RZAN
Grote rampen en catastrophen in de
geschiedenis
DENKSPORT
DE TWEE POPPENMOEDERS
Aardbeving, schipbreuk,
brand
De eerste telegraafseinen
E D G A R R I C
BURROUGH
Zo nu en dan horen wij van vreselijke
rampen, natuurverschijnselen of grote on
gelukken, waar de kranten vol van staan.
We denken met ontzetting aan de arme
mensen, die d^ar onder lijden, die de dood
hebben gevonden of die het verlies van
ouders en kinderen, van familieleden, man
nen en vrouwen te betreuren hebben. Maar
meestal is het ver weg en het duurt niet
lang, dan denken wij er niet meer aan. Er
gebeurt zo veel, later horen wij er weer
eens over en zeggen: „O, ja, dat herinner
ik me nog, dat moet vreselijk zijn geweest.
Ook uit de geschiedenis zijn verschillen
de grote rampen bekend, waar we zo nu
en dan nog eens over lezen of van horen
vertellen.
Een van de verschrikkelijkste verhalen,
die ons over aardbevingen bekend zijn, is
al heel oud en gaat over de aardbeving op
Jamaica in het jaar 1692.
In dat oude geschrift staat: .Honderden
spleten kwamen plotseling in de aarde en
sloten zich dadelijk daarop weer. Even la
tei gingen er weer nieuwe spleten open.
Cveral waar men om zich heen keek, zag
men mensen in de aarde verdwijnen. Maar
sommige spleten openden zich daarna weer
opnieuw en dezelfde mensen werden vrese
lijk gewond, weer naar buiten geslingerd.
Vele huizen werden door de grond opge
slokt, stenen en bomen vlogen door de
lucht. Duizenden mensen zijn hierbij ge
dood."
Dat was wat de geschiedenis over Jamai
ca vertelt. Op een Zondag in November
van het jaar 1775 waren de kerken in Lis
sabon geheel gevuld. Plotseling werd een
onderaards gedreun gehoord, dat tien mi
nuten duurde. Ook hier verdwenen in een
geweldig-grote aardspleet hele straten met
huizen en mensen en al Een derde en een
vierde schok volgden nog, pikzwarte rook
wolken kwamen uit de grond en verduis
terden de hemel. Duizenden gebouwen,
prachtige kerken en paleizen stortten in,
duizenden mensen verloren hierbij het le
ven. En alsof dat nog niet genoeg was,
kwam vlak daarop een reusachtige vloed
golf uit de zee, die de stad nog verder ver
woestte. Maar niet alleen Lissabon werd
geteisterd, de hele Atlantische kust leed
onder deze vreselijke natuurverschijnselen.
Ook de steden Algeciras, Cadiz en Perez
werden geheel verwoest. In Europa kan
men zich geen ontzettender natuurramp
voorstellen, dan toen in Spanje heeft ge
woed.
In April 1906 was het in Amerika, dat
een hele stad ten offer viel aan een aard
beving. Het prachtige San Francisco werd
gedeeltelijk door aardschokken en verder
voor een groot deel door branden ver
woest.
Nog twee jaar later vond in Europa de
ramp van Messina plaats, waarbij deze stad
en de hele omliggende streek werden ver
woest. Vijftien jaar geleden had een he
vige aardbeving in Japan plaats en een
van de laatste ernstige gevallen van aard
beving, waarbij ook vele mensen om het
leven kwamen, was die van Formosa, vijf
jaar geleden.
Gloeiende wolken bedekken
een stad
Op het kleine Franse eilandje Martinique
moest de stad St. Pierre een verschrikke
lijk lot ondergaan. Vlak achter de stad ligt
de berg Mont Pelée, die 1500 M. hoog is.
Op Hemelvaartsdag in 1902 kwam er uit
die vulkanische berg een wolk, die bestond
uit een mengsel van waterdamp, gas en
gloeiend stof. Tegelijk kwam er een gewel
dig onweder opzetten met een heftige
storm. De verzengende hitte die de dampen
met zich mee brachten, verkoolden alles en
iedereen, slechts weinig mensen, die in ge
heel afgesloten kelders konden kruipen,
behielden het leven. Uit de berg kwamen
stromen gloeiende lava, die alles meesleep
ten. In hun angst om te stikken of te ver
branden sprongen honderden mensen in de
zee, waar zij verdronken of toch nog door
de lavastroom achterhaald werden.
Met 1500 mensen naar de diepte.
Iedereen heeft wel haast gehoord van de
ondergang van de „Titanic". Het was in
1912, op de achtste April, dat het vreselij
ke bericht verspreid werd, dat het Engelse
stoomschip de „Titanic", op zijn eerste reis
naar Amerika, met 2300 mensen aan boord.
was vergaan. Voordat het schip klaar was,
stonden de kranten er al vol over. Zo'n
prachtige, luxueuze en goed-gebouwde boot
was er nog nooit geweest. Vele oekende
personen wilden de eerste reis met dat be
roemde schip meemaken, ook de directeur
van de stoomvaartlijn „White Star" (Witte
Ster) was zelf aan boord. Zes dagen had de
reis al geduurd, iedere avond waren fees
ten voor de passagiers, dit zou de 'aatste
avond zijn, dus moest het een extra-af
scheidsfeest worden. Even voor midder
nacht liep het schip op een ijsberg en
werd van voren en van achteren verplet
terd. Voor zoveel mensen zijn de reddings
boten niet groot genoeg Een onbeschrijfe
lijke verwarring heerst op de dekken: zij
die geen plaats in de boten hebben kunnen
bemachtigen, weten dat hun leven verlo
ren is. Door de ondergang van de „Titanic"
is het Engelse lied „Nearer my God to
Thee", „Nader mijn God tot U", zo bekend
geworden, omdat de kapel dat gespeeld
moet hebben en de mensen het meezongen,
toen het schip begon te zinken en zij de
dood tegemoet gingen.
Op een Amerikaans plezierschip, de „Ge
nera] Slocum", dat van onder tot boven vol
mensen was, brak in de zomer van 1904
brand uit in volle zee Hoewel midden in
het water konden de vlammen niet wor
den geblust en moesten bijna duizend
mensen, waaronder veel kinderen, verbran
den.
De geschiedenis van China vertelt nog
van een verschrikkelijke brand in Kanton,
die in een schouwburg uitbrak. Ook daar
waren de plaatsen tot de laatste toe bezet,
zodat honderden mensen het leven verlo
ren. Nog vaker is dat voorgekomen in Chi
na. want we weten, dat er bij een theater-
brand in Sjanghai in het jaar 1871 900 men
-sen en een jaar later in Tientsin 700 men
sen verbrandden.
Vreselijke verhalen zijn het allemaal,
maar hoe ontzettend dergelijke tonelen in
werkelijkheid zijn, kan alleen iemand, die
het meegemaakt heeft, zich voorstellen.
1. Op de tafel liggen 11 lucifers. Nu moe
ten 2 mensen deze lucifers verdelen, door
er telkens ieder een paar af te nemen.
Maar geen van beiden mag meer dan drie
lucifers tegelijk wegnemen. Wie de laat
ste krijgt, heeft verloren. Hoe moet je het
nu aanleggen, dat je niet zelf de laatste
krijgt?
En als je niet 11, maar 15 lucifers hebt,
hoe kan je dan maken, dat je tegenstander
de laatste krijgt?
2. Hoe kan je van 2 lucifers een kruis
maken, zonder de lucifers daarbij kruise
lings over elkaar te leggen?
De oplossing geven wij volgende week,
maar probeer er eerst zelf achter te komen.
Het is niet altijd zo geweest, dat men
zonder de minste moeite met Noord-Ame-
rika of Japan kon telegraferen. Vroeger
bracht men boodschappen over op allerlei
verschillende manieren, waarvan er nog
enkele thans in gebruik zijn. Op de sche
pen geeft men bijvoorbeeld vlaggeseinen
aan voorbijgaande schepen, terwijl solda
ten zowel met vlaggen als met lichtseinen
werken om boodschappen door te geven.
Het is echter ongeveer een eeuw geleden,
dat de eerste optische telegraafseinen in
dienst werden gesteld, doch dit feit is bij
na in vergetelheid geraakt.
De twee zusjes, Trees en Liesje,
Waren beiden even oud,
Soms konden ze heel zoet spelen,
Dan weer waren beiden stout.
Vader had nu voor hun ieder,
Een poppenwagen zelf gemaakt,
Moeder had toen voor de poppen,
Een dekentje er bij gehaakt.
En daar liepen Lies en Treesje,
In het park heen en weer,
Het zonnetje scheen lekker warm!
Het was heerlijk lenteweer!
Behalve 's nachts en bij mistig weer,
konden deze seinen gebruikt worden voor
het doorgeven van berichten over lange af
standen. Het apparaat bestond uit een paal
met zes armen, zoals jullie op de tekening
ziet. Iedere arm kon vier verschillende
standen aannemen: recht overeind, lood
recht, schuin naar beneden en neergeklapt,
dus onzichtbaar. De mogelijkheden om op
deze manier te spreken, zijn niet zo be
perkt als het schijnt, want reken het maar
na, met deze zes armen is het mogelijk vier
duizend zes en negentig „4096" verschillen
de tekens te geven. Nogal een aardig aan
tal, vinden jullie niet?
Bij het graven voor de ondergrondse
spoorbaan in Londen, heeft men een ver
steende krab gevonden, waarvan men
denkt, dat- hij meer dan 50 millioen jaar
oud is.
DOOR
No. 20.
De Sheik richtte zich in zijn volle lengte op.
Zijn ogen waren gevuld met haat. Hij hield de
zak met goud vlak voor Jacots gezicht en zei:
„Je zult meer betalen dan dit voor het leven
van mijn zusters zoon. Tweemaal zoveel voor
de naam. waarmede je me hebt genoemd en
bovendien nog honderdmaal meer aan verdriet
en zorg!"
„Maak, dat je wegkomt," riep Jacot, „voor
dat ik je hier wegtrap!"
Daarna bandde hij de Sheik en zijn
drievoudige bedreiging uit zijn gedachten. De
neef van de Sheik en zijn metgezellen werden
aan het gerecht overgeleverd en ter dood ver
oordeeld. Een maand later verdween het
zevenjarige dochtertje Jeanne Jacot op ge
heimzinnige wijze. Noch de rijkdom van haar
ouders, noch de krachtige hulp van de grote
Republiek, in wier dienst haar vader was,
waren in staat het geheim van de verblijf
plaats in deze ontoegankelijke wildernis op te
sporen, zomin van het meisje, als van haar
ontvoerder. Een reusachtige beloning werd er
uitgeloofd, waardoor vele avonturiers achter
het wild aanjoegen. De meesten van hen ver
dwenen onder de Afrikaanse zon in het stille
zand van de Sahara zonder ook maar één
spoor van het gestolen kind te vinden. Twee
Zweden, Jenssen en Malbihn gaven, na drie
jaar verkeerde aanwijzingen gevolgd te heb
ben, het zoeken op, ver ten Zuiden van de
Sahara en richtten hun aandacht op de meer
lonende bezigheden van ivoorstelen. Door heel
de binnenlanden van Afrika werd dit tweetal
bekend om zijn medogenloze wreedheid en
hebzucht. De inboorlingen vreesden en haat
ten hen. Europese gouvernementen trachtten
hen tevergeefs gevangen te nemen. Te samen
met hun wrede bende van misschien een hon
derdtal gedeserteerde Arabieren en neger
slaven, maakten zij korte metten, doodden
olifanten, plunderden de dorpen en lieten
overal hun sporen achter door brutale roof
moorden en plunderingen.