Noodlottige botsing
onder Weesp
dei rebellen
Lijk uit IJselmeer
opgehaald
De zwendel-affaire
in de hoofdstad
Turksche president
ernstig ziek
Georganiseerd verzet
van China
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN 'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Processen wegens meineed?
Engeland gaat offensief
beginnen
„Rijke kerk, arm volk"
Amerika wil
Duitschland
de baas blijven
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
D I N S DAG
18 OCTOBER 1938
66e JAARG. No. 8441
Drie voertuigen op elkaar
ingeloopen
Vijf gewonden
Automobilist met
moeite gered
Palestina
N.V, W.A.C.0 -Aufobusdiensfen
Dit nummer bevat 8 pagina's
WEERBERICHT
DE BILT SEINTi
De strijd bij de Biasbaai
Japan wil tijd winnen
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Op het Weesper Zandpad tusschen
Diemen' en Weesp, onder de gein.
Weesperkarspel, heeft zich gister
avond omstreeks kwart over zes een
ingewikkeld verkeersongeink voorge
daan, waarbij vijf personen min of
meer ernstige verwondingen oplie
pen.
Op genoemd tijdstip reed een schillenkar,
die geen verlichting voerde, in de richting
Diemen. Er achter naderde een bestelauto
Van de firma van Houten te Weesp, waarvan
de bestuurder den wagen pas op het laat
ste oogenblik zag, zoodat een botsing onver
mijdelijk was. De schillenkar werd in tweeën
gespleten, het paard sloeg, met het voorste
deel van den wagen achter zich aan, op
hol en de voerman, zekere van Braam uit
Diemen, viel op den weg, doch bleef vrij
wel ongedeerd.
De bestelauto maakte een slag om
en kwam dwars over den weg te
staan. Het gevolg hiervan was, dat
een uit de richting Amsterdam ko
mende personenauto, bestuurd door
den heer Smit uit Nederhorst den
Berg, niet tijdig meer kon remmen,
zoodat een tweede botsing geschied
de. Hierbij werd de bestelauto aan
den rechterkant geheel opengereten.
De vier inzittenden werden allen gewond.
Het waren de bestuurder, de 30-jarige Mol
en de naast hem gezeten 17-jarige Bouman,
beiden uit Weesp, en twee meisjes uit Am
sterdam, die op de fabriek hadden overge
werkt, mej. van Eeden en mej. Boskens. De
geneesheeren Balfoort uit Diemen en Was
senaar uit Weesp waren weldra ter plaatse
om de eerste hulp te verleenen. Ook ver
schenen spoedig een ziekenauto uit Weesp en
een ambulanceauto van den Amsterdam-
schen Geneeskundigen Dienst. De twee man
nen werden naar het Burgerziekenhuis over
gebracht en daar ter verpleging opgenomen.
Zij hadden vrij ernstige snij- en schaafwon
den opgeloopen, doch hun toestand liet zich
gunstig aanzien. De beide vrouwen werden
naar het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis ver
voerd, waar mej. van Eeden, die ernstig aan
het hoofd gewond was, voorloopig zal moe
ten blijven. Mej. Boskens, die lichte verwon
dingen had gekregen, kon, na te zijn verbon
den, huiswaarts keeren.
De heer Smit liep eenige lichte snijwon-
'den op, die ter plaatse konden worden be
handeld. Zijn auto kreeg geen noemens
waardige schade. Het paard van den schil
lenkar kon door voorbijgangers tot staan
worden gebracht.
Vier mannen sprongen
Singel te Amsterdam.
In de
Gistermiddag ruim vier uur is een uit
Zaandam afkomstige personenauto, waar
schijnlijk door het slippen, in het diepe wa
ter van de Singel te Amsterdam gereden,
ongeveer ter hoogte van het Koningsplein
tegenover de Universiteitsbibliotheek.
De auto die geheel onder water verdween,
werd oogenblikkelijk nagesprongen door 4
mannen, waarbij een taxichauffeur en een
brandweerman. Zij smaakten het genoegen
den bestuurder, den heer L. Kunz uit Zaan
dam door het niet zonder moeite geopende
portier naar buiten te trekken en boven wa
ter te brengen. De heer Kunz die reeds in
bewusteloozen toestand verkeerde, werd
door de inmiddels ter plaatse gealarmeerde
G.G.D. bijgebracht.
Vermoedelijk van een der opva
renden der „Hume XIII".
Gisterochtend bemerkte de bemanning
van een Elburger kotter bij hét Zuideinde
van het Krabbersgat een lijk. Op den wal
werden eenige vlettermannen gewaarschuwd
die het lichaam aan land brachten, waar
op het in de ..Drommedaris" te Enkhuizen-is
opgehaard. Men heeft de identiteit nog niet
kunnen vaststellen, doch vermoedelijk be
treft het hier het stoffelijk overschot 3*an
één der opvarenden van de bij Marken R-er-
gane Hnnzeboot.
HOOFDZAKELIJK „KLEINE LUYDEN"
GEDUPEERD.
Een stroom van brieven, geschreven
door gedupeerde kapitaalbezitters,
komt bij de justitie binnen, nu de
bladen hebben bericht, dat de Com
manditaire Bankvereeniging Wiege
rinck Muschter en Co. te Amsterdam,
door de wet in de kraag gepakt is.
Het zijn hoofdzakelijk kleine kapi
taalbezitters (dit in tegenstelling tot
aanvankelijke geruchten), zegt het
Volk, die het slachtoffer geworden
zijn van den grooten bankzwendel.
Weliswaar zitten er ook eenige
menschen in, die voor ferme bedra
gen in den nek zijn gekeken, maar
het meerendeel bestaat uit men
schen,, die met hard werken een be
drag van f 10.000 en hooger, maar
niet boven de f25.000 bij elkander
hadden gebracht en die hoopten de
rest van hun leven van een beschei
den inkomen te kunnen rondkomen.
Deze menschen, die vrijwel allen van
gevorderden leeftijd zijn, hebben de
basis voor hun bestaan verloren.
De gedupeerde verzekerings
maatschappij.
De justitie heeft ook bij de Nationale Lloyd,
de verzekeringsmaatschappij, verschillende
documenten in beslag genomen, o.a. de ge-
heele boekhouding en een uitgebreide do
cumentenverzameling. Zoo is onder anderen
door de justitie in beslag genomen het con
tract, dat de maatschappij op het laatste
oogenblik heeft gesloten met de Deensche
verzekeringsmaatschappij, die een deel van
de risico's, die deze maatschappij liep, heeft
overgenomen.
Een deel der portefeuille van de
Nationale Lloyd is échter, naar het
blad verneemt, zonder tegenpresta
tie naar Denemarken overgedragen.
Elke verzekeringspost vertegen
woordigt nl. een zekere waarde, ook
voor de maatschappij, die haar
overneemt, en wanneer overdracht
van een verzekeringsportefeuille
plaats vindt, pleegt daar bij goede
verzekeringsdeskundigen de eisch
van een evenredige tegenprestatie
tegenover te staan. Deze tegenpresta
tie nu moet bij de transactie tus
schen de Nationale Lloyd en de Deen
sche maatschappij eenvoudig achter
wege gebleven zijn.
Toen de justitie zich nieuwsgierig be
toonde naar deze tegenprestatie, nl. naar het
bedrag, dat Denemarken daarvoor betaald
had, luidde het antwoord: „O. dat zou later
nog wel eens in orde komen"
Het veroordeelde weekblad.
Zooals men weet. werd een weekblad, dat
op den zwendel van de fa. Wiegerinck
Muschter en Co. de aandacht had geves
tigd, door de rechtbank tot een geldboete
veroordeeld. Deze veroordeeling was voor
namelijk gebaseerd op een aantal verkla
ringen van getuigen, die de Commanditaire
Bankvereeniging had gedagvaard.
Nu de justitie de geheele boekhouding,
inclusief de geheele correspondentie-archie
ven van de zwendelfirma (een verhuiswa
gen vol) in beslag heeft genomen, komen er
dingen aan het licht, die de waarde van en
kele toenmaals onder eede uitgebrachte
verklaringen aan het wankelen schijnen te
brengen.
Op grond van wat wij in verschil
lende kringen vernamen, moet het
aldus het blad, dan ook niet uitge
sloten worden geacht, dat als gevolg
van deze zaak de rechtbank nog een
aantal vervolgingen wegens meineed
zal krijgen te behandelen.
Het betreffende weekblad is „Het Finan
cieel Weekblad'', het zgn. „blauwe krantje''.
Na de relletjes in Weenen.
Kalmte en groote reserve.
In tegenstelling met de in het buitenland
verspreide berichten, schijnt het, aldus Ha-
vas uit Berlijn, dat te Weenen geen rabbij
nen ernstig zijn gemolesteerd.
Naar aanleiding van de agitatie tegen kar
dinaal Innitzer nemen katholieke kringen
na de rede van Buerckel do grootste reserve
in acht. De kardinaal blijft in zijn paleis,
dat door partijformaties wordt bewaakt. In
de Sant Stefan Kathedraal werd gisteren
tijdens de preek geen enkele toespeling ge
maakt op de incidenten. Men gelooft in Ka
tholieke kringen, dat maatregelen tegen de
kerk zullen worden genomen.
In de Weensche uitgave van de
Völkische Beobachter wordt in een
artikel, dat tot titel heeft „Rijke
kerk. arm volk", gewezen op de rijk
dommen van de Katholieke kerk in
Oostenrijk in tegenstelling met het
winterhulpwerk van het Duitsche
volk.
Bij het artikel worden foto's gereprodu
ceerd van kerken, katholieke scholen, se
minaria en de zomerresidentie van kardi
naal Innitzer. Het blad schrijft dat het niet
gemakkelijk zal zijn dergelijke weinig nut
tige instellingen te onteigenen om er op een
of andere wijze de gemeenschap van te la
ten profiteeren
UITOEFENING VAN DEN CHRISTELIJ
KEN GODSDIENST NIET BELEMMERD.
Een tegenmacht van 25000 man En-
gelsche troepen, waaronder 2250
man politie en 6000 Joodsche vrij
willigers, staat op het punt een
groot offensief aan te vangen in Pa
lestina. Volgens de News Chronicle
zal begin volgende week de actie
beginnen.
Het is hard oodig, dat Engeland reso
luut ingrijpt, want de opstandelingen win
nen steeds meer veld. Reeds is sedert we
ken
Bethlehem in handen der rebellen.
Geen enkel Britsch soldaat bevindt zich
nog in de stad. Door dit feit is ook de
Kerk der Geboorte in Arabische handen
Aangezien evenwel de opstand een Ara-
bisch-nationale en geen religieuse zaak is,
wordt het uitoefenen van den Chrlsteliiken
godsdienst in niets gehinderd. Met uitzon
dering van Joden en Engelschen kan leder
vrij Bethlehem betreden.
De Arabische opstandelingen hebben den
Arabieren het dragen van fez en tulband
verboden. Alle Arabieren dragen thans de
gewone hoofddoek met snoeren, zoodat 't
zeer moeilijk i6 de opstandelin<mn te on
derscheiden van vreedzame burgers.
Ook gisteren zijn weer
talrijke incidenten in Jeruzalem
voorgevallen. In de oude stad heeft een
brand het politiebureau in de Mohamme-
daansche wijk, dat rebellen wisten te forcee
ren vernield. Straatgevechten zijn geleverd
tusschen politiepatrouilles en rebellen. Op
standelingen hebben daden van geweld ge
pleegd op Joodsche inrichtingen, terwijl
voor een Joodsch seminarium een bom
werd geworpen. De toestand blijft ernstig.
De autoriteiten hebben het verbod om zich
on straat te begeven na 11 uur des avonds
uitgebreid tot de geheele stad Jeruzalem.
In de provincie hebben talrijke incidenten
in het geheel 5 dooden en 8 gewonden ge-
eischt.
De consul van Turkiie in Palestina werd
door de opstandige Palesf'inen gearresteerd
toen hij terugkeerde uit Jeruzalem, waar
hij een bezoek had gebracht aan Emir Ab-
dallah. De onstandelingen hebben hem twee
uren vastgehouden.
Men weet thans, dat Hassan Da-
wanv, de vermoorde vooraanstaande
leider der gematigde Arabieren, ge
dood werd. omdat hij geweigerd had
aan den staf der opstandelingen een
kaart en de rapporten over een even-
tueel deelingsplan van Palestina uit
te leveren.
Britsche lokvogels.
In het Britsche plan van actie tot her
stel van het gezag is begrepen het uitzen
den van keurtroepen en Britsche „lokvogels"
Tankwagens zullen uitrijden die geheel be
schilderd zijn, zoodat zij eruit de verte uit
zien als vrachtauto's met meelzakken of
andere vrachtgoederen geladen. Wanneer
de terroristen deze vreedzaam uitziende au
to's aanvallen, worden de camouflage-schil
den weggenomen en wordt meteen het vuur
op de aanvallers geopend. Tegelijkertijd
worden patrouille-vliegtuigen en nabijzijn-
de troepen-concentraties door signalen ge
waarschuwd.
Amerika waakt!
Minister Huil heeft een schriftelijk ant
woord doen toekomen aan de renuhlikein-
schen afgevaardigde Fish. die hem ge
vraagd had naar het standnunt der Ver.
Staten ten aanzien van het Palestijnsche
vraagstuk. Huil verklaart van de Britsche
regeering de verzekering te hebben woUre
gen dat geen beslissing zou worden ge
nomen vóór ontvangst van het verslag der
rommissie-Woodhead. Hii voegt hieraan
toe, dat hii de ontwikkeling van den toe
stand in Palestina met de grootste aan
dacht zal blijven volgen.
KEMAL ATATURK LIJDT AAN EEN
LEVERZIEKTE.
De Turksche regeering publiceerde gisteren
het volgende communiqué: „De toestand van
den President, die reeds geruimen tijd aan
een leverziekte lijdt, is Zondag plotseling
verergerd. Hoewel in den afgeloopen nacht
een lichte verbetering is ingetreden, ziek
te nog van ernstigen aard.
Kemal Ataturk.
Een leverkwaal.
De secretaris-generaal van het Huis van
den president der republiek maakt voor
den eersten keer in een officieel communi
qué melding van den gezondheidstoestand
van president Kemal Ataturk.
Een leverkwaal, waaraan de president
lijdende is. zoo verklaart hij. heeft haar
normaal beloop gevolgd, totdat zich Zon
dagavond de crisis voordeed, welke de
ziekte verergerde. De patiënt is veel zwak
ker geworden, zijn polsslag is verhoogd. De
spijsvertering en zijn zenuwstelsel hebben
er den invloed van ondervonden.
Des nachts zijn de pijnen gedeeltelijk af
genomen, na een behandeling voorgeschre
ven door de behandelende en consulteeren-
de geneesheeren. De toestand van den pa
tiënt blijft ernstig, ondanks een gisteroch
tend geconstateerde lichte verbetering.
Eenige verbeterinq
In een gisteravond om acht uur gepubli
ceerd bulletin omtrent den toestand van
Kemal Ataturk wordt gezegd, dat gisteren
eenige verbetering ten opzichte van den
voorgaanden nacht was te constateeren.
Een bewapeningsprogramma van
adembenemende afmetingen.
Amerika staat op het punt, te be
ginnen met de uitvoering van een
bewapeningsprogram van adembe
nemende afmetingen, waarvoor het
Duitschland verantwoordelijk acht,
aldus schrijft David Lawrence, een
van Washingtons meest conserva
tieve publicisten in een artikel, dat
overal in de Vereenigde Staten in de
bladen is gepubliceerd.
Lawrence schrijft dat de regeering der
Vereenigde Staten Dutischland als 'n aan-
vallersstaat beschouwt, en bereid is. de
sterkste luchtmacht op te bouwen, de groot
ste vloot en een stelsel van reserves, dat de
mogelijkheid biedt tot vorming van een der
grootste legers ter wereld Geen intimidatie
van de Duitsdie pers hoe groot ook, zal dit
kunnen voorkomen.
Alleen daden niet slechts woorden, van
de Duitsche regeerders, zullen de wereld er
van overtuigen, dat voor dp regeling van
geschillen op rechl kan worden vertrouwd.
Lawrence schrijft verder nog. dat de Ver
eenigde Staten zich niet inlaten met zuiver
terrotoriale kwesties in F.uropa. doch niet
onverschillig kunnen blijven tegenover de
groeiende willekeur ter wereld, die den oor
log slechts onvermijdelijk kan maken.
Vanaf Zondag 9 October NIEUWE WIN
TER DIENSTREGELING.
Volledige dienstregelingen 5 ct. verkrijg
baar bij de chauffeurs en aan onze kantoren.
T
Verwachting: Meest matige Z.
W. wind, gedeeltelijk be
wolkt, aanvankelijk weinig
of geen regen., weinig ver
andering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Toene
mende wind met regen.
JAPANSCHE OPMARSCH IN SNEL
TEMPO VOORTGEZET. STAAT
VAN BELEG IN KANTON.
Volgens mededeelingen uit be
trouwbare bron bebben de Japan-
sche troepen gisteroebtend vroeg de
spoorweg KantonKauloen op 24
k.m. van Hongkong bereikt. De troe
pen, die gisteren bij Namtau geland
zijn, en die, welke van de Biasbaai
I
optrekken, naderen van weerszijden
den spoorweg. In de Biasbaai wor
den nog steeds van Formosa komen
de troepen ontscheept.
De troepen, die naar het Westen
oprukken na Waitsjau genomen te
hebben, moeten thans Poklo aan de
Oostrivier bereikt hebben. De dichtst
bijzijnde Chineesche troepenmacht
staat te Tangsjing, op 70 k.m. van
Kanton.
Volgens de Japanners bieden de Chinee-
zen weinig tegenstand. Uit Hankau wordt
echter gemeld, dat het verzet steeds heviger
wordt en het plan der verdediging langs be
paalde lijnen georganiseerd wordt.
Naar te Hongkong wordt vernomen, is ge
neraal Ho Ying Tsjin, de vroegere minister
van Oorlog, op last van Tsjang Kai Sjek,
Zaterdagavond heimelijk per vliegtuig in
Kanton aangekomen en heeft hij een confe
rentie -belegd der militaire leiders van
Kwantoeng en Kwangsi ten einde de mili
taire maatregelen te bespreken. Men meent,
dat Ho Ying Tsjin het opperbevel verkrijgt
van het Chineesche verzet in het Zuiden.
Half millioen inwoners uit Kanton
Ongeveer een half millioen inwoners van
Kanton is reeds naar het binnenland ver
trokken.
Uit Hongkong wordt vernomen, dat te
Kanton de voorloopige staat van beleg is
afgekondigd, en dat eenige uitzonderings
maatregelen getroffen zijn, als het verbod
op vergaderingen, een controle op de voor
raden, vrij onderzoek van burgerwoningen
en hotels, verplichte schuilplaatsen voor
burgers, en vernieling van burgerwoningen
voor militaire doeleinden.
„Ernstige vormen"
heeft volgens het Chineesche persbureau
de landing van de Japansche troepen in
Zuid-China aangenomen, nadat de Chinee
sche troepen zich uit Waiioene terucetrok-
ken hebben. De .Tanansche troepen, die po
gen den spoorweg KantonKauloen door te
snijden ontmoeten hevicen tegestand hij
Loenkang, 120 K.M. ten Zuidoosten van Kan
ton.
In Noord China blijven de Chineesche vrij-
scEarpri nog actief.
De Japansche luchtmacht heeft Zondag
bombardementen uitgevoerd ten zuidwesten
van Kwangtsjau.
De .Tanansche opmarsch aan het Zuid-
Tangtse front duurt nog voort in de richting
van Teian. Verscheidene heuvels zijn door
de Japansche troepen genomen na een
handgemeen met de Chineesche verdedigers.
Japan wil tijd winnen.
Tn welingelichte kringen verklaart men,
dat minister-president Konoje op de voor
zichtige Engelsche voorstellen tot het her
vatten der Britsch-.Tapansche besprekingen
een antwoord zal geven, waarmede hij tijd
wil winnen. Hij zou eerst positieve resulta
ten aan het front, vooral in Zuid-China. wil
len zien. en ook wenschen. dat tevoren eer
nieuwe minister van buitenlandsehe zaker
benoemd wordt, op wien de verantwoord"
dikheid voor het al of niet slagen der on
derhandelingen met Engeland zou rusten.
Het schijnt, dat Matzoeoka. president van
den Znidmandsioerijschen spoorweg en vroe
ger leider van de Japansche delegatie te Ge-
nève, het meest voor den post in aanmer-
kjng komt.
