S
SCHUDT UW LEVER
"WAKKER
Dinsdag 14 Juni 1938
Tweede Blad
£tadónieuiu4
Sleepboot „Amsterdam"
aangekomen
Vlug en goed vervoer
De Sinninghe Damsté
in de haven
Hoofdofficier M.S.D. Moree
vraagt pensioen aan
De „Utrecht" naar de
„Karimata"
GOUD oe
Geev* goud.
.Vk"s* MAAR...
.IN DE PIJP
Intern, jeugdverkeer
Waarschuwing voor
Kanovaarders
Landdag der Vrijz.-Dem, Jongeren
Burgerlijke Stand van Den Helder
Bezoek van H. M. de Koningin
aan Amsterdam
Historische voorwerpen gevraagd
Zomersproeten
SPRUTOL
Agenda
2 Miljard ,Oostenrijksche'
Schellingen in gevaar?
Luchtkruiser T 5
Waardig opvolgster van de „Drenthe".
Gisterenmiddag, te kwart voor zes, is
de „Amsterdam", de nieuwste aanwinst
van het bergingsbureau Wijsmuller, ln de
liaven van Nieuwedlep aangekomen.
Zooals men zich nog herinneren zal, heb
ben wij eenige weken geleden van de offi-
cieele proefvaart, welke een onzer verslag
gevers meemaakte, een reportage gegeven en
daarbij werden de kwaliteiten van de „Am
sterdam duidelijk naar voren gebracht.
Kwaliteiten, waarover zoowel de eigenares
van deze magnifieke zee-sleepboot als de
bouwers ten zeerste voldaan bleken.
Het betreft hier een schip, dat men
van de laatste vindingen en de laatste
technische verbeteringen heeft doen pro-
fiteeren en zooals het vaartuig thans in
de haven ligt, geeft het een groote mate
van vertrouwen voor de toekomst. Een
schip, dat ongetwijfeld zee zal kunnen
houden en dat aan het zware werk,
waarvoor het gebouwd is, ongetwijfeld
weerstand zal kunnen bieden. Zoo gezien
Is de „Amsterdam" dan ook de meest
waardige opvolger van de „Drente" en
„Utrecht".
Deze schepen moeten sterk zijn. IJzer
sterk zelfs, want meermalen waren we de
laatste jaren in de gelegenheid persoonlijk te
ervaren voor welke taak dergelijke vaartuigen
gesteld worden.
Dat is niet het contract-werk in de omge
ving van de haven voor de Marine, het is ook
niet het sleepen van een schijf of het weg
halen van een oorlogsschip. Dat is slechts
„salon-werk" voor Wijsmuller.
Wat het wèl is: dat is het vertrekken uit
de haven, van achter de veilige ankerplaats
bij het Havenkantoor, als de zee een witte hel
geworden is en de wind met orkaan-kracht
op het schip aanbotst. Als andere schepen de
haven zoeken, dan gebeurt het dat een draad
loos sein of een verre lichtkogel de aanwe
zigheid van Wijsmuller vraagt en of het over
dag is, of het holst van den nacht, men gaat
er op uit, tegen den storm in, zich niet latend
imponeeren, noch door de zee, noch door den
orkaan, die het stormconcert fluit.
De bemanning moet dan sterk z|jn en
elkander begrijpen. En daaraan ontbreekt
het bij de equipage, die men het best met
één groote familie kan vergelijken, niet.
Maar daarnaast bouwt en vertrouwt men
op het schip. Dat moet tenslotte de spits
afbijten en dat moet de basis zijn, waar
op handige kerels trachten in wind en
zee een lijntje naar een andere schuit
over te gooien.
Een hard leven soms, maar met een
dergelijke boot onder de voeten kan het
aeel wat lijden. En daarop geeft de
„Amsterdam" vertrouwen!
De binnenkomst.
De binnenkomst was in meer dan één
opzicht bijzonder. Want behalve dat fier
naast de nationale
driekleur in den
achtermast de
maatschappijvlag
wapperde ln den
stevigen bries, en
de nieuwe zwart
wlt-blauw-pjjper er
keurig in de verf
uitzag, aan boord
bevonden zich di
verse personen, die
men gewoonlijk al
daar niet aantreft.
Zoo ontdekten we
de brug den
op
Kapitein Kuiper.
heer Boon, directeur van Wijsmuller
en den lieer B. Goedkoop, terwijl
voorts verschillende gasten aanwezig
waren. Er werd gevaren met personeel
uit IJmuiden en onder commando van ka
pitein Kuiper,
Uit den aard der zaak trok de „Amster
dam" nogal wat belangstelling. Zoowel de
jongelui van de Zeevaartschool als familie
leden der bemanning en het traditioneele
havenvolkje waren allen present teneinde ge
tuige te zijn van de eerste incomste van
\Vijsmiiller's vlaggeschip.
Naar kapitein Kuiper ons meedeelde, had
de reis zich gekenmerkt doornle„
zonders. Men was vrijwel direct van I«'
den naar Nieuwediep doorgevaren, terwijl de
heer Hoebe, de marconist, van de gelegenheid
gebruik maakte met z'n ultra-luxieuse radio
apparatuur te experimenteeren.
En thans ligt de „Amsterdam" achter
het havenkantoor. Nog enkele dagen en
ze zal klaar zijn om haar eerste „echte
reis te aanvaarden. Dat wil zeggen, zon-
j der dames en heeren genoodigden, zonder
i schoongepoetste dekken en personeel in
opvallend helder habijt, maar allen, van
kapitein tot matroos, bezield met den
drang te helpen, waar de hulp van de
doorluchtige nagedachtenis aan de
„Drente" gewenscht is.
We twijfelen er niet aan, of schip en
bemanning zullen dan een goed figuur
slaan.
gaat samen per „ESONA
Uiterst snelle motorboot van de
douane.
Gistermiddag, te omstreeks 5 uur wa
ren wjj toevallig getuige van een interes
sant schouwspel op de Buitenhaven. Over
den leidam, heel in de verte, naderde met
razende snelheid een klein scheepje en
zelfs de oudste kaailoopers stonden hier
voor een puzzle, hetgeen tenslotte iets
zegt...
Men tuurde en tuurde... en steeds naderde
het vaartuig. Tenslotte kreeg het stipje vor
men en eindelijk ontdekte men dat het een
motorschip was. Maar een motorschip, dat er
een enorme spurt in gezet had en als het
ware over het wateroppervlak sprong.
In 10 minuten was het reeds bij de Harssens
gearriveerd, het scheerde den havenhoek om
en luttele minuten later kwam het voor de
marineschutsluis te liggen.
Het bleek de nieuwste aawinst voor de
douane te zijn, de motorboot Sinninghe
Damsté, welke per 1 Mei jl. in dienst
gesteld is en waarover wij reeds het een
en ander publiceerden.
Het schip is een buitengewoon mooi vaartuig
dat met het grootste gemak een snelheid van
35 kilometer haalt. Fet ziet er keurig uit, ter
wijl het zoeklicht op de cabine opvalt. Voorts
heeft het een keurige stroomlijn en werd als
type nog niet in de Nederlandsche wateren
gezien.
De Sinninghe Damsté kwam gistermiddag
uit Harlingen en was op een normale
dienstreis. Waarschijnlijk maakt het
echter thans gebruik van de gelegenheid
enkele technische onderzoekingen aan de
machine te laten doen.
De gewone bemanning, bestaande uit 4
koppen was aan boord, onder commando
van kapitein Visser. De standplaats van
het schip, dat een zelfde dienst heeft o.a.
als de Zeemeeuw, is Oostmahorn.
Vandaag' zal deze super-motorboot weder
zee kiezen, uiteraard met onbekende be
stemming.
Naar wij vernemen, heeft de Hoofd
officier van den Marine-Stoomvaart-
Dienst W. Morée, die sedert een tweetal
jaren de functie vervult van chef der af-
deeling Werktuigbouw op de Rijkswerf,
tegen September a.s. pensioen aange
vraagd. Als zijn opvolger wordt genoemd
de Officier M.S.D. der le klasse J. van
Rugge, die thans als hoofd der machine
kamer a/b Hr. Ms. „Sumatra" op de
thuisreis naar Nederland is.
Naar wjj vernemen zal de sleepboot
„Utrecht" van het Bureau Wijsmuller
dezer dagen naar Terschelling vertrek
ken, alwaar zjj ligging zal nemen bjj de
„goud"-baggermolen Karimata, teneinde
zoo noodig voor assistentie zorg te dragen
Ook de vorige week heeft men enkele
dagen aldaar doorgebracht. Zal ook dit
Nieuwediepsche stormschip er het zjjne
aan bijdragen de legendarische schatten
die in de gronden van den Engelschen
hoek verborgen moeten zitten te bemach
tigen?'
Kapitein van de Utrecht is de heer v.
d. Burg.
©ouwt Êgbcrrt tchte frietche Heeren-Baai es
Oud-Hollandsche PijpUbah. Anno 1755
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en zult morgéns „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal
in Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
stroom van gal onvoldoende is, verteert Uw voedsel
niet, het bederft. U voelt U opgeblazen, U raakt
verstopt. Uw lichaam is vergiftigd en U bent
humeurig, voelt U ellendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
U moet CARTER S LEVERPILLETJES nemen om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de gal te doen stroomen.
Eischt Carter's Leverpilletjes bij apothekers en
drogisten, f. 0.75.
Het bevorderen van een vriendschap
pelijk verkeer tusschen de Nederland
sche en buitenlaiidsche jeugd is een
doel, dat thans meer dan ooit aanmoe
diging verdient. En vereenigingen, die
dit doel beoogen en zoo goed mogeljjk
nastreven, verdienen zeker bekendheid
en steun.
Daaronder behoort de Vereeniging
voor Internationaal Jeugdverkeer te
Leiden, Witte Rozenstraat 56a, die
helaas nog telkens moet hooren: Had
ik maar eerder geweten, dat zulk een
Vereeniging bestaat! En dat, ondanks de
duizenden correspondentie-adressen, die
zjj jaarljjks verstrekt, de tientallen
groepreizen, die zij heeft georganiseerd,
de vele uitwisselingen van Nederland
sche jongelui met jonge buitenlanders,
die in eikaars families gelogeerd hebben
en elkanders land en bewoners goed
hebben leeren kennen!
Dit jaar heeft „Internationaal Jeugd
verkeer" weer reizen naar tien landen
op haar programma, reizen van groepen
jonge Nederlanders naar plaatsen, waar
zjj jonge menschen van verschillende
nationaliteiten zullen ontmoeten. En de
Vereeniging heeft dit jaar zelf een
„kamp" in het „Haags Jeugdhuis" on
der Noordwjjkerhout, waar van 16 Juli
tot 27 Augustus Nederlandsche en bui-
tenlandsche jongelui zullen bijeenko
men, elkaar zullen leeren kennen en
zien, dat zij goed met elkaar op
schieten.
De Pinksterbijeenkomst, die te kort
was om veel buitenlanders te trekken
er waren toch nog een paar Engel
schen, twee Belgen en een Zwitser
is een groot succes geweest; deze zo
mer zal het bjj voldoende deelname wel
niet anders zijn.
Tegeljjk met de komst van den zomer
zijn daar ook de kanovaarders, die hun
spullen voor den dag gehaald hebben en
die men thans weer dag-in, dag-uit op het
water bezig kan zien.
Bezig met het peddelen in deze ranke vaar
tuigjes, waaraan de man op den kant zou
meenen, dat ze ieder oogenblik de kans be-
loopen om te slaan. Afgezien van het feit, of
kano's op zee behooren bemand met niet-zeelui,
is het toch in ieder geval een feit, dat men
ter hoogte van Kaaphoofd op den Dijk met
dergelijke scheepjes groot gevaar loopt. Hier
toch treffen zich twee tegen elkaar ingerichte
strooming en j.1. Zondag nog ontkwamen een
tweetal jongens nog maar ter nauwer nood
aan een ongeluk, doordat de kano omsloeg en
de inzittenden in het Marsdiep terecht kwamen.
Een woord van waarschuwing voor on
bedreven kanoërs lijkt ons hier zeker niet
misplaatst. Het is tenslotte beter te ka
noën op de wateren van het Noord-Hol-
landsch Kanaal zonder sensatie, dan
als drenkeling te fungeeren op het Mars
diep mét sensatie
Door de Vrjjzinnig-Democratische Jongeren
Organisatie zal op Zondag 26 Juni a.s. een
groote centrale landdag worden gehouden in
het openluchttheater Birkhoven, brj Amers
foort.
Op deze bijeenkomst zullen spreken Mr. P.
J. Oud. oud-minister van Financiën, en de
heeren J. C. Deering, uit Utrecht, secretaris
penningmeester van de Organisatie, en de
heer Hay Harmseyy, hoofdbestuurslid.
Verder zal een zeer afwisselend programma
geboden worden van muziek, zang (o.a.
massazang o.l.v. Nico van der Londen, de be
kende dirigent) en volksdans, folkloristische
spelen, o.m. een Drentsche boerenbruiloft, een
z.g. „Wasschup" o.l.v. mevr. J. H. Borgmans-
Beins uit Borger, enz.
Deze landdag zal door jongeren uit alle
deelen van ons land worden bezocht.
De afdeeling Den Helder organiseert een
tocht per touringcar, waaraan zoowel leden
als belangstellende niet-leden kunnen deel
nemen.
BEVALLEN: G. A. Verhoef—Klever, z.; T.
J J. Prinsvan Steenbergen, z.
OVERLEDEN; Wed. C. Kater, geb. G. van
Os, 64 jaar.
By Lyon in Frankrijk is men begonnen met
den bouw van het 33 meter hooge Maria-beeld.
Dit zal het grootste religieuze beeld ter wereld
zijn. Het voetstuk van dit reuzen-beeld wordt
als kapel ingericht.
Amsterdam, 13 Juni. In verband met
het bezoek van H. M. de Koningin aan
Amsterdam op 16 Juni a.s. voor de plech
tige onthulling van het gedenkteeken voor
wjjlen H. M. de Koningin-Moeder, zal door
officieren, die in uniform gekleed deze
plechtigheid bijwonen, de ceremonieele
tenue moeten worden gedragen, voor zoo
ver het bezit daarvan voor hen ver
plicht is.
VRIJE GENEESKUNDIGE BEHANDELING.
Geneeskundige Buitendienst Den
Helder.
Van 18 tot en met 31 Juli a.s. wordt de
Officier van gezondheid der le klasse C. P. J.
Modderman, Krugerstraat no. 4 te Den Hel
der, belast met den geneeskundigen buiten
dienst te Den Helder.
Door het tot atandkomen van het Historisch
Genootschap „De Kop van Noord-Holland" als
zelfstandig lichaam, is thans de gelegenheid
geopend verschillende historische voorwerpen,
die men in bezit heeft en die men weg wil
doen, aldaar te deponeeren hetzij als geschenk
hetzij in bruikleen.
Er wordt prijs gesteld op foto's of negatie
ven van diverse stadsgedeelten, oude zoowel
als nieuwe, prentbriefkaarten, medailles,
diploma's en diverse zaken, die men „curiosi
teiten" noemt.
Het museum is gevestigd Westgracht 80.
verdwijnen spoedig door een pot
Bij alle Drogisten
Nat. Hist. Museum, geopend: Woensdag van
35 uur, Zaterdags van 710 uur.; iedere
le Woensdag in de maand van 810 u.;
iedere le Zondag in de maand van 35 u.
Aquarium Zool. Station. Voor fiet publiek
geopend: dagelijks van 912 en van 13.30
17 u.. Zaterdag van 912 uur.
BIOSCOPEN;
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
„De ongeschreven wet". g
Rialto, Spoorstraat, half 8:
Blauw".
Witte Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„De groote illusie".
„Nobleza" en „Twee Onmisbare Vrouwen".
9 tot en met 19 Juni.
Leger des Heils: 10-daagsche tentcampagne
Madoerastraat.
Tot 80 Juni:'
Westgracht 80: Tentoonstelling Historisch
Genootschap „De Kop van Noord Holland".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder 768.5
Temperatuur zeewater 15.0
Temperatuur lucht 12.8
Wind: richting Noord; kracht 4.
Licht op 9 uur 50 min.
Hoogste temp. lucht gisteren 14.4
Laagste temp. lucht gisteren 10.7
Hoogwater (heden) 20 u. 45 m.
Laagwater (heden) 14 u. 45 m.
Hoogwater (morgen) 9 u. 21 n. 25 m.
Laagwater (morgen) 2.50 u. 15.20 u.
Een der neteligste problemen, die de
„Anschluss" van het vroegere Oostenrijk
met het tegenwoordige Groot-Dultsch-
land ook thans nog bezit, is wel de vraag
op welke w|jze het Derde R|jk denkt een
regeling te treffen inzake de bultenland-
sche schuld, die Oostenrijk ln den loop der
jaren maakte.
Het nationaal-socialisme, dat alles op zulk
een „gründlich deutsche" wijze afwerkt, heeft
ook in dit geval niet geaarzeld maatregelen
te nemen, die op z'n minst genomen eenigszins
vreemd schijnen. Het heeft de vorige maand
de buitenlandsche schulden onder de alge-
meene transferregeling geplaatst, wat een
niet geringe strop beteekende voor de inter
nationale crediteuren. Terzake de staats-
schuld is men nog een stapje verder gegaan:
men acht het nhmelrjk absurd hierover nog
te spreken, daar met het verdwijnen van de
Oostenrijksche Staat ook de aansprake schul
denaar voor eeuwig verdwenen isj
Over deze kwestie is momenteel noga!
wat te doen. Aangezien het hier om een
totale buitenlandsche schuld van niet
minder dan 2 miljard Schellingen gaat en
men klaarblijkelijk in de betrokken krin
gen niet van zins is deze slordige stuiver
zonder protest in de handen van de heeren
aan het Duitsche la-tje te laten. Hetgeen
begrijpelijk is.
Deze kwestie heeft tal van kanten en men
kan er zich verzekerd van houden, dat er nog
heel wat welsprekendheid van de heeren eco
nomen en financiers noodig zal zijn alvorens
er een kleine kans geborer wordt, dat men
iets van dit bedrag terug zal krijgen. Als men
überhaupt iets terugkrijgt.
Dit lezende zóu men geneigd zijn zonder
bedenken de bewering te lanceeren, dat hier
sprake is van de meest onfatsoenlijke rechts-
breuk die denkbaar is. Vooral, omdat het Oos
tenrijk van vóór den „Anschluss weliswaar
geen rijk, doch onloochenbaar een financieel
gezond land was. En een land dat in ieder ge
val in staat was aan zijn wettige verplichtin
gen te voldoen.
Evenwel, zoo eenvoudig is dit probleem niet.
Gaat men de historie na, dan blijkt dat het
vraagstuk keer op keer aan de orde komt. In
1795 werd Polen onderling verdeeld tusschen
Oostenrijk, Pruissen en Rusland en de schuld-
eischers konden naar de duiten fluiten. In
1810 werd Nederland door de Franschen in
gelijfd, doch de Fransche regeeringerkenda
ten volle de loopende verplichtingen van dit
land. Bij den strijd in Amerika tusschen het
Noorden en het Zuiden en «hij die van de En-,
gelschen in Zuid-Afrika was het al evenzoo
gesteld. In al deze gevallen treedt al dan niet
openlijk aan den dag, dat de doorslag gegeven
wordt niet door de rechts positie, doch
door de m a c h t s positie. Bij de laatst ge
noemde gevallen kan men zich voorts nog op
het standpunt stellen, dat er sprake is van
een rebelleerend deel van een volksgemeen
schap, een deel dat in opstand is gekomen
tegen de legale regeering en waarvan men de
verplichtingen niet behoeft na te komen.
Anders is het als een zelfstandige staat,
zooals Oostenrijk zelfstandig (formeel dan
alt|j<i) haar souvereiniteit overdraagt
aan een ander land, dat die souvereini
teit accepteert. Dan accepteert het naast
de welkome vorderingen tevens de
schulden.
Het is hier niet de plaats op deze uiterst
moeilijke kwestie dieper in te gaan, doch vol-
volstaan w|j er mee het probleem te signa-
leeren. En ook het feit, dat eenige jaren ge
leden Oostenrijk een Volkenbondsleening toe
gewezen kreeg, waaraan nagenoeg alle Euro-
peesche staten bijdroegen. Nederland b.v. voor
1 doch Engeland en Frankrijk ieder voor
24'A en Italië voor 2(H&
M enkan er van verzekerd zijn, dat deze
landen niet zonder protest de verschafte
gelden in de schatkist in de Wilhelm-
strasse zullen laten rusten en dat de kans
op een minstens internationaal woorden
duel met het Derde Rijk zeer groot is.
Tenz|j Groszdeutschland demonstreert,
dat het nog fatsoensnormen bezit.
Wilt U gaan tracteeren,
Dan „De Toelast" niet passeeren.
Verkeersvliegers zullen proefvluch
ten met dit toestel maken.
Men deelt mede, dat enkele verkeersvliegers
van de K.L.M. binnenkort een vlucht met den
Fokker-luchtkruiser T 5 ondernemen om dit
militaire toestel, wat de vliegeigenschappen
aangaat, te kunnen beoordeelen. Zestien van
deze luchtkruisers zijn voor de luchtvaartaf-
deeling te Soesterberg in aanbouw. W|j schre
ven eenigen tijd geleden reeds, dat enkele toe
stellen inmiddels waren afgeleverd.
Het feit. dat K.L.M.-vliegers een vlucht met
de T. 5 zullen maken, houdt verband met de
mogelijkheid om van dit toestel een versie te
ontwerpen voor het commercieele luchtver
keer. Men is ongetwijfeld hiertoe gekomen,
omdat het militaire toestel een zeer aantrek
kelijke snelheid heeft en over uitstekende
vliegeigenschapen beschikt.
De snelheid ligt boven de 400 km. In
middels heeft het een maximum snelheid
van 417 km bereikt.
Deze toestellen zouden een vervoercapacl-
teit van 14 passagiers hebben, overeenkomen
de met de Douglaa DC 2.
