Agenda
Brief uit Indië
Huidonzuiverheden, vetwormpjes, pukkeis en uitslag
Nieuws van Hellevoetsluis
Dinsdag 11 October 1938
Tweede Blad
tadinieLiwui
f 400.000 voor defensieve
uitrusting koopvaar^"-
schepen
Hr. Ms. Sumatra verlaat
de haven
Jan Sturk's laatste gang
Een terrein voor het oefenen
met handgranaten
De eerste
abonnements voorstelling
Snip en Snap-revue komt
Conferentie voor niet katholieken
Burgerlijke Stand
Een leelijke val
Duitschland heeft
één vriend
maar
Hedenavond taptoe
Proeven met sirene
100.000 gulden voor de Vliegkampen.
In de toelichting op de Defensiebegroo-
ting lezen wij dat voor aanschaffing van
artillelriematerieel ten behoeve van nieu
wen aanbouw is uitgetrokken een bedrag
van 3.625.000,Voor de vliegkampen
wordt geraamd een benoodigd bedrag
van 100.000,—
De splitsing van een en ander ziet er
als volgt uit:
Bewapening van een vervangenden
kruiser (2e term.) 1.000.000,
Idem voor 2 torpedoboot-
jagers (2e term.) 1.400.000,
Idem voor 3 onderzee
booten (2e term.) 100.000,
Idem voor groote zeever
kenners (2e term.) 725.000,
Mitrailleurs, munitie en
bommen voor vliegtuigen 100.000,
defensieve uitrusting van
koopvaardijschepen (2e ,erm) 400.000,
Kosten voor de bewape
ning met torpedo- en mijnen-
materiaal van nieuwe schepen,, 1.875.00,
Deze som is een tweede termijn voor de
torpedobewapening van een vervangenden
kruiser, van 2 torpedobootjagers en van 3
onderzeebooten.
Voor zijn reis naar de Middelland-
sche Zee.
Gisterenmiddag om twee uur is Hr. Ms.
„Sumatra" uit de haven vertrokken, voor een
reis van twee maanden naar de Middellandsche
Zee.
Om elf uur gisterenmorgen heeft de adju
dant van den commandant der Marine, luit.
ter zee der le kl. B. J. Velderman, namens
den schout bij nacht, kolonel Klaassen en be
manning, een goede reis toegewenscht.
Voor het vertrek was slechts matige be
langstelling en toen de „Utrecht" voor en
de „Nestor" achter, den kruiser de haven uit
sleepten, waren het wel bijna uitsluitend
familieleden van opvarenden, die ten afscheid
wuifden.
Zooals men weet gaat de kruiser voor twee
maanden naar het zonnige Zuiden. Vóór de
Kerstdagen (16 Dec.) zal de „Sumatra" weer
in onze haven liggen.
Zoo simpel zijn leven was, zoo
simpel was zijn teraardebestelling.
Grijs en eenzaam lag daar gister de
Huisduinerweg.
De wind zoefde over de herfstvelden
aan weerszijden, waarboven grauwe wol
kenbanken trokken in grillige vormen.
Er was geen zon meer. Het was een som
bere herfstdag. Kil en triestig. Langs
den Huisduinerweg trokken drie wagens:
de bekende stoet van zwarte rouw-auto's.
Slechts drie auto's. Jan Sturk werd be
graven: de drager van de Kraton
medaille.
Het Jeven is niet gul voor Jan Sturk ge
weest.
Rijkdom heeft het hem niet gebracht en
zelfs gedurende zijn laatste levensdagen heeft
hij alle zeilen moeten bijspannen om de
eindjes aan elkaar te knoopen.
En Jan Sturk, of zooals zijn vele Nieuwe-
diepsche vrienden hem plachten te noemen:
Oome Jan, had beter verdiend, want hij was
vele, vele jaren geleden een van die drieste
knapen, die eens in het verre Indië de Kra
ton bestormd hebben. Een vervaarlijke onder
neming, die feitelijk den grondslag vormde
voor het Nederlandsche gezag in de over-
zeesche gewesten. Jammer dat de Nederland-
sche regeéring haar dank in niet wat meer
stoffelijken vorm aan den dag gelegd had.
De Kraton-bestormer Jan Sturk had het
vooral op z'n ouden dag kunnen gebruiken.
Maar gedane zaken nemen geen keer en
was zijn leven uiterst sober, hetzelfde kan
gezegd worden van z'n laatsten gang. Ook
ez® kenmerkte zich door grooten eenvoud.
Er waren niet veel bloemen, er waren niet
veel volgauto s, en ook van de garde moch-
i .1 wij geen enkele vertegenwoordiger aan
wezig zien.
„S01" d« groeve schaarden zich enkele
..-..tallen belangstellenden, toen de kist
langzaam wegzonk in de grauwe aarde.
vr„,!n/S 1 °S dat kerkhof, waar de wind
kreunt over de graven en ritselt in de haag-
dooderfakker! 26,11 h°°g b°ven den
Het zwarte doek wordt over de groeve ge
spannen. Daarop worden twee boeketten wit
te chrysanten gelegd. Dan neemt de heer
Oortgijsen het woord en vertelt iets van het
leven van Jan Sturk. Van de expeditie waar
aan hij deelnam, van zijn benijdenswaardige
levensvreugde.
Hij was geen zeeheld" in de traditioneele
beteekenis van het woord, maar door zijn
ronden zeemansgeest was hij toch meermalen
de gast der zeehelden, die Oome Jan gaarne
een plaatsje in hun midden gunden.
Een familielid dankt voor de bewezen
eer en de begrafenis is teneinde.
Vooj de inrichting van een terrein,
voor 't oefen'n in handgranaatwerpen
wordt op de begrooting 2.500,aan
gevraagd. De Marine beschikt, zooals
men weet, niet over een geschikt ter
rein, waar deze oefeningen kunnen
worden gehouden. Daar zich daaraan
thans sterk de behoefte doet gevoelen,
worden fondsen voor het inrichten van
een dergelijk oefenterrein uitgetrokken,
ten bedrage van 2.500,
Zij heeft maar enkele minuten geduurd,
en tóch was Jan Sturk een Kraton-be
stormer.
Er was maar weinig belangstelling...
en tóch heeft het vaderland verplichtin
gen aan Jan Sturk.
Het leven kan soms hard zijn, ook bij
den laatsten gang die een mensch maakt.
verdwijnen door de huidzuiverende, huidvoedende en huidverfraaiende Purol. Doos 30. 60 ct. Tube 45 ct. B.j Apoth. en Drogisten.
Een „thriller" van luchtig karakter.
Zooals reeds door ons bekend gemaakt
werd, zal de eerste tooneel-abonnements-
voorstelling, die Donderdagavond in Casino
gegeven wordt, ons het detective-stuk „Speur
honden" brengen, waarvan de inhoud beurte
lings, spannend en amusant moet zijn. De
,,Handelsblad"-recensent uit zich er als volgt
over:
Het stuk is vlot geschreven, heeft een goede
intrigue, ontbeert allerminst spanning terwijl
de dialoog niet van humor is ontbloot. En
wanneer men bij het ingaan der pauze na het
tweede bedrijf wel zoo ongeveer weet hoe de
afloop zal zijn, blijkt dat in de laatste acte een
verrassende climax is gebracht, welke zulke
overwachte wendingen biedt dat men zich ver
wondert over de vindingrijkheid van den
schrijver, die niet slechts de aandacht van
den dader wist af te leiden, maar tevens een
serie nieuwe effecten aan de bekende kon toe
voegen.
Zoo heeft dit pretentielooze stuk dat, wat
de eerste twee bedrdijven betreft, gespeeld
werd in een ultra modern décor pittig,
frisch, gedurfd het publiek tot het eind toe
in spanning gehouden.
Er was dankbaar applaus en wanneer we
ons niet vergissen zal het Gezelschap Musch
van „Speurhonden" nog lang plezier beleven.
Nogmaals vestigen wij er de aandacht
op, dat de plaatsbespreking geschiedt
Woensdagavond van 7 tot 9 uur.
Inboorlingen op 't Oorlogspad
Inderdaad, maar dan in de schets, die door een aantal Indische jongens Zondag op het
M.S.F.-feest met groot succes uitgevoerd werd. (£oto "Modern )-
U weet het vast:
een best biljart in „de Toelast"
21 en 22 October in Casino.
Evenals de vorige jaren, komt de A.V.R.O.
ook dit jaar weer naar Den Helder met de
zoo bekende A.V.R.O.-avonden.
De vorige tournées bestonden in hoofdzaak
uit amusementsavonden, waarbij de luiste
raars persoonlijk konden kennismaken met
A.V.R.O.'s medewerkers.
In de tournée van verleden jaar was reeds
een verandering te constateeren, doordat
daarin waren opgenomen Willy Walden en
Piet Muyzelaar, bij het publiek meer bekend
als Juffrouw Snip en Snap, en waardoor de
amusements-avonden meer en meer werden
omgezet in een revue-avond.
Dit jaar komt de A.V.R.O. uit met een wer
kelijke revue, genaamd: „De A.V.R.O. op stap
met Snip en Snap", met een programma, dat
klinkt als een klok, met frissche décors, kleu
rige costuums, een prima ballet, nieuwe ko
mische scènes, en bonte tafereelen.
De medewerkenden zijn: Juffrouw Snip en
Snap, Cisca Harms, Mimi Matthijssen Jean du
Béla, Gerard Walden. Regie: Renée Sleeswijk.
Muzikale leiding: Pim de la Fuenta. Muzikale
Zwitsersche Parodisten. Die Moser Buebe.
Hedenavond krijgen de luisteraars middels
de radio reeds een voorproefje -tem hetgeen
hun te wachten staat bij een bezoek aan
A.V.R.O.'s revue in Casino op 20 of 21 Octo
ber a.s.
Men schrijft ons:
Als omlijsting der 4e conferentie welke a.s.
Woensdag 12 Oct. door den bekenden Pater
Franciscaan Wijnand Sluis in de St. P. en P.
Kerk a. d. Kerkgracht wordt gegeven zal de
organist A. J. Lee wens vertolken „Prealu-
dium en fuge" a. Kl. t. van J. S. Bach,
„twee Préludes" van Chopin en het andante
uit de orgel-fantasie van Berens, terwijl, na
verschillende zangvoordrachten v. h. Kerkkoor
het geheel zal worden besloten met de finale
uit de orgelfantasie voornoemd. De orgelbe
speling vangt precies ten 8 uur aan.
van 10 October 1938.
BEVALLEN: A. C. van KeulenWols, d.
J. BalkemaTroost, z. J. Brondsemavan
der Gracht, d. J. M. LuyckxHoogewerf, z.
A. G. de BruynAberson, d. E. P. F. Dun
selmanvan Koningsbruggen, d. E. Make
laarRasch, d. J. J. BekkerKleinee, z.
Zooals bekend, bevinden zich onder
onze lezers tal van oud-Hellevoeters,
die, uiteraard, nog tenvolle belangstel
len in het wel en wee van hun vroegere
Heimat: Hellevoetsluis. Kwamen er dan
ook op onze redactie-tafel toevallig be
richten of mededeelingen, deze plaats
betreffende, dan aarzelden wij door
gaans niet lang, die op te nemen, we
tende, dat een niet onbelangrijk contin
gent onzer lezers dat zou waardeeren.
Wij vonden echter thans een inwoner
van Hellevoetsluis bereid regelmatig de
nieuwsverzorging ter hand te nemen en
hieronder volgt zijn eerste bijdrage. Wij
zijn er van overtuigd, dat deze en de
hierna volgende met belangstelling ge
volgd worden.
HET BEURSGEBOUW TE NW. HELVOET
IN ANDERE HANDEN OVERGEGAAN.
In het gebouw zal vermoedelijk dit jaar nog
een industrie gevestigd worden. Wat voor in
dustrie dit zal zijn, is nog niet bekend.
Met dezen verkoop is alzoo een einde ge
komen aan de oorspronkelijke bestemming
van het gebouw.
Geen bedrijfstentoonstellingen, revues, Ko-
vacs Lajosavonden meer te Nw. Helvoet.
Doch er komt, naar we hopen, weer een
kleine opleving in de gemeente. Hellevoetsluis
en Nw. Helvoet hebben het de laatste jaren
zwaar te verantwoorden gehad, geen wonder
dus, dat alles met graagte wordt aanvaard.
Hopelijk wordt er, al is het weinig, een
werkgelegenheid geschapen, wat toch direct
invloed heeft in zoo'n kleine afgetakelde
plaats.
Het is voor het Bestuur der Beurs een
moeilijk te nemen beslissing geweest, doch
met deze beslissing dienen zij niet minder het
algemeen belang dan voorheen.
Gisterenmorgen stond mej. Dekker, Kolen-
steeg 1, buiten de ramen te lappen, toen haar
trap omsloeg en zij zoo ongelukkig kwam te
vallen, dat ze een been brak. Dr. Vroom
spalkte het been, waarna de patiënte naar
het Marine Hospitaal vervoerd werd.
In zee, 28 September 1938.
Beste Klaas,
Op gevaar af, dat je mqn brieven op steil-
en taalfouten zult corrigeeren, iets wat je
vroeger, toen je nog secretaris van een hoog-
geplaatsten marine autoriteit was, altijd zoo
gaarne deed, begin ik mijn brieven cyclus
weer aan jou. Ik kan je niet zeggen hoe goed
of het mij deed, toen de „Hacee" mij berichtte
dat de redactie wederom prijs stelde op „Ma
rine-brieven uit Indië". Eenmaal binnen de
tropen aangekomen vandaag passeerden
we juist den evenaar haast ik me dan ook
te zorgen, dat er morgen met het vliegtuig
meteen een brief mee kan. Want Klaas, dank
zij den heer Damme van de posterijen in Den
Haag, zullen mijn brieven nu van veel recen
ter datum zijn dan 2 jaar geleden en daar
door misschien nog makkelijker gelezen wor
den, dan vroeger het geval was. Er is na
tuurlijk een gevaar aan verbonden, dat de
slechte schrijvers uit Indië zich niet meer
kunnen verschuilen achter: „Er was geen
gelegenheid tot schrijven", want als goed
correspondent kan ik hun garandeeren, dat
ik iedere gelegenheid tot schrijven zal benut
ten en ik door geen biertje, paitje of splitje
te bewegen zal zijn ten hunnen gerieve een
brief voor „De Jutter" te verzuimen.
De mailbootreis verliep rustig. Op Ko-
ninginneverjaardag had het detachement een
feest aan boord. Men passeerde juist Gibral
tar, de detachementscomandant hield een
toespraak. Veel kan ik daar niet over schrij
ven, omdat ik zelf met de „Rapide" ging om
nog het één en ander van de feesten in Hol
land mede te kunnen maken. Nu we zijn niet
te kort gekomen. Een vertrek uit Holland is
natuurlijk altijd naar. Al maken de omstan
digheden, dat je verzoend bent met een ver
trek naar de Oost, ja, dat je je weer ver
heugd op het leven aldaar, zoo een paar mi
nuten voor het vertrek van trein of boot,
dan gaat er toch weer heel wat in je om.
Als je ouders hebt scheelt het een stuk of
je als jeugdig derde klasser afscheid neemt,
dan wel of je dat doet als man van middel
baren leeftijd. Als straks de Hollandsche
conducteur in Essen afscheid neemt, dan
weet je dat je in geen 4 jaar meer gebruik
zult maken van het excellente spoorwegm-le-
riaal, dat we in Holland hebben. Nee, lach
nu niet als je daarbij denkt aan alle snelver-
bindingen, die de jutterij met het „binnen
land" heeft, maar over het algemeen geeft
de, S.S. toch een uitnemende service.
Parijs, gepasseerd bij nacht, roept herinne
ringen uit je vrijgezellentijd wakker, maar
als je dan in de benedenkooi je vrouw ziet
liggen „tidoeren", dan ben je haar dankbaar,
dat ze maar weer bereid is 4 tropenjaren «met
je te gaan deelen.
In Marseile lag het schip natuurlijk start
klaar en met gemengde gevoelens zag je den
vasten wal verdwijnen. Zooals reeds gezegd,
de mailbootreis verliep rustig. De stemming
nogal gedrukt vanwege den politieken toe
stand. De Stromboli bracht de gebruikelijke
afleiding. Port Saïd met zijn „madame Marie
en kielekiele kippetje kippetje" was hetzelfde
als alle andere keeren. Alleen mocht de
toovenaar niet meer aan boord komen en
duiken de duikers alleen nog maar naar zil
vergeld. Zelfs onze vierkante stuivertjes
lieten ze op den bodem van het Suezkanaal
terecht komen.
Het kanaal was smoor heet, de daarop
volgende Roode Zee nog heeter. Er kwamen
temperaturen voor, waar Tandjoengan en
Passar besar om 1 uur 's middags koel bij
zijn. Bij het passeeren van de „Dempo" de
gebruikelijke kreten van detachement naar
detachement van „den verkeerden kant" enz.
Het traject AdenColombo bracht geen
enkele maal een winnende sweepstake, wel
een winnend paard op de paardenrennen, het
geen tenslotte het budget op Sabang nog net
sluitend maakte. Het kinderfeest aardig als
altijd. Eén der kinderen was in een miniatuur
zeeofficiers-uniform. Naar ik hoorde een re
sultaat van Herbermans kleermakerij.
Zondagmorgen in Sabang. De bekende pas
sagiersslag. Bergmeer, zwemmen (awas oor
ontsteking). aquarium. Alberti en sociëteit,
waarna in één ren de berg af. De Indische
mail lag al gereed, zoodat we allen op de
hoogte waren van onze plaatsingen. Indische
wonjnggidsen en Indische couranten. Op de
laatste ben ik natuurlijk afgesprongen om
hieruit het eerste nieuws voor mijn brieven
te putten.
De vlootrevue op Soerabaja bleek minstens
een even groot succes als die welke in Sche-
veningen gehouden werd. Oriënt, Sport in
beeld en Tijdbeeld stonden er vol van. Priok
nog steeds niet malariavrij, dat wordt dus
geen ,,moonlight-en" op Zandvoort en althans
niet zonder voorafgaande kininekuur. Verder
veel ophef in de pers over een plan om „ge
koelde steden" in Indië te maken. Stel je
voor dat je, als je je volgende term in de
Oost komt, de bloemen op je ruiten vind, en
je 's ochtends eerst een bijt in de manditbak
moet hakken alvorens te gaan baden. Maar
zoodra ik daar meer van weet zal ik daar
nog eens uitvoeriger op ingaan.
Op het nieuwe Modderlust schijn je tegen
woordig weer nachtlogies te kunnen krijgen,
hetgeen zeker aan een lang gevoelde behoefte
zal voldoen. Weet je wel, op het oude Mod
derlust had je dat destijds ook.
In Soerabaja zijn weer enkele nieuwe
bioscopen gekomen. Sapoerna in de beneden
stad schijnt een hoogst modern theater te
zijn geworden. Wederom verscheen een con
current van de Cercle Hellendoorn, n.1. de
„Picolo bar", schuin er tegenover, in die toko
die vroeger door de „Njo brothers" gevoerd
werd.
We kochten in Singapore geen „rieten
zitje voor de voorgalerij", omdat we al bar-
ring genoeg aan boord hadden. Ook gingen
we deswege niet naar „John Little". Boven
dien was het smoorheet aan de kade en had
den we het te druk met disputeeren over den
politieken toestand.
V annaeht om 12 uur komen we op de haven
van Priok en kunnen we ons weer verlustigen
aan 't irriteerend schitterlichtje op bakboords
havenhoofd. En dan morgenochtend bij het
ochtendgloren meren we aan de kade en be
gint de 4-jarige term weer. Je hebt dus weer
4 maar 52 is 208 brieven in het vooruitzicht.
Tot het volgend vliegtuig.
HENK.
Tsjechoslowakije heeft de tol betaald voor
den vrede van Europa. We hebben daar niet
meer over te praten, het feit is door de we
reld geaccepteerd en alleen Tsjechoslowakije
bloedt nog na van de harde amputatie, die
door de Europeesche „heel"-meesters ver
richt is.
De vraag van beteekenis voor Europa
is of de Europeesche vrede door deze
wandaad gered is of dat de oorlog slechts
een uitstel van "executie beteekent. Velen
vreezen het laatste en niet ten onrechte.
Hoe hoog heeft Hitier de vorige week ge
roemd het gezamenlijk overleg. Woorden,
woorden, anders niet. Als men kennis ge
nomen heeft van zijn redevoering, die wjj
gisteren opgenomen hebben, heeft men kun
nen constateeren, dat er in de mentaliteit
van den Duitschen Führer niets veranderd
is. Had hij aanvankelijk een vriendelijk woord
en hartelijk gebaar voor Engeland, hij is nu
al weer teruggevallen in de oude grootspraak
en bedreigingen.
Het moet uit zijn met de Engelsche be
voogding van Duitschland. Met andere woor
den, het gaat Engeland niets aan, wat wij
doen en laten en vragen naar Duitsche on
derdanen door Britsche staatslieden of par
lementsleden, komen niet te pas.
Van overleg gesproken!
Wanneer de Führer spreekt over de
vreedzame oplossing van het jongste
vraagstuk, dan zegt hij, dat hij in de eer
ste plaats den eenigen en werkelijken
vriend van Duitschland moet noemen,
Benito Mussolini. Hij vergeet nu al, dat
Chamberlain reeds tweemaal een vergeef-
sche poging had gedaan om tot die vreed
zame oplossing te komen. Engeland en
Frankrijk worden slechts even genoemd.
En als „bevestiging van den vrede"
kondigt Hitier de uitbreiding van de ves
tingwerken in het Westen met verhoogde
energie aan.
Neen, erg vast staat de vrede nog niet op
zijn voeten. Eén conflict en men is vaar
dig in het scheppen daarvan of we zijn
weer even ver van den vrede of even dicht
bij den oorlog als de vorige week.
De mentaliteit is niet veranderd door de
geforceerde vredesbezegeling van de vorige
week en al mogen we ons er over verheugen,
dat het gevaar voorloopig van de baan is. het
blijft boven Europa harigen, niettegenstaande
„de eeuwige" vrede van München.
In Tsjechoslowakije is groote ontstemming
ontstaan bij het bekendmaken van de vijfde
zóne, welke een grooter oppervlakte blijkt te
hebben dan alle vier andere bij elkaar.
Hitier decreteert en de andere volgen.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
„Eva en Co." en „Moord in kamer 916".
Rialto, Spoorstraat half 8:
„De Terugkeer van Arsene Lupin" en „De
Roman van een Valschspeier".
Witte-BioscoopKoningstraat, half 8:
„Komedianten" en „Bulldog Drummond
Ontsnapt".
Donderdag 13 October:
Casino 8.30 uur: Eerste Abonnementsvoor
stelling: „Speurhonden".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder 759.6
"'emperatuur lucht 12.6
Wind; richting: W., kracht: 5.
Licht op 5 uur 45 min.
Bij gunstig weer hedenavond 8 uur taptoe.
Morgen en volgende dagen zullen weer
eenige proeven genomen worden met de
sirene voor de luchtbescherming*.
Voor de vrijwilligers van den luchtbescher
mingsdienst beteekent dat dus geen oproep.
MELKSLIJTERSVERG ADERING.
Alle melkslijters worden in een adv. in dit
no. opgeroepen tot een vergadering, die heden
avond 8.30 uur in café „Centraal" wordt ge
houden.
Betrokkenen verwijzen we naar de adver
tentie.
