Het is kalm in Tsjecho-Slowakiji
Hitier stelt
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
vier eischen
De „Karimata
rust uit
Oproermakers slechts kwajongens?
Duitschland's verboden
luchtzöne
Duitschland is paraat
Dr. Colijn hoopt op succes
van Chamberlain
EERBERICHT
Gedroogde suikerbieten
als veevoeder
Troepenconcentratie in
de Ukraine
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
ZATERDAG
17 SEPTEMBER 1938
66e JAARG. No. 8415
Volksstemming of bezetting
der omstreden gebieden
ft
Voorwiel liep van de truck
Dit nummer bevat 16 pagina's
DE BILT SEINT:
PUBLICATIE
REIST PER WACO AUTOBUSOIENSTEH
LDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg. Mi). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
REGEERING NEEMT KRACHTIGE MAAT
REGELEN TEGEN DE SUDETENDUIT-
SCHE PARTIJ. RUNCIMAN'S OPROEP
HEEFT GEHOLPEN.
Uit de lawine van berichten over
Tsjecho-Slowakije komt dit duidelijk
naar voren: De regeering van Praag
volgt thans een vastberaden politiek
tegen de Henleinpartij, welker aan
hangers zij nu openlijk als oproer
lingen beschouwt. Dit is natuurlijk
mede een gevolg van de bekende
proclamatie van Henlein, die daar
mede de weg tot verder onderhan
delen voor de Praagsche regeering
vrijwel heeft afgesneden. Een bericht
over een bevel van Praag tot ont
binding van de Sudetenduitsche par
tij, werd vannacht eenigszins ver
zacht door de mdeedeelingen, dat de
bedoeling was, dat de actie tot aan
sluiting bij Duitschland geschorst
moest worden.
Het ligt in het voornemen de kwestie van
ontbinding der partij op 19 September voor
te leggen aan de permanente kamercom
missie, die bevoegd is de partij ontbonden
te verklaren en daartoe ook zal worden uit-
genoodigd.
Hardnekkige berichten over een arrestatie
bevel tegen Henlein worden dan weer beves
tigd, dan weer tegengesproken.
Kalmte, zeggen de Sudetenleiders.
De leiders der Sudetenduitsche partij manen
volgens een A.N.P.jbericht uit Praag tot
kalmte aan en adviseeren een vredelieven
de houding aan te nemen.
De algemeene toestand was gisteren veel
minder gespannen en er wordt geen mel
ding gemaakt van ernstige incidenten.
Te Karlsbad is het Bruine Huis,
het hoofdkwartier der Sudetenduit
sche partij, door de politie omsin
geld en doorzocht.
Er werd geen verzet gepleegd, het
gebouw is gesloten.
Runcimans oproep tot kalmte heeft veel
bijgedragen tot gerustsstelling van het pu
bliek.
Kwajongenswerk?
In een interview over den toestand in
het Sudetenduitsche gebied heeft Jaksch,
leider der Duitsche sociaal-democratische
partij, volgens Havas verklaard, dat de
Tsjechoslowaaksche autoriteiten krachtig
VERSCHERPTE TOESTAND IN HET SUDETENLD
DISTRICTEN KARLSBAD EN EGER
genoeg zijn om de orde te handhaven. „Aan
de onlusten," aldus Jaksch, „wordt slechts
deelgenomen door jongelieden tusschen 17
en 25 jaar: de rest van de bevolking, zelfs
de Henleinisten. houdt zich afzijdig."
Runcimans oproep heeft het volk het ver
trouwen gegeven, dat de onderhandelingen
tussehen Chamberlain en Hitier een perio
de van kalmte zullen beteekenen. In welin
gelichte kringen is men echter minder ge
rust over de besprekingen te Berchtesgaden.
omdat men twijfel koestert, of een overeen
komst kan worden bereikt anders dan door
Tsjechische offers.
Hoewel de Duitsche pers nog voortdurend
melding maakt van incidenten, kan wel
worden aangenomen, dat thans over het
algemeen rust heerscht in Tsjeehoslowakije.
De berichten omtrent desertie van Tsjechi
sche soldaten noemt de regecring verzon
nen. Per radio heeft zij de Duitsche burgers
tot kalmte gemaand.
Denk aan de ramp van 1914.
werd gezegd. Zekere elementen probeeren
u mede te sleepen in een burgeroorlog.
Toch is er geen probleem, hoe moeilijk
ook, dat niet langs den weg van vreedza
me onderhandelingen kan worden opgelost
indien aan beide zijden de goede wil be
staat.
Zij die hun toevlucht zoeken tot geweld
bekennen hun eigen ongelijk.
Duitsche burgers, weest kalm eindde het
tenslotte neemt de strengste discipline in
acht. Vergeet niet, dat in de eerste plaas
Uw Vaderland bedreigd wordt.
Duitschland wenscht zijn nieuwe
sterke verdedigingswerken aan de
Oostgrens, de Siegfriedlinie, tegen
nieuwsgierige blikken te bescher
men, ook van vliegtuigen uit.
Derhalve heeft het boven de districten van
Aken, Trier, de Pfalz en Baden zönes gescha
pen, die niet door buitenlandsche vliegtui
gen zullen mogen worden bevlogen. Zooals
men op het bijgaande kaartje duidelijk ziet,
heeft men eenige corridors open gelaten,
opdat de civiele luchtvaart van deze militai
re maatregelen niet te veel uinder zal on
dervinden.
Ter beschermia. van deze verboden lucht-
zones, die men overigens ook in andere lam
den kent, zullen de Duitschers, zooals wij
gisteren reeds mededeelden, bijzonder be
wapende uiterst snelle politievliegtuigen ge
bruiken. Deze machines zullen te herken
nen zijn aan hun helgroene kleur.
De politietoestellen zullen door het geven
van signalen aan een vreemd vliegtuig, dat
zich in de verboden zóne bevindt, duidelijk
maken, dat het op het dichtst bij gelegen
vliegveld moet dalen. Wordt daaraan geen
gevolg gegeven, dan wordt het vliegtuig in
de verboden zóne onder vuur genomen.
DE
Klaar voor de mobilisatie.
MAATREGELEN LANGS
BELGISCHE GRENZEN.
Volgens de berichten uit Berlijn
worden tal van maatregelen geno
men om een eventueele mobilisatie
te vergemakkelijken. De thans in
opleiding zijnde reservisten moeten
een maand extra dienen. Dit geldt
ook voor de manschappen, wier
twee-jarige diensttijd deze maand af
loopt. Alle mannen beneden de 45,
die een militaire opleiding hebben
gehad, moeten zich nelden.
Wanneer men den westelijken autoweg
die van Berlijn naar de Belgische grens
leidt, volgt, kan men constateeren, dat de
wegen verlaten zijn tot men het Roergebied
bereikt. Van daar tot aan de grens is er een
voortdurende stroom van zware vrachtau
to's van elk type. die gecommandeerd wor
den door de. militaire autoriteiten en door
dekzeilen afgedekte ladingen vervoeren.
Langs de Releisrlie grens zijn buitenge
wone riiaatregelen genomen. Duitzenden mi
litairen liggen langs de li.n van Juelich
naar Aken.
Naar U. P. uit betrouwbare bron
verneemt, heeft Chamberlain den
koning de eischen meegedeeld, die
Hitier gesteld zou hebben. Deze
eischen zouden als volgt luiden:
Eerstens: Onmiddellijk moeten
aan Duitschland afgestaan worden
die gebieden, waar 50 procent van de
bevolking Duitsch is.
Tweedens: Waar de bevolking
minder dan 5». procent is, moet 't kan
tonstelsel ingevoerd worden.
Ten derde: Wat er van den Tsje-
chischen staat overblijft moet inter
nationaal gegarandeerd worden. De
garanten zouden zijn:
Engeland, Duitschland, Frankrijk en
mogelijk >ok Italië.
Ten vierde: De neutraliteit van
Tsjecho-Slowakije moet gegaran
deerd worden op de wijze waarop dit
met Zwitserland en België is ge
schied.
Van haar vergeefschen strijd.
De baggermolen te Rotterdam
aangekomen.
De „Karimata", gesleept door de sleep-
booten „Indus", „Schelde" en „Donau", be
reikte gisteravond circa zeven uur de Nieu
we Maas ter hoogte van Rotterdam en om
half acht lag het gevaapte gemeerd.
De taak van kapitein J. Kalkman van L.
Smit en Co's Internationalen Sleepdienst
was beëindigd.
A. s. Maandag zal de „Karimata" in een
dok worden opgenomen.
Bij de Billiton Mij. acht men de kans, dat
er nog eens goud van de Lutine naar de
oppervlakte zal worden gebracht, uitgeslo
ten.
„Hór mein Lied, Karimata", zoo heeft het
langen tijd in de omgeving van Terschel
ling geklonken. En het lied van de Karima
ta werd gehoord, weken lang achtereen.
Tótdat, betrekkelijk onverwacht nog, de or
der kwam, dat het werk gestaakt moest wor
den: De trotsche Karimata, die de hevigste
stormen bad weerstaan, bad het pleit ver
loren. De zee geeft haar prooi niet terug!
Het weer was abnormaal slecht.
„De kans, dat er nog eens goud van de
Lutine naar de oppervlakte zal worden ge
bracht moet uitgesloten geacht worden, zoo
deelde men ons gister ten kantore van de
Billiton Mij. mede. De Karimata heeft haar
werk grondig gedaan. De zeewaardigheid
ven dezen baggermolen heeft onze stoutste
verwachtingen overtroffen.
Het weer is voor ons werk bar
slecht geweest, abnormaal slecht
zelfs. Een storm, zooals wij hebben
medegemaakt, behoort in den zomer
tot de hooge uitzonderingen. Maar
de Karimata. heeft dit slechte weer
glansrijk doorstaan en hieraan kan
het mislukken van de onderneming
dan ook allerminst worden toege
schreven.
Wij hebben ons werkplan volledig kun
nen uitvoeren en meer zelfs, want nadat het
eeheele terrein, dat wij wilden bewerken,
was afgebaggerd, hebben wij het werkter
rein, zooals bekend, nog verplaatst.
A
De bodem afgegraasd.
De bodem is op het gebied. waar
wij gewerkt hebben, zeer grondig af
gezocht en alles, wat er te vinden
was, heeft de Karimata naar de op
pervlakte gebracht. Ter plaatse zal
zeer weinig meer van de Lutine te
vinden zijn. want tot zelfs de klein
ste onderdeelen zijn naar boven ge
bracht."
Wij vroegen nog. of de Billiton Mij. vol
gend jaar nieuwe pogingen zal ondernemen,
op welke vraag wij een ontkennend ant
woord kregen. „Naar onze meening is het
goud of weggespoeld of reeds bij vroegere
pogingen geborgen. Wij geven het in ieder
geval op. Het Karimata-experiment is voor
ons mislukt. De tinhaggermolen zal nu te
Kinderdijk voor zijn oorspronkelijke bestem
ming: het baggeren van tin in gereedheid
gebracht worden. Vervolgens zal zij aldaar
overwinteren om het volgend jaar in het
gunstige jaargetijde naar Tndië te worden
versleept."
Het sprookje van de Karimata en daar
mede dat van de Lutine heeft niet het blij
d° einde genomen, dat men zoo gaarne had
gewenselit. Fn Terschelling behoudt slechts
de zopte herinnering aan de „gouden" da
gen. waarin men tevergeefs naar goud zorht
en die desondanks met gulden letters in het
geschiedboek zullen worden aangeteekend!
Dit bericht is in tegenspraak met een me-
dedeeling van de Evening Standard, welk
blad meent te weten, dat Hitier een volks
stemming wil organiseeren onder interna
tionale controle:
Ingeval de regeering te Praag zou weige
ren gevolg te geven aan dit voorstel, zou
haar weigering het Duitsche leger er toe
kunnen brengen over te gaan tot het be
zetten van de Sudetenduitsche gebieden.
Praag een Va Banque politiek?
De „Völkischer Beobachter" schrijft, dat de
bijeenkomst te Berchtesgaden voor de re
geering te Praag een stopsein had moeten
zijn. Praag vrescherpt echter de terreur in
het Duitsche gebied en tracht den vrijheids
strijd der Sudetenduitsche bevolking in bloed
te smoren. Het treft maatregelen die al heel
veel op mobilisatie gelijken.
Het plan voor een volksstemming
dat in alle toonaangevende kringen
der Europeesche politiek steeds ipeer
als de uitweg wordt voorgesteld,
wordt door de Tsjechische regeering
zonder meer afgewezen en daarbij
wordt verklaard dat dat voorstel een
catastrophe zou beteekenen. De
vraag is maar een catastrophe voor
wien. Praag voert een Va Banque
politiek en de gevolgen blijven bij
het Tsjechische volk zelf niet uit.
Een toenemende paniek valt bij het Tsje
chische volk waar te nemen. Het Duitsche
volk, dat een souvereine rust bewaart, kan
de toekomst met vertrouwen tegemoet zien.
De roep „terug naar het rijk" zal niet ver
sterven voor hij vervuld is.
Toespraak op den Rotterdamschen
Havendag. De autarkie wordt
door Duitschland aeenszins als
ideaal beschouwd, zegt de burge
meester van Keulen.
Tijdens de rede, welke dr. Colijn ln
de Burgerzaal te Rotterdam heeft
gehouden ter gelegenheid van den
Rotterdamschen Havendag, heeft de
minister-president de hoop uitge
sproken, dat de moedige poging van
Chamberlain voor de handhaving
van den vrede met succes bekroond
zou mogen worden.
Na rle rede van dr. Colijn heeft de burge
meester van Keulen dr. K. S. Schmidt ge
sproken.
De heer Colijn heeft aldus snr:. duidelijk
gemaakt, dat de tegennatuurlijke toestand
van thans op den duur niet te behouden is.
dat deze ineenstorten moet.
Hij hoopte, dat uit de ineenstorting van
dp verkeprde pniitfpk uit het verleden de
prkentenis groeit, dat een verstandige sa
menwerking dient te worden bevorderd.
De tegennatuurlijke toestand leid
de tot autarkie. Duitschland, spre
kers vaderland, is daar een voor
beeld van. De autarkie wordt ech
ter geenszins als ideaal voor Duitsch
land beschouwd. Spr. ziet in deze
havendagen een middel om te ko
men tot samenwerking, daar zij
praktische beteekenis hebben.
Hij is optimist genoeg om te gelooven.
dat ondanks den tijd, dien we nu doorma,
'ken toch een grondslag voor een toekomsti
ge internationale regeling zal worden ge
vonden.
Bewondering voor de „Nieuw-
Amsterdam".
Het programma van den Havendag be
vatte een thee op het vlaggeschip van de
Nederiandsche koopvaardijvloot, de „Nieuw
Amsterdam", welk schip de groote bewon
dering opwekte van de vele buitenlandsche
gasten.
Bestuurder van vrachtauto te
gen een boom verpletterd.
Gisteravond is onder Laude, in de ge
meente Vlagtwedde (Gr.1 een ernstig onge
luk gebeurd, dat aan den Si-jarige expe
diteur P. J. Seip uit Barnflair het leven
heeft gekost.
De heer Seip was met een truck met trai
ler. welke was geladen met kunstmest, op
weg van Ter Anel in de richting Winscho
ten. Onder Laude liep plotseling het linker
voorwiel van dp truck, waardoor het voer
tuig een zwenking maakte en tegen een
boom botste. De zware volgwagen verbrij
zelde, de truck, waarin drie personen waren
gezeten.
De bestuurder. P. J. Seip. was op slag
dood. Zijn 20-jarige broedei krepg ernstige
hoofdwonden. Een derde persoon kwam
met den schrik vrij.
I
Verwachting: Meest matige, in
het N. toenmende Z.O. tot
Z.W. wind, half tot zwaar
bewolkt tot betrokken, wei
nig of geen regen, later in
het W. en N. toenemenden
kans op regen, vooral in 't
O. en Z. koude nacht, over
dag iets zachter.
Verdere vooruitzichten: Half tot
zwaar bewolkt, met later
eenige kans op lichten re
gen, zachter.
Proeven op groote schaaL
Zooals bekend is, heeft de minister van
economische zaken opdracht gegeven tot
het onderzoeken van de mogelijkheid, sui
kerbieten tot veevoeder te verwerken. Een
commissie van deskundigen onder voorzit
terschap van den regeeringscominissaris
voor den akkerbouw en de veehouderij
heeft de bestudeering van dit vraagstuk ter
hand genomen.
Aangezien eenige jaren geleden reeds
op kleine schaal proeven waren ge
nomen met het opnemen in meng
voeders van gedroogde suikerbie
ten en de resultaten gunstig waren
het verslag van het provinciaal
veevoederbureau voor Zuid-Hol
land over het seizoen 19361937 ver
meldt b.v. dat zeer gunstige erva
ringen zijn opgedaan, adviseerde
de commissie het nemen van een
proef met gedroogde suikerbieten
op groote schaal, opdat het dan mo
gelijk zou zijn, een definitief oordeel
te vellen omtrent de waarde van
het gedroogd product voor de vee
voeding.
De minister kon zich met dat voorstel
vereenigen, zoodat voor 't seizoen 1938
1939 gedroogde suikerbieten beschikbaar
zullen worden gesteld.
De suikerfabrieken te Halfweg en Put-
tershoek hebben zich bereid verklaard bij
voldoende belangstelling ieder ca. 1250 ton
gedroogd product te fabriceeren.
Ten einde den gewonen gang van zaken
niet te verstoren zal aan den handel het sa
menstellen van mengvoeders met dit product
worden overgelaten. De bemoeiingen van de
suikerfabrieken zullen niet verder gaan dan
het beschikbaar stellen van het gedroogde
ongemalen product.
Deze fabrieken zullen dezer dagen aan
fabrikanten van en handelaren in veevoe
ders en aan coöperatieve vereenigingen de
gelegenheid geven tot inschrijving voor de
afname van gedroogde suikerbieten, waar
voor wordt gegarandeerd een suikergehalte
van minstens 60 pet. en een vochtgehalte
van hoogstens 10 pet.
Onder bevel van
Blücher.
maarschalk
Onder bevel van maarschalk Blücher ïs
in de Ukraine, volgens de aldaar verschij
nende bladen, een Sovjetleger van 750.000
man geconcentreerd. De luchtmacht is van
1200 tot 2000 toestellen versterkt. Negen
Tsjechische legerofficieren zouden in de
Ukraine zijn aangekomen om als verbin
dingscommissie op te treden.
STEUNVERGOEDING VELDBOONEN.
De Nederiandsche Akkerbouw-Centrale
maakt bekend, dat de steunvergoeding voor
veldboonen van den oogst 1938, welke vol
doen aan de kwaliteitseischen en in het
tijdvak 12 t.m. 17 September 1938 zijn gedej
natureerd door telers of handelaren, f 1.75
per 100 kg. zal bedragen.
's Gravenhage. 16 Sept. 1938. (Adv.)
VLUG—VEILIG—GOEDKOOP
Verenigingen en Clubs, moderne WACO
toeringcars Uw vervoermiddel.
Vraagt prijsopgaaf.
REISBUREAU WACO, KANAALWEG 132,
DEN HELDER TEL. 773.