Minister bepleit 4-jarige
onderwijzers-opleiding
Een conferentie van de
groote mogendheden?
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Geen gedwongen
godsdienstonderwijs
Franco bewaakt streng de
_Fransche grenzen
En zij worden heusch niet te geleerd!
Ik weet wat,
Het overlijden van
Ridder van Rappard
Japanners bezetten
belangrijk punt
ZATERDAG
20 AUGUSTUS 1938
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
66e JAARG. No. 8391
Het rechtscbe antwoord onbevredigend
Dit nummer bevat 16 pagina's
QL/EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Joden moeten Joodschen
voornaam hebben
REISBUREAU WACO
HELDESSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-MtJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Een extra jaar voor rustige stu
die kunnen de onderwijzers best
gebruiken!
Van het invoeren van de vijfjarige
kweekschool voor onderwijzers wil
de minister vai} Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen nog niets weten
en wel met het oog op de daaraan
verbonden kosten, welke een onover
komelijk bezwaar vormen.
Ook een vakopleiding voor den toe-
komstigen onderwijzer na het door-
loopen hebben van een H.B.S. of
gymnasium acht de minister niet
aanbevelenswaard. Daarentegen be
pleit Zijne Excellentie met kracht de
uitbreiding van de driejarige oplei
ding met een vierde leerjaar en
weerlegt al de bezwaren, daartegen
door verschillende Tweede Kamer
leden ingebracht.
Eén dezer bezwaren is, dat de driejarige
kweekschool immers
goed bruikbare
onderwijzers oplevert; waarom dus de cur
sus verlengd? De minister heeft echter geen
overtuigend bewijs voor deze redeneering,
want eerst in 1938 werden de eerste onder
wijzers door de driejarige kweekschool afge
leverd, aldus deelt de Memorie van Ant
woord inzake het wetsontwerp tot wijziging
der Lager Onderwijswet 1920 mede.
Te geleerd!
Ten tweede bestrijdt de minister het be
zwaar, als zou op de kweekschool te groote
geleerdheid worden aangebracht.
De leden, die de tegenwoordige
kweekschool verdedigen, hebben,
naar het voorkomt, geen oog voor 't
groote bezwaar, dat de driejarige op
leiding maar één jaar van rustig
werken bevat: het eerste jaar komt
in de verdrukking doordat de ken
nis en ontwikkeling der toegetreden
leerlingen in velerlei opzicht uiteen
loopen, en het derde jaar staat onder
den druk van het komende examen.
Uitbreiding van den leertijd tot vier
Prof. Dr. Slotemaker de Bruine
Minister yan Onderw., K. en W.
jaren zal daarom vooral van betee-
kenis zijn, omdat zij het mogelijk
maakt de middelmoot, waarin in rus
tige sfeer de eigenlijke, ontwikkelen
de studie valt, van één tot twee jaren
te verlengen.
Een last op de schouders der ouders
Wat ten slotte betreft het bezwaar, dat ver
lenging van de kweekschoolopleiding met
een jaar een zwaren last legt op de ouders
der kweekelingen, meent de minister zich
geheel te kunnen aansluiten bij hetgeen dien
aangaande door vele andere leden in het
voorloopig verslag is opgemerkt.
Verhooging der onderwijsuitgaven?
Er is tenslotte aldus Zijne Excellentie, geen
enkele grond voor de bewering, dat het wets
ontwerp tot een verhooging der onderwijsuit
gaven van meer dan een half millioen zal
leiden.
De datum van inwerkingtreding is thans
vastgesteld op 1 Sept. 1939 in plaats van op
1 Sept. 1938.
Zegt de minister. Kennis van
den Bijbel is echter voor den
onderwijzer onmisbaar.
Dat ook de leerling van de Rijks
kweekschool met godsdienst en bij
bel moet worden in aanraking ge
bracht, staat voor den minister
vast. Als hij uit het voorloopig ver
slag de onderscheiding tusschen
kennis van den inhoud des bijbels,
godsdienstkennis en godsdienston
derwijs overneemt, formuleert hij
zijn standpunt aldus. Kennis van
den inhoud des bijbels is voors
hands nog afgezien van religieuze
waarden voor eiken beschaafde,
ook voor den onderwijzer der jeugd,
onmisbaar. Onze taal, onze letter
kunde, onze kunst, onze geschiede
nis, onze volksziel blijft een gesloten
boek voor wie den bijbel niet kent.
Zoo vaak de omstandigheden het moge
lijk maken, zullen geschiedenis, aardrijks
kunde, letterkunde, taal, op ongezochte wij
ze gelegenheid bieden, kennis van den in
houd des bijbels aan te kweeken, aldus lezen
wij. in de Memorie van Antwoord inzake
het wetsontwerp tot wijziging der Lager
Onderwijswet 1920.
Het godsdienstige vergt een
eigen plaats.
Ook waar dit mogelijk is, wordt daarmede
intusschen geenszins het noodige bereikt.
Naast het geschiedkundige, het letterkundi
ge en het cultureele vergt het godsdienstige
een eigen plaats, waartoe de vakken gods
dienstkennis en godsdienstonderwijs aller
eerst zijn aangewezen.
Naar de overtuiging van den mi
nister doet echter de overheid het
best, door deze materie aan de ker
ken over te laten, mits zij organisa
torisch en financieel haar hulp
biedt..
Daartoe strekt eenerzijds het derde lid
van artikel 146, anderzijds de sinds jaren
bestaande regeling der geldelijke vergoe
ding. De vraag, hoeveel uren krachtens lid
3 moeten worden beschikbaar gesteld en voor
hoeveel uren dus de belooning moet worden
betaald, zal naar het oordeel van den minis
ter moeten worden beslist naar de geble
ken behoefte, los van de vraag, hoeveel uren
voor godsdienstonderwijs op de bijzondere
kweekscholen worden gesubsidieerd.
Drie uur per week te veel.
Het staat zeker niet a priori vast,
dat de tot nog toe bestaande regeling
een uur per week moet behou
den blijven. Echter twijfelt de mi
nister of op de Rijkskweekscholen
dikwijls behoefte zal blijken aan
drie uren per week, gelijk blijkens
het voorloopig verslag wel op bijzon
dere kweekscholen is gebleken.
Een algemeene maatregel van Bestuur zal
dit nader regelen.
Voor den aandrang van sommige
leden om het ontvangen van gods
dienstonderwijs als verplichting voor
te schrijven, bestaat geen voldoende
grond. Reeds nu is de toestand zoo,
dat gevallen, waarin een leerling
niet aan dit onderwijs deelneemt,
slechts sporadisch voorkomt.
Dat de vrijwillige deelneming zoo alge
meen geworden is, mag epo gelukkig ver
schijnsel worden genoemd, maar het is zeer
de vraag, of het een verbetering zou zijn
daarvoor dwang in de plaats te stellen.
MAAR IK MAG HET NIET ZEGGEN"!
Geheimzinnigheid rond de toe
komstige landbouwordening.
Goed nieuws voor handel en
industrie?
De overneming door de landbouworgani
saties van de regeeringsmaatregelen ten
behoeve van den landbouw is nog lang niet
in kannen en, kruiken!
Naast het groote belang, dat de landbouw
bij deze aangelegenheid heeft, zijn ook han
del, industrie en middenstand ten nauwste
bij de op handen zijnde reorganisatie be
trokken. Voor laatstgenoemde drie groepen
is natuurlijk van het grootste gewicht de
vraag of zij straks al dan niet als volwaar
dige partners van de boeren zullen worden
beschouwd. De in de crisisjaren opgedane
ervaringen met ontrechting en verdrukking
van exporteurs, importeurs, fabrikanten,
handelaren en middenstandsbedrijven, kan
helaas niet tot optimisme stemmen.
Het Hsbl. wijst echter op een in dit ver
band hoopvolle uitlating van Dr. E. .T. Tobi,
directeur van de Centrale Vee- en Vlecsch-
handel. Dr. Tobi heeft n.1. ter vergadering
van den pond van Varkenshandelarcn ge
zegd
„Ik verkeer in een moeilijke po
sitie. Ik weet wat, maar ik mag het
niet zeggen. Alleen kan ik wel ver
klaren, dat in de nabije toekomst
door de overheid maatregelen ge
troffen zullen worden, waardoor de
handel veel en veel meer erkend
zal worden, dan thans het geval is
Ik mag niet zeggen wat er en hoe
dit gebeuren zal. Maar het zal ge
beuren.
Met spanning wachten handel en indus
trie nu af, welke plaats hun in de toekom
stige organisatie der landbouw ordening
zal worden toebedacht.
Hitier heeft naar aanleiding van het over
lijden van den Nederlandschen gezant te
Berlijn, Mr. C. Ridder van Rappard, aan Ko
ning Wilhelmina zijn deelneming betuigd.
Ook heeft de Fuehrer en Rijkskanselier
een telegrafische condoleance aan de zuster
van den overledene, jkvr. Hooft Graafland
gezonden.
De Japanners hebben een belang
rijk succes behaald met de verove
ring van Poetsjau, 't eindpunt van
den spoorlijn TatoengPoetsjau.
Volgens Japansche militaire deskundigen
hebben de Chineezen met Poetsjau hun
grootste militaire basis aan den Noorde
lijken oever van de Gele Rivier verloren.
De Chineesche pogingen tot herovering van
Sjansi zijn hierdoor voor goed verijdeld.
Niet alleen het westelijk deel van den
Loenghai-spoorweg tusschen Tsjebgtjau en
Sian. maar ook de weg tusschen Sian
en Chineesch Turkestan wordt thans door
de .Tapanschc troenen bedreigd.
Intusschen bericht men uit Hankau, dat
na de verovering van Poetsjau de Chinee
sche troepen in Sjansi zwaar versterkt wor
den.
Zuiveringscampagne tegen de
guerilla.
De recente successen der Chineesche guer
rillatroepen in Sjantoeng hebben de Japan-
neezen er toe gebracht een zuiveringscam
pagne op groote schaal te ondernemen,
waarmede inmiddels een aanvang is ge
maakt.
Men raamt liet aantal manschnnnen der
Chineesche guerrillabcnden op 42.000 welke
verspreid zijn over geheel Sjantoeng in de
omgeving der steden.
De correspondent van de „Voelkisclie Beo-
baehter" in Japan beeft een interview ge
had met den minister van oorlog, Itagaki.
Deze beeft hem o.a. verklaard, dat de Ja
pansche opmarsch naar Hankau voort
duurt en dat men rekent op een spoedige
inname van de stad.
ALLE VRIJGELEIDEN INGETROKKEN
MET HET OOG OP HET KOMENDE
GROOTE RECHTSCHE OFFENSIEF.
BOMBARDEMENT VAN VALENCIA, HET
ZOOVEELSTE ENGELSCHE SCHIP VER
NIETIGD.
Meer en meer wordt thans de in
druk versterkt, dat Franco's nieuwe
groote otfensief nog een kwestie van
enkele dagen, wellicht van enkele
uren is. Met een gestrengheid, als
sedert het begin van den oorlog
niet is voorgekomen, worden de
Fransch-Spaansche grenzen gecon
troleerd en niemand bijna ontvangt
van het rechtsche bewind een vrij
geleide om Spanje te verlaten.
Alleen de diplomatieke of economische
missies, die gezeteld zijn bij Franco, zullen
nog over een voortdurend vrijgeleide be
schikken. De vrijgeleiden, die in de toe
komst zullen worden uitgereikt, zullen
slechts voor één reis geldig zijn. Zij wor
den rechtstreeks te Burgos uitgereikt aan
de personen, die een geldig motief hebben
0111 Spanje te.veriaten.
Hoe Franco's offensief zich zal ontwikke
len, is nog niet te zeggen. Men weet nog
niet of de beweging zal geschieden in de
richting van Catalonië of van Madrid. De
Noordelijke en Centrale legers bobben tot
dusverre echter belangrijke versterkingen
ontvangen, aan manschappen zoowel als
materiaal en men beeft den indruk, dat
de aanvang der operaties ieder oogenblik
verwaeht kan worden. De leiding der ope
raties zal door Franco persoonlijk geschie
den. Als rbef van den generalen staf beeft
Franco naast zich geplaatst voor deze
nieuwe operaties generaal Juan Yigon, tot
dusverre rhef van den generalen staf van
het Noordelijke leger.
Rechtsche successen aan de Ebro?
Wat de krijgsverrichtingen betreft zijn
volgens de rechtsche berichten de operaties
in den sector van de Ebro hervat. Zij zou
den zich in gunstigen zin voor de Franco
troepen ontwikkelen.
Uit Barcelona is bevestiging ont
vangen van het bericht, dat het
Britsche stoomschip Stansbrook in
de haven van Vallcarca, ten zui
den van Barcelona, gistermiddag
door vijf Savoia-watervliegtuigen
tot zinken is gebracht. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor.
Barcelona is gistermorgen drie maal ge
bombardeerd. De bommen kwamen in het
midden der -stad neer. Reeds zijn er 20
dooden en 100 gewonden. Talrijke huizen
zijn ingestort.
Het antwoord van Franco inzake de vrij-
willigerskwestie zal volgende week worden
gepubliceerd.
Bevestigd wordt, dat de nota een reeks
opmerkingen inhoudt, waarvan tot nu toe
ontvangen resumé het niet mogelijk maakt
de geheele draagwijdte te bepalen, doch
toch zeer belangrijk schijnen.
De nota zou in het bijzonder bandelen
over de kwestie der oorlogsrechten. Zij zou
te dien opzichte zekere eischen formulee
ren voor wat betreft den datum en de aard
der toekenning dezer rechten, welke moei
lijk aanvaardbaar zouden zijn.
Over het antwoord van Franco hoort
men allerlei gissingen, het schijnt echter
dat men den inhoud niet algemeen gunstig
beoordeelt.
Zou Franco's antwoord totaal onbevredi
gend zijn, bestaat dc mogelijkheid zeer ze
ker, dat Frankrijk de grenzen hernieuwd
zal openstellen voor vervoer van oorlogs
materiaal.
Verwachting: Meest krachtige,
tijdelijk matige, Zuidweste
lijke tot Westelijke wind,
opklarend in den ochtend,
later meest zwaar bewolkt,
regenbuien, iets koeler in 't
Noorden, in 't Zuiden koeler
Verdere vooruitzichten:
weer.
Koel
Nieuwe plannen van Runciman
Hij zou een stelsel van gou
wen willen invoeren.
Het einde der week zal vermoede
lijk geen belangrijke feiten in Tsje-
cho-Slowakije brengen, aangezien de
meeste ministers voornemens zijn
de begrafenis van Mgr. Hlinka, den
overleden leider der Slowaaksche
autonomisten bij te wonen. In Duit-
sche kringen vooral acht men een
bijeenkomst der groote mogendhe
den daarna te Londen geenszins on
waarschijnlijk.
Hodza heeft gisterochtend een bezoek ge
bracht aan Lord Runciman.
In welingelichte kringen is men van mee
ning, dat de regeering een weinig verder
kan gaan in detailkwesties, zooals het vraag
stuk der taal en de macht van de plaatselij
ke autoriteiten. Men kan evenwel niet goed
zien, hoe de kloof kan worden overbrugd
zonder tegemoetkoming van de Sudetcn-
Duitsc.hers, waarvan tot nu toe nog niets te
merken is!
Aller oogen gericht op Runciman!
Er is thans geen basis om de onderhan
delingen voort te zetten.
Daarom zijn thans de blikken ge
vestigd op Runciman. Men gelooft
meer en meer, dat Runciman 'n ulan
zal uitwerken, dat gebaseerd zal zijn
op het Hongaarsche stelsel, dat weer
overeenstemming heeft met de Duit-
sche gouwen. Dit zou beteekenen, dat
drie Duitsche gebieden zouden wor
den ingesteld met een eensgezinde
Duitsche bevolking, welke verant
woordelijk is voor de eigen aangele
genheden, op dezelfde wijze als dit
met Noord Ierland het geval is.
De Tsjechische en andere minderheden
zouden een vertegenwoordiger hebben en op
denzelfden voet worden behandeld als de
Duitsche minderheden in het Tsjechische
gebied.
In Tsjechische kringen is men van mee
ning, dat een voorstel volgens deze richtlij
nen zou kunnen dienen als basis van onder
handeling. Men gelooft, dat dit plan een
stuk zou tegemoet komen aan de acht pun
ten van Henlein.
Runciman logeert bij toerbeurt
Heeft Lord Runciman het eerste weekein
de van zijn verblijf in Tsjecho Slowakije
doorgebracht bij leden der Tsjechische en
het tweede bij leden der Duitsche aristo
cratie, thans zal hij waarschijnlijk van Za
terdag tot Maandag in gezelschap zijn van
kerkelijke autoriteiten.
In een maatregel van bestuur, uit
gevaardigd door de Duitsche minis-
teriën van Binncnlandsche Zaken,
en Justitie, wordt bepaald, dat volle
Joden en Jodinnen van Duitsche na
tionaliteit, dip nog geen Joodschen
voornaam hebben, een dergelijken
voornaam naast den anderen vojjr-
naam moeten voeren.
Wilt D een heerlijke vacantietocht? Dan
een meerdaaqsche reis van het
Reisgidsen gratis verkrijgbaar. Reisburean
W.A.C.O., Den Helder, Kanaalweg 132,
Tel. 773.
Het laatste bombardement van de haven
van Barcelona. Een Engelsch schip is
getroffen.