LJitler laat vredes-
klanken
hooren!
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
HENLEIN op
Berchtesgaden
Zegerif van dc
jubileerende Vorstin
Buitea'andsche {oden
Kinderverlamming bij
volwassenen
moeten Italië verlaten
Weduwe vraagt om recht
De taifoen in Japan
Francos luchtaanvallen
waren opzet
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER." TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
2 SEPTEMBER 1938
66e JAARG. No. 8402
Duitsche huwelijkswet
in Dantzig
Dit nummer bevat 8 pagina's
U^EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Voorstellen van Praag
niet aanvaard
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg -Mij. Hollands Noorderkwartier N V. te Den Helder
Het grootste gevaar voor Europa,
evenals voor Duitschland was, al
dus verklaarde de rijkskanselier
Adolf Hitier gisteren te Berchtesga-
den in een interview, toegestaan aan
Alpronse de Chateaubriand, dat
Duitschland bolsjewistisch zou wor-
den. Europa zou verloren zijn ge
gaan. Thans geloof ik niet meer,
vervolgde de Führer, aan een bolsje
wiseering van landen, zooals Neder
land, België of Frankrijk. Het Rus-
sisch-Aziatische communisme dezer
landen is overwonnen. Er kunnen
zich nog binnenlandsche crises voor
doen, maar bijv. Frankrijk zal niet
de prooi van dit verslindend prin
cipe worden.
Ten aanzien van den oeeonomisehen toe
stand in Europa verklaarde Hit Ier: deze
toestand zal de bron van verdeeldheid blij
ven zoolang ieder der staten, bij de behan
deling van zijn eigen aangelegenheid slechts
met zichzelf zal rekening houden. De toe
stand zal pas op een harmonieuze wijze op
gelost worden, wanneer alle Europeesche
landen weloverwogen zullen deelnemen aan
een actief stelsel van samenwerking. De
Europeesche naties zijn gevormd om samen
Ie werken aan het werk van hun gemeen
schappelijke welvaart. Oerlogen, en vooral
de laatste, welke willekeurig beschikte over
grondgebieden en volken, moeten op ob
jectieve wijze worden bezien als funeste
dwalingen, door deze naties zelve begaan.
De volken moeten, zoowel oeconomisch al=
op ieder ander gebied, er slechts aan den
ken voort te gaan met een werk van vrucht
bare samenwerking.
Ten aanzien van Frankrijk zeide Tlitler:
we hebben wel onmin gehad in den loop
der geschiedenis, maar wij zijn toch vol
ken van dezelfde familie. Dat heb ik in
geheel Duitschland gezegd. Wij hebben
minder reden elkander te haten dan el
kander wederzijds bewonderen.
Ten slotte betoogde Hitier. dat een lang
durige en innige vrede noodzakelijk is om
de geesten aan te passen aan het nationaal-
socialisme „de nieuwe wereldopvatting."
HENLEIN OP BERCHTESGADEN.
Een onderhoud van drie uur.
De leider der Sudetenduitschers Conrad
Henlein heeft gisteren met Hitier een on
derhoud gehad, dat drie uur heeft geduurd
Het bezoek zou een gevolg ziin van voor
afgaande besprekingen van Henlein met
de Britsche bemiddelaars. Verrassing heeft
het bezoek van Henlein in Berlijn niet ge
haard. Hoewel voor vanavond geen officieele
medcdeelingen zijn te wachten en alle vroe
gere b.erichtep met reserve aanvaard "moe
ten worden, geeft men reeds thans eenige
bijzonderheden.
Om 2 'uur gistermiddag arriveerde Hen
lein per auto te Berrhtesgaden Hij was
vergezeld van Bachmann, zijn adjudant. De
wagen stopte voor het groote hotel, waar
heide mannen een noenmaal hestelden. Kor
ten tiid later ontvingen zij van het buiten
van Hitier een telcfonischen oproep. Zij lie
ten hun maaltijd staan en begaven zich
naar het buiten van Hitier, waar zij tot
negen uur bleven. Zij keerden hierop naar
het hotel terug, waar zij den avondmaaltijd
nuttigden.
Het D.X.B. deelt mede. dat buitenlandsche
berichten over een groote conferentie op
den Obersalzberg iederen grond missen.
Praag's nieuwe voorstellen.
Te Praag heeft men den indruk, dat
de politieke commissie der Sudeten
duitsche partij gister heeft besloten
zich uit te spreken voor aanvaar
ding der nieuwe voorstellen onder
zekere voorwaarden, welker aard
nog niet bekend is.
De. Praagsrhe correspondent van de Daih
Telegrapii doet enkele nadere mededeelin
gen omtrent de plannen der Tsjeehoslo
waaksche regeering tot verdeeling van het
land in kantons.
Kans tot regeling van het
Tsjechoslowaaksche conflict
vergroot. Zullen de Sudeten
duitschers de Praagsche
voorstellen aanvaarden?
Het aantal zou tusschcn de 20 en 2" lig-
liggen.
In een aantal dézer kantons zouden de
Henleinisten een belangrijke meerderheid
hebben, in andere zouden de beide volks-
deelen vrijwel van gelijke sterkte zijn, ter
wijl in een groot aantal de Tsjechen en an
dere volksgroepen de controle zouden uit
oefenen.
De bescherming zou ten voordeele van de
Duitschers worden verleend in ieder kan
ton, waar zij een minderheid vormen.
Naar de correspondent verder meldt, zou
de regeering reeds direct o.a. de volgende
concessies willen verleenen:
Evenredige vertegenwoordiging der Duit
schers in het bestuur des lands. Benoeming
van Duitschers bij iedere voorkomende ge
legenheid totdat volledige evenredigheid is
bereikt.
Gelijkheid in talen, in officieel gebruik,
cultureel zelfbestuur in alle deelen der re
publiek.
Voorts zou de regeering onmiddellijke uit
gifte overwegen van eeli lecning voor den
industrieelcn wederopbouw van dc Sucle-
tenduitsche gebieden.
De Tsjechen tot kalmte aange
spoord.
Per radio heeft dc regeering te Praag ge
duld en vertrouwen gevraagd. Zij wees er
op, dat de inspanning van alle bij de onder
handelingen belanghebbende elementen en
ook de tusschenkomst der Britsche regee
ring dit gelukkig resultaat hebben gehad,
dat de onderhandelingen voortduren en dat
de mogelijkheid het vraagstuk met vreed
zame middelen te regelen niet uitgesloten
is.
De Prager Presse publiceert een oproep
van den Tsjecho Slowaaksehen nationalen
raad en de organisaties tot bescherming der
Tsjechen in de grensgebieden, waarin de
bevolking wordt aangespoord, onder alle
omstandigheden haar kalmte te bewaren.
Maar intusschen heeft de missie-Bunci-
iran gisteren uit Londen een kist ontvangen
met gasmaskers van het laatste model, dat
in Engeland gebruikt wordt
Verder kan nog gemeld worden dat pre
sident Benesj een onderhoud met Bunciman
heeft gehad, maar dat de eerste waarschijn
lijk vandaag niet zijn reeds aangekondigde
verklaring zal afleggen.
Danlzigsche autoriteiten hebben besloten
op het gebied der vrije stad de Duitsche
wet op het huwelijk in te voeren. Deze wet
bepaalt dat twee verloofden in het bezit
moeten zijn van een certificaat van hu
welijksgeschiktheid, uitgegeven door een
arts, voordat zij in het huwelijk kunnen
treden.
Vier nieuwe gevallen te Gro
ningen.
Te Groningen hebben zich vier
nieuwe gevallen van kinderverlam
ming voorgedaan bij volwassenen.
De patiënten zijn allen omstreeks
28 jaar.
In Haarlem is een geval van kinderver
lamming voorgekomen. Uit voorzorg is de
Montessori-school aan de Middenlaan in
Haarlem-Zuid gesloten. Bovendien is in
een der Haarlemsche ziekenhuizen een kind
uit Hoofddorp opgenomen dat eveneens lij
dende is aan kinderverlamming.
Te Ncder-JIardinxveld heeft zich een der
de geval van kinderverlamming voorge
daan, nl. bij een zestienjarigen jongen: de
patiënt is opgenomen in het ziekenhuis te
Dordrecht.
In verhand met deze ziekte zullen de
scholen voorioopig tot 7 September a.s. ge
sloten blijven.
De Koningin ziet de versierde
straten en de Hagenaars zien
hun gelukkige Koningin.
Prinselijk Paar op landbouwdag
H. M. de Koningin heeft gister
middag van 5.30 tot 6.13 uur een rond
rit gemaakt door de residentie om de
versieringen in oogcnschouw te ne
men.
II. M. was gekleed in een beige
mantel met een donkeren bontkraag
en had een groenen hoed op.
Duizenden hadden zich langs de route op
gesteld om de Koningin toe te juichen en
\ele magazijnen in de binnenstad hadden
hun personeel een oogenblik vrijaf gegeven
om de jubileerende Vöi-stin te kunnen zien.
9
Het aardige van dezen zegerit was,
dat dè politie geen enkele staaat had
afgezet en het verkeer slchts op 't
oogenblik, dat de stoet >asseerde,
werd stilgelegd. Het publiek volgde
op die oogenhlikken stipt de aanwij
zingen der politie op en 't was een
ongewoon gezicht, dat automobilisten
hun wagens op het groote moment
eenvoudig langs den kant zetten,
uitstapten en als hulde aan de Vor
stin, met den hoed in den hand naast
de portieren gingen staan.
Des avonds.
Des avonds herhaalde Hare Majesteit
den rondrit, welke toen, door de schitterende
verlichting der hofstad, een extra feestelijk
karakter droeg. Ook nu werd de Lands
vrouwe door duizenden Hagenaars toege
juicht en vooral de Scheveninger bevolking
in Duindorp liet duidelijk van haar enthou
siasme blijken.
Prinses en Prins door Soest ge
huldigd.
Het Prinselijk Paar vereerde gis
teren den Soester Landbouwdag, die
in het kader van dc jubileumfees
ten was georganiseerd met Zijn hoo-
ge aanwezigheid. Gezeten onder een
-eenvoudig landelijk baldakijn, sloe
gen Prinses en Prins de voorbijtrek
kende prijswinners van het vee ga
de: paarden, koeien en stieren.
Het tachtigjarige oud-raad^id van de ge
meente Soest, P. van der Breemen, kwam
in een sjees aangereden en bood de Prin
ses namens het comité van den Landbouw
dag een bouquet rose anjers aan, terwijl
een klein meisje. Hare Koninklijke Hoogheid
een pop in Soester kleederdracht voor Prin
ses Beatrix ten geschenke gaf.
Zoowel hij aankomst als bi.i het vertrek
werden H.H.K.K.H.IL hartelijk toegejuicht,
terwijl de muziek het Wilhelmus speelde.
Buitenlandsche ea na 1919 ge
naturaliseerde Joden moeten
binnen zes maanden vertrekken.
De positie van buitenlanders van
Joodsch ras, die zich na 1 Janauri
1919 in Italië ol zijn koloniën heb
ben gevestigd, zal bij decreet wor
den geregeld. Na het alkondigen
van dit decreet mogen zich geen
Joodsche vreemdelingen meer vesti
gen in Italië of zijn koloniën. Als
Jood wordt beschouwd ieder, die ge
boren is uit twee Joodsche ouders,
ook indien hij een anderen godsdienst
belijdt. Naturalisaties van Joden na
1919 worden herroepen. Joodsche
vreemdelingen, die zich na 1919 in
Italië of koloniën hebben gevestigd
moeten binnen zes maanden ver
trekken.
De ministerraad, die gisterochtend onder
voorzitterschap van Mussolini is gehouden
en waarbij tot dit decreet werd besloten,
heeft voorts bepaald, dat aan het minis
terie van binnenlandsche zaken een opper
ste raad voor demografie (statische volks-
beschrijving) en ras zal worden verbonden,
aldus liet Hsbl.
Deze zal tot taak hebben, adviezen uit te
brengen over aangelegenheden betreffende
de ontwikkeling van dc bevolking en dc
verdediging van het ras.
Andere genomen maatregelen zijn: de ge
huwde staat is voorwaarde voor promotie
voor de hoogere ambtenaren.
Het aantal vrouwen in overheidsdienst mag
niet hooger zijn dan 10 pCt. van het totale
personeel.
Voor het mannelijke personeel in overheids
dienst is een uniform ingesteld.
Verder is een decreet aangenomen, waar
bij de regeering wordt gemachtigd in geval
van getieeie of gedeeltelijke mobilisatie ge
heel of gedeeltelijk die instellingen te mili-
tariseeren, weke voor he* leger gebruikt kun
nen worden. Bovendien is een permanente
raadgevende commissie voor oorlogsrecht in
gesteld.
HAAR OVERLEDEN MAN WAS SLACHT
OFFER VAN DE GASRAMP OP DEN
NOORSCHEN WAAVISCHVAARDER.
Beslag gelegd op inboedel van
het schip.
Zooals men zich wel zal herinneren heeft
op 15 Aug. j.I. een tragisch ongeluk plaats
gevonden aan boord van de grootste wal-
vischvaarder ter wereld, het Noorsche s.s.
„Terje Viken", in de Amsterdamsche haven,
waarbij een Amsterdamsch koopman en een
Noorsche matroos om het leven zijn geko
men. De koopman A. Matteman was, op uit-
noodiging van den adjudant-tolk C. J. van
Alphen, mee aan boord gegaan om oude
trossen op te koopen.
Toen de koopman in dc tank, die
als opslagruimte dienst doet, af
daalde, hoorde men plotseling een
slag. De man was door gas be
dwelmd naar beneden gestort in de
diepe tank, en was -vrijwel onmid
dellijk dood. Ditzelfde lot onderging
de Noorsche matroos, die op held
haftige wijze den koopman wilde
redden.
De politie, justitie en brandweer stelden
een uitvoerig onderzoek in, doch van straf
rechterlijke schuld bleek geen sprake te
zijn.
Levenslange uitkeering geëischt.
De vrouw van den koopman echter moest
door dit tragisch ongeval haar kostwinner
missen. Zij is thans geheel zonder bestaans
middelen en maakt aanspraak op een scha
devergoeding in den vorm van een levens
lange uitkeering. De familie van den over
leden koopman wendde zich tot mr. Is.
Coopman. die de schadekwestie bestudeer
de en zich de vraag stelde, wie in deze
aansprakelijk is, de Noorsche eigenaars
van het schip, de F.ngelsche walvischvaar-
ders-maatschappij, die het schip gehuurd
heeft, de Noorsche kapitein of de Neder-
landsche adjudant-tolk.
Mr. Coopman was van oordeel, dat, indien
van nalatigheid sprake mocht zijn, de ree-
derij en de kapitein aansprakelijk gesteld
moeten worden. Mr. Coopman heeft van den
president der rechtbank verlof gekregen het
z.g. vreemdelinnenbeslaq te doen lp*"*en on
de walvischvaarder daar, wanneer d'f schi"
eenmaal het ruime sop gekozen zal heb-
Verwachting: Meest zwakke
wind uit Oostelijke richtin
gen, gedeeltelijk bewolkt,
waarschijnlijk droog weer,
heldere, koude nacht, over
dag iets warmer.
Verdere vooruitzichten: Gedeel
telijk bewolkt, iets warmer.
ben, eventueel verhaal der weduwe niet
mogelijk zal zijn.
Gistermiddag heeft de deurwaarder met
zijn helpers, en in tegenwoordigheid van
de havenpolitie, beslag gelegd op een deel
van den inboedel van het schip, toebehoo-
rende aan den kapitein cn dc walvischvaar-
ders maatschappij.
In het request aan den president van de
Amsterdamsche arrondissementsrechtbank
heeft mr. Coopman gesteld, dat de normale
voorzichtigheid in het maatschappelijk ver
keer vordert, dat de kapitein, althans de
reederij, althans de door de reederii daar
toe aangestelde, er voor zorgt, dat een tank
van een onder ziin verantwoording staand
schip, -niet gevuld is met gas, ten gevolge
waarvan een derde wordt gedood.
Voorts stelt mr. Coopman, dat de man,
als handelaar in oude scheepsmaterialen
een som genoot van eirca vijftien gulden
per week, ziinde 780 gulden per jaar.
Rekening houdende met den wederziid-
sehen stand en fortuin van partijen, stelde
zij de schade on twee derden van betleem
Matteman de komende vijftien jaar had-
kunnen verdienen.
Dit maakt over vijftien jaar een bedrag
van 7800 gulden. De deurwaarder heeft dit
beslag, dat door den president, mr. van
Boven, werd toegestaan, heteekénd aan
den eersten officier van de Terje Viken,
die thans in het dok van de Amsterdamsche
Droogdok Maatschappij ligt.
Nieuwe voorstellen verwacht.
Naar te Berlijn verluidt hebben
de vertegenwoordigers van de Sude
tenduitschers, zonder de nationali
teiten-voorstellen van de Tsjechische
regeering geheel te verwerpen, deze
toch niet aanvaardbaar verklaard.
Hieruit blijkt, dat men op het oogen
blik nog geen verbreken van de on
derhandelingen wenscht. Men schijnt
te Berlijn te hopen, dat de regeering
te Praag nieuwe voorstellen zal
doen.
Volgens inlichtingen in Berlijn-
sche kringen zou men het voorstel
van de Tsjechische regeering aan
vaarden als een wapenstilstand van
drie maanden, gedurende welken tijd
de Tsjechische autoriteiten en de
leiders van de Sudeten iedere maat
regel. welke den toestand meer ge
spannen zou kunnen maken, zul
len vermijden.
Grondverschuivingen als gevolg
richten nog groote schade aan.
Ten gevolge van den taifoen, die Japan
en meer in het bijzonder het gebied van
Tokio, heeft geteisterd, is de hoofdstad den
geheelen nacht van electriciteit verstoken
geweest, terwijl ook de telefonische verbin
dingen verbreken waren. Vijftigduizend
huizen zijn overstroomd. Vijf personen zijn
door omgewaaide schoorsteenen gedood
♦erwijl talrijke mensrhen gewond werden.
Men feit ongeveer 1000 dakloozen.
Ook in dc provincie Saitawa heeft de
taifoen schade en ongelukken teweegge
bracht.
Een boerengezin van vijf leden,
dat zich in een woning bevond, die
door een grondafschuiving bedolven
werd. is omgekomen. Van een ande
re boerenfamilie, mede uit vijf per
sonen bestaande, kwamen allen om
Een dergelijk lot trof een gezin van
drie leden. Een jongen van een jaar
of tien kwam onder afschuivend
zand en stikte, terwijl een boeren
vrouw verdronk in het wassende
water bij de wolkbreuk.
De antennes van het radiostation te
Komoero in de provincie Saitama werden
omvergeworpen.
Tal van huizen -ingestort.
Op verscheidene plaatsen hebben zich
grondverschuivingen voorgedaan, waardoor
tal van huizen zijn ingestort. Als gevolg
hiervan zijn in de prefectuur Saitama 15
personen om het leven gekomen en in da
prefectuur Gumme elf. De rivier Watarase
in de prefectuur Gumma heeft in het dorp
Tadagami meer dan 300 huizen overstroomd
Het meerrendeei der 1000 bewoners wist
zich in veiligheid te brengen, doch men
maakt zich bezorgd over het lot van hen,
die in hun huizen bleven.
Een voor hem ongunstig rapport
van de Britsche commissie.
De Britsche commissie van onder
zoek naar de bombardementen in
Spanje, heeft reeds enkele gevallen
onderzocht. Zij is tot de conclusie
gekomen dat de bombardementen
van Franco's luchtmacht als wel
overwogen aanvallen op de weer-
Iooze burgerbevolking moeten wor-
den beschouwd.
Dit is bijvoorbeeld het geval bij het bom
bardement van Alicante op 25 Mei, toen 273
personen gedood en 224 gewond werden.
Ook hot bombardement op Barcelona van
19 Aug. acht de commissie opzettelijk ge
schied.
Een nieuwe luchtaanval. Pa-
lamos is gebombardeerd.
Ilct aantal slachtoffers ten gevolge van
het bombardement door vliegtuigen der op
standelingen is tamelijk groot. Tot rtu toe
ziin acht dooden en een honderdtal gewon
den geteld. De hommen zijn in de binnen
stad terecht gekomen. Een zestigtal huizen
werd geheel vernield, een veertigtal werd
beschadigd.
Van de fronten.
is nog steeds wienig nieuws. Volgens de
berichten uit Madrid blijven de linkschen
aan het Estra Madura front de overheid be
houden.
Aan het centrale front hebben genie-sol
daten gisteren in den sector van Garaban-
chel aan den weg naar Estramadura zes
mijnen tot ontploffing gebracht. Hierdoor
werd groote seliade aangericht aan de recht-
sche versterkingen.
De Spaansrhe regeering stelt in een no
ta aan de Britsrhe commissie voor de uit
wisseling van krijgsgevangenen voor de vol
trekking van alle doodvonnissen voor mis
daden, welke vo<>r «indaag zijn gepleegd,
uit te stellen, op den voet van volkomen we-
derkeerigheid van de nationalistische auto
••iteiten, zulks oude,- garantie, van de Brit
srhe commissie, en een opschortins' van alle
ecxcutics'voor de geheele rnaand September.