TRIUMPH
virg/nia
De Duitscli-Engelsche
vlootovereenkomst
in gevaar?
Luchtdienst Nededand-lndië
èn prijs!
„Ons geloof is
Duitschland''
jubileert
..TRIUMPHATOR"
Een proefballon
van Berlijn?
Eden wil bewapening
versnellen
Postvluchten op Imftë
Amerikaanscbe
belangstelling voor Palestina
Onze nieuwe gezant
te Berlijn
Onze Oost
Knevelarij
Windhoos brengt rouw
Als bommenwerpers
laag vliegen*»***
De spoorwegstaking in
Engeland
nP
Geen Joden op banken
en beurzen
Prins Bernhard feliciteert
honderdjarige
Credietregeling over de
haringvisscherij
Duitsche vluchtelingen geweigerd
Uitvoerverboden
ingetrokken
Britsch vlieger vermist
PUBLICATIE
Rem'seregen houdt aan
Caldenhove speelt
te Kopenhagen
Berlijn en Praag
BESPREKINGEN VAN CHVALKOVSKY
MET HITLER.
De betrekkingen tusschen beide
landen zeer verbeterd.
Naar Havas uit Praag verneemt,
heeft de Tsjechoslowaaksche minis
ter van buitenlandsche zaken Chval-
kovsy, gistermiddag een langdurig
onderhoud gehad met Hitier te
Berchtesgaden. Daarop volgde een
nieuwe conferentie tusschen den
Praagschen minister en von Ribben-
trop in het hotel „Vierjahreszeiten"
te Muenchen, waarna Chvalkovsky
naar Praag is teruggekeerd.
Het bezoek van den Tsjechoslowaakschen
minister aan den Fuehrer was meer van
symbolischen dan van practische beteekenis.
Het was de manifestatie van een volkomen
frontverandering van den Tsjechoslowaak
schen staat ten opzichte van zijn Duitschen
buur na het accoord der vier mogendheden
te Muenchen.
Het van Duitsche zijde r.a het onderhoud
gepubliceerd communiqué wijst dan ook
op den wil van Praag, om jegens het rijk
voortaan een „loyale houding" aan te ne
men..
Dat de betrekkingen tusschen beide landen
zeer verbeterd zijn, blijkt alreeds uit Duit
sche verzoeken aan Hongarije, om zich in
zijn eischen aan Praag te matigen en de be
perken tot dagene, wat den Hongaren uit
een ethnografisch oogpunt toekomt. Dat wil
dus zeggen, dat Boedapest van zijn aanspra
ken op sub-Karpatisch Rusland moet afzien.
Berlijn heeft trouwens nooit iets gevoeld
voor een gemeenschappelijke Hongaarsch
Poolsche grens door sub-Karpatisch Rusland.
Ook heeft Duitschland er geen belang meer
bij, na de verzekeringen van Praag, dat rijk
nog verder te verzwakken, want Tsjecho-
Slowakije zou den Duitschers in het Donau-
bekken nog goede diensten kunnen bewijzen.
Een communiqué uit Muenchen verklaart,
dat de Hongaarsche kwestie spoedig een be
vredigende oplossing moet vinden, maar nie
mand twijfelt eraan, of Berlijn zal wel zor
gen, dat Slowakije niet al te zeer aan den
Hongaarschen kant wordt verminkt.
De reis van Chvalkovsky naar Berlijn en
Berchtesgaden neemt ook de aandacht der
Tsjecho Slowaaksche pers in beslag. Volgens
de „Poledni List", een blad der uiterste
rechterzijde, vormt dit eerste officieele be
zoek van een Tsjecho Slowaakschen minis
ter van buitenlandsche zaken aan Duitsch
land „een wending in de buitenlandsche po
litiek van Tsjecho Slowakije."
„Duitschland", aldus het blad, „is nu
reeds meester in midden- en Z.O. Europa.
Ons nationale leven zal zich moeten aan
passen aan een directe samenwerking met
het rijk. Maar aan den anderen kant, zal
men onze nationale belangen niet uit het
oog mogen verliezen. Wij waardeercn goede
betrekkingen met Duitschland zeer, maar
wij hebben het recht te eischen, dat men
rekening houdt met ons recht op zelfbe
schikking."
Hetzelfde blad schrijft in zijn editie van
gistermiddag: „De Duitsche pérs geeft dui
delijk te verstaan, dat indien Tsjecho Slo
wakije op loyale wijze medewerkt en zich
losmaakt uit het Fransch-sovjet-Russische
blok er geen redenen ziin voor Duitschland.
het land bestaansmogelijkheden en de kans
op een nieuwe leven te weigeren."
De regeeringspersdienst meldt:
Naar wij vernemen zal Jhr. Mr.
H. M. van Haersma de With, thans
Harer Majesteits gezant in Washing
ton, in dezelfde hoedanigheid be
noemd worden in Berlijn.
Jhr. Mr. van Haersma de With komt in de
plaats van wijlen Mr. C. Ridder van Rap-
pard, die naar men zich zal herinneren,
eenige maanden geleden tengevolge van een
auto-ongeluk om het leven is gekomen.
De officieel-Katholieke lezing
over de relletjes tegen kardinaal
Innitzer.
EEN PROTEST UIT AMERIKA.
De Osservatore Romana, het Pauseljjk or
gaan bevat een artikel over de relletjes te
gen kardinaal Innitzer op 7 October. Vol
gens dit blad had de kardinaal in de kerk
de jeugd aangespoord in het geloof te vol
harden. Toen deze jongelieden ten getaU
van ongeveer zesduizend het kerkgebouw
hadden verlaten, juichten zij den kardinaal
toe. Groepen van de Hitierjeugd en S.A.
hielden tegen/betoogingen en riepen: „Ons
geloof is Duitschland. Weg met Innitzer".
Districtshoofd aangeklaagd-
Het lid van den Minahassaraad, de heer
Thomas, heeft op 20 September een aan
klacht ingediend, tegen het districtshoofd
van Ratahan, tevens lid van den Volksraad,
den heer Mogot. De aanklacht werd, aldus
de N.R.Ct., ingediend wegens vermeende
knevelarij, waardoor de familie van den
aanklager, die het grootste deel vormt, van
de bevolking van Ratahan, financieel werd
benadeeld, en deswege zeer ontevreden is.
Kamponghuizen vernield.
De gouverneur van Borneo meldde d.d. 12
dezer aan de regeering, dat de kampong
Padaner Batoeng. gelegen in de onderafdee-
•ling Kandagan Rantau, door een windhoos
is geteisterd. Hierdoor werden vijftien kam
ponghuizen vernield. F.en kind en twee vrou
wen werden gedood. Het bestuur heeft vei
ligheidsmaatregelen getroffen.
Een onweer, dat losbarstte boven het
Bodjascbe, vernielde in de desa Midien 25
huizen. Een man werd, naar de N.R.Ct.
meldt, door een vallende tak gedood.
Ook de rubber- en koffieaanplant van de
onderneming Kalimas heeft schade opgeloo-
pen.
De Katholieke jeugd antwoordde niet, doch
later verzamelde de S.A. zich voor het
paleis van den aartbisschop en wierp on
der het uiten van kreten steenen tegen de
deur. De S.A. edschte, dat de kardinaal
naar een concentratiekamp zou worden ge
zonden. De secretaris van den kardinaal
waarschuwde de politie en te elf uur in
den avond werden de betoogers verwijderd.
Op 8 October werd, volgens de O. R. op
nieuw begonnen en werd in de kapel een
beeld en een kruisbeeld vernield.
Het purper, het borstkruis en de
kardinaalsring van den aartsbis
schop werden gestolen, het meubi
lair, schilderijen en kunstvoorwer
pen werden vernield. Een ceremo
niemeester werd met een kandelaar
mishandeld. Een secretaris werd
naar een balkon gesleept om om
laag te worden geworpen, doc$i
werd nog tijdig door meer kalme
demonstranten gered.
Tegelijkertijd speelden zich gelijke toonee-
len af in een huis nabij het paleis, waar de
kardinaal een toevlucht had gezocht.
De kardinaal werd ontdekt en beschimpt,
de kanunnik Kravarik werd uit een venster
geworpen en bleef ernstig gewond liggen.
De betoogers verbrandden op het plein
voorwerpen van waarde o.m. de mantel van
den kardinaal.
Een protest uit Amerika.
De commissaris der luchthavens van
New York Mackenzie heeft geweigerd deel
te nemen aan de ontvangst van het Duit
sche oceaanvliegtuig „Nordwind". dat he
den op het vliegveld zal aankomen.
Mackenzie heeft dienaangaande een parti
culier telegram gericht tot den Duitschen
ambassadeur, waarin hij zegt: „De Ameri-
kaansche katholieken kunnen geen betrek
kingen onderhouden met Duitschers, zoolang
Duitschland niet den weg naar de bescha
ving terug heeft gevonden op het gebied
van geloofsvrijheid in 't bijzonder wat
betreft de behandeling van kardinaal Innit
zer en de Oostenrijksche katholieken.
Hebben de Engelsche fabrieken
bijzondere bescherming noodig.
Het Engelsche ministerie van oorlog heeft
kennis gegeven van de iristelling van lich
te luchtbeschermingseenheden, die de be
langrijke industrieele punten moeten be
schermen tegen de aanvallen van laagvlie-
gende toestellen. Het personeel zal gerecru-
teerd worden uit de employé's der industri
eele ondernemingen en slechts dienst be
hoeven te doen bij de bescherming der fa
brieken, waarin zij werkzaam is.
Tegen advies van den bond ge
handhaafd.
De nationale bond van spoorwegarbeiders
heeft den stakers gisteravond den raad ge
geven, het werk te hervatten, doch de
stakers hebben niet slechts dit advies in
den wind geslagen, doch tevens medege
deeld, dat pogingen gedaan zullen worden
om de staking uit te breiden. Zij verklaar
den reeds mededeeling te hebben ontvaneen
dat 7000 man gister om middernacht het«
werk zouden neerleggen.
I M 1
Ook verwijdering verzocht
Duitsche Verzekerings Mij.
uit
In een rede op de jaarvergadering van de
afdeeling „Bank- en Verzekeringsbedrijf"
van het Duitsche Arbeidsfront, heeft Rudolf
Lencer meegedeeld, dat op de Duitsche ban
ken en effectenbeurzen geen Joden meer
werkzaam zijn: In deze beide bedrijfstak
ken zijn 420.000 personen werkzaam. Aan
particuliere Joodsche banken was voorge
steld, óf te liquideeren óf de joodsche di
recteuren en bedienden te ontslaan, óf hun
zaken aan arische banken over te doen.
Ook op de kantoren der verzekeringsmaat
schappijen is deze actie gaande. Den mi
nister van economische zaken zijn voorstel
len gedaan tot verwijdering van de restee-
rende tien procent Joden, die nog als ver
zekeringsagenten werkzaam zijn.
Bezoek aan den oudsten inwoner
van Arnhem.
Na de openingsplechtigheid van den Keu
ringsdienst Materialen op het landgoed den
Brink te Arnhem te hebben bijgewoond,
heeft Z.K.H. Prins Bernhard zich gisteren
naar het in de onmiddellijke nabijheid van
het landgoed gelegen rusthuis Hoogstede be
geven, waar de oudste inwoner van Arn
hem, de heer J. E. Labots, die juist zijn
honderdsten verjaardag vierde, wordt ver
pleegd. De prins was in gezelschap van den
burgemeester van Arnhem, den heer H. P.
J. Bloemers.
Z.K.H. heeft zich eenigen tijd op minzame
wijze onderhouden met den krassen grijs
aard, die nog helder van geest is, nog dage
lijks een wandelingetje maakt èn zijn pijp
je rookt. De prins wenschte hem toe, dat hij
nog menig jaar van zijn levensavond zou
mogen genieten.
Na dit bezoek vertrok Z.K.H. per auto naar
Soestdijk.
Reeds lichte verbetering in 'de
■prijzen.
Naar het Hsb. meldt heeft de re
geering een crediet beschikbaar ge
steld voor het uit de markt nemen
van haring.
De reederij betaalt vpn alle reeds aan
gevoerde en in 1938 nog aan te voeren ha
ring een vastgesteld bedrag; dit bedrag
wordt gebruikt tot het vormen van een
garantiefonds, waaruit eventueele verliezen
kunnen worden bekostigd, indien de haring
welke wordt opgeslagen met verlies zou
moeten worden geruimd.
Deze regeling is reeds in werking getre
den. De helft van de aangevoerde haring
werd opgehouden, terwijl in de prijzen van
de haring, welke werd verkocht, reeds een
lichte verbetering is ingetreden.
Italiaansche kringen te Berlijn maken
melding van de reactie der Duitsche offi
cieele kringen tegenover de neiging van
verantwoordelijke Engelsche kringen het
tempo der bewapening van Groot Brittannië
te verhaasten.
De conclusie is, dat Duitschland er zeer
wel toe zou kunnen komen de Engelsch—
Duitsche vlootovereenkomst van Juni 1935
op te zeggen, indien Engeland vasthoudt
aan zijn plannen zijn herbewapening op te
voeren. Volgens de „Popoio di Roma" zou
Duitschland gedwongen kunnen worden het
voorbeeld van Engeland en Frankrijk te
volgen en bijgevolg eventueel ook de vloot
overeenkomst met jonden op te zeggen.
Duitschland ontkenh
De in het buitenland verspreide geruchten
betreffende een eventueele opzegging door
Duitschland van het Engelsch-Duitsclie
vlootaccoord worden in gezaghebbende krin
gen in Berlijn als tendentieus beschouwd.
Hoewel Hitier in zijn redevoering te Neuren
berg een vrij duidelijke toespeling heeft ge
maakt op deze mogelijkheid, neemt men te
Berlijn niet aan, dat het daartoe zou kun
nen komen. In dezelfde kringen noemt men
eveneens de geruchten betreffende een
Duitsch ontwerp betreffende een beperking
der Britsche luchtbewapeningen tot 35 pet.
der Duitsche tendentieus.
In Londen ziet men in het lanceeren
van deze geruchten een poging van Berlijn
om druk uit te oefenen op 't bewapenimgs-
tempo van Groot-Brittannië.
Men begrijpt, dat den leiders van het
Derde Rijk de roep om bewapening in En
geland niet aangenaam is, doch wijst er
op, dat dit slechts een gevolg is van de
positie waarin het Vereenigd Koninkrijk,
mede door Duitschland.is gedrongen.
Het Britsch empire met z'n vele kwets
bare punten kan niet riskeeren op een
gegeven moment door andere landen voor
een vernederend voldongen feit te worden
geplaatst.
De geruchten over een luchtpact.
Enkele Engelsche bladen hebben melding
gemaakt van Duitsche plannen tot het voor
stellen van een luchtpact, dat de Britsche
militaire luchtvaart tegenover de Duitsche
luchtstrijdkrachten blijvend in de minder
heid zou plaatsen. In welingelichte Brit
sche kringen verklaart men omtrent zulk
een plan geen officieele gegevens te bezit
ten.
Indien een dergelijk voorstel mocht wor
den gedaan, acht men het hoogst twijfelach
tig of het als basis voor onderhandeling
zou kunnen dienen. Onderhandelingen zou
den daarentegen groote kans op slagen bie
den, indien deze zouden worden gevoerd
met het doel te komen tot kwalitatieve be
perking, hetgeen ook de totstandkoming
van de vloot verdragen heeft mogelijk ge
maakt.
Door Letland.
De Letlandsche autoriteiten hebben
Joodsche vluchtelingen, die aam bpord van
het Duitsche stoomschip „Regina waren
aangekomen, verboden zich te ontschepen.
In 10 Jaar tijds de reisduur tot
een derde bekort en de snelheid
bijna verdubbeld.
Vroeger droeg men nog watten
in de ooren tegen het geraas
der motoren.
Zonder bloemeh of huldigingen heeft de
Nederlandsche Burgerluchtvaart dezer da
gen een belangrijk jubileum gevierd. Tien
jaar geleden ving de eerste vlucht aan van
den dienst AmsterdamBatavia. Op 11 Oc
tober 1928 vertrokken Smirnoff, Aler en
Veenendaal van Schiphol, waardoor een
aanvang was gemaakt met de geregelde
luchtverbinding tusschen Nederland en In-
dië.
642 vluchten zijn sindsdien naar
Indië gemaakt. In 1928 was de reis
duur 18 dagen. De kruissnelheid be
droeg 150 k.m. per uur, het laad
vermogen bedroeg 500 kg. Nu, tien
jaar later, duurt de reis nog hoogs
tens &V2 dag, de snelheid werd op
gevoerd tot 280 k.m. per uur, het
laadvermogen tot 1G50 kg., terwijl de
frequentie van één maal per 14 da
gen toenam tot driemaal per week.
De reisduur werd dus tot een der
de bekort, de snelheid bijna ver
dubbeld, het laadvermogen driemaal
zoo groot en de frequentie verzes
voudigd.
De Indië-passagier, die zich nu omringd
ziet door de zorgen van een beproefde ser
vice, kan zich nauwelijks meer voorstellen
wat tien jaar geleden een luchtreis naar
Indië beteekende. Bekrompen en nauw had
hij toen in een stoel gezeten en in het koude,
slécht geventileerde passagiersverblijf zou
een gesprek niet mogelijk zijn geweest, te
gen het geraas van den motor droeg men
nog watten in de ooren.
In de afgeloopen tien jaar werden 14.500
passagiers vervoerd, die tezamen 65 millioen
k.m. aflegden, 245.000 kg. goederen werden
overgebracht en 575.000 kg. post werd door
de lucht verzonden. Op de Amsterdam
Batavia route en den weg naar het Verre
Oosten verwierf de K.L.M. zich een repu-
tfetie, welke niet alleen voor de luchtvaart,
maar ook voor handel en industrie en voor
Het aanzien van Nederland in het algemeen
van veel beteekenis is.
Het wapenarsenaal der democra
tieën moet zich aanpassen bij dat
der dictatuurstaten.
In een te Cardifl gehouden rede
heelt de Britsche oud-minister Eden
gewezen op de noodzakelijkheid van
een eensgezinde nationale krachtsin
spanning op een schaal als in En
geland in vredestijd nog nooit tevo
ren is verricht.
Het is niet waar, aldus Eden, dat, nu de
oorlog is voorkomen, wij terug kunnen kee-
ren tot een gemakkelijk en comfortabel le
ven. Wij gaan een periode tegemoet, zeide
Eden, waarin het geheele tempo van ons le
ven radicaal gewijzigd zal worden, en wel
licht zullen in ons sociale en economische
stelsel wijzigingen noodig zijn, even verstrek
kend als die welke in andere landen zijn
geschied. Wij kunnen zulk een periode al
leen met vertrouwen tegemoet gaan, als de
natie in haar geheel de feiten kalm en be
reidwillig onder de oogen ziet, en als wij de
partij- en klassegeschillen begraven voor een
uiterste nationale krachtsinspanning.
Met betrekking tot de bewapening zeide
Eden, dat al het gepraat over inhalen van
den achterstand weinig zin heeft, indien wij
niet de eenvoudige waarheid onder de oogen
zien, dat in de dictatuur-staten de wapens
worden opgestapeld als in oorlogstijd. Door
gaan met onze tegenwoordige methoden zou
zeker tot vernedèring leiden.
Bewapening, vervolgde Eden, moet ech
ter vergezeld gaan van een program. Men
moet het er algemeen over eens zijn. wat
werkelijk de levensbelangen van ons volk
vormt. De democratieën dienen er naar te
streven, haar bewapening aan die der dic
taturen aan te passen. Er is geen man of
vrouw in Engeland, die niet den vrede wil.
Wat wij echter wenschen is niet een gewa-
penden vrede, doch een geordende wereld.
Helaas zijn wij hiervan thans ver verwij
derd, en wij moeten onze defensie in ieder
opzicht opbouwen, teneinde te ontkomen
aan het grootste offer van oorlog. Om deze
reden, zoo besloot Eden, leg ik den nadruk
op de noodzaak van een nationale regee
ring op breede basis.
Bij Kon. Besluit zijn met ingang van he
den ingetrokken de met het oog op den
internationalen toestand door de Kroon op
21 September j.1. voor een aantal artikelen
uitgevaardigde uitvoerverboden,
7«trek ra* AanfcMM* fc
Pelikaan^) |Jodhp. u 0ct. Bagd. 14 Oct,
O*110* I Basra 14 Oct. Ilodhp. 14 Oei
cheenreis) I l
Nandoe kledan 14 Oct, Rang. 14 Oei.
(terugreis) I
Zilverreiger'K ls 14 0ct. Alex. 14 Oct
(heenreis) I
In handen der Palestijnech»
rebellen?
Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat overal
gezocht wordt naar een vlieger der K»
nimklijke luchtstrijdkrachten, die vermist
wordt, nadat zijn toestel Dinsdag een nood
landing heeft moeten maken. L
Het vliegtuig was vertrokken om bijstand
te verleenen aan een patrouille mjlitaiKjn,
welke op den weg tusschen Jeruzalem en
Hebron in een gevecht was gewikkeld. Het
toestel heeft toen moeten dalen.
De waarnemer maakte gebruik van sijn
Valscherm en wist zich te redden. Het tóe-
stel geraakte in brand.
Men is nu ernstig bezorgd voor heit le
ven van den piloot, die misschien gewond is
of zich schuil houdt voor de rebellen.
Aanslagen In 't Noorden.
In de afgeloopen 24 uur zijn de hoofdwe
gen in het Noorden ernstig beschadigd. iüe
opstandelingen hebben rioleeringeni ver
nield en loopgraven dwars over de wegen
gegraven.
Ongerustheid over de Britsehjs
voornemens.
Amerika toont groote belangstel
ling voor de Britsche politiek ten
aanzien van Palestina, speciaal nu
beweerd wordt dat Engeland een
einde wil maken aan de Joodsche
immigratie.
De Joodsche pers te Jeruzalem wijst er «ij,
dat de Engelsche-Amerikaanscbe conventie
van 1924 bepaalt, dat geen wijziging, in het
mandaat mag worden gebracht donder toe
stemming van Amerika.
Naar schatting hebben de Amerikaneri
voor een bedrag van meer dan 50 millioen
dollars in Palestina belegd. In Palestina wch
nen ongeveer 8700 Amerikaansche Joden,
Een formeele verklaring.
Het 'Amerikaansch staatsdepartement
heeft een formeele verklaring gepubliceerd,
volgens welke de Vereenigde Staten alle
maatrgelen zullen nemen, die noodig zijn
voor de bescherming van de Amerikaansche
rechten en belangen in Palestina.
Het staatsdepartement heeft uiteengezet,
dat dit 't antwoord was op de talrijke tele
grammen en brieven, die het ontvangen hau
naar aanleiding van de berichten over een
wijziging in de Britsche politiek.
STEUNVERGOEDING VELDBOONEN
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale
maakt bekend, dat de steunvergoeding voor
veldboonen van den oogst 1938, welke vol
doen aan de kwaliteitseischen en in nrt
tijdvak van 10 tot en met 15 October lw*>
zijn gedenatureerd door telers of handela
ren f 1,75 per 100 kg. zal bedragen.
's-Gravenhage. 14 Oct. 1938.
(Adv.)
£iammert
Stand thans 10-iö<
De tiende partij tusschen Keiler en R8'"
chenbach, welke gisteren te Diemen o®
het wereldkampioenschap is gespeeld, ew-
digde wederom in remise. Wel heeft Kelle'
scherp op winst gespeeld, maar de Fransche
wereldkampioen verdedigde zich sublierii.
Niet beschikbaar voor hel Cott
tinentale elftal.
Naar wij vernemen heeft het
stuur van den Koninklijken Nederlandsen
oetbal Bond, naar aanleiding van een
zoek van de F.I.F.A. om Caldenhove vrij
geven voor den wedstrijd tusschen het
tinent en een Nederlandsch B-elftal, aani
internationale voetbal federatie Ilie„rijS
deeld, dat het K.N.V.B.-bestuur lief op P1 h
stelt, dat Caldenhove te Kopenhagen
uitmaakt van het Nederlandsche elfta»
den wedstrijd tegen Denemarken op
tober.
