Een dag van spontane Oranje-vreugde
HEyï/'REUANE
Vrcugdevuren in
Den Helder
Donderdag 1 September 1938
Tweede Blad
Tienduizenden genieten van een zeer mooi vuurwerk
Naar den vlootdag van
Scheveningen
Schout bij nacht folies
inspecteert voor hei eerst
de parade
De behendigheidswed
strijden met motorrijwielen
een succes
De Christelijke Oranje-
vereen* viert feest
Marine en burgerij ten
Raadhuize
.VERHOOGT UW OMZET*
De Parade: Een grootsch militair
schouwspel
Dien eersten morgen had men zich
niet schooner, niet rijker kunnen wen-
schen.
Dien eersten morgen, toen een weelde
van gouden zonneschijn zieh over onze
stad gelegd had, toen al die versierde
straten lagen te baden in een zee van
licht, en toen het grootste deel der be
woners zich reeds opgemaakt had om
dezen eersten morgen niet te missen.
Het was de moeite waard, al die verge
noegde menschen te zien, die hun vreug
de over het feit, dat de Koninginne
dag weer gepaard ging met datgene wat
een echte Koninginnedag niet kan mis
sen: de Oranjezon, niet onder stoelen en
banken staken.
De Oranjezon was er: uitbundig... een
weelde.
Reveille der Oranje-Garde.
Om 7 uur des morgens werd met het eerste
nummer van het lijvige program, wat gedu
rende de feestweek geboden wordt, een aan
vang gemaakt en wie zouden het anders zijn
dan onze Oranje-Gardisten, die in hun fleu
rige kleedij gestoken, van straat tot straat
trokken, voorafgegaan door de Oranje Har
moniekapel, die alle vroolijke en pittige
marschen speelde van de laatste vijf jaren.
Het was een reveille in optima forma en
zij, die wellicht nog niet uit de veeren waren
zullen dat ongetwijfeld gedaan hebben na de
opwekkende klanken van Oranje Harmonie-
kapel en Oranjegarde.
Zingende jeugd.
Om 8 uur trok de „zingende jeugd" door
de stad. Onder leiding van Speeltuinvereeni-
ging Den Helder hadden zich vele honderden
kinderen verzameld, die onder het zingen van
vaderlandsche liederen een wandeling door de
stad maakten.
Dat was een aardig gezicht, deze optocht.
Want allen droegen bonte vlaggetjes, sjerpen
of wimpels. En al die jonge menschengezich-
ten stonden op mooi weer en blijdschap en
samen demonstreerde men als de Heldersche
jeugd in een groot deel der stad.
Zij hierbij vermeld, dat een aantal trom
melslagers voor het marschtempo zorgdroeg,
hetgeen op alleszins correcte wijze geschied
de.
Carillon-concert.
Van 8 tot 8.30 bespeelde de stadsbeiaardier
voor het eerst dien dag het carillon. Het
waren louter bekende vaderlandsche wijzen
die over het Helden der Zeeplein en omge
ving klonken, als het Wilhelmus, het Kro
ningslied, Wien Neerlands Bloed, e.a. Vroolijk
klonken de klanken over het stadsdeel en
velen bleven even staan om te luisteren naar
deze muziek der klokken in het Monument.
Versierde stad.
Inmiddels had de stad de laatste hand ge
legd aan de feestversiering. Het was, zoowel
In de binnenstad als in de buitenwijken, vrijwel
één wapperende vlaggenzee, een waarlijk im-
poneerende hoeveelheid rood-wit-blauw en
oranje dundoek, dat in het frissche windje
woef, en met het vele groen een alleszins
feestelijken indruk maakte.
Zelden, neen nimmer, bleek hoezeer de
Oranje-gedachte ook een Heldersch bezit is
en hoe men in deze dagen meeleeft met de
groote gebeurtenis aan ons Hof.
Het was reeds vroeg op den morgen druk.
Geen kind was thuis gebleven en daar verre
weg het meerendeel der ouderen eveneens
„vrij-af" had, beleefde men een echt feeste
lijk begin van de feestweek.
Orgels, barok versierd met oranjerozetten
en bloemen, draaiden er lustig op rond, ver-
koopers van „Oranje-Nationaal" maakten
goede zaken en uit tal van luidsprekers klon
ken de klanken van feestelijke liederen en
muziek.
De jeugd had zich verkleed. In fantastische
en potsierlijke kleedij liep zij rond, van straat
tot straat, uitbundig en blij. De jongens in
lange rokken, de meisjes met dwaze maskers
en pluimen op het hoofd. In dit opzicht zijn
we „ouderwets" gebleven...
Vermeldenswaard zijn ongetwijfeld die wo
ningen waar de eigenaars hun gevel of
interieur versierden en dat zijn er nog heel
wat. Merkwaardig, hoe men met enkele sim
pele hulpmiddelen een aardig effect kan ver
krijgen en hoe ook in niet-versierde straten
soms de drang tot individueele versiering
blijkt bestaan te hebben.
Zaterdagmorgen om 8 uur zullen een drietal
autobussen van Den Helder naar Scheveningen
vertrekken voor het bijwonen van den vloot
dag. Het zal een zeer bijzondere dag worden.
Een vlootschouw, zooals we nog nimmer voor
onze kust zagen, terwijl men tevens in de ge
legenheid zal zijn de versiering van Den Haag
in oogenschouw te nemen.
Deze dag, die besloten wordt met een
grootsch vuurwerk van boord van de schepen,
zal inderdaad een dag zijn, die men niet licht
zal vergeten.
Voor den tocht van Zaterdag zijn nog eenige
plaatsen opengevallen, waarvoor men zich op
ons kantoor opgeven. De retourprijs voor den
tocht bedraagt slechts 1.50. 's-Avonds, na
afloop van het vuurwerk, wordt de thuisreis
aanvaard.
Burgemeester RITMEESTER,
die als promotor en gastheer optrad.
Toen kwam de parade, het hoogtepunt
van dezen dag. Want toch ieder jaar
weer trekt dit militaire festijn duizenden,
neen tienduizenden naar de omgeving
van het Helden der Zeeplein. Ze staan er
van de Postbrug tot ver op de Dijkstraat,
vijf, zes rijen dik! Om voor tienen begint
de stroom al en die houdt aan tot trom
geroffel aankondigt, dat de commandant
van de Marine met zijn staf in aantocht
is.
Het was daar voor het Stadhuis weer een
even kleurig festijn als we dat ieder jaar
gewoon zijn, maar toch ieder jaar boeit het
weer even sterk. Zoo'n marine-parade is af.
Het was dit jaar voor het eerst, dat schout
bij-nacht H. Jolles, de nieuwe marinecomman
dant, de inspectie zou verrichten. Om pre
cies elf uur, zette de Koninklijke Marine
kapel de eerste maten van het Volkslied in.
Van den kant van den Kanaalweg klonk een
hoornsignaal. Commando's werden doorgege
ven. Alles stond stram, onbeweeglijk. Het was
een zóó imponeerend gezicht, dat het druk ge
praat even verstomde.
Dan komt de Marine-commandant, verge
zeld van de tot zijn staf, behoorende officie
ren, alsmede door de oudsten der aanwezige
zee-officieren en door den garnizoenscom
mandant, overste J. H. C. Bentz v. d. Berg.
De Marine-commandant compli
menteert gedecoreerden.
De schout-bij-nacht inspecteert de troepen,
doch voordat hq tot de inspectie overging,
begroette hij een viertal onderofficieren, die
naast den ingang van het Raadhuis stonden
opgesteld en die ter gelegenheid van den ver
jaardag van H. M. de Koningin waren on
derscheiden. Een sympathieke geste van
den vlootvoogd. Zoo maakte de schout-bij-
nacht ook na afloop een rondgang langs de
plaatsen van de genoodigden, begroette den
voorzitter van den Bond van Oud-O.officieren,
maakt een vluchtig praatje wanneer hij een
kennis ontdekte. Het was een vriendelijk ge
baar tegenover de genoodigden.
De Marine-commandant,
Schout-hij-Nacht H. JOLLES.
Aan de parade werd deelgenomen door een
regiment, bestaande uit drie bataljons van
de Zeemacht en een compagnie van het regi
ment kustartillerie. Parade-commandant was
de kapitein-luit. ter zee G. G. Bozuwa, aan
wien toegevoegd waren de kapitein der ma
riniers J. A. J. de Bruyn, als adjudant, bene
vens 2 onderofficieren der mariniers, ordon
nans en 2 mariniers-ordonnans, tevens alge
meen quide.
Aan de parade werd voorts deelgenomen
door de Kon. Marinekapel en alle tamboers
en pijpers.
De compagnie-soldaten, die bij vorige ge
legenheden wel eens wat sterk afstak bij de
veel vlotter marine-uniformen, maakte wer
kelijk een zeer goed figuur. Het marcheeren
was goed; wel kent men hier niet zoo de
paradepas als bij onze zee-militairen, die „met
gestrekte beenen en met hamerslagen" voor
bij marcheeren. Het hoofd rechts gericht.
Leden van de Roode Kruis-kolonne moesten
hier en daar nogal eens optreden. Het werd
verschillende toeschouwers, die een uur of
langer stonden opgepakt, waarschijnlijk wat
al te benauwd, doch dat waren inc'dentjes
van korten aard.
Een traditie wordt gehandhaafd.
De traditie, door burgemeester Rit
meester ingevoerd, om commandanten
van schepen en hoofdofficieren, na afloop
van de parade ten Raadhuize te ontvan
gen, werd ook gisteren gehandhaafd.
De offficieren met hun dames vulden na af
loop van de parade de trouwzaal, waar bur
gemeester en mevrouw Ritmeester als gast
heer en gastvrouw optraden.
De bodes gingen met de eerewijn rond.
De burgemeester drukte er zijn groote
vreugde over uit, dat schout-bij-nacht en
mevrouw Jolles, alsmede tal van officie
ren gehoor hadden gegeven aan de uit-
noodiging. Het was hem daarom zoo aan
genaam, omdat hij diep doordrongen was
van de groote betpekenis van de Marine
voor Den Helder. Zonder de Marine zou
Den Helder ten doode gedoemd zijn. Spr.
acht het daarom van zoo groot belang,
voor de gemeente Den Helder, dat de
band tusschen de Marine en de stad zoo
nauw mogelijk is. Hij hoopt, dat schout
bij-nacht Jolles, evenals zijn voorgangers,
er het zijne toe wil bijdragen de verhou
ding tusschen Marine en burgerij zoo
goed mogelijk te doen zijn.
Op mevrouw Jolles doet de burgemeester
een beroep om haar beste krachten te ge
ven, als zij gevraagd zal worden op charita
tief gebied haar medewerking te verleenen.
Hij twijfelt er niet aan of het beroep zal niet
tevergeefs zijn.
De burgemeester wijst dan op de groote
beteekenis van dezen dag, die tevens de in
leiding beteekent van de herdenkingsfeesten.
Met het veertigjarig jubileum van de Konin
gin wordt uitgeluid een tijdperk van groot ge
wicht. Slechts Prins Maurits en Koning Wil
lem III hebben ons land ook veertig jaren ge
regeerd.
Met groote blijdschap en dankbaarheid
zien wij op de regeerperiode van onze Koningin
terug, waarin de rechten en vrijheden van ons
volk op zoo sublieme wijze gehandhaafd wer
den.
De burgemeester heft dan zijn glas op om
te drinken op de gezondheid van onze Konin
gin. Met een driewerf hoezee stemmen de
aanwezigen daarmee in.
Woord van den Schout bq nacht.
Schout-bij-nacht Jolles wijst er op, dat hij
in zijn toespraak tot de commandanten, reeds
gewezen had op de verknochtheid van de
Marine aan het Koninklijk Huis.
Jong en oud voelen wq ons de steun
pilaren, waarop de troon en kroon kan
staan.
Spr. zegt, getroffen te zijn door de woer
den van den burgemeester en hij hoopt, dat
wanneer hij na afloop van zijn diensttijd, het
gemeenbestuur hem zal kunnen voegen bij de
vlagofficieren, die al het mogelijke gedaan
hebben om den band tusschen de Marine en
Den Helder te verstevigen.
De aanwezigen blijven dan nog eenigen tijd
gezellig bijeen en daar de burgemeester voor
een luidspreker heeft gezorgd, kan men om
kwart voor een de radiorede van H. M. de
Koningin op het Raadhus beluisteren.
5 September, des avonds 9 uur,
worden er 210 vuren in den lande
ontstoken.
Op den avond van den 5den September
den dag vóór het hoogtepunt van het
nationale feest, zullen er, om 9 uur
's-avonds 210 vreugdevuren in geheel
den lande ontstoken worden, welke vu
ren zullen verkonden, dat men nog
slechts enkele uren van het groote mo
ment verwijderd is.
Het is de Nederlandsche padvindersorga
nisatie, die deze vreugdevuren zal ontsteken,
die er toezicht bij zal houden en er zorg voor
draagt dat ze enkele uren blijven branden.
Ook Den Helder krqgt z'n vreugde
vuren en wel een bq strandpaal 6 (in de
nabqheid van het water), een bq den
Huisduiner vuurtoren, een bq Wierhoofd
terwql er eveneens vreugdevuren ont
branden zullen bij de sluis van De Kooy
en bq Van Ewqcksluis.
Zooals gezegd, worden de vuren om 9 uur
's-avonds ontstoken en het is aan geen twij
fel onderhevig, of deze reeks van laaiende
vuren die op een onderlingen afstand van
8 kilometer langs de geheele Nederlandsche
kust opgesteld zijn, zal een imposanten in
druk maken. Na Den Helder komen Cal-
lantsoog, Petten, Schoorl, Bergen enz. De
vuren zijn ongeveer 4 meter hoog. Dank zij
medewerking o.m. van de gemeente (die
voor ieder vuur 8 onbruikbare schoolbanken
disponibel stelde) en de Rijkswerf, die even
eens materiaal ter beschikking stelde.
Naar wij vernemen zou de ontsteking der
vuren met eenig ceremonieel gepaard gaan.
De behendigheidswedstrijden met mo
torrijwielen, die gisterenmiddag van half
drie tot half vijf gehouden werden op de
Ja vast raat, tusschen de Soembastraat
en de Timorlaan, zijn een succes gewor
den. Er waren 33 deelnemers en eenige
duizenden belangstellenden.
Belangstelling toonden o.m. de burgemees
ter, de marine-commandant, vergezeld van
zijn adjudant, de garnizoenscommandant, het
geheele bestuur van het Centr. Oranje-Comité
met hun dames.
De organisatie zat goed in elkaar, zoodat
een en ander een vlot verloop had. Er wa
ren motoren van allerlei aard, met en zonder
naam, zwaar en licht. Er waren er die prut
telden als koffiepotten en er waren er die
bromden als beren. Daar was de koninklijke
Harley Davidson, de fraaie Ariel, de vlugge
D.K.W., de Panther en Opel en tal van onbe
stemde merken, samenvoegsels van tien ver
schillende rijwielen. En ook het voorhisto
risch verhikel van den heer Maas, de Eysink,
pufte zoowaar nog mee.
Het was verwonderlijk hoe goed men over
het algemeen reed. De verschillende hinder
nissen, er was een plank van 20 meter lang,
waarover men moest rijden, een glas water,
dat men zonder morsen van de eene tafel
naar de andere moest brengen, al rijdend na
tuurlijk, een doolhof met kegels, waardoor
men moest manoeuvreeren en een paal met
een haak, waaraan men een hoogen hoed
moest hangen, die men weer elders van een
tafeltje gehaald had en nog veel meer, waar
mee het publiek zich amuseerde.
Voor iedere overtreding ontving men straf-
punten en voor verschillende volbrachte
krachttoeren kreeg men extra punten en dit
heele geval aan het eind opgeteld en afge
trokken bepaalde de prijswinnaars.
Tijdens den wedstrijd speelde de geluids
wagen van v. Baaren een vaderlandsche pot
pourri, opgewekte marschen en diverse jolige
liedjes.
Alle rijders maakten de baan tweemaal. In
verband met den tijd was 'dit mogelijk en
gaf het meer bevrediging aan de rijders, die
niet zonder plankenkoorts waren door de dui
zenden oogen, die op hen waren gericht.
Over het geheel genomen is er beschaafd
gereden. Daarop werd ook door den voorzit
ter van het Centraal Oranjebestuur, den heer
Joh. Bakker gewezen, voordat hij de prijzen
uitreikte. Hij releveerde dankbaar, dat er
geen ongelukken gebeurd waren en dankte
den heer Maas voor de uitstekende organi
satie van een en ander. Die was in goede
handen.
Prijswinnaars waren:
1. A. de Wit, lange leeren motorjas.
2. J. Dienst, 2 leeren motortasschen.
3. R. Dijkstra, motorhorloge.
4. J. J. Schnittfink, motorbril (troostprijs).
Vervolgens werd nog een vijftal troostprij
zen uitgereikt, beschikbaar gesteld door het
motorenhuis Koorn, bestaande uit 5 busjes
motorolie.
Winnaars daarvan waren de heeren: Gersen,
Ebel, Bethlehem. Wicringa en de Wit.
De wedstrijd, die begonnen werd met een
eere-rondje. werd daarmee ook besloten.
In aansluiting op ons verslag van gisteren,
betreffende den feestavond van de Christe
lijke Oranjevereeniging, in Casino, laten wij
hieronder de afwerking van het programma
na de pauze volgen.
De Christelijke Oranje-vereeniging tracht
ieder jaar iets nieuws te brengen aan haar
leden om haar feestavonden zo,o aantrekke
lijk mogelijk te maken, zoo was voor Dins
dagavond het oog gevallen op de opvoering
van de Oranje-revue „Het Stamhuis van
Oranje-Nassau". En dat deze keuze uitste
kend is geweest hebben we kunnen merken.
Zoowel, waar het 't declamatie-talent van
mevr. Inge KokBrunt, als het optreden
van de Oranje-Garde betrof, het was meer
dan goed.
Een bijzondere zorg was besteed aan de
diverse costumes, die speciaal uit Amster
dam waren gekomen, terwijl het grimmeeren
uitstekend verricht was. Diverse spelers ver
toonden een opvallende gelijkenis met de
door hen voorgestelde personen.
Vooral tegen het einde van de revue, toen
alle personen zoowel van de Friesche als
Hollandsche loot van den stam van Oranje
stonden opgesteld, was het beeld, dat men
kreeg van dit kleurrijk geheel, treffend.
Zeer beschaafd was het stemgeluid van
mevr. Kok en met een bijzonder goede in-
tonantie werd voorgedragen. Men zag als het
ware de personen van ons geliefd Oranje-
Huis herleven.
Het publiek leefde mee. Veel droefheid
heeft op den weg gelegen, die de vorstelijke
personen hebben afgelegd, maar wanneer de
nood het hoogst gestegen was, was de red
ding nabij.
Een bijzonder woord van lof is hier zeker
op zijn plaats voor de buitengewone piano
begeleiding van mej. Kamp. Zij heeft ten
volle begrepen, waar het op aan kwam. En
het slagen van het geheel is voor een be
langrijk deel aan haar te danken.
Maar ook de Oranje-Gardisten hebben hun
Het Gemeentebestuur recipieert.
Gisterenavond heeft het gemeentebestuur
aan een groot aantal genoodigden een thee
aangeboden ten Raadhuize. Tal van hoofd- en
subalterne officieren hadden aan de uitnoo-
diging gevolg gegeven, terwijl veel burger
autoriteiten aanwezig waren. De commandant
van de Marine, schout-bij-nacht Jolles, was
mede aanwezig. Commandanten van schepen.
Vrijwel alle plaatselijke geestelijken, zoowel
van protestantsche als katholieke zijde had
den aan de uitnoodiging gehoor gegeven. Ver
schillende doktoren en hoofdambtenaren van
de gemeente. Wij zagen onzen oud-gemeente
secretaris, den heer Kamman en zijn echtge-
noote. Burgemeester Breebaart van de Zijpe
en burgemeester Kolff van Wieringen behoor
den mede tot de genoodigden, en verscheidene
raadsleden waren aanwez'g.
Het initiatief van burgemeester Rit
meester om bij feestelqke gelegenheden
als deze, waarbij we ons allen één voelen,
den band tusschen Marine en burgerij te
verstevigen, heeft wel in breede kringen
weerklank gevonden. Er heerscht op deze
avonden een ongedwongen, prettige geest
en het gemeentebestuur royaal gastheer
als het is, met aan het hoofd den burge
meester, die de honneurs op uitnemende
wqze waarneemt, weet den juisten toon te
treffen.
Eenheid om den troon van Oranje.
De burgemeester greep deze gelegenheid na
tuurlijk aan om de vreugde en dankbaarheid
van de bevolking te uiten met het voor ons
land zoo vreugdevolle feit. Vreugde en dank
baarheid past ons, aldus de burgemeester in
zijn toespraak tot de genoodigden. Vreugde
omdat wij weten, wat wij aan ons Koninklijk
Huis, aan onze Koningin verschuldigd zijn.
Dankbaarheid voor de wijze, waarop Hare
Majesteit Haar hooge taak die veertig jaar
heeft opgevat.
Er is één middelpunt waarom ons volk zich
vereenigt. Onze Koningin!
Met'eerbied en bewondering zien wij tot
Haar op.
Wij willen geen vergelijking maken met het
buitenland, maar als wij de landen op de
weegschaal zouden leggen, dan zou de bascule
zeker naar onze zijde doorslaan.
Straks zullen millioenen landgenooten, van
tal van kerkgenootschappen, ieder op eigen
wijze, zich naar de bedehuizen begeven, om
God te danken voor hetgeen Hij in onze
Koningin aan -ons volk geschonken heeft.
Wanneer we daaraan denken, vallen alle
punten van verschil weg.
Wij genieten onze vrede en profiteeren van
onze vrijheid.
Wij willen geen vreemde heerschappij.
Wij willen geen overheersching.
Wij willen blijven wat we zijn: Nederlanders.
De burgemeester spreekt dan nog een
woord van erkentelijkheid aan allen, die aan
de uitnoodiging gehoor hebben gegeven, in het
bizonder tot den commandant der Marine en
tot den garnizoenscommandant, waarna hij
met een driewerf hoezee een dronk op cle ge
zondheid van onze Vorstin uitbrengt.
Tot 10 uur bleef men gezellig bqeen en
toen ging het illustere gezelschap, vooraf
gegaan door den burgemeester, naar het
afgezette gedeelte op den dijk, om het
vuurwerk bij te wonen. En die tocht naar
den dijk ging onder de vroolijkste stem
ming. Er werden veel vaderlandsche liede
ren gezongen, a capella. Wel was de kop
soms twee maten voor bi) den staart,
maar dat waren kleinigheden van bijkom-
stigen aard.
rollen goed gespeeld. Vooral de uitbeelding
van Koningin Wilhelmina, Prins en Prinses
waren zeer goed. Een hartelijk applaus klonk
op, toen zij het tooneel betraden.
Het was een spontaan gebaar, waarmee
een van de leden der vereeniging in de zaal
opstond en op deze ongewone wijze het be
stuur bedankte voor het gebodene, waarna
een driefwerf hoera op de Vorstin, Prinses
en Prins werd uitgebracht. Het mag dan on
gewoon geweest zijn, maar het vertolkte dui
delijk de wijze waarop het publiek van dezen
avond heeft genoten.
GEEN BOOMPLANTING.
GEEN POSTDUIVENPARADE.
De in het feestprogramma voor heden
middag 2.30 u. aangekondigde boomplanting
in het Plantsoen aan de Van Galenstraat. *al
niet doorgaan en in verband daarmee zal
ook de postduivenparade om 3 uur geen door
gang hebben.
De postduivenparade is verschoven tot den
nationalen feestdag, 's middags 2 uur, na de
kranslegging op het Helden der Zeeplein.
AANBESTEDING GEBOUW GEM.
GENEESK. DIENST.
Er stond in de opgave van gisteren abusie
velijk onder C. Glas- en Verfwerk als laagste
inschrijver J. Kraag en Zoon 3850. Dit moet
zijn: Firma J. Kraak Zonen.
ÏÏlo-deóAouf- Uccfaït 1938
20 iP^pt. a.i.
ÏRodeAuib Utïtefiel
Wegens de buitengewone belang-
stelling verzoeken wij U tijdig
Uw plaatsen te bespreken Koningstraat 8690
