Het enquête-voorstel
Het dagelijksche
bombardement in Spanje
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tsjaog Kai Sjek houdt
den moed er in!
Wieringermeer subsidieert
geen werkloozenkassen
Wiens vliegtuigen schonden
de Fransche grens 1
KONINGSTRAAT 78, DEN'HELDER. TELEFOON 30 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
10 J U N I 1938
66e JAARG. No. 8330
Strafvervolging tegen den minister gevraagd
Het Vondelpark wordt
overbrugd
Dc Atlantische vliegdienst
Vragen aan den minister
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DB BILT SBINTi
Vijf cn dertig millioen
naar België!
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Mlf. HoDands Noorderkwartier N.V.'te Den Helder
Het had door meerdere leden moeten worden IngediendI De Twee
de Kamer spreekt zich uit. Tegenstanders bepleiten een nota van
den minister, resp. een interpellatie. Bemoeit de roomsch-katho-
lieke geestelijkheid zich met de justitie?
Zeer uiteenloopend zijn de mee
ningen over het door het Tweede
Kamerlid Wendelaar ingediende
enquêtevoorstel in de marechaus
see-affaire van Oss.
Van verschillende zijden werd
betoogd, dat het opnieuw aan de
orde stellen van deze aangelegenheid
zou kunnen geschieden door de be
handeling van een eventueel door
den minister in te zenden nota.
Zooals men zich zal herinneren zou de
door den heer Wendelaar voorgestelde en
quête tot doel hebben meer licht te ver
schaffen omtrent de opdracht van den mi
nister van Justitie tot onthouding van op
sporingsbevoegdheid aan de brigade Oss
der Kon. Marechaussee. Een dergelijke en
quête is in geen vijftig jaar gehouden.
Sterk wantrouwen
kwam na een interpellatie op 7 April tot
uiting bij vele Kamerleden, toen de mee
ning werd gewekt, dat in het antwoord
van den ministers verschillende feiten wa
ren verzwegen. Deze gang van zaken, zeg
gen sommige leden blijkens liet Voorloopig
Verslag, doet wel een interpellatie ge-
wenscht zijn, doch een enquête wordt
overbodig geacht.
Deze leden hoopten dat het voorstel-Wen-
dolaar zou worden ingetrokken.
Mocht een tweede interpellatie nog niet het
gewenschte licht brengen, dan zou de Kamer
bij motie van haar afkeuring of van een an
der gevoelen kunnen doen blijken, óf zij zou
alsnog bij voorkeur op voorstel van ver
scheidene, tot een zoo groot mogelijk aantal
politieke groepen behoorende leden tot
het houden van een enquête als laatste
redmiddel kunnen overgaan.
Verschillende leden spraken hun afkeu
ring uit over de sensatie door dit geval ge
wekt.
Alleen door het oefenen van gezon
de critiek, niet door het vergiftigen
van de publieke opinie, wordt het
algemeen belang, wordt ook de demo
cratie gediend. Een ernstige grief te
gen dit enquête-voorstel zagen deze
leden hierin, dat het met degenen,
die voor de genoemde sensatie aan
sprakelijk zijn, er aan medewerkt,
het vooral in deze tijden zoo noodige
vertrouwen in de regeering te onder
npjncn.
Verscheidene andere leden daarentegen
meenden-, dat het denkbeeld van het hou
den eener enquête in het algemeen geens
zins die volkomen afwijzende critiek ver
dient, welke daarop werd uiteeoefend. Zij
achtten aen interpellatie onvoldoende.
Aan het argument, dat bij een enquête
'de te hooren ambtenaren zich zouden
kunnen bei'oepen op hun zwijgrecht, hecht
ten zij weinig waarde. Immers, de minister
kan de ambtenaren aansporen, van dat
verschooningsrecht zoo weinig mogelijk ge
bruik te maken.
Intusschen bestond hij de hier aan
het woord zijnde leden ernstige be
denking tegen het feit, dat het on
derhavige voorstel slechts door één
lid is ingediend en dat de heer Wen
delaar geen pogingen heeft gedaan
samenwerking te zoeken met verte
genwoordigers van andere partijen.
Indien het enquêtevoorstel door ver
tegenwoordigers van vele fracties,
(w.o. ook de groote) was gedaan,
zou het gevaar ziyi vermeden, dat
een dergelijk voorstel wordt opgevat
als een daad, waarbij de minister
van Justitie in staat van beschuldi
ging wordt gesteld.
Bovendien moeten volgens deze 'eden nog
tal van andere feiten in de opdracht aan de
Raad van Amsterdam neemt be
langrijke beslissingen.
De Amsterdamsche gemeenteraad heeft
zich gisteren bezig gehouden n
groole projecten betreffende de -
van de verkeerswegen in debmnensted. Het
ging om de voordracht tot het vol
den z.g. „binnenring" door verb (,e
den Binnen-Amstel, de Prins 1 en
en verschillende aansluitende overbrug-
bruggen, en om de voordracht
ging van het Vondelpark ^sctien
Baerlestraat en eerste Constanlqi .S
sti aat. ttr u'Pi'flpii
De voordrachten van B. cn V
froedgekeurd»
enquête-commissie worden betrokken, bij
voorbeeld het beleid van den Osschen bur
gemeester.
Eenigc leden wezen het voorstel
zonder eenig voorbehoud af en von
den, dat onmiddellijk een met rede
nen omkleed voorstel dient te
worden gedaan, strekkende tot het
uitlokken van een strafvervolging
tegen den minister. Daarnevens
dient geëischt te worden terugplaat
sing naar Oss van de vroegere bri
gade der marechaussee aldaar, on
middellijke hervatting van het op
sporingsonderzoek en vervanging
van den burgemeester van Oss en
van den procureur-generaal hij het
gerechtshof te 's-Hertogenbosch.
Enkele leden achtten en tweede interpel
latie noodzakelijk, omdat zij meenden, dat
de gebeurtenissen met betrekking tot deze
aangelegenheid bij velen de vrees hebben
gewekt of versterkt, dat de Roomsch-Katho-
lieke geestelijkheid zich niet altijd en over
al onthoudt van inmenging in de zaken der
Justitie en dat die inmenging niet steeds
zonder succes blijft, waardoor een der
grondzuilen van onze historisch-staatsrech-
telijke verhoudingen zou worden aangetast.
In verband met de gedachte dat de mi
nister een nota zou inzenden, merkten ve
len op, dat Zijne Excellentie zulks slechts
zou kunnen doen. indien de Kamer hiertoe
aanleiding geeft en de meerderheid der
Kamer heeft zich toch, meenden deze leden,
tevreden getoond over het justitioneel be
leid!
Begin September in werking?
Ook Duitschland gegadigde.
De Amerikaansche onderminister van han
del J. Monroe Johnson heeft naar 't Ilsb.
meldt, gister bekend gemaakt, dat de lucht
dienst over den Atlantischon Oceaan waar
schijnlijk in September a.s. zal beginnen.
Hij zeide niet te weten of de Imperial Air
ways dan reeds gereed zouden zijn, maar de
Pan American Airways zouden gedurende
de maand September de post en mogelijk
ook de passagiers kunnen vervoeren. De be
doeling was geweest zoowel de Imperial
Airways als de Pan American in Septem
ber elk twee vluchten en retourvluchten te
laten maken maar dat zal niet doorgaan.
De onderminister zeide tevens dat zekere
belangen in Duitschland opnieuw verlof
hebben gevraagd in de Ver. Staten te mo
gen landen na achttien proefvluchten die
dezen zomer ondernomen zouden worden.
Duitschland, zoo zeide de minister schijnt
thans over vliegtuigen te beschikken, die
zoowel van het water kunnen opstijgen, als
met een catapult van boord worden ge
schoten.
Het Tweede Kamerlid Hilgenga
heeft aan den minister van Sociale
Zaken de volgende vragen gesteld:
Is den minister bekend, dat het
bestuur van het openbaar lichaam
„de Wieringermeer", (in feite de
raad van de gemeente Wieringer
meer) besloten heeft niet toe te
treden tot de regeling voor het ver-
Ieenen van subsidiën aan werkloo
zenkassen, vervat in het Werkloos
heidsbesluit 1917, waardoor de te
gen werkloosheid verzekerde arbei
ders in die gemeente slechts aan
spraak maken op de halve regle
mentaire uitkeeringen?
Is de minister niet van oordeel,
dat voormeld besluit van het be
stuur van de Wieringermeer, ook al
zit bij dat bestuur de bedoeling voor
op de werkloozenkas-uitkeeringen
een toeslag van 100 pet. te verlee-
nen, onjuist moet worden genoemd?
Is de minister bereid zijn invloed
aan te wenden, teneinde alsnog
aansluiting van het openbare li
chaam „de Wieringermeer" bij de
regeling bedoeld onder vraag 1, te
bereiken?
Daladier aanvaardt alle conse
quenties van het onderzoek.
Hoe de conclusies ook zijn van de
deskundige commissip, die onder
zoekt van welke afkomst de bommen
zijn, verleden week boven Zuid-
Frankrijk uitgeworpen, ik zal ze
aanvaarden, zegt de Fransche mi
nister-president Daladier.
Moeilijk
is dit onderzoek wel. De scherven dragen in
scripties, die goed dienen te worden bestu
deerd. Dit delicate werk kan ernstige con
sequenties medebrengen.
Het belangrijkste is de aan de grens ge
nomen maatregelen te voltooien om een
einde te maken aan de lankmoedigheid, wel
ke reeds te lang heeft geduurd.
Batterijen luchtafweergeschut hebben
waarschuwingsschoten gelost of seinen ge
geven.
Voortaan zal, zoodra een vliegtuig, van
welke nationaliteit dan ook, de grens zal
overkomen, direct het vuur worden ge-
geopend. Ik zelf aldus Daladier, heb daartoe
opdracht gegeven en ik heb de zekerheid,
dat de bevelen zullen worden uitgevoerd.
De communisten gaan nog verder.
Het politieke bureau van de communisti
sche partij juicht de maatregel van Dala
dier toee. Het wil echter ook nog, dat on
middellijk de grens van het rechtsche
Spanje met Frankrijk zal worden gesloten
en dat alle agenten van Franco zullen
worden uitgewezen uit Frankrijk.
Op ons kaartje ziet men nog eens het ge
bied waar de bommen zijn gevallen.
Vol trots toont het Prinselijk Paar de kleine Prinses Beatrix aan de ouden
ran dagen uit Hilversum, die Donderdag Soestdijk bezochten
Chineezen steken dijken door.
Honderdduizend boeren bedreigd.
Uit Hankau wordt gemeld, dat de Chinee-
sche troepen gisteravond Tsjengtsjau hebben
ontruimd.
Tsjang Kai Sjek heeft op vragen van jour
nalisten schriftelijk geantwoord, dat „dank
zij onze troepen die sinds het begin van den
zomer verleden jaar in aantal verdubbeld
zijn, de belangrijkheid en de kwaliteit van
ons materiaal, de aanzienlijke verbetering
van het moreel der Chineesche bevolking, hij,
Tsjang Kai Sjek, in staat is aan alle stra
tegische eischen te voldoen en de operaties
te leiden, zooals hij dat van plan was. De
bombardeering van Chineesche steden, wel
ke beoogt het moreel van het Chineesche
volk te vernietigen, heeft in tegendeel tot
effect, dat het de verontwaardiging wekt
van de 450 millioen Chineezen, die vastbeslo
ten zijn den oorlog tot het einde vol te hou
den, met als einde de overwinning.
FRANSCH SCHIP IN DEN
GROND GEBOORD.
Ook de dag van gisteren heeft geen
uitzondering gemaakt in de reeks
van bombardementen op open ste
den. In de haven van Denia is het
Fransche stoomschip Brisbane ge
troffen door vier bommen, waarvan
twee brandbommen.
Het aanvallende rechtsche watervliegtuig
zond vervolgens twee tot drieduizend mi
trailleurkogels op het schip af. Twee En-
geischen, die op het schip vertoefden, zijn
gedood.
In de laatste 24 uur zijn drie havens ge
bombardeerd, n.1. Denia, Alicante en Cas
teilon,
Volgens de Spaansche regeering wint de
overtuiging veld, dat de opstandelingen wel
overwogen aanvallen doen op neutrale
schepen om te probeeren door een blokka
de en terrorisatie der burgerbevolking de
overwinning te behalen, waarin zij tot nog
toe met de wapenen niet konden slagen.
Gisterochtend vroeg is weer een mislukte
poging gedaan Barcelona te bombardeeren.
Ook zijn Benicassim, Gandia, en YiHa Joyo-
sa gebombardeerd. Te Benicassim werden 2
Pnmiflrg
0 10 io )0 «o JO
Foix f KAMKKEICH
Ax-leS'
Thermes
Perpiqnan
D0«l
Port-Vcndw
*Tuiqcerda&x
S f A N I i. N
vrouwen en een kind gedood en 19 personen
gewond.
Uit Madrid wordt gemeld, dat een schip
van onbekende nationaliteit op 15 K.M. ten
noorden van Casteilon werd gebombardeerd.
Volgens de eerste berichten zijn bij het
bombardement tien personen gedood en ne
gentien gewond.
Hevige strijd in Casteilon.
In de provincies Casteilon en Teruel
wordt hevig gevochten. De opstandelingen
zijn in den sector van Teruel 15 K.M. van
de provincies Valencia en Cuenca verwij-
De regeeringstroepen maken het den op
standelingen onmogelijk door te dringen
in de richting van Lucena del Cid, aldus de
regeeringsberichten.
Aan het front in Estremadura zetten de
regeeringslroepen de offensieve actie voort,
welke zij in Mei zijn begonnen in den sec
tor van Puenta del Arzobispo, dat op 30
K.M. ten westen van Talavera is gelegen.
In het legerbericht der regeering wordt
van het Levantefront gemeld, dat dc op
standelingen het offensief in alle sectoren
hebben voortgezet. Gesteund door tanks,
artillerie en vliegtuigen hebben de recht-
schen in den sector van Valla Hermosa
den berg Panagoloso en Sanahuja bezet.
Tijdens een luchtgevecht tusschen 41
jachtvliegtuigen der regeering en 53 vlieg
tuigen der rechtsehen werden tien der
laatste neergehaald. De regeering verloor
drie vliegtuigen.
Verkeerswezen gemilitariseerd.
Bij decreet van de regeering is het ge-
heele verkeerswezen gemilitariseerd. Nog
slechts militaire auto's mogen op straat rij
den, alle andere wagens zullen in beslag
genomen worden. Slechts voor enkele ge
vallen wordt oen uitzondering gemaakt.
De onrust in het rechtsche Spanje.
Aan het hoofdkwartier van generaal
Franco werd den Reu tercorrespondent me
degedeeld, dat er geen woord waar is van
de te Gibraltar verspreide geruchten als
zou er onrust in het rechtsche Spanje heer
schcn. Men wees erop, dat generaal Quei-
po de Llano die in ongenade gevallen zou
zijn, Dinsdag te Sevilla is teruggekeerd
van een bezoek aan San Sebastian, Burgos
en Toledo.
Op zijn terugreis werd de generaal door
de bevolking luide toegejuicht. De geruch
ten werden omschreven als een „duidelijke
roode propaganda". In Sevilla, dat door een
hittegolf geteisterd wordt, is alles rustig en
normaal.
<i
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Zuidwestelijke tot Noord
westelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, weing of geen re
gen, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten): Koel
weer.
Dijken doorgestoken.
Uit Hankau wordt gemeld, dat de op-
marsch der Japansche troepen langs den
spoorweg van Loenghai de vorige week op
een nieuwe hinderpaal is gestuit: de zich
terugtrekkende Ghineesche troepen hebben
op 3 Juni verscheidene dijken vernield en
daardoor een groot gebied onder water ge
zet.
De overstroomingen zullen een zeer be
langrijke rol spelen in de Chineesche ver
dediging, tenzij de opmarsch der Japannee
zen naar Hankau met bliksemsnelheid zou
geschieden, hetgeen niet waarschijnlijk is.
De Chineezen ontveinzen zich niet,
dat het doorsteken van dijken ook
den ondergang zou beteekenen van
honderdduizenden boeren, die in
deze zeer dichtbevolkte streek wo
nen.
Nederlandsche bankiers leveren
de Belgische regeering.
Naar wij vernemen heeft een Ne
derlandsche bankiersyndicaat onder
leiding van de heeren Mendelssohn
en Co. Amsterdam en de Nederland
sche Handel Maatschappij N.V. aan
de Belgische regeering een crediet
verstrekt van f 35-000.000.
Het crediet wordt verleend in den vorm
van driemaandswissels, welke ter keuze der
Belgische regeering driemaal achtereenvol
gens geheel of gedeeltelijk met drie maan
den kunnen worden verlengd.
De Belgische regeering heeft een soortge
lijke credietovereenkomst in Zwitserland af
gesloten*
