Ook de Tschechen maakten fouten Groot-Brittannië weer eerste zeemogendheid? Maar de Sadeten-Duitscher leeft als vrij man Militair vliegtuig tegen boom gevlogen Wat is zonde? Versterking van onze luchtvloot Hij stond liever niet in de krant Henlein's manifest van 1933 een vodje papier? Steeds meer scholen dicht Achthonderd huizen weggespoeld Amerika's vloofprogramma Er moet nog veel gebeuren Worsteling in raamkozijn Dc Gele Rivier in een nieuw bed Bouw van kruisers in versneld tempo (Van onzen specialen verslaggever.) Een myner relaties in Praag was zoo vrien delijk mij voor te stellen aan een jong Tschechisch econoom, en met hem is het, dat ik verscheidene uren heb zitten praten. En waarover anders dan over de toekomst van den Staat Tschechoslowakije, precies 20 jaar oud, doch die reeds over een bewogener historie beschikt dan tal van oudere staten. Het was prettig met dezen zegsman te spreken, omdat hij inderdaad bleek te be zitten datgene wat in den jare 1938 bij velen hopeloos zoekgeraakt is: objectiviteit. Ook de Tschechen maakten fouten. Hij was het, die vertelde, dat ook inder daad de Tschechen schuld hebben aan dezen uiterst gespannen toestand. De Tschechen toch traden gedurende deze 20 jaar meer malen op als „Herrenvolk", als de superieur boven de anderen. Dat is te begrijpen. Het TschechiscHe volk is intelligent en nam automatisch de plaats in van het leidende deel der natie. Was het daarby te verwonderen, dat het meerendeel der goede baantjes eveneens ih handen kwamen van de Tschechen en dat er wel eens wetten opgesteld en uit gevoerd werden, die in het oog der minderheden als anti-nationaal aandeden Dat valt, uit den aard der zaak, niet goed te praten, maar men vergete niet, dat Tschechoslowakije een kunstmatige staat is, deels door Wilson, deels door Masaryk gegrondvest! Een staat die in 1918 opgericht werd, een staat dus, die voortkwam uit de krankzinnige wereld van die jaren. Vele fouten en smetten kleefden deze jonge staat aan, maar dat was te verwachten. Hier moest met groot beleid en niet minder geduld gepoogd worden een harmonischen toestand te scheppen, een toestand, die het ieder mogelijk maakte te leven en te werken in het land, aan het hoofd waarvan men geplaatst had den grijzen menschenkenner en staatsman: Thomas Masaryk. Een der beste zonen, die het Boheemsche land ooit voortgebracht heeft. Iedereen voorvoelde dat eens de strijd zou losbarsten tusschen de Slaven en Germanen in deze kunstmatige staat, maar weinigen ver moedden, dat het reeds zóó spoedig zou zijn Ik heb den econoom gevraagd waarom het, in laatste instantie, niet mogelijk zou zijn, ten einde alle oorlog en verdere geschillen te ver mijden, den Sudenten-Duitschers hun zin te geven. Laat men het randgebied aan Duitsch- land toevoegen, dan zou er toch een rustige kern overblijven? M'n zegsman lachte. Dat zou inderdaad mogelijk zijn, indien het Sudeten-Duitsche gebied inderdaad één gesloten rayon was. Dan was de zaak eenvoudig en wellicht zou er op deze wijze een oplossing gevonden kunnen worden. Maar de zaak staat anders. Het is namelijk geen aaneenge sloten geheel. Het zijn stukken land, af gewisseld door „eilanden" Tschechisch of ander gebied. Nu weer eens enkele stroo- ken 100 procent Duitsch, dein weer een stuk land waar louter niet-Duitschers leven. Aan deze lijst zouden wij nog tal van punten kunnen toevoegen, maar het lijkt ons vol doende. Dit zijn officieele gegevens en berusten op volkomen waarheid. Vergiftigde geest. Maar er is iets anders in Tsechoslowakije. Er is een verpeste en vergiftigde geeist, die al het goede vergeet en alleen het foutieve aan wijst. Een geest, gekweekt door de kranten, met aan het hoofd „Die Zeit", Henlein's offi cieele orgaan. Daarin wordt dag aan dag den Duitscher verteld, dat hg in dit land vertrapt en geslagen wordt. Dat het in het Derde Rijk goed is en dat het de heilige plicht van ieder Ausland-Duitscher is te vechten voor directe en volkomen vrij heid van zijn volk, dat hier in den vreemde ge knecht wordt. In haast iederen winkel in het Sudeten-Duit sche gebied staart U het gezicht van Henlein aan. Een energiek, min of meer jongensachtig gelaat, waaraan de gouden bril een scherpen trek geeft. Henlein... de man, die in October 1933 zijn historisch manifest openbaar maakte en waar in geschreven stond... Wy streven onze doelstellingen na met alle wettelijk geoorloofde middelen en on der erkenning van den Staat", Dat was in 1933 Thans hebben wij 1938 en is gebleken, dat Henlein is gaan loopen in het gareel van Adolf Hitier. Spottend heb ik hem dan ook in Praag keer op keer hooren betitelen als Hitler's Bo- heemschen filiaalhouder. Tusschen 1933 en 1938 liggen 5 jaren, waar in veel veranderd is. Een manifest is tenslotte slechts een vodje papier, waaraan men zich niet altijd behoeft te blijven storen. Zal het strijd geven in Tsechoslowakije, dan zal er geen kind en geen grijsaard thuisblijven om den staat van Masaryk te helpen verdedi gen en niemand in Europa behoeft te vreezen, dat het hier zal gaan als eens met Oostenrijk. Want wie Tschechoslowakije aanvalt, valt een volk aan, dat reeds vele eeuwen om zijn vrijheid en onafhankelijkheid gevochten heeft en dat met iederen druppel bloed zal verde digen, zooals alleen maar een oud helden volk dat kan. Er zal dan ook nog heel wat water door de Moldau moeten vloeien voor en aleer het Sieghei! en het Horst Wessellied in het Boheemsche land opklinken van noord naar zuid en van oost naar west. Militair vliegtuig tegen boom gevlogen. Gistermiddag omstreeks half één is te Gilze het militaire vliegtuig 114, komende van Soesterberg, bij het „doorvliegen" van het vliegveld Mo lenheide in een bocht tegen een boom gevlogen. Het toestel kantelde en hoorde met den neus in den grond, liet vliegtuig werd bestuurd door den sergeant-vlieger Kuiper met als passagier sergeant-vlieger van Zuy- len. Beide vliegers liepen slechts lichte verwondingen op. Zij werden naar het vliegveld de Molenheide ge bracht, waar zij door dokter Hoek te Gilze werden verbonden. UIT DE PERS. Mussert zal het zeggen 1 De Maasbode schrijft: Een vriendenhand zendt ons „De Java- bode" van 16 Augustus met een verslag van den propaganda-avond te Batavia, waar de heer d'Ansembourg het woord voerde. Aan den heer d'Ansembourg werd de vraag gesteld, waarom de Katholieke Kerk zoo vol komen afzijdig staat t.o.v. dc N.S.B. De heer d'Ansembourg verklaarde, dat hij het standpunt van de R. K. Kerk in dezen evenmin kon hegrij pen. Voor hem, die Katholiek is, doch ook N.S.B.-ër, staat het echter vast, dat het niet de B.K. geestelijk heid is, die bepalen zal, wat een dood zonde beteekent, maar dat het aan den mensch naar zijn eigen plicht en geweten overgelaten moet worden, welk begrip men hieraan geven moet Deze kwestie, zooals zoovele andere, zal aan de orde komen, wanneer de N. S. B eenmaal aan het bewind zal zijn gekomen. Dat de heer d'Ansembourg iets niet be grijpt, is hem, aldus de Msb., niet euvel te duiden. Maar dat hij zich aanmatigt, het gezag der Kerk te betwisten, zelfs in een vraag van dezen aard, is niet alleen dom, het is materieele ketterij-van de ergste soort De rebel is, zonder dat hij het weet, in werkelijke ketterij gevallen en het toppunt is, dat den Nederland- schen katholieken wordt aangekon digd, dat de heer Mussert, eenmaal aan het bewind gekomen, ook zal uitmaken wat al of niet zonde is. Het ontbreekt er nog maar aan, dat de ge wezen Duitscho officier er bij aankondigde, dat onze Bisschoppen bijaldien zij eens niet; voor het geüsurpeerde gezag van den ex- liberalen lieer Mussert zouden wijken, bet lot van den Bisschop van Rottenburg zullen on dergaan. Wij zijn infusschen gewaarschuwd, zoo besluit liet blad. Fokker levert nieuwe vliegtuigen af Zooals bekend, werd in het begin van dit jaar bij Fokker een groote bestelling ge plaatst op éénpersoons jachtvliegtuigen, tweomotorige luchtkruisers en gevechtsvlieg tuigen (jachtkruisers). Niettegenstaande de korte levertijden, welke werden ge- cischt, heeft Fokker getoond dat de regee ring niet tevergeefs een beroep heeft ge daan op de eigen industrie. Nadat, reeds in Juli jongstleden de eerste jachtvliegtuigen en luchtkruisers werden afgelevrd, vond Maandag de over neming plaats van een nieuwe serie dezer vliegtuigtypen. Ten overstaan van een- commissie van Soesterberg, onder leiding van den directeur van het luchtvaartbedrijf, kolonel H. L. van Roycn en den chef van den technischen dienst, Jhr. Ir. A. Kraycn- hoff, werden de nieuwe vliegtuigen door de vliegers van Fokker voorgcvlogen en ver volgens door de commissie nagevlogen, waar na de overneming plaats vond. Wegens uitbreiding der kinder verlamming. Opnieuw zijn te Enschede eenige gevallen van kinderverlamming geconstateerd. Het gemeentebestuur heeft in verband hiermede besloten, de sluiting van alle scholen voor voorbereidend en gewoon lager onderwijs te verlengen tot 15 September a.s. Voorts is aan de verschillende Oranje verenigingen met nadruk verzocht de feestelijklicdcn voor de schooljeugd uit te stellen. Kapitein in overtreding. Toen het in Groningen thuisbe- hoorende motorschip „Antilope" van een reis naar Hóganas (Zweden.) in de haven terugkeerde bleek het schip een ernstige bodemschade te hebben opgeloopen. Toch vermeldde het scheepsjour naal geen enkel bijzonder voorval, waardoor de schade zou kunnen zijn ontstaan. Wat was nu het geval geweest? Even buiten de haven van Höganas was de „An tilope" aan den grond goloopen. De kapi tein-eigenaar had niet gelood. Het gelukte liern na drie uur zwoegen zijn vaartuig met eigen middelen weer vlot te krijgen. Het feit, dat het schecpsdagbook zweeg over de stranding en ook de ambtenaar van de scheepvaartinspectie hiervan onkundig bleef, bezorgde den kapitein en klacht van den inspecteur-generaal voor de Scheepvaart die hem ook nog verweet, geen expert te hebben geraadpleegd over de averij. De kapitein moest zich rlan ook gisteren voor den Raad voor de Scheepvaart ver antwoorden. Hij bekende schuld, doch gaf als excuus op, dat hij het niet prettig zou hebben gevonden, wanneer in de couranten kwam te staan, dat zijn schip aan den grond had gezeten! Volgens den inspecteur-generaal was dit echter niet de ware reden van 's kapiteins verzuim. Beklaagde had er aan getwijfeld of hij met zijn diploma in Höganas mocht komen en daarom maar niets van zijn pech in het journaal vermeld! Later bleek, dat Höganas inderdaad nog binnen de grens ligt welke het diploma aangeeft. Omdat beklaagde nu zoo om de waarheid heendraaide, vond de insp.-generaal het niet noodig op clementie aan te dringen. De Raad zal later uitspraak doen en de arme kapitein komt tegen wil en dank in de krant OP DEN DAG VAN HAAR ONDERTROUW DOODGEREDEN. Chauffeur trekt zich van zijn slachtoffer niets aan. Gistermiddag is op den Enschedeschcn straatweg een doodelijk ongeluk gebeurd. De 29-jarige mejuffrouw S. Oude Jeuninck uit Oldenzaal reed op het fietspad en werd door een personen-auto van achteren aange reden. Het meisje kwam in de naast den weg loopendc sloot terecht. Het slachtoffer was zoo ernstig gewond, dat zij vrijwel on middellijk overleed. De chauffeur is na de aanrijding doorge reden. Het nummer van den wagen is echter bekend. Een tragische bijzonderheid is, dat mejuf frouw Oude Jeuninck gistermiddag in onder trouw zou gaan. RAMPOKKER TER DOOD VEROORDEELD. De Landraad van Meestor-Cornelis sprak, naar de N.R.Crt. meldt, den doodstraf uit tegen den beruchten rampokker Endi Bin Enten, wegens roofmoord op een tokohouder te Kalimanggis. Noodweer boven Monterrey (Me xico). Wolkbreukaclitige regens blijven op Mon terrey en de geheele streek in Mexico neer- stroomen. De overstroomingen nemen van oogenblik tot oogenblik grooteren omvang aan, heele groepen arbeidershuizen worden weggespoeld. Reeds zijn door het water acht honderd woningen meegesleurd, negenhon derd gezinnen zijn dakloos geworden. Het aantal dooden bedraagt reeds negen. eenheden. Vijf slagschepen behooren tot de klasse Koning George V van 45.000 ton elk met een snelheid van 30 knoopen en 35- cm-geschub De twee andere slagschepen hebben een waterverplaatsing van 40.000 Ion en bezitten 40-om-geschut. Deze zeven schepen bevinden zich in aanbouw. De bouw van verdere slagschepen is aange kondigd. De vijf nieuwe vliegtuigmoeder schepen zijn ieder 23.000 ton groot en kunnen 70 vliegtuigen elk dragen. Teza men mef de zich nog in aanbouw bevin dende vliegtuigmoederschepen zal de Brit sche vloot in de toekomst 420 vliegtuigen met zich mede kunnen voeren. Daarbij komen nog vijf bruikbare oudere vlieg- tuigimoedcrschepen. Verder bieden dc nieuwe slagschepen en de kruisers plaats aan nog eens 100 vliegtuigen. Vele nieuwe kruisers. Het tegenwoordige tof aal van 60 nieuwe en 10 oude kruisers is vol gens de meening der admiraliteit geenszins in overeenstemming met de geweldige uitbreiding der Brit- sche zeeverbindingen. De bouw van kruisers zal daarom binnenkort in versneld tempo worden voortgezet. Torpedojagers en duikhooten. Na uitvoering van het vlootbomvpro- gramana van 1938 zal Groot-Brittanje ver der over 108 moderne en 60 oude torpedo jagers beschikken. De meening wint veld, dat het tegen woordige aantal Britscho duikhooten ab soluut onvoldoende is en zoowel om of fensieve als defensieve redenen duikboofen in grooter getale aangebouwd moeten wor den. Moderniseering in vollen gang. Naast den bouw van nieuwe oorlogs schepen is de moderniseering van bijna de geheele Biitsche \loot, voor zoover de<ze nog bruikbaar is, in vollen gang. Bouw van minstens negentien eenheden. Het Amerikaansche departement van marine deelt mede, dat het vloot- programma voor 1939 den bouw zal omvatten van minstens 18 eenheden: 2 pantserkruisers, 2 kruisers, 8 tor- pedobootjagers, 6 duikhooten en wel licht een vliegtuigmoederschip. Men overweegt voorts uitbreiding van de effectieven van het marineleger met 2 tot 5000 man. Al deze inlichtingen worden in verband gebracht met het artikel, waarin Woodring, de minister van oorlog, in het orgaan van le ger en vloot uitbreiding heeft aanbevolen xan de nationale garde v. 195.000 tot 20,000 man, benevens dc instelling van een militai- re luchtmacht van 2320 vliegtuigen en mo dernisatie van de dcfensiemiddelen aan de kust. aleer Amerika behoorlijk bevei ligd is. De Amerikaansche minister van oorlog, Harry H. Woodring, heeft verklaard, dat de uitvoering van het Amerikaansche lucht verdedigingsprogram ten zeerste versneld moet worden om te voorzien in een behoor lijk nationale veiligheid. Hij sprak de waar schuwing uit, dat nog veel te doen over blijft voordat men het leger als door en door gemoderniseerd kan beschouwen. New Yorksche krankzinnige dreigt met zelfmoord. Maandag slaagde een patiënt van de ze nuwinrichting Bellevue (New York) er in een oogenblik aan de waakzaamheid van zijn oppassers te ontsnappen. Gekleed in een pyama klom hij op de negende verdie ping van het gebouw uit het raam en dreigde van het kozijn omlaag te springen. Ruim een uur bleef de ongelukkige in die gevaarlijke positie. Eindelijk slaagde een oppasser er in hem te grijpen. Een worste ling ontstond, waarbij op een gegeven oogen blik vijf personen omlaag dreigden te val len. Tenslotte wist men den man echter naar binnen te trekken. Vijf maal heeft de stroom zijn loop -ewijzigd. Volgens berichten van Chineesche zijde zijri er aanwijzingen, dat de Gele rivier haar loop vanaf Hwajoeankoe, ten westen van Kaifeng, in zuidelijke richting heeft gewijzigd. De dij ken te Hwajoeankoe zijn in Juni bezweken. Ten oosten van dit punt is het oude bed thans opgevuld met het zand, dat gedurende den zomer voortdurefld in groote hoeveelhe den uit de bergen in Noord-West China is aangevoerd, zoodat de rivier thans gemakke lijk te voet gepasseerd kan worden. Sinds menschcnheugeris heeft de Gele ri vier haar loop vijf maal gewijzigd, voor het laatst in 1852. DAAR KUN JE RESPECT VOOR HEBBEN l Binnenkort zullen in de straten van To kio politicbeambten van 17 jaar verschijnen, aangezien besloten is, 500 politieagenten to rccrutoercn uit de jongelieden van 17 jaar en ouder. De nieuwe agenten zullen aan vankelijk bureauwerk moeten verrichten. Tot dusver was de minimumleeftijd 21 jaar. Financiëele problemen behooren zooals bekend niet tot de zorgen, waaronder de Britsche admiraliteit gebukt gaat. Wanneer het om de vloot gaat, heeft het Engelscbe volk lot, nog toe geen moeilijkheden ge- kend. Een zoo geweldig en zoo uit gebreid wereldrijk als het Engelscbe hangt in zoo hooge mate van de kracht zijner vloot af, dat op dit ge bied alle politieke tegenstellingen verstommen en niemand er aan denkt, dc voorhanden zijnde rijke middelen te weigeren, Gebrek aan manschappen# Een groote rol speelt bij de plannen! van de admiraliteit het vraagstuk van de recruteering der manschappen. Ilier schijnt men van het zich gestelde doel intnsschen nog vér verwijderd te zijn. Evenals het landleger strijdt de vloot tegen een in den laatsten tijd duidelijk merkbaar wordend gebrek aan geschikte nieuwe krachten. In! het jaar 1933 bedroeg het aantal officieren en manschappen der Britscho vloot onge veer 89.000 koppen. Dit aantal is thans tot 119.000 man gestegen. Maar daarmede is de recruteering der Britsche vloot nog geens zins ten einde. Om gevoelige bressen te sluiten, zijn thans overal opleidingsscholen geschapen. 12.000 zeecadetten, die op het oogenblik opgeleid worden, zul len reeds in den komenden tijd een plaats op de vloot krijgen. Een nieuwe eerst kort geleden ingevoer de maatregel is de militaire opleiding vant officieren dor koopvaardijvloot; 5000 offi cieren der koopvaardij hebben reeds hurf militaire opleiding met een examen afgeslo ten. Bovendien worden thans de groote oceaansrhepen met scheepsgeschut en af weermiddelen tegen duikhooten uitgerust. Binnen weinige jaren zal Groot-Brittanje, aldus hoopt men hier, weer zijn oude plaat? als leidende zeemogendheid innemen. Zoo is het in vrijwel het geheele gebied der Sudeten-Duitschers en men begrijpt wat het zou beteekenen voor de niet- Sudeten-Duitschers als ze als minderheid in het Derde Rijk werden opgenomen. Ik vroeg of het waar was, dat de Tschechen inderdaad het Sudetengebied ringelooren en zelfs als ze er de kans toe kregen, de Duit- schers terroriseerden. Wederom lachte de Tschech en hij raadde mij een bezoek te brengen aan het stadje Brüx, waar twee dagen later een Sudeten-Duitsche optocht gehouden zou worden. De artikelen voor de Duitsche bladen liggen nu al klaar, zei hij, maar als U inderdaad kopij wil opdoen, wel, ga er dan zelf heen. U kunt daar leeren hoé Tschechen optreden. Samen hebben wij daarna statistieken en brochures nagelezen. Officieel regeeringsmate- riaal, wat aan geen enkele critiek onderhevig is, doch glashelder getuigt op welke wijze men van boven af regeert in de Duitsche gebieden. Materiaal, wat zeer interessante dingen leert. Zoo leert het o.a., dat het in ieder Duitsch gebied iederen Duitscher vrij staat de Duitsche taal te gebruiken, ook by officieele gelegenhe den. De straatnamen staan in het Duitsch op de hoeken der straten. Duitsche vlaggen mo gen overal wapperen, en iedere Duitscher mag vrijelijk redevoeringen houden over welk on derwerp ook. Iedere Duitscher krijgt verlof naar Duitschland te gaan teneinde aldaar fees ten en congressen mee te maken en de ver kiezingen zijn volkomen vrij als in ieder ander democratisch geregeerd rijk. De kinderen krijgen onderwijs op Duitsche scholen, die onder Duitsch toezicht staan, er zijn Duitsche bibliotheken, er zijn een kleine 250 Duitsche kranten en tijdschriften, Duit sche theaters, een Duitsche universiteit (met onafzetbare Duitsche professoren!), een eigen kerkbestuur en een eigen „Kulturverein fiir Volkserziehung", die... let wel!... een Tsechi- - sche subsidie verkrijgt. het nieuwe vlootbouwprogramma GEREED. (Van onzen Londensoheu correspondent). Het nieuwe Britsche vlootbouw programma, dat zoojuist in zijn bij zonderheden bekend werd gemaakt, is gebaseerd op de voor Engeland smartelijke ervaringen van dc Mid- dellandsche Zeecrisis van 1935. De Engelsche vloot was tijdens den Abessijnschen oorlog, zooals van dc zijde der admiraliteit verklaard is, niet in staat, aan hoog te stellen eischen te voldoen. Hel voornaamste doel. Steeds weer stuif men in toonaangeven de kringen op de mecning, dat Groot-Brit tanje onder den invloed van de algomecne ontwapeningstendens van den tijd na den oorlotr zijn militair apparaat zoo zeer ver waarloosd had, dat in het jaar 1935 zoowel de offensieve als de defensieve kracht van de F.ngelsrhe vloot tot op een in de En gelscbe geschiedenis ongekenden graad was gedaald en deze vloot inderdaad niet meer in slaat scheen, de 80.900 mijlen, die de verbindingen van het Britsche wereld rijk lang zijn, behoorlijk le beschermen. Het voornaamste doel van liet thans met zoo groote en ongewone middelen ingelei de vloolbnuwprogramma is volgens de of ficieele uiteenzetting vooral de bescherming van de Britsche scheepvaart op de open zee en in de binnenwateren, in het bij zonder echter ook de beveiliging van den aanvoer van levensmiddelen, waarop immers het Britsche eilandenrijk, dat in zoo hooge mate geïndustrialiseerd is, bijna geheel aangewezen is. Niet minder dan 50 groote koop vaardijschepen zijn dagelijks noo dig, om de noodige levensmiddelen en de grondstoffen voor de indu strie aan te voeren. Herstel van de hegemonie ter zee. Het nieuwe vlootbouwprogramma voor ziet nu in den bouw van oorlogsschepen met een tonnemaat van in totaal 600.000 ton, dus meer dan de helft van het ton nage der Britsche vloot van 1935. Znder twijfel ls de admiraliteit thans besloten, de oude henemonie van de Britsche vloot ter zee met alle middelen te herstellen en daarmede het aanzien en de levens belangen van het Britsche empire opnieuw voor langen ti|d te ver zekeren. liet groote Britsche vlootbouwprogramma omvat van de jaren 1936 tot en met 1938 alleen reeds 7 slagschepen, 5 vliegtuig moederschepen, 21 kruisers, 33 torpedo jagers en 17 duikhooten, dus in totaal S3

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 2