Tsjecho-Slowakije
moet
grondgebied
afstaan!
I
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Italië achter
Duitschland
Henlein predikt
openlijk den opstand
Engeland en Frankrijk
Een grensincident
te Asch
Ook voor de Polen
zelfstandigheid
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
achten dit de eenige oplossing
Het overblijvende gebied
zal internationaal worden
gegarandeerd
Tsjecho-Slowakije-
Mozaïkstaat no* 2
Duizenden vluchtelingen
in Duitschland
T sjecho-Slowaaksche
grenspost aangevallen
Hongaren willen eveneens
'n graantje meepikken
Nieuwe pantserschepen
voor de Ver. Staten
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
Het Tsjechische leger
is getrouw
Ir. de Wit nog in leven?
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uttg.-Mtj. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
19 SEPTEMBER 1938
66e JAARG. No. 8416
Thans de beslissing aan Praag
Te Londen meldt de speciale cor
respondent van Havas, dat de lei
dende Britsche politici thans tot de
overtuiging gekomen schijnen te
zijn, dat het gevaarlijk zou zijn, de
ontevreden elementen nog langer
tegen hun zin deel te laten uitma
ken van de Tsjechoslowaaksche ge
meenschap.
Men zou dus te Londen overwe
gen, de thans nog aan de souverei-
niteit van Praag onderworpen grens
districten, waar de Duitsche bevol
king een uitgesproken meerderheid
heeft, naar Duitschland te doen te-
rugkeeren.
Naar het oordeel van de verant
woordelijke Britsche kringen zouden
deze herziening van de grens en het
overbrengen van de bevolking, dat
hieruit zou kunnen voortvloeien, hij
voorkeur dienen te geschieden langs 0
den weg van rechtstreeksche onder
handelingen onder controle eener
internationale commissie, zonder ge
bruik te maken van de minder soe
pele en minder snelle procedure
eener volksstemming, die overigens
de andere minderheden, o.a. de Hon-
gaarsche en de Poolsche, ertoe zou
den kunnen brengen, op haar beurt
eveneens een volksstemming te
eischen.
Hoewel de mogelijkheid van een dergelij
ke oplossing met het ocg op de huidige om
standigheden en het gevaar dat hierin
schuilt van Fransche zijde moeilijk kon
worden verworpen, meenden Daladier en
Bonnet, die op verzoek der Britsche regee
ring gisteren te Londen zijn gearriveerd,
hun Britschen collega's er met nadruk op
te moeten wijzen, hoe onrechtvaardig het
zou zijn, een dergelijk offer van de Tsje
chische regeering te verlangen, zonder haar
een compensatie te bieden voor het verlies
der natuurlijke grens, die door het Sudeten-
gebergte wordt gevormd.
De beide Fransche ministers heb
ben den Britsche premier ertoe kun
nen bewegen, zijn collega's in het
Britsche kabinet de noodzakelijk
heid te doen inzien, van een inter
nationale garantie geldend voor het
nieuwe territoriale statuut, terwijl
de traditioneele oppositie in offi-
cieele Britsche kringen tegen iedere
verplichting op het vasteland van
Europa hun nog Zaterdag een derge
lijk plan had doen verwerpen.
De onafhankelijkheid van Tsjechoslowa-
kije zou zoodoende voortaan gewaarborgd
kunnen worden door een conventie naar het
model van het verdrag van Locarno, een
conventie, geteekend door de aangrenzende
staten Duitschland, Polen. Hongarije, en
Roemenië, alsmede door Engeland, Frank
rijk en Ttalië. Op grond hiervan zou Tsje-
choslowakijp moeten afzien van de vroeger
met Frankrijk en de Sovjet-Unie aangegane
verplichtingen tot bijstand.
De regeering te Praag zal officieel door
Parijs en Londen op de hoogte gesteld wor
den van de opvattingen der beide regeerin
gen en uitgenoodigd werden, zoo spoedig
mogelijk haar meening hieromtrent te. laten
weten. Chamberlain rekent er namelijk nog
steeds op, zich morgen of op zijn laatst
Woensdag naar Godesherg in West-Duitsch-
land te kunnen begeven, om opnieuw Hit-
Ier te ontmoeten.
Niet over ons, zonder ons.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering heeft
door middel van haar gezant te Londen aan
de Britsche regeering doen weten, dat zij
geen regeling van het Sudeten-Duitsche
conflict kan accepteeren. zonder te zijn ge
hoord. Zij verzoekt dan ook geen definitieve
beslissingen te nemen.
„VOLKSSTEMMINGEN DE EENIGE OP
LOSSING" ZEGT MUSSOLINL
In zijn met belangstelling tege-
moetgeziene rede heeft Mussolini
verklaard, dat de eenige oplossing
voor het Tsjechoslowaaksche vraag-
stukl igt in het houden van volks
stemmingen. De gebeurtenissen, al
dus Mussolini kunnen een snel tem
po krijgen en het karakter van een
lawine aannemen. Er moet derhalve
snel gehandeld worden.
Er zijn in het leven der volken momen
ten, zeide de Duce, waarin de mannen, die
hen leiden niet mogen terugschrikken voor
hun verantwoordelijkheid, doch deze in
vollen omvang moeten aanvaarden. Dat
wat ik u thans zeg wordt niet alleen door
de gevoelens van vriendschap die ons ver
binden met de Hongaren, de Polen en an
dere nationaliteiten in den staat, welke
men den Mazaikstaat nummer twee zou
kunnen noemen. Wat ik u zeg. wordt ge
dicteerd door mijn verantwoordelijkheids
gevoel. dat ik niet zoo zeer Italiaansche
dan veeleer Europeesch zou willen noemen
Wannepr de door de geschiedenis gestelde
problemen een graad van stormachtige
complicaties hebben bereikt, dringt zich de
meest eenvoudige, meest logische en meest
radicale oplossing op.
Tegenover het probleem, dat in deze da-
ben de wereld in ademlooze spanning
houdt, heeft de oplossing slechts een naam:
volksstemmingen. Volksstemmingen voor
alle nationaliteiten, die in dien staat zijn
gedwongen, welke het groote Ts'ccho Slo
wakije had moeten worden en zich thans
in zijn geheele organische onhoudbaarheid
openbaart.
De Engelsche minister president, die zich
als vredesbode van Londen naar Munchen
begaf, moet begrepen hebben, dat men snel
moet handelen, omdat ieder uitstel niet
aan de oplossing ten goede komt. doch be
paald zal leiden tot de onheilspellende bot
sing.
De oplossing der kwestie begint
reeds ondanks de campagne van
Moskou in de harten der Europee-
sche volken een plaats in te nemen
Wij wenschen, in deze laatste uren,
dat een vreedzame oplossing wordt
bereikt.
Wij wenschen dat. wanneer zij niet
mogelijk is, dat het evcntueelc con-
fliri wordt begrensd en gelocali-
seerd.
Waaneer dat echter niet zou gebeuren en
voor of tegen Praag een opmarsch van een
univerceel karakter zou komen, dan moet
men weten, dat Italië zijn stelling reeds
heeft betrokken.
Volgens Havas heeft Mussolini ook nog
over de Joden gesproken en in dat verband
verzekerd, dat hij de noodige maatregelen
zal nemen. Hij noemt hen. die beweren,
dat Italië op dit gebied gehoorzaamt aan
buitenlandsclie inblazingen „ai-men van
geest", want; aldus Mussolini: „het wereld-
hebraisme was zestien jaar lang voor
ons een hardnekkige vijand
Vrijscharen opgericht. Hen
lein clandestien te Dakenau.
De Sudetenduitschers hebben thans
een vrijcorps georganiseerd, dat in
vier groepen verdeeld, 40.000 man
telt. Dit is het antwoord op de ont
binding der Sudetenduitsche partij,
zeide de Sudetenduitsche perschef
Sebckowski. Het is een vrijwilligers
corps, dat met t wapen in de vuist
zal vechten voor de vrijheid van ons
volk.
Het corps zal komen te liggen op Duitsch
gebied, langs de Sudetenduitsche grens en
gereed worden gehouden om op te treden,
zoo dit noodig mocht wordep geacht, ter be
scherming van het Sudetenvolk.
Het uur der bevrijding nadert.
Henlein heeft tot de Sudetenduitschers een
oproep gericht, waarin hij o.a. zegt:
„Het uur der bevrijding nadert. Versaagt
derhalve niet. doch houdt stand. Stelt ver
zet tegenover verzet. Honderdduizenden Su
detenduitsche volksgenooten stroomen in de
rijen van het vrijkorps, /fj zijn bereid, hun
hlocd en hun leven voor de bevrijding van
het vaderland van het Tsjechische juk op
het spel te zetten."
De onderteekening van den oproep luidt:
„Het commando van het Sudetenduitsche
vrijkorps."
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau zijn
er reeds 84000 Sudetenduitschers in Duitsch
land als vluchtelingen aangekomen. Steeds
weer komen in bijna alle grensplaatsen lan
ge stoeten van vrouwen, kinderen en grijs
aards aan. Zij deelcn volgens het D.N.B.
mede, dat de Sudetenduitsche mannen in
gevangenentransporten naar het binnen
land worden vervoerd.
Ook over de Hongaarsche grenzen zouden
volgens het D.N.B. velen vluchten.
Uit gezaghebbende bron te Praag
wordt melding gemaakt van een
grensincident bij Eger op Sudeten-
Duitsch gebied.
Volgens deze inlichtingen zouden
ongeveer 150 tot 200 personen ge
bruik makend van handgranaten,
geprobeerd hebben een overval te
plegen op het nieuwe stadsgedeelte
van Asch. Zij hadden het gemunt
op de douanepost.
Met spoed ontboden politieverster-
kingen en militairen kwamen direct
met pantserauto's ter plaatse.
De douanebeambte Wolf werd licht aan de
knieën gewond. De douanier Pergel liep
wonden op aan hoofd en lichaam. Op het
terrein heeft men overblijfselen van hand
granaten van Duitsch maaksel aangetrof
fen.
Volgens deze zelfde inlichtingen konden
de aanvallers niet geheel worden geïden
tificeerd. Men verklaart aan Tsjechoslo
waaksche zijde niet te weten of men hier te
doen heeft met een overval van Duitsche
stormafdeelingen dan wel van militaire for
maties.
Omtrent dit grensincident worden nog de
volgende bijzonderheden gemeld:
De overval werd onder begunstiging van
de duisternis uitgevoerd. De aanval duurde
vijtien minuten, waarna de aanvallers zich
bij de aankomst van Tsjecho Slowaaksche
pantserauto's terugtrokken. Uit de gevonden
overblijfselen van Duitsche granaten blijkt,
dat deze van het laatste type zijn, met een
brandduur van zeven minuten.
Tot nu toe zijn geen andere berichten over
grensincidenten binnengekomen.
De bladen eischen even iel als
de Duitsche collega's zelfbeschik
kingsrecht in Tsjecho Slowakije.
Ook de Hongaarsche minderheid
in Tsjecho-Slowakije, gedachtig aan
het troebele water waarin het goed
visschen is, beginnen te dreigen en
eischen hun rechten op.
De houding van bevoegde kringen is al
dus genaderd tot die der kringen van de
uiterst nationalistische en nationaal-socialis-
tische zijde.
Men ziet deze nieuwe tendens bijv.:
Ten eerste:
In het protest dat de Hongaarsche re
geering heeft gericht tot de Tsjechoslo
waaksche regeering wegens de aan de
Hongaarsche grens genomen maatrege
len en wegens het, een week geleden,
vliegen van een Tsjechisch militair
vliegtuig boven Hongaarsch gebied.
Ten tweede:
In een zichtbaar geinspireerd artikel
verklaart het officieuze orgaan Peston
Lloyd gister, dat ingeval van een dis-
criminccrende behandeling der Hon
gaarsche minderheid, deze in opstand
zou komen en met alle middelen zou
strijden tot de verwezenlijking van haar
gerechtvaardigde eischen.
Ten derde:
de avondbladen deelcn met groote op
schriften op grond van inlichtingen
van het officieuze Hongaarsche pers
bureau mede, dat Tsjcc^iio Slowakije mo
biliseerde.
Deze telegrammen geven een drama
tisch beeld van den toestand in Tsje
cho Slowakije.
Ten vierde:
ten slotte zullen de bladen hedenmor
gen een proclamatie publiceeren, welke
de revisionistische liga op 15 September
heeft uitgevaardigd en waarvan de
publicatie in Hongarije werd vertraagd.
Met de wijziging in de atmosfeer dient
des te meer rekening te worden gehouden,
daar de Hongaarsche pers bij den aanvang
van de crisis niet de agressieve toon van de
Duitsche pers had aangenomen.
De statistieken van het departement van
Marine te Washington wijzen uit, dat bin
nenkort vier pantserschepen op stapel zul
len worden gezet.
Sudetenduitschers vluchten naar Duitsch
land. Een vluchtelingen-asyl in
Brunndöbra bij Klingenthal, waar jonge
mannen voorloopig in een school werden
ondergebracht.
DE BILT SEINT)
Verwachting: Zwakke tot ma
tige Zuidelijke tot Zuid
westelijke wind, zwaar be
wolkt tot betrokken, later
opklarend, waarschijnlijk
tijdelijk regen, later iets
koeler.
Verdere vooruitzichten: Onzeker
TROUW AAN FRANKRIJK.
Bao Dai, de keizer van Annam. heeft den
gouverneur-generaal van Indo-Lhina
zocht, uit zijn eigen naam en die van zijn
onderdanen aan de Fransche regeering de
verzekering over te brengen, van aanhanke
lijkheid en toewijding aan Frankrijk.
De 204.000 Polen in Tsjecho-Slo
wakije aangespoord zelfbeschik
kingsrecht te eischen.
PRAAG SLUIT DE GRENZEN.
Het presidium van het Poolsche kamp
der nationale eenheid heeft onder voorzit
terschap van zijn leider, generaal Sksars-
zynski, een resolutie aangenomen, waarin
voor de Polen in Tsjecho-Slowakije het zelf
beschikkingsrecht wordt geëischt.
De grenzen gesloten.
De Tsjechische autoriteiten hebben de
Poolsch-Tsjechische grens gesloten voor alle
Tsjecho-Slowaaksche burgers, die Tsjecho-
slowakije wilden verlaten.
De officieuze „Gazeta Polska" schrijft:
„Het is onmogelijk de verschillende natio
naliteiten door geweld in de grenzen van
Tsjecho-Slowakije te handhaven. Alle heb
ben zij het recht over haar lot te beschik
ken en voor de oplossing der moeilijkheden
in het Sudetengebied en in Teschen moeten
dezelfde methoden gevolgd worden."
Het legerorgaan de „Polska Zbrojpa" ver
klaart, dat het tijdperk van het compromis
voorbij is. De zelfbeschikking moet zonder
verwijl en zonder beperking worden toege
past voor de 200.000 Polen in Silezië.
Polen uit den Volkenbondsraad.
De Poolsche volkenbondsgedelegeerde, Ko-
marnicki, heeft den voorzitter namens zijn
regeering medegedeeld, dat Polen niet voor
nemens is zich als lid van de Volkenbonds
raad te doen herkiezen. Polen bezet den se-
mi-permanenten zetel in den raad sinds
1926. De zetel van Polen zal dan worden
ingenomen door Griekenland, dat de staten
van de Balkan-Entente zal vertegenwoordi-
Geen twee richtingen.
Radio Wcenen had Zaterdag in het Tsje
chisch een bericht uitgezonden, dat zich in
het Tsjechische leger twee richtingen af-
teekenden, de een wel en de ander niet
bereid om aan alle Sudetenduitsche
eischen te voldoen. In verband hiermede,
heeft de minister van defensie het agent
schap Ceteka gemachtigd het volgende te
verklaren: „Het Tsjechoslowaaksche leger,
getrouw aan de grondwet en de landswet
ten, geeft er zich rekenschap van, dat het
zich in de politiek niet kan en mag men
gen.
De politiek fs een zaak van de regee
ring en van den president der republiek,
aan wier zijde het leger zich hecht en eens
gezin schaart. Tusschen het volk, de re
geering en het leger is de eenheid zoo
mooi en volmaakt, dat hun vijanden hier
in bedrogen uitkomen. Dat is de reden der
zinspelingen en leugens. Het Tsjechoslo-
wakijsche volk kent en verwerpt ze.
Nederlandsche regeering zoekt
opheldering.
Naar de Tel. verneemt, zal het ministerie
van Buitenlandsche Zaken stappen doen,
ten einde zoo mogelijk opheldering te bren
gen in het mysterie betreffende den Neder-
landschen ingenieur De Wit uit Enkhuizen,
die naar Siberië werd verbannen en daar
zou zijn overleden. Men hoopt althans te
weten te komen, of ir. De Wit wel of niet
in het ballingsoord is overleden.
Het wordt betwijfeld of ir. de Wit wer
kelijk is overleden. Zoolang mevrouw De
WitSchröder ge^n officieel bericht heeft,
waarin de dood van haar man woj^dt ge
meld, kan geen burgerlijke stand in Neder
land zich bevoegd achten een overlijdens
akte op te maken.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK EISCHT ZES
DOODEN.
Bij Manifowoc i-ronsin. Ver. Staten)
is een auto door een brugleuning gereden
en in de rivier terecht gekomen. Zes per
sonen van wie drie kinderen, zijn ver
dronken.
