WIT GiWEINl PE ÜS©SC©PEIMT <Ti'j-otL-7Aeate,\.
De nationale film:
Veertig Jaren
UdRODSWOOI^PPyiIIL
Een door en door Hollandsche film,
gespeeld door Hollandsche artisten
Zaterdag 3 September 1938
Derde Blad
„Elephant-Boy" bijzonder mooie
jungle-film
Hoog bezoek bij moeder Zaal
Het Koninklijk bezoek
aan de hoofdstad
Noorsch amphibievliegtuig op
het Buiten IJ
ïiiatto-JAeateA
tt
Cees Laseur en Lili Bouwmeester, de beide hoofdrolvertolkers uit de nationale film „Veertig
Jaar Men ziet beiden hier aanzitten aan het diner op 6 September 1898, den Kroningsdag
ten huize van Excellentie van Meerle.
Precies een week geleden gaven wij een
beschouwing naar aanleiding van de pers
première der film „Veertig Jaar" en onze
verslaggever heeft zich daarbij zeer gun
stig uitgelaten over het jongste voort
brengsel onzer vaderlandsche filmindustrie.
Thans heeft de heer van Twisk ook Den
Helder in de gelegenheid gesteld gelijk met.,
alle andere en grootere plaatsen in den
lande dit brok nationaal werk te aanschou
wen en hiervoor past ons ongetwijfeld een
woord van waardeering.
In de vorige beschouwing ontbrak het ons
aan plaatsgebrek om tot in details op de fil
mische kwaliteiten der film in te gaan. Thans
is het ons echter een voldoening te mogen
opmerken dat in dit opzicht van een belangrijke
vooruitgang ten goede sprake is.
Men heeft thans afscheid genomen van het
grove sentiment dat de eerste „Nederlandsche"
films kenmerkte. Thans geen rhetoriek van
„anno dazumal" en een romantiek, die men
allang opgeborgen dacht in de commodes der
oude musea.
Nee, Edmond Gréville heeft een anderen weg
ingeslagen. Die is met dat door Ben van Eys-
selsteyn voortreffelijk uitgewerkte scenario
aan den gang gegaan zonder zich te storen
aan op- en aanmerkingen van de zijde die
gedurende verscheidene jaren zoo fnuikend op
deze jonge industrie ingewerkt heeft. Gréville
ging zijn eigen weg.
Het resultaat werd een frissche film, met
goed opgenomen beelden,' met af en toe een
uitstekende montage en met vrijwel perma
nent een eigen visie op de zaken.
De hoofdrollen gaf men in handen van Cees
Laseur, Lilly Bouwmeester, Matthieu van
Eysden, Ank van der Moer, Eduard Verkade,
Adolphe Engers, Paul Steenbergen, Cor v. d.
Lugt Melsert, Martha Posno en tal van ande
ren, die bij de leiding van Gréville een presta
tie geleverd hebben, waarvoor ongetwijfeld
een eere-saluut gebracht moet worden.
Met belangstelling lazen we de in de
Nederlandsche pers verschenen beschou
wingen over de première. Over de geheele
lijn luidden deze onverdeeld gunstig, hoewel
enkele bladen wijzen op het feit, dat hier
en daar de handeling stokt en dat er ge
deelten zijn waarin men zelfs van traag
heid kan spreken.
Ongetwijfeld is dat waar, maar... is ook
deze periodieke traagheid geen kenmer
kende Hollandsche eigenschap, die we op
den koop moeten toenemen? Hollandsch...
ja, dat is deze film. De interieurs, de wjjze
van spelen, die sappige Hollandsche taal
(verademing tusschen het Engelsch en
Duitsch en Fransch) de landschappen,
kortom, ze is in ieder opzicht nationaal.
De inhoud van de film.
Wjj laten hieronder de inhoud der film „Veer
tig jaar" volgen:
Aan boord van H. M.'s Fregatschip met
Stoomvermogen „Sommelsdijk" keert de jonge
officier van gezondheid Rolf van Meerle naar
het vaderland terug. Drie lange jaren is hij
„in de Oost" geweest en hij verheugt zich op
het weerzien met familie en vrienden. Immers:
het is 6 September 1898, de kroningsdag van
de jonge koningin Wilhelmina. Van Meerle zal
naar zijn grootvader's huis gaan, waar hij in
woont en waar hij op dezen dag niet op het
feestelijk diner mag ontbreken. Er is ook een
trekpleister, die sterker is dan al het andere.
Dien avond verlooft Rolf van Meerle zich met
Eline Verhulst, na een zeer geanimeerd bal in
de statige zalen van het oude Amsterdamsche
patriciërshuis. Een merkwaardige dag! Hun
nieuwe leven begint op den drempel van een
nieuwe regeering. Zoo begint het jonge dokters
gezin in 1899 het huwelijk. Rolf heeft zich als
medicus in Amsterdam gevestigd.
Op echt Hollandsche wijze zijn zij bevriend
met het jonge gezin Maasdonk uit Brabant.
Frans Maasdonk is een energieke, maar eenigs-
zins conservatieve gröotfabrikant. Hij gelooft
niet in de sociale beweging, hij gelooft in den
vooruitgang der techniek. „Verkeer en interna
tionale handel vervagen de grenzen. Oorlog is
onmogelijk geworden, kijk maar naar de
Vredesconferentie in Den Haag we gaan
ontwapenen in Europa, er dreigt geen gevaar
meer."
Annetje Maasdonk, Frans' vrouw, verwacht
een baby. Rolf wordt naar het Brabantsche
grensplaatsje geroepen en met een wonder
ding, dat automobiel heet, spoeden zij zich met
soms wel 30 km per uur naar het Zuiden. Uit
wisseling van gedachten brengen ons de groote
problemen van dien tijd onder het oog: de ar
beidstoestanden, de sociale evolutie, die zich
baanbreekt, de Boeren-oorlog, het huwelijk van
Koningin Wilhelmina met Prins Hendrik, de
groote staking van 1903...
Het is wel een bewogen tijd, die de families
Maasdonk en Van Meerle meemaken. Het jaar
1914 nadert. Tronen wankelen en dynastieën
vallen, maar in het Nederlandsche Rijk blijft
één naam onaantastbaar voortbestaan: „Oran
je". Oorlogsgeruchten... oorlog rondom ons
kleine land, mobilisatie ter bescherming onzer
neutraliteit. Maasdonk's fabrieken worden ge
vuld met militairen. Belgische vluchtelingen
komen. De film brengt ons beelden uit de vier
oorlogsjaren... broodkaarten en eenheidsworst,
het Steuncomité, de Watersnood van 1916...
totdat in het jaar 1918 de wereldkaart ver
andert.
Langzaam herstelt zich het leven; die een
maal jong waren, zijn nu ook groot geworden,
zij vormen de na-oorlogsche generatie, te on
derscheiden van de vorige door een wat opper
vlakkiger, cynischen en minder idealistischen
levenskijk. Dick Maasdonk, die in den mobili
satietijd den legervliegdienst heeft leeren ken
nen en als vlieger naar Indië wil, trouwt met
Lottie van Meerle, Rolf's dochter. De andere
zoon van Maasdonk, Wim, drie jaar jonger
dan zijn broer, is zeer muzikaal en hij wil car
rière in de muziek zoeken, zeer tegen den zin
van zijn vader, die hem liever in de fabriek
zag.
Dan komen de moeilijke jaren. De economi
sche toestand wordt slechter... de beurskrach
brengt de Maasdonk-fabrieken aan den rand
van een faillissement. Later, als de crisis gaat
verdwijnen, demonstreert zich ook in Brabant
de betere verhouding tusschen werkgever en
werknemer. Groote verbeteringen op sociaal
gebied, woningbouw, loonen, onderwijs, hygiëne
gaan niet onopgemerkt voorbij. Het verschei
den van Koningin Emma en Prins Hendrik, de
drooglegging van de Zuiderzee, nieuwe ver
keerswegen, groote sluizen en bruggen en we
tenschappelijke prestaties vragen onze aan
dacht. Er blijkt, dat binnen één menschenleven
ontzaglijk veel veranderd is.
Guus, de jongeman in Indië krijgt een onge
luk en Prof. van Meerle spoedt zich per vlieg
machine daarheen om zijn kleinzoon te operee-
ren. Als de professor in Nederland terugkomt,
is juist Prinses Beatrix geboren, symbool van
hoop op de toekomst en de film eindigt met
een diner bij de Van Meerle's, veertig jaren na
het diner in den aanvang van de film, gevolgd
door een symbolische slot-apotheose, waarin de
groote rol, die de jeugd te vervullen krijgt in
de naaste toekomst, het hoofdmotief vormt.
Toen tenslotte het Wilhelmus werd gespeeld,
stonden de aanwezigen in de uitverkochte
Rialto-zaal als één man op en zongen spontaan
ons volkslied mede.
Een „Hoezee" werd uitgebracht op H. M. de
Koningin, waarmee deze fraaie avond werd be
sloten.
Elephant flop", de jonge artist, die in deze
bijzonder mooie junglefilm de hoofdrol vervult.
Van het tweetal films, dat deze week in het
Tivoli-theater gegeven wordt, is zonder eeni-
gen twijfel „Elephant-Boy" de voornaamste,
omdat deze een wildernis-verhaal weergeeft,
zóó spannend en zóó buitengewoon realistisch,
als men dat slechts zelden op het doek der
schaduwen aanschouwt.
S
„Elephant Boy" is, zooals velen reeds
zullen begrijpen, het verhaal dat reeds
verscheidene jaren geleden door Rudyard
Kipling geschreven werd en waarin hjj een
8-jarigen Britsch-Indiër een aantal zeer
on-alledaagsche avonturen in de wildernis
laat beleven. Het boek werd veel gelezen,
doch is thans zoo niet vergeten, dan toch
wel geheel op den achtergrond geraakt.
Wellicht dat men door het zien van deze
film er toe zal komen het aan te schaffen:
wjj geven de verzekering, dat het een der
zuiverste verhalen is, die in dit genre ge
schreven werden.
Merkwaardig hoe goed United Artist er in
geslaagd is de sfeer van de wildernis weer te
geven. Die sfeer van hooge palmen, van de
voorbijstroomende rivier in het eeuwig groene
oerwoud en van de dieren die dit nog gedeel
telijk maagdelijke woud, dat zich duizenden
mijlen ver uitstrekt, bewonen. Deze film is zui
ver gehouden. Er is zelfs geen romannetje
döorheengeweven. Slechts het relaas van een
kleinen Hindoe-knaap, die met z'n olifant mee
gaat, dwars door de rimboe, en die daar veili
ger is dan waar ook.
Het, is een verhaal van veel emoties en met
name het gedeelte, waarin mèn'een fantastisch
groote kudde olifanten aan^chpuwt, is uiter
mate boeiend. -
Liefhebbers van de natuur zullen in dit werk
veel vinden dat hen boeit. Men krijgt opnamen
van het oerwoud die van waarlijk imposante
schoonheid zijn, en daarbij een goed idee van
een olifantenjacht zooals die op moderne wijze
gehouden wordt.
Een film, die buiten het gewone genre
jungle-film valt, doch daarbij zeer gunstig af
steekt.
„Mr. MOTO SPEELT HOOG SPEL".
De tweede film, die in de Tivoli draait, is
een film met in de hoofdrol niemand minder
dan Peter Lorre, dezelfde, die indertijd een
wereldnaam verwierf met zijn vertolking van
den moordenaar in „M", een film, die nog
steeds in onze herinnering bewaard gebleven is.
Dit is niet de eerste „Mr. Moto"-film. Reeds
eerder zagen wij er een van deze serie, doch
hoezeer de liefhebbers van dit genre (en dat
zijn er niet weinigen!) hun hart hier kunnen
ophalen aan het neusje van de detective-zalm,
betreuren wij het, dat men voor een zoo be
langrijk karakterspeler als Lorre geen andere
rollen kan vinden dan die van detectives.
Lorre is een zeer belangrijke figuur in de
filmwereld. Hij vormt een geheel eigen klasse.
Men zou kunnen zeggen, dat deze man zijn
eigen sfeer meebrengt. Een sfeer van het gru
welijke, het lugubere.
Dat men hem hier plaatst in een milieu
van boksers, politie-agenten en commis
sarissen van politie zullen de liefhebbers
van „thrill" ongetwijfeld op prijs stellen,
doch die categorie van bioscoopbezoekers,
die het hooger acht een eminent karakter
speler aan het werk te zien, zal het spijten
dat een dergelijk talent voor dergelijk
werk gebruikt wordt.
Van Lorre verwacht men tenslotte
meer..
Op het water, aan de wal
't is ,,de Toelast" overal
37. Bezittelijk voor
naamwoord.
38. Stad in Finland.
39. Staaf of stang.
41. In uw huis, in uw
woonplaats.
42. Uitroep van ver
rassing.
43. Bid.
45. Sleepnet.
46. Turksch hoofd
deksel.
48. Rasp.
49. Bescherming van
waterwegen.
51. Bergplaats.
52. Dun, doorzichtig.
55. Heideplas.
58. Reeds.
59. Voorzetsel.
62. Grove fout.
64.Muzieknoot.
65. Gewicht.
67. Plaats in Over-
ijsel.
69. Vlaktemaat.
70. In het jaar der
wereld.
71. Muzieknoot.
72. Vochtig.
73. Schermbloemige
plant met sterk
smakend zaad.
74. Opdrecht.
Vertikaal:
54.
Geheel de uwe.
56.
Ontkenning.
1.
Vrijgevig.
57.
Bevel.
2.
Mannelijk hoef
58.
Tropische palm.
dier.
60.
Meisjesnaam.
3.
Laag riet in een
61.
Slaghout.
dijk.
63.
Tijdvak.
5.
Riviertje bij Ber
64.
Marterachtig
lijn.
roofdier.
6.
Vrijpostig.
66.
Zwarte steen
7.
Europeaan.
soort.
8.
Infanterie.
68.
Rivierschip.
10. Europeaan.
11. Zeepwater.
14. Ver. Staten v.
Amerika.
15. Aanbieding.
16. Onvruchtbaar.
17. Meisjesnaam.
20. Moe, afkeerig
van.
21. Grootmoeder.
23. Op dit oogenblik.
24. Muzieknoot.
26. Woning voor ze
ker soort vogels.
27. Zonder moed.
28.Korenzeef.
29. Melkstremsel.
31. Tuingereedschap.
32. Lastig werk.
33. Behoudens de
titels.
34. Rij gesnoeide hoo
rnen of heesters.
35. Groep zangers
en/of zangeressen.
36. Noorsche ko-
ningsnaam.
40. Lichaamsdeel.
44. Welgesteld.
46. Firma.
47. Pers. voornaamw.
49. Muf.
50. Mud.
51. Traag, lusteloos.
53.Treuzelig.
Horizontaal
1. Fout, tekort.
4. Plaats in Noord-
Brabant.
6. Ranonkelachtige
plant.
9. God der vernietiging
(Germ. myth.),
11. Stok. stut.
12. Rivier in Duitsch-
land.
13. Rivier in Italië.
15. Legerstede.
18. Kleverig planten-
vocht.
19. Dankbaarheid, dank
betuiging.
20. Stuk.
22. Staatje in de Pyre
neeën.
25. Zonder geluid.
30. Noord-Amerikaan-
staat.
32. Hoop. stapel.
34. Houten of metalen
afsluiting.
36. Zuidvrucht.
OPLOSSING KRUISTALRAADSEL.
Horizontaal. 1 en 4. 1898 en 1938; 4. 1938;
6. 71'; 8. 3. 4. 5; 10. 4 X13; 11. 5 X 67;
12. 62; 14. 2X6; 15. 41; 16. 41 X 2; 17.
4 X 11; 19. 1938—1533 405; 20a. 14; 21.
65664 26. 373 30. 383 31. 313; 33. 413; 34. 443.
Verticaal. 1. 1533; la. 933; 2. 30752;
3. 3'; 5. 75. 85 9^; 7. 11»; 9. 1880; 10. 96; 10a.
8"; 13. 1584; 16a. 2 X 10; 18. 6"; 20. 1909;
22. 4 X 137; 23. 690—1; 24. 12 X 56. 25.
420 -f 1; 26. 11 X 4 X 12; 27. 11 X 61; 28.
600—2; 29. 1898—1584 314; 32. 5 X 19.
Met het kruistalraadsel is het, door onvol
ledige opgaaf den oplossers niet gemakkelijk
gemaakt.
Wegens omstandigheden, veroorzaakt door
de aangevangen feestdagen, kon de rectifi
catie niet zoo spoedig als wel gewenscht was,
geplaatst worden.
Toch hebben nog vele inzendingen ons be
reikt, waarbij er waren, welke blijkbaar reeds
verzonden waren vóór het verschijnen van de
verbeterde opgaaf. En nu blijkt pas goed,
dat er zeer goede opmerkers onder onze op
lossers gevonden worden, want, trots de on
volledige opgaaf, waren er bij die oplossin
gen meerdere welke, ongeacht, dan de fout
buiten hun schuld, verrassend juist waren.
Daarom werden dan ook de oplossingen van
A. L., C. V., J. F. H„ Ch. A. P. B. en W. S.
als goede oplossingen gerekend
De prijs werd gewonnen door den heer
N. M. VAN DE GIESEN,
Krugerstraat 41.
„Moeder Zaal", de oudste inwoonster van
Huisduinen, heeft gisteren hoog bezoek gehad.
Een aantal stedelijke autoriteiten met den
burgemeester aan het hoofd, heeft het oudje
opgezocht in haar aardig versierde huisje.
Moeder Zaal was natuurlijk in haar sas met
deze ongewone visite en zij was zoo druk als
een schoolkind:
„O, burgemeester ik kon U allang van een
portret in de Held. Courant. U lijkt er precies
op." En het besje haalde het „portret", een
knipsel uit onze courant, van den schoorsteen
en liet het den verrasten heeren zien. „En hier
heb U nou de trem van Huisduinen en daar
heeft me man 1100 menschen mee naar Huis
duinen gebracht op 'n Hemelsvaartsdag, onge
veer 20 jaar geleden."
Witte ÏSio-ieoap
SENSATIE-PROGRAMMA.
Het programma, dat deze week den bezoe
kers der „Witte" aangeboden wordt, bestaat
uitsluitend uit films, waarvan de sensatie het
voornaamste bestanddeel vormt. Als hoofd
nummer is daar de film „De Wrekende Ruiter",
waaraan liefhebbers van „wild-west" hun hart
kunnen ophalen.
Voorts draait de rolprent „De Race-boot
kampioen", die eveneens een overvloed van
overvloed van emotioneele momenten biedt.
Een flit uit „Veertig Jaren": Dick Maasdonk Cor van der Lugt Melsert Mzn.) be
een Indische vergadering de wenschclijkheid van een luchtlijn Nederland Indië.
De eerbewijzen der Koninklijke
AMSTERDAM, 2 September. Gedurende het
Koninklijk bezoek aan de hoofdstad in de jubi-
leumweek zal op 5, 7, 9 en 11 September de
eerewacht bij het Koninklijk Paleis op den
Dam betrokken worden door de Koninklijke
Marine.
Zij zal bestaan uit honderd man onder com
mando van een luitenant ter zee le klasse en
vier luitenants ter zee 2e klasse als sectiecom
mandanten, de stafmuziek der Koninklijke
Marine en de tamboers en pijpers van het corps
mariniers.
Op 8 September zal de eerewacht bij steiger
9 aan de De Ruyterkade, opgesteld bij vertrek
en aankomst van de koningssloep, waarmede
H. M. de Koningin zich voor de te water lating
van de „Oranje" naar de werf der Nederland
sche scheepsbouw maatschappij begeeft, op de
zelfde wijze zijn samengesteld.
De koningssloep wordt geroeid door twintig
roeiers onder commando van den luit. ter zee
2e klasse D. Baron Mackay.
De Paleiswacht zal, behalve op 7 en 11 Sep
tember, wanneer zij gevormd wordt door com
pagnieën van Hr. Ms. „Tromp" en „Sumatra"
betrokken worden door het marinepersoneel
van de marinekazerne te Amsterdam.
Op 5 September zullen door de „Tromp" van
de aankomst van H. M. de Koningin aan het
station-Haarlemmermeer af tot aan 't moment,
dat H. M. het paleis heeft bereikt, minuut-
schoten worden gelost.
Op het IJ zullen behalve Hr. Ms. „Tromp"
nog liggen Hr. Ms. „Sumatra", een divisie on
derzeeërs, bestaande uit vijf booten, twee tor
pedobooten, twee mijnenleggers, de pantser
boot „Brinio" en een divisie mijnenvegers. Voor
zoover mogelijk zullen al deze schepen geïllu
mineerd zijn op 6 en 8 September en vermoe
delijk ook nog op enkele andere dagen.
Op 8 September, tijdens het voorbijgaan van
de Koningin in de koningssloep, zullen de be
manningen van deze schepen, die gepavoiseerd
zullen zijn, aan dek paradeeren en joelen.
Naar alle waarschijnlijkheid zal door een bat
terij een saluut worden afgegeven.
In de werkplaatsen van Schiphol heeft men
reeds gedurende eenigen tijd een Sikorski-
amphibie-vliegtuig in revisie, dat eigendom is
van een Noorsche onderneming. Deze onder
neming; onderhandelt met een Fransche maat
schappij over den verkoop van het toestel. Na
dat de adspirant-koopers op Schiphol de gedra
gingen van het toestel als landvliegtuig had
den onderzocht, hebben zij vanmorgen de drij
vers op waterdichtheid onderzocht en de ge
dragingen van het toestel als watervliegtuig
bestudeerd, waartoe de Noorsche machine van
Schiphol naar Schellingwoude vloog en in het
buiten IJ een landing maakte, waarna het ge
durende eenige uren nabij den steiger van den
marinevliegdienst aldaar heeft gelegen.
