen ma/i steeds, heeft gewantrouwd, evenals Bara noff trouwens. Beiden hebben Konovalec telkens weer gewaarschuwd voor dezen man Mevrouw Konovalec vond het o.m. zoo vreemd, dat iemand die zoo met de beweging meeleefde en /jie zulke eroote geldsbedragen ter beschikking van die be weging stelde, nooit eens thuis wilde ver schijnen bij den leider. Hoe was het explosief samen gesteld? Hembrug deskundigen hebben nog steeds niet kunnen uitvinden waaruit het explosief was samengesteld. Het ontploffingsmedium is zelfs nog niet bij benadering vast te stellen. Men neemt echter voorshands aan, dat er een klein doosje met explosieve stof in de groote doos beeft gezeten. Daaronder moet een hel sche machine zijn aangebracht geweest. De blauw-roode vlam, die verschillende personen hebben gezien, moet van het ontstekingsap paraat gekomen zijn. Deze vlam is onge veer twee drie meter hoog geweest. Het explosief kan alleen bij .zeer groote hitte zijn ontploft en dat er een ontzetten de temperatuur heeft geheerscht een frac tie van een seconde voor de explosie, is niet alleen gebleken uit het feit, dat het lichaam zeer ernstig verbrand was, maar evenzeer uit de omstandigheid, dat een markstuk, dat in de portemonnaie van het slachtoffer zat, finaal is gesmolten. Zoo is dan het scherm ook achter dit drama weer gevallen. De Botterdamsche politie, onder leiding van commissaris Roszbach heeft een top prestatie geleverd, die in de annalen van de politie zal geschreven worden in gulden letteren, want uit een minimum van gege vens hebben zij binnen vijfmaal 24 uur een compleet dossier kunnen afsluiten. En dat wil wat zeggen in een zaak, die tot op dit moment gelukkig eenig in Nederland is Groote rede van minister Goe- bels te Maagdenburg. DUITSCHLAND IS GEEN VREDEVERSTOORDER! Het goed gewette Duitsche zwaard is zijn beste bescherming, wij ver laten ons niet op de frases der paci fisten en op de instelling van Ge- nève, maar op eigen kracht, zeide Goebels tijdens het congres der na tionaal socialisten te Maagdenburg. GOEBELS. Het wonder van bloed het Duitsche aldus vervolgde de Duitsche minister, heeft ons in staat gesteld zonder één schot te los sen het land thans 75 millioen inwoners te doen tellen. Het ideaal van Schuschnigg, den Oostenrijkschen minister, is in duizend atomen uiteengevallen. Duitschland is geen vredever stoorder, meende Goebels, maar Duitschland wil zijn levensbehoeften realiseeren. Thans verwijt men het den vrede te verstoren. Ironisch verklaart Goebels, dat hij heel goed begrijpt, dat de democratieën den spil RomeBerlijn willen vernielen, maar Mus solini en Hitier zijn dapper en wijs. „Wij kunnen slechts lachen, wanneer wij in de linkschen pers van Frankrijk en Engeland alle veronderstellingen lezen, die men uit spreekt over Hitier en Mussolini." Na eenige „vriendelijke" opmerkingen over de „oorlogsstichters" te Praag, Moskou, Parijs en Londen gemaakt te hebben, pro testeerde de minister tegen de door hem vermeende grensschendingen door Tsjecho- Slowakije. „Een volk van dertien millioen gedraagt zich tegenover een volk van 75 millioen, alsof het zelf het volk van 75 mil lioen was." De berichten over de samen trekking van Duitsche troepen aan de Tsje- choslowaaksche grens hadden ten doel de bewegingen der Tsjechoslowaaksche troepen te verbergen. Wanneer er iemand tot de orde moet worden geroepen, dan is dat niet Berlijn, maar Praag. Door het tegenoverge stelde te doen, versterkt men de ontoegeef lijkheid van Praag." Goebbels besloot zijn door tienduizenden aangehoorde rede als volgt: „Wij willen een vrede, waarin men ons met rust laat, wat ik hier zeg is misschien niet zeer over eenkomstig de diplomatieke gebruiken, maar ik heb nooit verlangen gehad diplo maat te zijn. Het was misschien beter een juist woord te juister plaats uit te spreken in een periode van hoogspanning." Sinds een aantal jaren brengen de ben zinemaatschappijen naast de gewone mo- torbenzine ook een speciale en duurdere kwaliteit in den handel. De gewone benzine was voor normaal ge bruik zeker voldoende, maar voor automo biel- en motorrijwielmotoren met hoogc compressieverhoudingen kon deze niet vol doende „klopvast" genoemd worden. De motoren welke thans vervaardigd worden zouden ongetwijfeld een betere krachtsontwikkeling en een gunstiger ver bruikscijfer tonen, wanneer benzine van een hoogere „klopvastheid" zou worden ge bruikt. Daarom hebben de benzine-maat- schappijen besloten de kwaliteit der normale benzinesoorten met ingang van 1 Juni a.s. belangrijk op te voe ren. Deze nieuwe kwaliteit zal ook voldoende zijn voor die motoren, welke totd usver speciale brandstof noodig hadden. Aangezien nu aan een speciale kwaliteit motorbenzine geen behoefte meer bestaat zal de verkoop, hiervan worden stopgezet. Verwachting: Meest matige, tij delijk toenemende Zuidelij ke tot Zuidwestelijke wind betrokken tot zwaar be wolkt, later opklarend, waarschijnlijk tijdelijk re gen, weinig verandering in temperatuur. Verdere vooruitzichten: Onzeker - Ver. Staten willen zich met zes- tien-duims kanonnen tevreden stellen. De Ver. Staten hebben Engeland doen we ten, dat zij bereid zijn, het denkbeeld van achttienduims kanonnen te laten varen, doch voor de voorgestelde superslagschepen een maximum-grens van 45000 ton vastge steld zouden willen zien. De V. S. willen zich met zestien-duims kanonnen tevreden stellen. In de Duitsch sprekende gebieden Henleinpartij sterk favoriet. Ver der: algemeene verschuiving naar links. Ook de tweede stemdag in Tsje cho-Slowakije, die gisteren is gehou den, is over 't algemeen zeer rustig verloopen. Hier is dezelfde verschui ving te constateeren als verleden week. De Sudetenpartij van Henlein behaalde niet alleen in het Duitsch- sprekende gedeelte een groote stem- men-meerderheid maar ook op de Duitsch sprekende „taaleilanden" in Tsjecho-Slowakije zelf was zij sterk favoriet. Het in het Duitsch sprekende ge deelte behaalde percentage door de Henlein-partij ligt tusschen de 90 en 95 De uitslagen geven aan, dat de communisten zijn voor uitgegaan ten nadeele van de sociaal-demo craten, voor zoover het de Duitsch-sprekende gebieden betreft. Echter ook in de Praag- sche districten boekten de communisten winst en evenals in Boliemen is hier een al gemeene verschuiving naar links te consta teeren. Een incident is voorgevallen in Pisova op de noordweste lijke grens van Bohemen. Er is daar een botsing ontstaan tusschen leden van de partij Henlein en democrati sche Sudetenduitschers. Er volgde een vuur gevecht, waarin 'n aanhanger van Henlein ernstig werd gewond en drie anderen lichte verwondingen opliepen. De gendarmerie en de leden van de douanepost kwamen onmid dellijk tusschenbeide. Vijf'en zeventig perso nen werden aangehouden voor het instel len van een onderzoek. Conflict in het taxt-bedrijf. De chauffeursorganisaties hebben Zater dagnacht afzonderlijk vergaderd over het besluit van B. en W. ten opzichte van de nieuwe loonsvoorwaarden, welke Zondag as. zouden moeten ingaan. Dit voorstel hield in, dat f 12.grandloon zou worden betaald plus 25 pet. van het opgereden bedrag tot f 50.— daarboven 30 pet. Dit voorstel, hetwelk positieve loonsver laging inhoudt van f 2.25 per week ,is met overgroote meerderheid verworpen. De werkgevers besloten daarop te trachten het bedrijf voort te zetten overeenkomstig de regeling, welke door B. en VV. is goed gekeurd. In verband hiermede worden de aange kondigde ontslagen gehandhaafd en zullen nieuwe chauffeurs op de loonschaal, goed gekeurd door B. en W. worden aangesteld. Een oproep voor sollicitanten is door de di rectie der blokbandtaxiondernemingen ge publiceerd. OM DEN K.N.V.B.-BEKER. De eindstrijd van het tournooi om den K.N V.B.-beker zal ditmaal gaan tusschen V.SA. en A.G.O.V.V. De Velsenaren scha kelden Haarleim na verlenging uit (3—2)' hun doelman Michel, de reserve keeper \oor de a.s. wereldkampioenschappen liep in dezen wedstrijd een bloeduitstorting in de heup op. A.G.O.V.V. rekende op afdoende wijze met Helmondia af; de club van W'eber won met fiiet minde:: dan 2—01

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1