DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Harinqexport» een uitzonderingsgeval Japanners lijden zware verliezen WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1938 KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) 66e JAARG. No. 8394 Het land streeft naar zelfvoorziening Minder viscb, minder opbrengst Vlaqverfoon kost geld Het moet, het kan Het Tsjechische probleem Nieuw Fransch linieschip op stapel Flesschcnpost van Poolonder zoeker gevonden Het Prinselijk Echtpaar thuis Angststemming te Berlijn Accoord tusschen Hongarije en Kleine Entente Dit nummer bevat 8 pagina's Bezet Frankrijk het eiland Hainan? Kind wringt zich door de stijlen van een afsluitboom UyEERBERlCHT DE BILT SEINT. Aan de Jangtse teruggeslagen Het gevaarlijke „snijden" HELDERSCHE COURANT Uitgave der Uttg.-Ml). Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder Rusland als afnemer Slechts industrieele producten kunnen naar het land der Sov- jets worden uitgevoerd. Jhr. Br. J. C. Mollerus, van wiens hand wij enkele weken geleden een belangwekkend artikel plaatsten over de toe komstmogelijkheden van ons Indië, geeft in bijgaande be schouwing zijn kijk op de mogelijheden, welke voor on zen handel en industrie zijn weggelegd in het onmetelijke land der Sovjets, waar na de stormen der revolutie nieuwe iv aar den en normen zich kristalliseerentot een basis, waarop de handelstransacties zich in de toekomst zullen voltrekken. De Sovjet-Unie beslaat ongeveer 1/6 gedeel te van de aardoppervlakte en telt vermoede lijk 160 tot 170 millioen inwoners. De rijk dommen van dit uitgestrekte gebied zijn bui tengewoon groot, doch de exploitatie daar van laat nog in menig opzicht te wenschen over. In de Sovjet-Unie bestaat reeds zeer geruimen tijd een uitgesproken autar kisch streven. De opperste leiding wenscht zich zooveel mogelijk onafhankelijk te ma ken van het buitenland. Met begrijpelijken trots heeft de volkscommissaris van den bui- tenlandschen handel, Sjwjalew, er dan ook op gewezen, dat de export van Sovjet-Rus land, in waarde uitgedrukt, op dit oogenblik slechts 1 procent van de totale productie van dit gehecle gebied uitmaakt, welke per centages in 1913 en 1930 resp. 11,6 en 3.5 waren. Het klinkt in dat verband dan ook wel wat vreemd, wanneer deze zelfde func tionaris verklaart, dat Rusland geen autar kische neigingen heeft, omdat het land naar vrede streeft en de handelsrelaties met an dere landen wenscht te bevorderen. Boven geciteerde cijfers wijzen toch wel degelijk in de richting van zelfvoorziening. En Rus- ja'nd behoeft zich in dat opzicht toch niet te verontschuldigen. Ook andere misschien wel alle landen zijn van deze autarki sche neigingen niet vreemd en daaronder zijn er hen groot aantal, welker rijkdommen aan grondstoffen enz. ongetwijfeld veel en veel kleiner zijn dan in Rusland. De buitenlandsche handel van Sov jet-Rusland is geheel en al in han den van den Staat. Verhalen, die zelfs nu nog wel de ronde doen, als of in die principieele verhouding wij ziging gekomen zou zijn, moeten categorisch worden tegengesproken. De buitenlandsche handel is een staats-handel. Deze dateert van 1918, al was er toen na tuurlijk geen sprake van, dat deze nieuwe vorm geheel kon worden ingevoerd en toe gepast. Op dit oogenblik is er een 20-jarige ervaring en kan men de resultaten over zien. Het systeem is in die twintig jaren ook gewijzigd. In de eerste jaren, tot ongeveer 1928, was er aan den particulieren handels man in de Sovjet-Unie nog een zekere rol toebedeeld, al was de beteekenis daarvan be trekkelijk gering. Het was de periode, die be kend staat als de jaren der N. E. P. (Nieuwe Economische Politiek). Een radicale wijzi ging kwam in 1928 tot stand, het beginjaar van het Eerste Vijfjarenplan (19281932). De periode van de bevordering der groot industrie. Toen ik enkele jaren geleden zelf gedurende een maand door de Sovjet-Unie reisde, heb ik herhaaldelijk geinformeerd bij onze vriendelijke begeleiders, waarom het eerste Vijfjarenplan zich niet met de voe dingsmiddelen en de kledingindustrie be zig had gehouden. Het daarop ontvangen antwoord was vrijwel overal hetzelfde. Om dat men bevreesd was voor Japan. Hoe het fcij, in 1928 namen de rege.eringsinst.ant.ies den buitenlandschen handel geheel over en Was het met het particuliere zaken-doen af- geloopen. De industrialisatieiaren kenmerk ten zich door import van machines, techni sche krachten enz. export van Russische granen, terwijl groote credieten werden ver strekt. Uit eigen ervaring weet ik, dat in die jaren ook reeds de autarkische neiging in Rusland overheerschte en dat aan menigen technischen buitenlandschen medewerker was aangezegd, dat hij over een bepaalden tijd Rusland moest verlaten, omdat men dan voldoende bekwame arbeidskrachten uit het eigen land zou hebben. Zoo werd de nieuwe vijfjarige periode ingeluid, de jaren 1933— 1937, die men de landbouw-jaren zou kun nen noemen en waarin de mechanisatie op dat gebied voortschreed. Of daarbij de resul taten wel in overeenstemming waren met de gekoesterde verwachtingen valt te bezien. Inmiddels wist Sovjet-Rusland in 1933 een actieve handelsbalans en in 1935 een actie ve betalingsbalans te bereiken. Blijkens de statistische gegevens, welke het Russische bureau voor de Statistiek verstrekt, ontwik kelde het Russische, handelsverkeer zich als 1933-1937 1028-1932 191S-'2S Export 8.696.9 18,175.3 12.023.9 Import 6.291.1 29,592.5 11.429,0 Saldo 2.102.8 2.117.2' 2.105.1 (in millioenen Roebels) De finantieele positie is gunstig, indien men bedenkt, dat alle wissels werden voldaan en de schulden, tot 1937 gemaakt, zijn gedelgd. De bui tenlandsche handel van Sovjet-Rus land is op het oogenblik op contante basis ingesteld. Ontegenzeggelijk hebben de beide vijfja renplannen ook niet nagelaten radicale wij zigingen tot stand te brengen in de positie van het Russische handelsverkeer. Het zou interessant zijn eens na te gaan, welke rol dit land gespeeld zou hebben, indien men de beschik king had kunnen houden over de vele bekwame leiders, die men successievelijk heeft verbannen of van het leven heeft beroofd. Dan zouden de Molotovfabrieken in Gor- ki, waar ik de loopende band van Ford's fabrieken in Detroit met eigen oogen aanschouwde, waar schijnlijk een beduidend grootere ca paciteit hebben gehad dan nu het geval was en zou het omvangrijke staatslandbouwbedrijf Zernograd meer graan en minder korenbloe men en papavers hebben getoond! Maar dergelijke bespiegelingen hebben slechts theoretische beteekenis. Wat had kunnen zijn. heeft weinig practische waar de. Hoe heeft zich nu het handelsverkeer ont-wikkeld tusschen Sovjet-Rusland en ons land met zijn overzeesche gebieden? Onze regeering '"onderhoudt, zooals bekend, geen officieele relaties met Rusland. Eenerziids is bii herhaling betoogd, dat daardoor het handelsverkeer ongunstig is beïnvloed, an derzijds staan zij, die van oordeel zijn, dat daarvan geen sprake is. In het afgeloopen jaar nam Nederland de vierde plaats in met een percentage van 7,8 van den Russi- schen import en 6.5 procent van den Russi- schen export. Ons land importeert uit Rus land in hoofdzaak: granen, hout. gedroogde vruchten, petroleum enz. en exporteert bag germolens, schenen, machines. chemische producten, haring enz., terwijl onze over zeesche gebieden in hoofdzaak thee. kinine, rubber enz. invoren. De poging van Neder- landsche zijde gedaan om Rusland te inte- resseeren voor den afzet onzer land- en tuinbouwproducten zijn mislukt. De belang stelling gaat in de eerste plaats uit naar industrieele producten en de sedert Septem ber 1937 verkregen opdrachten tot een waarde van circa 29 millioen gulden betee- kenen voor ons land een belangrijke werk verruiming. Het artikel haring maakt daar op een uitzondering. Hoe de ontwikkeling van bet handelsver keer in de komende iaren zal zijn, is moei lijk te voorspellen. De verbetering van het industrieele apparaat in Rusland, de gelei delijke ophouw van het agrarische leven en de neiging tot zelf-voorziening zullen ongetwijfeld hun invloed uitoefenen. Nie mand kan met eenige zekerheid voorspellen of de Russische theecultuur binnen afzien- baren tijd in staat zal blijken te zijn onze Indische thee van de Russische markt te verdrijven, al komt het mij voor, dat de Russische aanplantingen. w#lke ik in de Kaukasus-omgeving bezocht ,ver achter staan bii de goed verzorgdee ondernemingen in onze Preanger regentschappen. Tntusschen kunnen wij zeer dankbaar zijn dat nn dit oogenblik Rusland voor be- naaide nationale producten nog altijd een niet te versmaden afzetgebied is. Jhr. Dr. J. C. MOLLERUS Be visscherij over Juli 1933 Aan het maandoverzicht omtrent de uit komsten der vissrherii over Juli 1938 is o.m ontleend dat in de Waddenzee de vissrheri' minder druk werd uitgeoefend dan in Juli 1937. De geldelijke uitkomsten waren slech ter dan in Juli van het vorige iaar. De hoeveelheid en opbengst der aange voerde viseh bedroeg n.1. volgens voorloo pige opgave respectievelijk in genoemde gedeelten 1.381.713 (2.161.132) kg. en f 21.042 (28.130). De geldelijke uitkomsten der visscherij in bet I.Tsselmeer waren minder goed dan in Juli van het vorige jaar. De hoeveelheid en opbrengst der aangevoerde visch bedroer n.1. volgens voorlooniee ongave 496.628 (701.982) kg. en f 232.999 (238,715). Minister vraagt f 740.000 extra voor onze deelneming aan de Wereldtentoonstelling te New York. Nadat, ingevolge opdracht van den commissaris-generaal voor de Ne- deriandsche deelneming aan de we reldtentoonstelling te New York in 1939, twee deskundigen zich ter plaatse hebben kunnen orienteeren ten aanzien van de kosten, aan deze deelneming naar verwachting ver bonden, is gebleken, dat met het reeds daarvoor gevoteerde bedrag ad f 750.000 waarvan f 500.000 ten laste van Nederland komt, niet zal kunnen worden volstaan. Uiteraard behoort de bouw van een waar dig paviljoen tot de posten, die het zwaarst op de begrooting der Nederlandsche deelne ming drukken. Naar schatting zal de bouw prijs van dit paviljoen f 600-000 vorderen, waarmede de ontoereikendheid van het reeds verleende subsidie aangetoond is. Aangezien het als uitgesloten moet worden beschouwd, dat het Rijk zich zou kunnnen onthouden van deelneming aan een ten toonstelling als de onderhavige, waaraan vrijwel alle landen der wereld deelnemen, wordt het op grond van berekeningen van den commissaris-generaal noodig geacht het subsidie van het Rijk met f 740.000 te ver- lioogcn, waarvan f 240.000 door de overzee sche gebiedsdeelen zal worden bijgedragen- De minister vraagt genoemd bedrag aan. Londen wanhoopt niet aan de oplossing der vrijwilligerskwes- tie. Volgens den diplomatieken cor respondent van Reuter te Londen, is de meening in verschillende krin gen, dat Plymouth, de voorzitter der niet-inmengingscommissie, zelf of hetgeen meer waarschijnlijk is, verscheiden regeeringen in verder overleg met Franco zullen treden, opnieuw versterkt. Plymouth kan nl. niet optreden buiten de commissie. De voornaamste leden der niet- inmengingscommissie zijn algemeen van gevoelen, dat een of andere methode om het plan inzake de te rugtrekking van vrijwilligers te doen vervullen, moet en kan worden ge vonden. Ondanks de ontmoediging door Franco's antwoord teweeggebracht, bestaat er geen neiging te gelooven. dat de zaak in een impasse is geraakt. Plymouth is in overleg getreden met alle vooraanstaande leden der commissie en zal, na zijn onderhoud met Ilalifax, dat gisteren plaats had, deze informeele besprekingen zoo spoedig mogelijk hervatten. Runciman dicht bij een volledige oplossing? De toestand in Tsjechoslowakije schijnt zich wat vlugger te ontwikkelen dan aan vankelijk verwacht werd. Er zijn aanwijzin gen, dat Runciman dichter bij een volledige oplossing is. Men meent, dat deze indruk be vestigd wordt door Kundt's besluit te Praag te blijven. Kundt heeft gistermiddag een be zoek gebracht aan Runciman, die het avond maal met Hodza gebruikt heeft. Het krijgt den naam „Clemenceau" Het Fransche ministerie van Marine deelt mede: De minister van Marine, Campinchi heeft een bevel onderteekend tot het op sta pel zetten van een nieuw linieschip van 35 duizend ton. De bodem zal den naam „Cle menceau" dragen. Het schip is het derde van een reeks. De bouw is opgedragen aan het Arsenaal te Brest. Be brief werd 77 jaar geleden geschreven. De bemanning van het Noorsche schip „Duen" heeft ten noorden van Spitsbergen bij de zeven eilanden een metalen flesch met een brief van den Zweedschen on derzoeker baron Adolf Erik Nor denskjold gevonden, welke deze geschreven heeft tijdens ziin Pool expeditie 77 jaar geleden. De brief is nog goed leesbaar, hoewel hier en daar door het water beschadigd. Gisteravond elf uur zijn Prinses Juliana en Prins Bernhard per auto van hun bui tenlandsche reis ten paleize Soestdijk te ruggekeerd. Tengevolge der politieke en militaire voorbereidingen. Uit de gesprekken op straat en op openbare plaatsen schijnt men te Berlijn te kunnen opmaken, dat de bevolking steeds ongeruster wordt door de voorbereidingen van >olitieken en militairen aard. De berichten gaan van mond tot mon, waarbij ze ongetwijfeld over dreven worden en veroorzaken een gevoel van onbehaaglijkheid dat looit zoo sterk is waargenomen. Zelfs niet bij de militariseering van Rijnland. RECHT VAN HONGARIJE TOT BEWAPENING ERKENT. De permanente Raad van de Kleine En tente in vergadering bijeen te Bied en de Hongaarsche regeering te Boedapest heb ben tegelijkertijd een communiqué gepubli ceerd, waarin o.m. wordt gezegd: „De onder handelingen, die sinds een jaar werden ge voerd tusschen Hongarije, Roemenië, Zujd- Slavië en Tsjecho-Slowakije. waren ge-in- spireerd door den gemeenschappelijken wensch het terrein te zuiveren van elemen ten, die de ontwikkeling der betrekkingen van goede nabuurschap tusschen Hongarije en deze drie staten zouden kunnen schaden. Zij hebben veroorloofd preliminaire over eenkomsten te verwezenlijken. Deze overeenkomsten houden de erken ning door de drie staten in van de rechts gelijkheid van Hongarije op het stuk der bewapening en het wederzijdsch afzien van ieder beroep op geweld tusschen Honga rije en de staten in kwestie. Bij de besprekingen, die aan de verwezen lijking dezer overeenkomsten zijn voorafge gaan zijn alle andere kwesties waarvan de oplossing op gunstige, wijze de betrekkingen tusschen de Donaustaten zou kunnen bein- vloeden eveneens onderwerp van een diep gaand en welwillend onderzoek geweest. De verklaringen, waarin de houding der ge noemde staten wordt uiteengezet, ten aan zien van deze kwesties werden onder oogen gezien, doch konden niet in een definitie- ven vorm worden gegoten. Het is te hopen, dat deze moeilijkheden eenmaal overwonnen, onderhandelingen over deze kwesties tot een goed einde zul len kunnen worden gebracht om dat de be reikte overeenkomsten en de desbetreffende verklaring gelijktijdig zullen kunnen worden gepubliceerd. Geruchten in Japansche kringen. In Japansche politieke kringen houdt men zich bezig met de geruchten, die in Sjang hai de ronde doen over een bezetting van het eiland Hainan door Fransche troepen. Men houdt het niet voor onmogelijk, dat Frankrijk inderdaad erover denkt een steunpunt op Hainan te verwerven ter be veiliging van zijn belangen en dat daarover met Hankau wordt onderhandeld. Men verklaart verder, dat Frankrijk naar het schijnt gelooft, dat Japan evenals bij de bezetting der Paracelsus-eilanden ook ditmaal met een protest volstaan zal. In strijd met deze opvatting acht men in wel ingelichte kringen een actie van Frankrijk op Hainan nauwelijks waarschijnlijk. Op slag door locomotief gedood. Gisteravond omstreeks half zeven, toen de locaaltrein Eindhoven-Valkenswaard in aantocht was en de wachter van den be waakten overweg in de Hoogstraat te Ges tel de van een hekwerk voorziene spoor- hoomen had neergelaten, wrong zich een driejarig meisje. Klaziena van den Heuvel uit de Hugo de Grootstraat te Eindhoven door de spijlen, juist op het moment, dat de trein passeerde. Het kind kreeg zulk een slag van den locomotief, dat het dade lijk dood was. De trein stopte, doch kon met een gerin ge vertraging de reis vervolgen. De politie heeft het stoffelijk overschot van het kind naar de ouderlijke wonjjig gebracht. Verwachting: Zwakke tot mati ge N. tot O. wind, helder koude nacht met dauw ovei dag licht tot half bewolkt, droog weer, iets warmer. Verdere vooruitzichten: Aanvan kelijk weinig verandering, later iets warmer met gelei delijk toenemende bewol king. Aanslag op Tsjang Kai Sjek De Chineezen melden, dat hun troe pen een Japansche aanval op Tsien- sjan aan den noordelijken oever van de Jangtse hebben afgeslagen met zware verliezen voor de aanvallers. Chineesche versterkingen zijn aan gekomen ten westen van het meer Pojang ter bescherming van den spoorweg KioekiangNantsjang. Japan wijzigt tactiek. Zuidelijk van de Jangtse rukken de Ja panners thans langs twee fronten op. Het offensief op Hankau, dat hiermede langs den Zuidelijken oever van de rivier wordt voort gezet, is in de drie weken na den val van Kioekiang voorbereid. Kleinere Japansche afdeelingen hebben het terrein verkend. Zij werden, aldus de N. R. Ct. vaak teruggeslagen en naar het schijnt hebben de ervaringen van deze af deelingen een zekere wijziging ge bracht in de Japansche tactiek, die thans niet in de eerste plaats op de omsingeling van den rechtervleugel is gericht, doch plaatselijke verzwak kingen in dezen vleugel tot stand wil brengen en van plaatselijke zwakhe den gebruik wil maken om door de de linies te breken en op deze wijze den Ghineeschen rechtervleugel voor omsingeling rijp te maken. Op het oogenblik rukken de Japanners in Westelijke en Zuidelijke richting op. Hankau is op het oogenblik nog 225 kilome ter verwijderd, gemeten langs de rivier, Nantsjang, de hoofdstad van Kiangsi en be langrijk centrum van de Chineesche lucht macht, het doel van de in Zuidelijke rich ting oprukkende Japanners, nog 144 kilo meter. De in Westelijke richting rukkende Ja panners bedreigen op het oogenblik Joeit- sjang. Ook naar Nantsjang, wordt in twee colon nes opgemarcheerd. Zoowel bij Toetsjang als bij Singtse wordt hevig gevochten. Munitie in een grot. De Japansche afdeeling, die Poetsjau en Ilanjantsoen genomen heeft, is thans over gegaan tot een algemeenen aanval op Ilwing tsoen, 10 k.m. ten noordwesten van Feng- lingtoe. In een grot ten zuiden van Poetsjau hebben .Tapanneezen en enorme hoeveelheid wapenen en munitie gevonden, die door de Chineezen daar verborgen waren: er waren zelfs stukken geschut bij. Tsjang Kai Sjek gewond? Volgens nog niet bevestigde geruchten zou een aanslag zijn gepleegd op maar schalk Tsjang Kai Sjek te Hankau. De maarschalk zou licht gewond zijn. Bijzonderheden worden nog niet medege- Vrachtauto over den kop. Op den Kanaaldijk in de gemeente Ber gen is tegenover de kerk van Koedijk een ongeluk gebeurd, dat nog betrekkelijk goed is afgeloopen. Een vrachtauto van de Boer uit Breezand. kwam uit de richting Den Helder, bestuurd door S. B. en werd in gehaald door een luxe auto, waarin J. M. uit Den Helder aan het stuur gezeten was. Juist toen de luxe auto wilde pas- seeren, was een autobus van den dienst AlkmaarDen Helder van de andere zijde genaderd. De luxe auto was dientengevolge genoodzaakt te vroeg naar rechts te wijken en. raakte daarbij de linkervoorkant van de vrachtauto. Deze sloeg van de berm af en kwam over den kop met de lading, bestaande in een partij bloembollen, in de sloot te recht. Wonder boven wonder werden de beide inzittenden slechts licht gewond. Een kraanwagen uit Alkmaar bracht de vracht auto op den goeden weg terug. Tegen J. M., welke gesneden had, werd door de politie proces-verbaal opgemaakt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1