Aspirin
De „Gelderland" op
weg naar de West
Dinsdag 18 October 1938
Tweede Blad
ifltadinUiuuA
„Looden Verrader" aan boord
Burgemeester De Geus
gaat heen
Tooneeluitvocring voor „Beatrix»
Donderdagavond „Koningin
Victoria"
Langs de straat
Jachtavontuur
bij volle maan
Op ktwjrL leeftijd**
„De aarde zingt"
Conferentie voor niet-Katholieken
De vloot in Indië
Volkeren,
die van den haat leven
/Iq^enda
Die ouwe „Gelderland" is toch eigenlijk
een wonder!
Niet zoozeer door het feit, dat veertig
lange jaren hun stempel op de meest po
pulaire vertegenwoordiger onzer vloot
gedrukt hebben, als wel vanwege de om
standigheid, dat hij er gisteren weer zoo
opvallend jeugdig uitzag.
Honderden en nog eens honderden
schrappende, schilderende en poet
sende Jantjes-knuisten hebben de „Gel
derland" gedurende de laatste melanden
weer eens terdege onder handen geno
men en het resultaat lag gistermiddag
in de haven: een brandschoon schip, keu
rig in de verf dat zoowaar een indruk van
min of meerdere „nieuwigheid" wist te
vestigen. Dat was natuurlijk niet het
geval maar tenslotte eischt ook het oog
z'n deel en met name als dat oog in de
West zit.
Om 1 uur zou de „Gelderland" haar reis
aanvangen en om 1 uur is zij ook vertrokken.
De „buitenkant" bood het gewone aspect.
Een paar duizend burgers en burgeressen, al
dan niet kinderwagens en klein grut convoy-
eerend. Dat alles hoopte zich gedeeltelijk
voor de ligplaats van het schip op, gedeelte
lijk bij Wierhoofd. Het was zeer schoon
herfstweer, zoodat het aanschouwen van dit
vertrek een plezier was.
Aan boord werd de bekende .laatste hand"
gelegd; officieren en minderen renden over
de dekken, terwijl gillende bootsmansfluitjes
het naderend vertrek aankondigen.
Voorop rukte de fier-wapperende geus
aan haar stok, in den stijven bries en
dekte het eerwaardig hoofd van... ja, van
men anders dan den „Looden Verrader".
Dit phenomeen was met touwen op den
boeg vastgesjord en gaat, na een rustpe
riode en goede opknapper in Nieuwediep,
weer retour naar de West, alwaar de
familie Maduro zich weder over haar
eigendom hoopt te ontfermen.
Hoe lang genoemde familie dan plezier
van den „Verrader" zal hebben, valt met
geen enkele zekerheid te vermelden,
maar zeker is het, dat nog langen tijd
deze traditie in eere gehouden zal worden.
Precies op tijd werd losgegooid en nadat
de „Utrecht" van Bureau Wijsmuller een
handje geholpen had, liep de „Gelderland" op
eigen kracht de haven uit.
Bij het havenhoofd stond de Koninklijke
Marine Kapel opgesteld en als de verjongde
„Gelderland" langsvaart, klinkt plechtig de
nationale hymne over het water. Alles wat
marine is vliegt in de houding en alleen de
burgers schijnen het niet noodig te achten
hun hoed af te zetten of zelfs eenige houding
aan te nemen. Waarom zou men zich ook zoo
uitsloven...
Op het fort staat de commandant der
fnarine, schout bij nacht H. Jolles, in ge
zelschap van zijn adjudant, den luitenant
ter zee le kl. B. J. Velderman en den chef
staf, kolonel J. J .A. van Staveren, met
hunne dames. Na het Wilhelmus wordt
daar een „leve de Gelderland" ingezet, dat
door het groote publiek wordt overgeno
men. Op de „Gelderland" is het één wui
ven en zwaaien waarbij de commandant,
overste P. B. M. ">an Straelen, niet ach
terblijft. Dan glijdt het schip voorbij de
„Harssens" en het Marsdiep op. De reis
naar de West is aangevangen. Mét de
„Looden Verrader". Daar hooren we nog
van...
Borstbeeld van Dorus Rijkers gemodelleerd in
opdracht van het bestuur van het ,J)orus
Rijkersfonds" door mej. Van Beeck Calkoen,
Utrechtdat waarschijnlijk geplaatst zal wor
den in het park bij het Helden der Zeeplein.
Merkwaardige, veelbesproken figuur.
In de Staatscourant van gisteren lezen wij:
Bij K.B. van 14 October is aan P. de
Geus, op zijn verzoek, met ingang van 13
December 1938, eervol ontslag verleend
als burgemeester der gemeente Helle-
voetsluis.
Een simpel bericht, dat ongetwijfeld bij vele
duizenden in den lande herinneringen wakker
zal roepen aan het leven van een man, die
zich gedurende vele jaren het tragische lot
toebedeeld zag als eerste burger geplaatst te
zien in een gemeente, die ten ondergang ge
doemd was.
Burgemeester de Geus heeft het niet ge
makkelijk gehad: met name zijn burgemees
terschap van de „stervende stad" heeft hem
kommervolle jaren bezorgd, omdat hij altijd
op de bres gestaan heeft, deze plaats uit haar
misère te helpen.
Burgemeester de Geus is hierin niet ge
slaagd: hij heeft al die jaren „gevochten te
gen de bierkaai". Bleek een enkele maal, dat
men op één front iets gewonnen had, dan kon
men er zeker van zijn, dat aan den anderèn
kant een verlies te boeken was. En lang
zamerhand werd Hellevoetsluis van kleine
welvarende stad in het Zuidhollandsche een
vervallen grootheid, een vergeten vlek aan
de boorden van het Haringvliet.
Er is veel, zeer veel, over burgemeester de
Geus gesproken en het was niet altijd in even
vleienden toon. Misschien is daar reden voor
geweest, misschien niet. Het is hier zeker de
plaats niet daarover thans een oordeel te
vellen.
Maar wel willen wij hier verklaren, dat
met den hoogbejaarden burgemeester P. de
Geus een strijdersfiguur heengaat, die niets
nagelaten heeft zijn stad te redden uit de mis
kenning en vergetelheid.
Dat hij daarin niet geslaagd ishet is
hèm niet aan te rekenen. Mogen wij ten
slotte de hoop uitspreken, dat, als aan het
einde van dit jaar, deze man heengaat, hem,
met zijn vrouw en dochter, nog enkele jaren
van rust gegeven zijn.
Hij heeft die ongetwijfeld ten volle verdiend.
Op Donderdag 27 October a.s. in
Casino.
Zooals men weet, heeft voor kort de Too-
neelclub Speeltuinvereeniging een zeer ge
slaagde uitvoering gegeven van het blijspel
„Haar andere Man". Het succes was zelfs der
mate, dat men de hoofden bij elkaar stak en
eens na ging, of men voor een philantropisch
doel geen reprise van dit stuk zou kunnen
geven. Inderdaad is dat het geval en Donder
dag, 27 October a.s. zal men een weder-opvoe-
ring in Casino beleven van dit zeer amusante
stuk en wel ten bate van de Heldersche
Baby- en Moederzorgvereeniging „Beatrix".
Hoewel wij nog nader met bijzonderheden
deze uitvoering betreffende, komen willen
wij er reeds thans de aandacht op vestigen,
dat de directie van het Casino wederom
gratis de zaal beschikbaar stelde, terwijl
voorts de firma F. Coltof, Kanaalweg
reeds de tooneelaankleeding, eveneens
gratis, toezegde.
De entrée voor dezen vrooïijken avond
heeft men zoo laag mogel.jk gesteld en
wel op 35 cent voor alle rangen.
Reeds nu mogen wij adviseeren den avond
van den 27sten October vrij te houden.
Niet alleen dat men een goed tooneelstuk
tegen een geringen prijs te aanschouwen
krijgt, daarnaast steunt men het mooie
doel van „Beatrix".
Tenslotte een woord van waardeering aan
het adres van de tooneelclub der Speeltuin
vereeniging, die direct bereid was mede te
werken voor dit sympathiek idee.
BRANDJE.
Gisteren vond in de Stakman Bossestraat
een brandje plaats in een schuur. Men was
bezig met het koken van water, waardoor een
waschketel op een vergasser was geplaatst.
De vergasser geraakte in brand en deelde dit
verder aan de omgeving mede. Echter slaagde
men er spoedig in het vuur te blusschen.
A.s. Donderdagavond zal in het Rialto-
theater de film „Koningin Victoria" door het
Comité der K.S.K. gegeven worden en nog
maals vestigen wij er de aandacht op, dat deze
rolprent zeer bijzondere kwaliteiten bezit en
zoowel voor jong als oud geschikt geoordeeld
kan worden.
Het is 'n film, die op treffende wijze in beeld
brengt het leven van Engeland's onsterfelijke
souvereine. Een vorstin, over wier hoofd vele
stormen gingen, stormen, zoowel met betiek-
king tot haar staatkunde als tot het persoon
lijk leven.
Het is een werk, dat geïnspireerd werd door
het leven van een der merkwaardigste vrou
wen die de vorige eeuw gekend heeft, en dat
aan de eischen, die men aan een dergelijke
film mag stellen, volkomen voldoet.
Wie dan ook een stuk bewogen Britsche
historie wil zien en daarvan ook iets wil lee-
ren, die verzuime a.s. Donderdagavond niet
deze RKO-film te aanschouwen. De zeer ma
tige entréeprijs kan voor velen moeilijk een
bezwaar te noemen zijn.
Voorts vestigen wij er nog de aandacht
op, dat de plaatsbespreking geschiedt a.s.
Donderdag van 5 tot 6 uur in het Rialto-
theater. Hierbij is het noodig, dat men
zijn 'kaarten medeneemt.
Kaarten worden bij de adressen, zooals
men die in de advertenties gelezen heeft,
verkocht tot en met Donderdag 12 uur.
Daarna kan men deze aanschaffen des
avonds aan het loket van Rialto.
AANHOUDINGEN.
Op Texel werd iemand aangehouden, die nog
iets met het Rijk te vereffenen had. Ook alhier
werd iemand aangehouden, waarvan arrestatie
verzocht was in het Alg. Politieblad. Beiden
werden door 's Rijksveldwacht naar Alkmaar
overgebracht.
Ik ben op jacht geweest, zonder vergunning,
zonder lichtbak of strik, ja zelfs zonder ge
weer!
Nu de 9 cm. dikke regenlaag van de vorige
week via riolen en Heldersche Kanaal weer is
uitgelaten in zee, waagde mijn vrouw en ik 't
erop weer eens een ommetje te maken.
Dat doen we wel meer. 't Is knus, gezellig en
gezond. De maan scheen helder, de weg was
breed, want we waren zoo ongeveer aan 't eind
van de Javastraat.
Plotseling werd onze maanlicht-idylle ver
stoord door een beest, vlak voor ons op 't trot
toir, dat bij onze nadering snel de groote straat
op vluchtte.
Nee. een hond was het niet en een kat ook
niet, 't leek eigenlijk precies op een „rollade
op wieletjes."
Eensklaps werden mijn sluimerende Nimro-
diaansche gevoelens in mij wakker; ik vluchtte
weg van mijn betere helft de „rollade" achter
na, die met groote snelheid naar de overkant
schoof.
Ik greep mijn gew... nee mijn hoed en pleier-
de die op de vluchteling. Maar nauwelijks
was ik erbg of de hoed ging schuin omhoog
en de kleine tank schoot met een vaartje weer
onder de hoed uit.
Weer ging mijn hoed omhoog en meteen
weer omlaag, maar nu had ik de randen stevig
vast. In 't vuur van mijn jagersbedrijf had ik
nauwelijks bemerkt, dat van de Timorlaan een
groote verhuistrailer, kwam aangedreund. O,
Wim, oh man pas op! ga weg! gilde het
ineens door de duisternis.
Wat moest ik doen, daar midden op de
groote straat met het beest, dat „onder een
hoedje gevangen was". Langzaam richtte ik
mg op; eerst de eene voet en toen ook de an
dere op de rand van mijn hoed. De hooge trai
ler kajuit kwam dreigend nader. Begrijpt U,
dat ik als aan den grond genageld stond?
De koplampen beschenen mij en 't moet wel
een vrij ongelukkig gezicht geweest zijn. Ik
heb nog nooit een chauffeur zóó raar zien
kyken, als hij mij bekeek: 's Avonds om 11 uur
't Is ook wel een beetje dwaas; moet hjj stoppen
voor een „als heer gekleed persoon", die mid
den op den weg staat op de rand van zijn hoed!
Blootshoofds en zonder wanten!
Vlak voor mij stopt het gevaarte. Wat doet
U daar nou mijnheer?" klinkt 't vol deelne
ming uit des wagenbestuurders mond. „Op de
rand van mijn hoed staan" antwoord ik een
beetje bedremmeld, omdat ik met mijn figuur
geen raad weet.
D'r zit een beest in mijn hoed, ziet U. Neen,
schudt de chauffeur... hij ziet 't niet!
„Een egel misschien", informeert de chauf
feur, ja, ik denk 't. „Meenemen" concludeert
de „stuurman". Maar hoe dan? Nou, in die
hoed natuurlijk. Tja, dat is een idee met een
hooge hoed op! Floep druk ik subiet de ran
den zooveel mogelijk naar elkaar toe en plant
hoed met inhoud op mijn borst. Geweldig, wat
weegt dat beest. Ook wriemelt de heele bol en
snuffelt een spits neusje door een kier. Kleiner
Mann was nun? Zoo naar huis dragen, gaat
niet vanwege de capriolen die in mijn hoeden
bol worden ondernomen en dan nog, dat ge
wicht!
Welnu, dan maar naar „De" meneer van
„De" krant. Die weet overal raad op.
Mijn vrouw belt aan en joviaal, hoewel ver
wonderd, worden wij begroet. Hij steekt zijn
'hand uit, maar ik alleen een pink, terwijl ik
mijn hoedranden stijf tegen mijn jas prang.
We hebben hier een beest, een egel, in die
hoed en nu wilden wij U vragen, heeft u iets
om hem in naar huis te brengen. Hij lacht luid
en komt in minder dan geen tijd met een leeg
botervaatje aan. Daarin wordt het vee voor
zichtig neergelaten.
Nu zagen we pas goed, hoe groot en hoe
dik hij was. Als een tonnetje! We hebben hem
toen meteen maar „Anton" gedoopt. Voor de
schrik hebben we hem een diner aangeboden
bestaande uit een boterham met melk. Anton
schijnt direct met ons en zijn nieuwe staat van
leven verzoend te zijn. Langzaam kroop hij
als Diogenes uit zijn vat en vrat het heele
diner op, liet zich zelfs door praten, bewon
deren, aaien en heen en weer loopen niet van
zij apropos afbrengen. Kogelrond draaide hij
ons tenslotte den rug toe en verdween in den
tuin, waar hij met Brutus de schildpad wel
een slaapverbond zal slüiten voor de winter
maanden. En gelooft U maar gerust, als ze
dan de heele winter broederlijk naast elkaar
hebben gemaft, dat ze als 't voorjaar aan
breekt „dikke" vrienden geworden zijn.
heb je heel wat ondervonden. Dan ben
je niet meer zoo goedgeloovig. Dan blijf
je bij dotgene, wat je in al die jaren het
best heeft geholpen en neem je bij hoofd
pijn. verkoudheid of rheumatiek één of
twee Aspirintjes.
HET PRODUCT VAN VERTROUWENl
Filmvoorstelling Nat. Hist. Museum.
Omtrent den inhoud van bovengenoemde
fiml, die a.s. Zaterdagmiddag in het Rialto-
theater draait, zij het volgende vermeld:
Wolken stoom en rook proesten aan alle
zijden uit de geweldige locomotief, welke onze
trein het Wilsonovo nadrazi (Wilsonstation)
uitsleept, als we Praag verlaten. De stad, welke
thans diep gedrukt onder het leed der zwaarste
vernederingen, nog niet haar oude allure van
het Parijs van Centraal-Europa heeft weten te
hervinden. Het Tsjechische land met zijn mooie
heuvels en rijke industriegebieden zullen we
doorsnellen om ons te begeven naar een der
schoonste gebergten van Europa „de Hooge
Tatra". Uit de lichtgolvende vlakte, waarin de
Véh en de Poprad stroomen en die door hun
rijke graanoogsten de korenschuur van het
land vormen, rijst plotseling en zonder eenigen
overgang de enorme bergkeeten tweeduizend
meter hoog op, een massaal granietblok, een
reusachtig geheel van steile rotsmuren, wild
gekloofde rotskammén in welker schaduw zich
prachtige meertjes spiegelen. Dit machtige
bergmassief, dat bijna overal van gelijke hoog
te is en zich uitstrekt over een zeer klein op
pervlak, stelt ons in staat zijn geheelen bouw
en dat zijner deelen geheel te overzien. In de
eindelooze bosschen huist velerlei wild. De
beer, de steenbok en de lynx bevolken dit ge
bied en kudden gemzen trekken langs de steile
rotswanden. Hier in deze bergen om Zidiar en
Javorina woont nog het krachtige bergvolk
der gorolische Slowaken. Een volk, dat ook bij
den dagelijkschen arbeid nog de schitterende
volksdracht toont en waar nog tot op heden de
typische levenswijze en de oude volkszeden on
beroerd bleven. Hier werd het filmgedicht „Zem
spiva" (De aarde zingt) door de bekwame hand
van den cineast Karl Plicka geschapen, waarin
de uitingen van krachtig en gezond volk voor
het nageslacht werden vastgelegd.
Als introductie van de 5e conferentie, welke
de bekende Pater Franciscaan Wijnand Sluis
in de P. en P. Kerk aan de Kerkgracht op-
Woensdag 19 October a.s. geeft, zal door den
organist A. J. Leewens worden vertolkt: „Prae
ludium en Toccata" van Rinck, „Eroica" en
„Ave Maria" van Heutselt gevolgd door „Im
provisatie" op een bekend „Marialied". Een en
ander zal worden afgewisseld door koor en
solozang van Het Kerkkoor terwijl na een im
posant koornummer met orgelbegeleiding het
geheel zal worden besloten met „Marche solen-
nelle" van Mailly.
INSCHRIJVINGEN HANDELSREGISTER
van 10 tot 17 October 1938.
Wijzigingen:
Den Helder.
Fa. T. C. Govers, Kanaalweg 149, stoffeer
der, enz.; fil. gevestigd Emmastraat 29a.
N.V. Autobedrijf v.h. W. Prins, Singel 71,
verplaatst naar Rotterdam.
Texel.
Coöp. Aankoopver. „Texel", G.A., Kooger
straat 38; bestuurswijziging.
Met opbouw op den goeden weg.
De commandant der zeemacht is gisteren
teruggekeerd van zijn inspectie tijdens den
oefentocht van het eskader.
Bij het verlaten van de vloot, te Soera-
baja, heeft de commandant der zeemacht
een dagorder uitgegeven, waarin hij zijn
voldoening en tevredenheid uitte voor de
wijze, waarop ieder bij de oefeningen zijn
taak heeft vervuld. Naast het vele goede,
zoo luidt de dagorder, blijven natuurlijk nog
verschillende punten over, die nader spe
ciale aandacht en meer verzorging verdie
nen. Deze punten zullen met den eskader
commandant worden besproken en met
aller medewerking zullen deze worden ver
beterd.
Een goede geest, gezonde, dus-strenge
en rechtvaardige, discipline, nauwgezette
plichtsvervulling en voortdurende syste
matische oefening zijn de elementen,
waarop een goede marine kan worden op
gebouwd en waarop deze moet steunen.
Met dien opbouw zgn w\j op den goe
den weg.
Churchill, de in dienst van zijn vaderland
vergrijsden staatsman, heeft niet de eigen
schap een blad voor den mond te nemen. Als
hij spreekt is die taal duidelijk en weet heel
de wereld wat hij bedoelt. Zijn critiek op de
politiek van de tegenwoordige regeering is
onbarmhartig geweest en hij is nog de vaste
overtuiging toegedaan, wanneer de Engelsche
regeering voet bij stuk had gehouden en met
alle vrede-willende landen zich verzet had
tegen de Duitsche agressie, de grenzen van
Europa er op het oogenblik anders uit zouden
zien. Met hem deelen tal van andere bekwame
staatslieden deze overtuiging en we zijn ge
neigd ons aan hun zijde te scharen na wat er
gebeurd is na München.
Op de te Amsterdam gehouden vergadering
van Kerk en Vrede, heeft Ds. Buskes het dezer
dagen nog zoo juist gezegd: „Gebleken is nu,
dat groote mogendheden als Engeland en
Frankrijk geen oorlog willen wagen ter be
scherming van de gerechtigheid en vrijheid,
maar slechts ter verdediging van eigen impe
rialistische belangen. En hierom, aldus Ds.
Buskes, is de vrede, dien wij beleven, een vree-
selijke vrede".
Churchill zal het zoo ook aanvoelen, al zoekt
hij de oplossing dan ook in andere richting dan
de Amsterdamsche predikant. De rede van den
staatsman was bedoeld voor Amerika, dat hij
wilde oproepen zich bij Engeland aan te slui
ten en in gezamenlijk overleg alle militaire en
economische krachten bijeen te brengen om
aan de Duitsche successen een einde te maken.
Hij heeft gezegd, en daar zit een groote
waarheid in, dat de nationaal-socialisten even
als de communisten „leven van haat", maar
de Engelsche staatsman moet oppassen, dat
hij met zijn felle redevoering niet zelf haat
zaait, want daarmee komen we er niet.
Wat Churchill dus uiteindelijk wil, dat is
alle krachten, die den oorlog niet willen, bij
elkaar brengen als één machtig bolwerk tegen
iedere kwaadwillende.
Zal zijn stem gehoor vinden n
Wat „De Toelast" U biedt
Geeft een ander U niet
Westgracht 80: Tentoonstelling Historisch
Genootschap „De Kop van Noord Holland".
Eiken werkdag van 710 uur.
Zaterdags van 35 uur en van 710 uwr.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 912 en van 13.30—
17 u.. Zaterdag van 912 uur.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
„De groote Gambini" en „Pioniers van het
Westen".
Rialto, Spoorstraat half 8:
„Mammy" en „Theodora maakt schandaal".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„De Man die wonderen kon doen" en ,,i_on-
don Melody".
Donderdag 20 October.
Rialto-theater, 8 u. K.S.K.-voorstelling van
„Koningin Victoria".
Vrijdag 21 October.
Casino, 8 u. A.V.R.O.'s revue met Snip en
Snap.
Zaterdag 22 October.
Casino, 8 u. A.V.R.O.'s revue met Snip en
Snap.
Rialt o-theater, S u. „De Aarde Zingt".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder 755.0
Temperatuur luchi 12.7
Wind richting: Z.Z.W.; kracht: 5
Licht op 5.30
WEER EEN HOND ALS ONRUSTSTOKER.
In het pas verfraaide filiaal van Tielemans
Wijnhandel, in de Sluisdijkstraat, kwam giste
ren een kat binnen hollen, die achtervolgd
werd door een hond. De hond zette in den
winkel deze achtervolging voort en richtte
daarmede nog al wat schade aan. O.a. moesten
eenige flesschen kostelijk nat het ontgelden.
Met den eigenaar van den hond is reeds een
regeling tot schadevergoeding getroffen.