DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
r
Geloof, hoop en
„Eén met mijn
liefde
volk"
Hordenrace met
lesvliegtuigen
Een kaleidoscoop van volks
kracht en volkswaarde
Een Koningin
Haar Volk
Een grootsche nationale hulde
WOENSDAG
Groot-Nederland om
Oranje
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
sprak tot
I
HELDERSCHE COURANT
7 SEPTEMBER 1938
"KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
66e JAARG. No. 8406
't Is Oranje, 't blijft Oranje
De nationale viering ingezet
met een plechtigen dienst in
de Nieuwe Kerk te Amster
dam.
MINISTER COLIJN SPREEKT
DE HERDENKINGSREDE UIT.
Grootsch heeft gisteren Nederland
zijn Vorstin gehuldigdl In de steden,
op het platteland, overal is op
ondubbelzinnige wijze blijk gegeven
van zijn trouw aan het Oranjehuis,
overal is een blij feest gevierdl De
verslagen spreken van „duizendkop
pige menigten", „feestroes, die vaak
tot uitgelatenheid oversloeg", maar
ook van een wijdingsvolle stem
ming bij de Kerkdiensten, die over
het algemeen als inzet van den dag
van gisteren werden gehouden.
TJ alleen, U loven wij.
Ja wij loven U, o Heer,
Want Uw gunst, zoo rijk van eer
Is tot onze vreugd nabij,
Dies vertelt men in ons land
Al de wond'ren Uwer hand.
Aldus sprak Ds. P. J. de Tong in zijn ge
bed, tijdens den grooten herdenkingsdienst
door Hare Majesteit en de verdere Ko
ninklijke Familie bijgewoond, in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam'. De predikant besloot
met het eeuwenoude gebed voor het Ko
ninklijk Huis:
„Geef Heer. dat onze Vorstin met
Haar raadgevers en dienaren het
volk wijselijk regeere en getrouw
bescherme, opdat Uw naam daar
door geëerd en het rijk van den
koning der koningen, Jezus Chris
tus moge worden bevorderd en
wij een gerust en stil leven mogen
leiden".
Het interieur van de kerk had een gron
dige verandering ondergaan, er waren stoe
len inplaats van banken en het gebouw was
met bloemen opgesierd. Zoo hingen op he-
gelmatige afstanden corbeilles omlaag.
Degenen, die den dienst bijwoonden,
vormden een bonte mengeling van dames in
fleurige wandeltoiletten, en de heeren in
plechtstatig zwart en in kleurige unifor
men, Want behalve de aanwezige hooge of
ficieren van land en zee-macht en de leden
van het diplomatieke corps, hadden ook de
meeste burgerlijke autoriteiten, die daartoe
dor hun ambt gerechtigd zijn, zich in den
staatsie-uniform,, welke zij uit hoofde van
hun functie mogen dragen, gestoken.
Omringd door
dienaren.
Haar trouwste
Hulde en gelukwenschen.
Rechts van de plaats der Koningin, zat de
minister-president, dr. H. Colijn, en rechts
van hem, alle n op de voorste rij, de overi
ge leden der regeering in ambtskleedij. Op
de tweede rij, achter den minister-presdient
had plaats genomen de president van de
Eerste Kamer der Staten-Generaal, baron de
Vos van Steenwijk. terwijl naast hem op de
tweede rij, sommigen in uniform, sommi
gen in landsdracht. de hier te lande aan
wezige Indische vorsten en hun vertegen
woordigers plaats hadden genomen.
Totaal waren er ongeveer 1S00 personen
aanwezig.
Het Wilhelmus, in een der varia
ties. welke Piet van Egmond op het
groote orgel speelt, ruischt door de
ruimte ais de Koningin, gevolgd
door de Prinses en den Prins door
de leden der commissie naar het po
dium wordt geteid. terwijl allen
zich van hun zetels hebben verhe
ven. Op de middelste stoel neemt de
Koningin plaats, rechts van haar
Prinses Juliana en ter linkerzijde
Prins Bernhard. terwijl de leden
der hofhouding op de rijen stoelen
daarachter plaats nemen en bur-
gemeester de Vlugt en de leden der
commissie zich naar hun eigen
plaatsen begeven.
Dan zwijgt het orgel en zingt het
toonkunstkoor 4-Capella twee cou
pletten van het Wilhelmus, het eer
ste en het veertiende: „Oorlof mijn
arme schapen".
Als het gebed verklonken is, klinkf dooi
de kerk bet choraal uit cantate 192 van
Johan Sebastian Bach, op woorden van Ni-
colaas Beets: „O, onvergeetbre stond
tig en gedragen klinkt de muziek van den
meester, die onder leiding van prof. Wil
lem Mengelberg wordt uitgevoerd, door hel
kerkgebouw, waar allen onder den induik
zijn van het. plechtige moment, en zeer in
het bijzonder de ongetwijfeld niet \elen, die
Hich het moment herinneren, waarop veertig
jaar geleden de jeugdige 4 orstin tot Koning
in .der Nederlanden werd gekroond.
De voorzitters der beide Kamers der Sta
ten Generaal kregen vervolgens gelegenheid
adressen van dank en hulde te overreiken.
Als oudste commissaris der Koningin
sprak die van Friesland, Mr. P. A. V. baron
Harinxsma toe Sloten.
Een indrukwekkende rede
Dr. Colijn.
van
Onder diepe stilte sprak de minister van
Slaat, Dr. H. Colijn de herdenkingsrede uit.
Was 1898, aldus de minister-president,
een jaar, waarin de vredesklanken over-
heerschend waren, 1938 geeft ons een we
reld te zien, die Vervuld is van oorlogsru
moer en oorlogsvrees.
Ongetwijfeld, ook tegen het einde der 19e
eeuw waren er allerlei moeilijkheden in de
wereld, maar als we in een vergelijking tre
den tusschen den algemeenen wereldtoe-
sland in 1898 en dien van het jaar 1938, dan
kan men de kleuren op zijn palet voor 1898
bijna niet licht genoeg en op dat voor 1938
nauwelijks donker genoeg nemen om de te
genstellingen naar waarde te doen uitko
men.
In breede trekken behandelde Dr. Colijn
de geschiedenis van ons land, in de wereld
geschiedenis, in de afgeloopen veertig jaar.
Alleen de werkelijk constiutioneele mo
narchie heeft den stormloop op het parle
mentaire systeem ten volle kunnen weer
staan, aidus Dr. Colijn. Over de geestelijke
gesteldheid, van heden, vergeleken bij 40
jaar geleden, was spr. minder tevreden;
de traditie hield toen ten minste nog veel
staande, dat thans zonder bedenken ter zij
de wordt gesteld.
Als de minister-president enkele feiten
uit de regeeringsperiode heeft aangehaald,
waarbij Koningin Wilhelmina zeer op den
voorgrond is getreden, o.a. het overbrengen
van Paul Kruger en de donkere vier jaren
van den wereldoorlog, komt hij tot de con
clusie, dat
bevoegde beoordeelaars in hef bui
tenland, kennende de moeilijkheden
waarmede wij te worstelen hebben,
steeds met lof gewagen van de taaie
vasthoudendheid van ons volk in
dagen van tegenspoed en zijn ge
zond inzicht in de middelen om aan
dien tegenspoed het hoofd te bie
den, prijzen. Er is dan ook geen
twijfel mogelijk over het antwoord
op de vraag of de eerbied voor den
Nederlandschen naam en de Neder-
landsche vlag door uwe Majesteit
metterdaad bevestigd is geworden,
aldus Dr. Colijn. Zoo ooit, dan is
hier het „Je Maintiendrai" in ver
vulling gegaan.
Voldoening
kan gekoesterd worden, vervolgde de rede
naar, indien men den blik laat gaan over
den vooruitgang, die binnen het Koninklijk
volk waar te nemen is. Het sterftecijfer is
afgenomen, de bodemproductie is sterk ver
hoogd, op industrieel terrein is bewonde
renswaardige vooruitgang te bemerken. Aan
verbetering der verkeerswegen is 300 milli-
oen gulden besteed, de luchtvaart heeft zich
enorm ontwikkeld. Nederlandsche kunst en
wetenschap wordt door hbt buitenland ge
ëerd, de dagbladpers staat op een hoog peil.
De arbeidstoestanden, aldus de minister,
zijn zeer verbeterd.
Aan het slot van zijn rede sprak Dr. Co
lijn een meer persoonlijk woord tot Hare
Majesteit.
Aan U wordt, zcide hij, naast ach
ting en eerbied, ook de liefde van
Uw volk toegebracht. Het is zoo dui
delijk gebleken bjj de zware slagen
die U de laatste jaren hebben ge
troffen. Tweemaal moest de Konin
klijke grafkelder te Delft worden ge
opend om een geliefde moeder en
een diep betreurden echtgenoot ten
grave te dragen. Het volk in al zijn
wegen heeft toen met U meegeleefd
en meegeleden.
Ook heeft het. soms tot uitbundig
heid toe, zich met U verheugd toen
onze allerwege beminde Kroonprin
ses zich met Prins Bernhard in den
echt verbond. En het hart van vele
Nederlanders in binnen- en buiten
land heeft getrild van blijdschap
toen Uwe kleindochter het levens
licht aanschouwde, besloot de mi
nister.
Gebruik makend van de woorden, die de
Apostel in een zijner brieven aan de ge
meente te Corinthe tot een bekende tekst
verbond, moge ik hier, mij wetend te spre-
kens namens'het volk van Nederland, ten
slotte alles samenvatten in de getuigenis
van ons onwrikbaar geloof in de heilzame
werking van het voortbestaan van den
band tusschen Nederland en Oranje in de
uiting onzer vurige hoop, dat de Almachti
ge God ook in dat opzicht Zijne gunst over
land en volk bestendige en in de verzeke
ring, met diepe overtuiging uitgesproken,
dat het volk van Nederland ook in de toe
komst, U zal blijven omringen met zijn war
me liefde en zijn ongebroken trouw".
De dienst werd gesloten met het Onze
Vader en koorgezang.
Terwijl Henk Loohuys od het groote or
gel Grand Coeur van Guilmand ten gehoore
bracht, en alle aanwezigen zich verhieven,
verliet de Koninklijke Familie, uitgeleide
gedaan door de coniissie' voor de gedachte-
nisveriering, het kerkgebouw om te voet
naar het paleis terug te keeren.
De radio-reportage van den Na-
tionalen Feestdag naar Oost- en
West-Indië en Zuid-Afrika goed
geslaagd.
Bii de directie van de P.H.O.H.I. zijn ver
schillende telegrammen binnengekomen,
welke alle melding maken van een uitste
kende ontvangst der uitzendingen, die de
Nederlandsche kortegolfzenders ter gele
genheid van den Nationalen Feestdag te
hooren hebben gegeven.
Deze uitzendingen bestonden deels uit
een aansluiting op het door de gezamen
lijke Nederlandsche omroepen samengestel
de nationaal programma en ten deele uit
een door de Phohi verzorgd programma.
Overal ter wereld is op dezen hoogtij
dag de „Stem uit het Moederland" met
groot enthousiasme beluisterd. Zoowel in
Oost- als in West-Indië waren op de' plei
nen luidsprekers aangebracht, waarvoor
talloozen zich verdrongen om niets van
de feestelijkheden in Holland te missen.
Voor de uitzending naar Oost- en West-
Indië en Zuid-Afrika waren naast de Pho-
hi-zenders tevens rijkskortegolfzenders te
Kootwijk bijgeschakeld.
Luchtvaartfeest op Schiphol wel
geslaagd. - Twaalfhonderd rond
vluchten op één middag..
Meer dan 20.000 personen hebben gister
middag hot Luchtfeest op Schiphol meege
maakt.
De demonstraties begonnen met een èsca-
drillëvlucht van vliegtuigen der Nationale
Luchtvaart school, waarna gezagvoerder
Scholte de nieuwe Lockheed Super Electra
van de K.L.M. als een der snelste verkeers
vliegtuigen ter wereld demonstreerde. De
Koolhovenvlieger Th. Coppens, vloog met
een korte onderbreking eerst de nieuwe ver
kenner der Koolhoven fabriek F K. 52 en la
ter de nieuwe jager-verkenner F.K. 50 voor,
waarbij vooral het snel stijgvermogen en de
groote wendbaarheid ondanks de snelheid,
opvielen.
Vervolgens werd een hordenrace
met lesvliegtuigen der N.L.S. gede
monstreerd. Op het vliegveld waren
horden gespannen waarover de
vliegtuigen luchtig heenwipten, om
dan den grond te raken en vervol
gens de volgende hindernis te ne-
- men.
Natuurlijk ontbrak de zweefvliegsport
niet op het programma en interessant was
ook een estafetterace voor sportvlicgtuigcn,
waarbij een samenwerking was georgani
seerd tusschen sportvliegers en athleten,
die telkens vlaggetjes van de ééne landen
de machine naar de andere op punt van
starten staande machine brachten.
Ook de Fokkerproducten ontbraken niet
cp het programma.
De Indische vorsten luisterden het lucht
vaartfeest met hun hooge tegenwoordigheid
op. Niet minder dan 1200 rondvluchten wer
den in den loop van den middag gemaakt!
Honderdduizenden in de hoofdstad.
De groep Noord-Holland Noord
slaat een uitstekend figuur.
Om half één was de plechtigheid in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam afgeloopen.
Reeds lang voor den aanvang van den
dienst was het zeer druk in de hoofdstad,
tegen den tijd dat de dienst zou aanvan
gen trokken duizenden zich bij den ingang
der kerk samen.
Voor de breede kerkdeuren rijdt auto na
auto voor, ministers, ministers van staat,
commissarissen der Koningin, Kamerleden,
leden van Raad van State en Hoogen Raad,
kortom alle rijksgrooten van ons land ko
men in hun met goud en zilver beslikte
uniformen en hun dames in fraaie toilet
ten. Prachtig zijn de uniformen van de In
dische vorsten en de kleeding van de In
dische rijksgrooten, schilderachtig en kost
baar de kleurige kleeding van hun dames.
Het geheel is een schitterend schouwspel,
zooals wij het zelden binnen de stad hebben
gezien.
Het groote oogenblik is daar.
Dan schrijdt Hare Majesteit de Ko
ningin naar buiten, voorafgegaan
door Hare kamerheeren Mr. W. F.
Roëll. Jhr. F. J. van Lennep. Achter
Haar volgen II.K.H. Prinses Juliana
en Prins Bernhard. F.en daverend
gejuich gaat uit de menigte op en
vergezellen Haar op den korten weg
naar den ingang van het kerkge
bouw.
Hare Majesteit is gekleed in een
blauwe damasse japon met zilver,
Zij draagt 'n blauwe hoed met vee-
ren. Prinses Juliana is gekleed in
een prachtig roomkleurig goudlamé
toilet, een gouden hoofdband met
rijgerveeren siert haar kapsel, de
prins draagt het galauniform van
ritmeester der huzaren.
Zoodra om half één, toen de dienst was
afgeloopen, de vorstelijke familie weer in
zicht was. steeg uit dc dichte massa een
vreugdevol gejuich op, dat bleef aanhou
den tot de Koningin, de prinses en de prins
langs de eerewacht van oud-adelborsten en
oud-cadetten het paleis hadden bereikt en
waren binnengegaan onder tonen van het
Wilhelmus, gespeeld door dc marinekapel,
onder leiding van kapelmeester Leistikov.
Voor het paleis stond een lerewacht van
matrozen onder leiding van de luitenant ter
zee lc klasse ir. Schoo.
In de binnenstad
is er vrijwel geen huis of het is getooid met
de Nationale driekleur en Oranje. Honder
den en duizenden schuifelen voetje voor
voetje door dc straten van de oude stad.
Op de oorlogsschepen in de haven
was de gedenkdag te 9 uur aange
vangen met een groote parade en
het afgeven van 33 saluutschoten
Om 12 uur werden 35 3chotcn afge
vuurd en het saluut werd om 4 uur
besloten met 33 schoten. In totaal
101 saluutschoten ter ecre van II. M.
de Koningin.
DE NATIONALE HULDE.
De nationale huldebetooging, wel
ke gistermiddag op den Dam is ge
houden, is een zeldzame uiting ge
weest van volkskracht en volks
waarde.
Van volkskracht door het in beeld
brengen van industrie, landbouw en
visscherij van volkswaarde door
het zich geven in eigen aard, iu ei
gen dracht of zoo de deelnemende
stedelingen waren door uitbeel
ding van groepen, welke van voor-
treffelijken smaak getuigden.
Het moet voor de Koninklijke Fa
milie een onvergetelijk uur zijn ge
weest, dat deze ongeveer tienduizend
vertegenwoordigers van het kleine
acht millioen Nederlanders binnen
onze grenzen, op deze manier en
met deze hartelijkheid Koningin
Wilhelmina op den verjaardag van
Haar kroning hebben willen huldi
gen.
Daar waren mijnwerkers, voorafgegaan door
hun bekende muziekcorps met witte veeren
om de pet, daar waren schutterijen en de
in het zuiden nog bloeiende folklore feesten
trokken mee. Waar dc kleederdrachten nog
bestaan kon men ze in deze demonstratie
ve huldebetuiging ten volle bewonderen en
genieten. De friesche kappen en de Brahant-
sclie mutsen waren een lust voor het oog.
West-Friesland, Zeeland en de Hoeksclie
waard kwamen op hun mooist naar voren.
Onze groep Noordholland Noord
maakte een uitstekenden indruk.
De radioreporters vergaten niet op
het aardige idee te wijzen, roemden
de fraaie bloemen van Anna Pau-
lowna en complimenteerden de aar
dige meisjes met de korenschoven.
Tusschen al die kleurige fleurige groepen,
die het landschap of de producten van den
bodem en van de zee in beeld brachten,"scho
len dc witte kappen der vrouwen en de
zwarte mutsen der mannen, die hun kleeder-
Verwachting: Zwakke tot ma
tige Z.W. tot N.W. wind,
zwaar bewolkt tot betrok
ken met waarschijnlijk eeni-
gen regen, later opklarend,
weinig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Een met Mijn Volk, in den
ken en voelen."
Ik wensch U, aldus sprak Ko
ningin Wilhelmina, gistermorgen
in de Nieuwe Kerk te Amsterdam,
tijdens den plechtigen hendenkings-
dienstwelke per radio werd uit
gezonden, Ik wensch U, leden der
Staten Generaal Mijne erkentelijk
heid te betuigen voor de gevoelvol
le woorden, die gij in Uwe adres
sen, als vertegenwoordigers van
het Nederlandsche Volk, in deze
plechtige ure tot Mij gericht hebt.
Deze historische plaats van sa
menkomst alwaar Mijne Vaderen
en Ik den eed aflegden op dc grond
wet en door de Staten Generaal
werden ingehuldigd verhoogt nog
hiervan de betcekenis.
Met voldoening en waardeering
zie ik terug op de thans achter
ons liggende veertig jaren als een
tijdperk van ononderbroken goede
en vruchtbare samenwerking tus
schen volksvertegenwoordiging en
kroon, die een niet te overschatten
betcekenis heeft gehad voor ons
volksbestaan en allen die 's rijks
gebieden bewonen.
In alles een met Mijn volk, in
denken en voelen, in liefde voor
zijne vrijheid en rechten en voor
zijne onafhankelijkheid, behoud Ik
van de afgeloopen veertig jaren
een blijde herinnering.
In zorgvolle en benarde omstan
digheden. in beproeving, maar ook
in dagen van vreugde zijn Wij nog
nauwer saamgegroeid en heb Ik
Mij gedragen geweten door de
liefde en het vertrouwen van Mijn
volk.
Dank zij zijn vlijt, taaiheid en
uithoudingsvermogen en zijn vas
ten wil zijn bestaan en onafhan
kelijkheid ten allen tijde met Gods
hulp te handhaven, kunnen Wij
den druk der tijden ten spijt op
vooruitgang en ontwikkeling bogen
hetgeen Ons aanzien bij de andere
volken ten goede is gekomen en
hun vertrouwen in Ons nog heeft
versterkt.
U, mijnheer de Voorzitter van
den Ministerraad en Minister van
Staat breng Ik Mijn dank voor Uwe
rede en voor de bcteckcnisvolle woor
den tot Mijn volk en Mij gericht.
Zij zullen, van U komende, onge
twijfeld een diepen indruk achter
laten.
Dien dank betuig Ik ook voor
Uw uit hel hart komend adres,
mijne heeren Commissarissen,
waarin Ik moge zien de vertegen
woordigers der elf Provinciën, die
samen dit ondeelbaar land vor
men. moge Uw arbeid en streven
steeds tot heil van de U toever
trouwde gewesten blijven strekken.
De zon schijnt niet zonder scha
duwen te werpen dit ook over Ons
heen gaan.
Als Wij arbeiden is het Onze
plicht de werkelijkheid niet te ver
bloemen, maar haar te zien, zooals
zij is. en wat zij mee brengt onver
vaard en kloek aan te durven en
met een groot en sterk vertrouwen
en opgeheven hoofde de komende
tijden tegemoet te gaan.
dracht bewaarden naar voren.En zii die in
„burgerklecding" waren de handelsreizi
gers natuurlijk in ambtscostuum: mot regen
jas en koffer liepen in het woud van
vaandels en banieren. De provincies waar
universiteiten en hoogescholen zijn geves
tigd, openden hun afdeeling met een groep
hoogleeraren in toga en baret. Zoo waren al
le rangen des volks, van den hooggeleerde
tot den eenvoudigen ambachtsman in zijn
werkpak, vertegenwoordigd om eensgezind
hun aanhankelijkheid en erkentelijkheid
jegens Koningin Wilhelmina te betuigen.
Rijk aan kleur, maar ook rijk aan zin, was
deze grootsche huldebetooging. allen één
voor Koningin Wilhelmina!
