Scherpe aanval op Roomsche geestelijkheid in Oostenrijk Een felle rede van gouwleider Bürckel Duitschland wil zijnkolooiënteruo België's onschendbaarheid opnieuw bevestigd DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Geen massa-ontslag Ned. Spoorwegen Kanton en Hankau nemen maatregelen Hoe Afrika er over denkt KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) V R IJ D A G 14 OCTOBER 1938 66e JAARG. No. 8438 Nieuwe woeste befoogingen der Nationaal-Socialisten bij de Wel diverse bezuinigingen en reorganisatie Geen wijziging in de vlootverhouding Geen afstand van den Congo Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINT: De strijd in Zuid-China HELDERSCHE COURANT Uitgave der Uttg.Mlj. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder VERHOUDING TUSSCHEN BER LIJN EN KATHOLIEKE KERK ONHERSTELBAAR VERSTOORD GEACHT. De gouwleider Bürckel, Hit- Iers plaatsvervanger in het voor malige Oostenrijk, heeft een zeer scherpe aanval gedaan op de Roomsche geestelijkheid. Zijn zeer agressieve rede, gisteravond in een openbare vergadering te Weenen uitgesproken, kan een onherstelbare breuk tusschen Berlijn en de R.K. geestelijkheid beteekenen, vooral omdat het niet denkbaar is, dat gouwleider Bürckel zonder medeweten van Hitier op zoo felle wijze tegen het Vaticaan van leer trekt. Dit plot seling scherp stelling nemen is dan ook van groote beteekenis, daar de wereldgeschiedenis heeft geleerd, dat van een botsing tus schen geestelijk en wereldlijk ge zag de gevolgen niet zijn te over zien. Wij wenschen geen godsdienst oorlog. Aldus was de kern van Bürckels betoog, maar de landsverraderlijke houding van de verpolitiekte Katholieke geestelijken dwingt ons tot een kracht verweer. Volgens Bürckel heeft het onder zoek naar de demonstraties van Vrij dag jl. aangetoond, dat deze te wijten zijn aan Tsjechen en Joden, en on der donderend applaus der aanwe zigen deelde hij mede, dat daarom alle Tsjechen en Joden binnen den kortst mogelijken termijn Weenen moesten verlaten. Verdraaid cn verwrongen zijn de feiten weergegeven, zeide de gouwleider. De zaak is, dat een reeks aan politiek doende gees telijken heeft getracht de bevolking tegen den staat op te ruien. Die onderneming is mislukt, want van de geheele bevolking heb ben slechts eenige honderden brave oude vrouwen en verleide kinderen gevolg gege ven, aan den clericalen oproep. Men heeft ge predikt en op straat gedemonstreerd, terwijl men enkele liedjes uit den tijd van het Doll- fussSchuschnigg-regime zong. Men heeft getracht de religie tegen den staat uit te spelen en hoerageroep op kardinaal Innitzer te doen uitbrengen. Een troep jonge menschen heeft zich daar op niet kunnen beheerschen en de bekende relletjes zijn gevolgd. De daders zullen, ongeacht alles, streng worden bestraft, maar in vergelijking met de houding van de geestelijkheid tegen het nationaal socialisme, zijn de incidenten in Weenen slechts een kleinigheid, zeide Bür ckel, om vervolgens te herinneren aan de houding van Kardinaal Innitzer destijds, toen hij Hitler's komst met gejuich begroette Wij hebben weliswaar ingezien, dat de Kardinaal optrad volgens het beginsel: redde zich wie kan, en derhalve buitengewoon snel zijn vrienden van den vorigen dag prijs gaf. De geestelijkheid heeft de bevolking dit willen doen gelooven, alleen Christus is onze Führer. Maar dit is een lastering van den godde- lijken naam cn een niet te overtreffen ge meenheid, want Adolf Hitlcr als Fuehrer van het Duitsche volk heeft zich nooit ver stout of ook slechts er aan gedacht Gods Zoon als zijn partner uit te dagen, evenmin als Gods Zoon er nooit aan heeft gedacht iets wereldlijks tegenover zich te stellen. Men heeft dus van deze clericale zijden den strijd op een politiek terrein willen schuiven. Dat is godslastering. Daar komt bij. dat Innitzer bij den kreet: „Innitzer be veel, wij volgen U!" onder zwaar misbruik van het toeken des kruises uit het aarts bisschoppelijk paleis de politieke demonstra tie tegen den Staat heeft gezegend. Innitzer heeft zich daarmee openlijk doen kennen als een politieke bisschop. Hij wil dus een aan politiek doend leider zijn. Daartegen past slechts een krachtig „neen" van de Duitsche regeering. Onder daverend Sieg Heil gejuich, zeide Bürckel, dat als het om staat en volk gaat er slechts één leider is: Adolf Hitier! Maatregelen. Tenslotte kondigde Bürckel voor de mas sa van 100.000 toehoorders, die volgens de Msb. later een galg meevoerden, waaraan een opschrift: „Hieraan moet Innitzer han gen", een reeks maatregelen aan. 1. Joden en Tsjechen moeten Weenen ver laten. 2. De kerk mag de jeugd niet opvoeden, want. zij geeft geen waarborg dat deze tot fatsoenlijke menschen zal opgroeien. 3. Amnestie voor zekere politici wordt uit gesteld. Religieuze aangelegenheden zijn privé- zaken, vervolgde Bürckel. Wanneer echter in de kerk als het huis Gods tegen den Fuehrer of tegen de nationaal-socialisti- sche zaak gevloekt wordt, dan zouden de nationaal-socialisten, van dat oogenblik af, met de kerk niets meer uit te staan heib- ben. Het huwelijk en de scholen zijn uitslui tend aangelegenheden van den staat. De kerk kan hier helpster zijn, maar alleen dan, wanneer zij staat en partij niet in gevaar brengt. Bürckel eindigde met de woorden: Wij huigen ons vroom voor den Al machtige, die ons den Fuehrer heeft gezonden. Steeds zullen wij nederknielen aan het altaar van on ze natie en wij zullen tot onzen God bidden: „Heere God, behoudt ons den Fuehrer." De redevoering van Buerckel werd voort durend door stormachtig gejuich en lang aanhoudende betoogingen tegen het politie ke katholicisme onderbroken. Aan het slot werd de bijval tot ware or kanen van instemming met de uiteenzet tingen van Buerckel. Verschillende groepen die voorbijtrokken, vormden spreekkoren, welke verschillende leuzen schreeuwden. Aldus riep een groep in spreekkoor steeds: „Dachau. Dachau, Da chau", (waarmee werd bedoeld Innitzer naar het groote concentratiekamp aldaar BÜRCKEL. te zenden)., een andere aldoor: „Zonder Jo den en zonder Rome willen wij Duitschlands Dom bouwen," weer een andere: „Weg met Innitzer en hen, die achter hem staan." Een groep marcheerde aldus de Msb., met een bord, waarop te lezen stond: „Alle le den van ons bedrijf zijn reeds uit de kerk getreden." De rede van Buerckel die door de radio werd uitgezonden werd herhaaldelijk ge stoord door buitenlandsche zenders. NIETS MEER EN NIETS MINDER. RIJKSBANK TREFT REEDS VOOR BEREIDENDE MAATREGELEN. Hitier, aldus een hooge ambtenaar in een gesprek met den correspondent van de Daily Telegrapb heeft thans, naar men kan zeggen, zijn eisch gesteld inzake de teruggave van de voormalig Duitsche kolo niale gebieden. Van dezen eisch is geen verdere formuleering te verwachten. Hij verwees naar het gesprek te Godesberg tusschen Hitier en Chamberlain, waarbij de Fuehrer zeide: „Er is een vervelende kwes tie de koloniën maar dat is geen zaak om oorlog over te voe ren. Daarvoor zal niet worden ge mobiliseerd." De Duitsche eisch, aldus de woord voerder behelsde de terugeave van alle koloniën, welke Duitschland waren afgenomen. Het wenschte niets meer en niets minder. EENIGE DER MET ZOOVEEL SPANNING VERBEIDE MAATREGELEN VAN DE NIEUWE DIRECTIE DER NEDER- LANDSCHE SPOORWEGEN ZIJN BEKEND GEWORDEN. Er dreigt geen massa-ontslag van personeel van 55 jaar en ouder, ook zal de dienst van weg en werken niet met die van kractie en materi aal worden samengevoegd. In de af vloeiing van personeel zullen geen principieele wijzigingen komen, wel zal, waar moqelijk, zeer ernstig wor den bezuinigd. Geen catastrophe- Men moet, aldus Professor Goudriaan, de nieuwe directeur-president, tijdens een pers conferentie te Utrecht, eventueele voorko mende veranderingen niet als catastrophen beschouwen. Het bedrijf der spoorwegen is als een organisme, dat groeit en verandert. Het is een volkomen normaal proces. Het zijn wezenlijke resultaten van een normaal groeiproces. Men moet het niet eens als een reorganisatie beschouwen. liet zijn de resul taten van een grondige bestudeering der verschillende onderdeelen, waarbij verande ringen voor eventueele verbeteringen wor den aangebracht. De nieuwe directie aldus spreker treedt daarbij op als een eenheid, waarbij in onderling overleg een zekrro taakverdee- ling is tot stand gekomen. Hierbij zal de president-directeur zich meer in het bijzon der bezig houden met commercieele. admini stratieve en sociale aangelegenheden. De heer ir. W. Hupkes zal zich meer in het bijzonder belasten met de aangelegenheden van de diensten van tractie en materieel en van weg en werken en de heer ir. W F. H. van Rijckevorsel met die van het ver voer van reizigers en goederen. Personen- en goederenvervoer één dienst. Het personen- en goederenvervoer zullen daartoe worden samengevoegd tot een dienst van het vervoer. Zoodanige samenvoegingen vonden onder vorige directies reeds her haaldelijk plaats. In de hoogere rangen zul len eenige eerlang vrijkomende plaatsen niet meer worden bezet. De maatregel, vervanging van ouderen door jongeren, is nooit door ons overwogen geworden vervolgde Prof. Goudriaan. F.en dergelijke maatregel moet om ver schillende factoren verworpen worden, voor eerst uit sociaal oogpunt. Bovendien is hot schadelijk voor het bedrijf en wekt zooiets ernstige ongerustheid onder het personeel hetgeen bovendien schadelijk zou zijn voor de veiligheid en alles was daarmede in verband staat. Vervolgens eischt het financieel evenwicht van het bedrijf, een dergelijken maatregel niet, want de daardoor verkregen financi- eele voordeelen leggen geen gewicht in de schaal. Elk bedrijf zal een zoodanigen maat regel dienen te verwerpen. Het spoorwegbedrijf zeer zeker, want wij dragen onze eigen werkloosheidslasten. De lieden, die wij ontslaan, brengen wij over naar het debet van de winst- en verliesre kening der Nederlandsche spoorwegen; In de verwachting, dat de koloniale kwes tie spoedig ten gunste van Duitschland zal worden geregeld, heeft Dr. Schacht, de president van de Duitsche rijksbank, een speciale afdeeling ingericht, belast met de bestudeering van vraagstukken, welke verband houden met de voorbereiding van nieuwe koloniale valuta. Om technische redenen zal de rijksmark niet worden ingevoerd als geregelde munt eenheid in koloniale gebieden, welke Duitschland zou terugontvangen. Ook niet als Duitschland zijn koloniën terugkrijgt. De correspondent van de Daily Telegraph heeft van den zelfden hoogen Duitschen ambtenaar die hem inlichtte omtrent de ko loniale vraagstukken, de verzekering ont vangen, dat het niet de bedoeling was de Duitsche vloot uit te breiden tot boven de grenizen in de Engelsch-Duitsche vloot- overeenkomst vastgesteld, zelfs indien Duitschland weer een groote koloniale mo gendheid zou worden. Den correspondent werd gezegd, dat de handhaving van 't Britsche rijk beschouwd werd als een positieve factor in de Duit sche buitenlandsche politiek. Duitsche ontstemming over het lijdelijk toezien van Londen. Het behoeft nauwelijks betoog, aldus de Londonsche corr. van de N.R.C., dat noch de recente uitlatingen van Smuts noch de reis- van Pirow via Tanganyka naar Londen hier met genoegdoening ter kennis zijn ge nomen en men zich met zekere wrevel af vraagt of niet de passiviteit van Londen in deze zaak, welke de Führer tegenover Chamberlain uitvoerig heeft uiteengezet van zeer langen duur zou kunnen worden. Daar om wordt veelal verwacht, dat indien dat inderdaad op den duur zou blijken waar te zijn, Berlijn op een of andere wijze het geheugen van Londen zou gaan opfrisschen, bijvoorbeeld door middel van een memoran dum waarin het Duitsche standpunt nog eens nauwkeurig zou worden omschreven. Wat zeggen ze in Zuid-Afrika? Pirow, de Zuidafrikaansche minister van defensie, heeft in een rede te Kaapstad zijn bewering van 1936 herhaald, dat er geen sprake kon zijn van overdracht aan Duitsch land van voormalig Zuidwest en van de Tanganjika-districten. Spr. was overtuigd, dat geen enkele Engelsche regeering zou handelen tegen de wenschen van ten minste 80 der inheemsche bevolking Zoo men in de genoemde streken slechts eensgezind bleef, duchtte spr. geen verandering. Te Nairobi heeft Sir. William Lethe, afge vaardigde voor Tanganjika in de regeering van Kenya gezegd, dat de onderhandelin gen tusschen Duitschland en Engeland over de voormalige koloniën voor de deur ston den. Spr. vreesde, dat althans Kenya het vroegere Duitsch-Oost-Afrika aan Duitschland teruggegeven zou worden. Maar voor Tanganjika had spr. geen zorg en hij raadde iedereen aan die niet onder Duitsch bestuur wilde komen intijds naar dat gebied of verder naar het gebied der Unie van Zuid-Afrika te verhuizen. De Belgische Minister-President Spaak heeft gisteren in de commissie van buiten landsche zaken een rede gehouden waarin hij zeide dat België niet gemengd is. geweest in het geschil tusschen Duitschland en Tsje- choslowakije. Indien evenwel het ergste ge beurd zou zijn, dan is de minister-president overtuigd, dat België weerstand zou hebben kunnen bieden. Alles duidt erop, dat indien een oorlog uitgebroken zou zijn, België bui ten het conflict zou zijn gebleven. De buren hebben hun eerder gege ven verzekering herhaald. Toen evenwel Duitschland cn Frankrijk maatregelen namen, welke duidden op mobilisatie, heeft de regeering gemeend haar plicht te moeten doen door het leger op versterkten vre- desvoet te brengen. Wat betreft het koloniale vraagstuk, dat door sommigen ter sprake is gebracht, her innerde Spaak aan de verklaring van Van Zeeland in den Senaat na de geruchtma kende rede van Lloyd George, alsmede aan de verklaring van maarschalk Goering, waarin deze heeft gezegd, dat België niets te vreczen heeft voor de Congo. Tenslotte herinnerde Spaak aan de rede van Eden. waarin deze zeide dat de geruchten over een eventueel afstaan van zekere gedeelten van den Congo op niets berustten. Ten aanzien van de versterking aan dc Zuidgrens heeft Spaak aangetoond, dat deze gebouwd moeten worden overeenkomstig de gevolgde politiek, dit wil evenwel niet zeggen, dat België in het Zuiden hetzelfde zal doen als in het. Oosten. Verder heeft de minister-president ver klaard, dat hij zorg zou dragen, dat niet te veel vreemdelingen België zullen binnen komen. I Verwachting: Stormachtige tot krachtige Z.W. tot W. wind, betrokken tot zwaar be wolkt, later tijdelijk opkla rend, nog rogenbuien, zelf de temperatuur. Verdere vooruitzichten: Iets koeler. De Parelrivier afgesloten. Bui tenlandsche schepen kunnen niet terug. Buitenlanders vluch ten. Hevige strijd bij de Bias- baai. Hankau en Kanton, de heide groote steden in China, welke thans door de nieuwe aanval van Japan bij de Biasbaai sterk worden bedreigd, tref fen alle maatregelen om den inval ler terug te werpen. De Parelrivier is voor de scheepvaart ge sloten. Door dezen maatregel kunnen eenige Britsche, Amerikaansche en Fransche ka- nonneerbo'oten niet uitvaren en ook twaalf Engelsche vrachtschepen moeten blijven lig gen. Reeds hevige gevechten in Zuid- China. Volgens berichten uit betrouwbare Chi- neesche bron wordt tusschen Pinsjan en Namsjan, nabij de Biasbaai. hevig gevoch ten. Tamsjoei, dat de Japanneezen hevig gebombardeerd hebben, ligt thans gedeelte lijk in puin en naar van betrouwbare zijde wordt gemeld, zijn de Japansche troepen teruggedreven nar Aotao. Alle bruggen in de hoofdwegen, welke naar Waitsjau leiden, zijn volkomen door de Chineezen vernield. Deze berichten zijn nog niet officieel be vestigd. Het treinverkeer tusschen Hong kong en Kanton is stopgezet. Alle openbare voertuigen en auto's van particulieren zijn te Hankau in beslag genomen ten dienste van het Chineesche leger. Men gelooft, dat elk oogenblik de ontsche ping van Japansche troepen verwacht kan worden in de verdragshaven Swatau, waar volgens berichten uit betrouwbare bron 40 tot 50 Japansche oorlogsschepen worden samengetrokken BUITENLANDERS MOETEN VERTREKKEN. De vereeniging van buitenlanders heeft een dringend beroep gedaan op alle buitenlanders. Zij verzoekt den genen, die niet om dwingende rede nen in de stad Hankau moeten blij ven, te vertrekken, nu de middelen daartoe nog aanwezig zijn. Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat Kantoneesehe troepen zeer zeker in staat zullen zijn hun eigen provincie te ver dedigen, zonder dat het noodig zal zijn, dat de centrale regeering te Hankau troepen naar Kwantoeng zendt. Japan en de mogendheden. De uit Tokio ontvangen berichten, vol gens welke de Britsche ambassadeur te To kio,1 de formeele verzekering van de Japan sche regeering zou hebben ontvangen ten aanzien van den wensch van Tokio de Brit sche rechten in China te eerbiedigen, wor den in Engelsche diplomatieke kringen be vestigd. Voor Engeland kan dit een geruststelling geven, immers door de Japansche actie in Zuid-China, is de aandacht gevestigd op de Britsche belangen in dit gebied, welke hun middelpunt vinden in Hongkong, de Britsche kroonkolonie aan den mond van de Kanton rivier. Het eiland Hongkong werd voor het eerst in Januari 1841 aan Engeland afgestaan. Bij het verdrag van Nanking van 1842 zag Chi na formeel van zijn rechten af. Door de over eenkomst van Peking in 1860 verwierf de Britsche Regeering, aldus het Hdbld., ook het tegenover Hongkong liggende Kauloeng. De noordelijk biervan liggende „New Terri- tories", een schiereiland in het zuiden van Kwantoeng, werden in 1898 voor 99 jaar van China gepacht. In 1937 had de geheele kolo nie een bevolking van ruim één millioen zielen. Beteekenis heeft Hongkong vooral door den handel, dank zij de ligging tegenover de zuidkust van China cn de verbindingen met Malakka en Nederlandsch-Indiö. De han del is voornamelijk op China gericht. Van groot belang is in dit verband de spoorweg Kauloeng—Kanton, welke haar voortzetting vindt in de lijn Kanton—Hankau. Deze spoorlijnen zijn thans de voornaamste aan- voerwegen van het Chineesche leger en van daar de jongste actie der Japanners om deze lijn af te snijden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1