Duitsche spionnen
in actie
Jen moet Duitschland
in veel zijn zin geven!"
Toenemend verzet der
Chineesche troepen
De éénheid van
Ierland
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN 'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Een spion vertelt
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER.' TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WO E N S D AG
19 OCTOBER 1938
66e JAARG. No. 8442
Het grootste
spionnageproces
dat Amerika ooit
gekend heeft
„Geen fabriek was veilig
voor de Duitsche spionnen"
CHINA
Dit nummer bevat 8 pagina's
WEERBERICHT
DE BILT SEINTi
Raichenbach behoudt de leiding
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Mt). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Gisteren is te New York onder
overweldigende belangstelling
het grootste spionnage-proces
begonnen, dat Amerika wellicht
ooit gekend heeft.
Het is een indrukwekkende
lijst van militaire geheimen,
welke de Duitsche spionnen in
de Vereenigde Staten volgens
den openbaren aanklager moes
ten trachten machtig te worden.
Ronduit werd door den openbaren aankla
ger verklaard, dat Duitsche spionnen naar
Berlijn alle bijzonderheden over twee Ame-
rikaansche vliegtuigmoederschepen hadden
overgestuurd en dat deze bijzonderheden
verkregen waren door de vervalsching van
de handteekening van president Roosevelt.
Het proces heeft thans ook hierdoor een
groote politieke beteekenis gekregen, nu de
advocaat-generaal heeft verklaard, dat het
heele complot was opgezet door en onder
leiding stond vaon een buitenlandsche regee
ring, n.1. van Duitschland.
Vier verdachten staan terecht.
Zooals men weet, staan er thans vier
verdachten terecht: Johanna Hofmann, de
roodharige kapster van de „Europa", Erich
Glaser, soldaat bij de Amerikaansche lucht
macht, Otto Hermann Voss, voormalig em
ployé bij de Seversky-vliegtuigenfabriek en
Gunther Gustav Rumrich, die uit het Ame
rikaansche leger gedeserteerd is en thans, na
zijn schuld bekend te hebben, de voornaam
ste getuige a charge geworden is.
Er zijn echter nog 14 andere beklaagden,
die tijdig zijn uitgeweken en voor de Ame
rikaansche justitie onbereikbaar zijn. Het
zijn, naar de aanklager Hardy meedeelde,
aitaché's van het Duitsche ministerie van
Oorlog in Berlijn, kapitein Udo von Bonin
en kapitein Hermann Menzel. Hun onderge
schikten waren de beklaagden Mueller uit
Hamburg en Pfeiffer uit Bremen, die in
nauwe verbinding stonden met de groote
Duitsche scheepvaartmaatschappijen op
Amerika. Twee van de beklaagden, waar
onder een leidende figuur, zekere dr. Griebl
zijn reeds in de maand Mei aan boord van
Duitsche schepen uitgeweken. Alle pogingen
destijds in het werk 'gesteld om dr. Griebl
van de „Bremen" af te halen, mislukten. De
advocaat-generaal heeft gisteren duidelijk
gemaakt, dat schepen als de „Bremen" en
de „Europa" ware spionnage-centra voor de
Duitsche regeering vormden.
Deze hooge functionnarissen, aldus de aan
klager, die deel uitmaken van het departe
ment van Oorlog hunner regeering, zijn de
hoofdfiguren in deze spionnagezaak. Zij die
hier thans terecht staan, zijn slechts onder
geschikte figuren.
De Duitsche spionnagedienst heeft ge
poogd, zoo ging Hardy voort, employé's om
te koopen van de United States Steel Cor
poration, de Bethlehem Steel Corporation, de
Du Pont Company, welke ontploffingsmidde
len produceert, alsmede van alle groote Ame
rikaansche wapen- en vliegtuigfabrieken,
zoowel als personeel van Amerika's leger
en vloot.
Een der verdachten, die zich evenals de
meeste anderen in Duitschland bevindt, is
Karl Schlüter, een voormalige hofmeester
van de „Europa". Hij had zich er op be
roemd, dat hij met het grootste gemak de
meest geheime bijzonderheden te weten kon
komen van de contracten, gesloten tusschen
de Bethlehem Steel Corporation en de Sov-
jetregeering. „Rumrich zal verklaren" aldus
de openbare aanklager, „dat Schlüter hem
verteld heeft, dat hij de Amerikaansche post
zakken, die op weg waren naar Zwitserland,
eenvoudig openmaakte, en alle brieven, die
hem van belang leken, er uit haalde, met
inbegrip van die van de Bethlehem Steel.
Duitsche geheime agent op één
foto met ambassadeur te Was
hington en Hitiers adjudant.
Uitvoerig heeft de aanklager gisteren de
figuur beschreven van een zekeren Rum
rich, die sedert zijn bekentenis van Vrijdag
tot kroongetuige in het proces voor de regce-
ring is geworden.
Deze Rümrich heeft verklaard, dat
hij voor Engeland werkte en Duitsch
land niet te noemen. Deze instruc
ties waren volgens Rümrich afkom
stig van een geheimzinnigen heer
Wiegand, dien Rümrich heeft ont
moet en van wien hij geld ontving.
Wiegand, aldus getuige, gaf mij opdracht
om mijn brieven, die niet door een koerier
werden overgebracht, te adresseeren aan
mevrouw Jessie Jordan te Dundee. Schot
land. (Jessie Jordan is in Mei van dit jaar
te Edinburgh tot vier jaar dwangarbeid
veroordeeld wegens overtreding van de
wet op de openbare geheimen.) Deze Wie
gand heeft eens aan den getuige een foto
van hemzelf laten zien, die genomen was
in de Duitsche ambassade te Washington,
in gezelschap van Dieckhoff, den vroegeren
Duitschen ambassadeur, en kapitein Fritz
Wiedemann ,die destijds als Hitiers per
soonlijke adjudant een bezoek aan de ver
eenigde Staten bracht. Rumrich verklaarde,
dat hij er zijn verwondering over had ge
uit. dat een diplomaat op zulken goeden
voet stond met menschen in dit vak, doch
Wiegand antwoordde, dat de diplomaten te
genwoordig anders zijn.. Later, aldus Rum
rich, gaf Wiegand mij een brief, waarin mij
opdracht werd gegeven, mij voortaan niet
om zuiver militaire gegevens meer te be
kommeren. doch mij te benalen tot industri-
eele gegevens die in 't bijzonder betrekking
hadden op de Amerikaansche bewapening.
De nieuwe instructies werden later aan
Rumrich verklaard door een anderen agent
Schmidt genaamd. Deze, aldus Rumrich,
vertelde mij, dat de wijziging in de opdracht
het gevolg was van een afspraak tusschen
iemand te Washington en iemand te Ber
lijn, en vroeg mij of ik iemand kende, die
in dienst was hetzij bij de fabrieken van
de Bethlehem Steel of bij die van Dupont
de Nemours. Rumrich voegde hier nog
aan toe, dat Schmidt hem 2.000 dollar in
bankbiljetten had laten zien. die naar hij
zeide bestemd waren voor een groep te
Broklijn, die „voor de Duitsche marine"
bijzonderheden had gestolen van een nieuw
type gyroscoop.
De verklaringen van Rumrich.
Plan om zich meester te maken
van de kustverdedigingsplannen.
In den loop zijner getuigenverklaring be
schreef Rumrich nog, hoe Schmidt, met 't
doel zich meester te maken van kustver
dedigingsplannen, hel plan had ontwor
pen, den commandant van het fort Totten
op Long Island naar een New Yorksche ho-
DE VOORZITTER VAN DE VOLKEN
BONDSVERGADERING ACHT OORLOG
OVERBODIG DOOR AAN EENIGE
RECHTMATIGE EISCHEN VAN
DUITSCHLAND TEGEMOET TE
KOMEN.
ALS HET DUITSCHLAND GOED GAAT,
GAAT HET ALLEN GOED!
De Aga Khau, voorzitter van de
Volkenbondsvergadering heeft in
de „Times" de brandende kwesties
der wereldpolitiek aan een rustige
beschouwing onderworpen. De Aga
Khan meent, dat door reorganisatie
van Afrika en door economische ver
dragen men aan de Duitsche zucht
tot gebiedsuitbreiding tegemoet moet
komen.
De Aga Khan komt tot de conclusie, dat
dictatoren vóór ales koele berekende men
schen zijn, die alleen een oorlog zullen
ontketenen, als die in hun belang is en
winst kan afwerpen.
De Anschluss van Oostenrijk was histori
sche noodzaak.
In 1938 heeft Hitier nu vrijwel volledig
de eenheid van de Duitsche natie bewerk
stelligd. Wat mankeert er nog aan? Eupen
en Malmedy en SleeswijkHolstein zijn
telkamer te lokken, waar Schmidt dan ge
bruik wilde maken van een soert vulpen
houder, gevuld met gas, dat den comman
dant tijdelijk bewusteloos zou maken. Het
plan werd echter nooit uitgevoerd Rumrich
zette later nog uiteen, hoe hij kennis had
gemaakt met de gedaagde Johanna Hof
mann, de roodharige kapster van het
mailschip „Europa". Hij vertelde voorts,
dat Schlueter, die de vlucht heeft genomen,
hem verzocht had. gegevens te verzamelen
omtrent de kustverdediging, en te trachten
zich meester te maken van vijftig blanco
paspoorten, welke de Duitsche agenten bij
binnenkomst in Rusland zouden kunnen
gebruiken.
Nieuwe arrestaties.
Het wantrouwen tegen de Duitschers in
Amerika zal thans nog versterkt worden,
nu, naar de „Times" uit New York meldt
bij het Panamakanaal reeds wederom vier
Duitschers zijn gearresteerd, die van spi-
onnage worden verdacht. Tot deze arrestan
ten behoort eveneens een vrouw, Fraulein
Ingeborg Gutman, secretaresse van den
Duitschen consul in Colon.
GROOTE VELDSLAG BIJ TSJEK-
LOENG. OOK VERWOEDE GE
VECHTEN BIJ POKLO.
Er woedt een hevige slag bij de sa
menvloeiing van de Oost rivier en de
Tsjaho, op minder dan 8 K.M. van
Tsjekloeng.
In de bnurt van de Oost-rivier ko
men nog steeds belangrijke verster
kingen voor de Chineesche troepen
aan.
Het Chineesche hoofdkwartier is
er van overtuigd, dat alle gevaar
voor Kanton is afgewend.
Toch is de spoorweg van Koe-oelong naar
Kanton op verscheiden plaatsen doorsne
den. Het is waarschijnlijk, dat de Japan-
sche troepenafdeeling. welke de stad Tsjang
moetau in bezit heeft genomen, voor Tsjek
loeng zal aankomen voor de ten noorden
van de Oost-rivier opereerende Japansche
troepen.
Kanton wordt snel een verlaten stad. Naar
schatting zijn een millioen menschen ge-
evacueerd. De Chineezen hebben de ijzeren
brug bij Tangkapa. op ongeveer 25 k.m. ten
noorden van Tsjoemtsjoen vernield.
3GOO Japanners gedood.
Berichten uit Kanton maken volgens een
officieel telegram uit Tsjoengking melding
van verwoede gevechten in de buurt van
Poklo aan den straatweg Waitsjau-Kanton.
Naar schatting zijn in den str'jd om Wait-
sjau, dat Zaterdag moest worden prijs ge
geven, meer dan 3000 Japanneezen gedood.
De verovering van Sjiweijau.
Nadat de Japansche troepen Zondag jl.
Sjiweijau aan de Jangtse hebben bezet,
rukt de Japansche strijdmacht thans op
naar Wangsjikang, meer stroomopwaarts
gelegen. Te Sjiweijau lieben de Japannee
zen een groot aantal stukken geschut buit
gemaakt, alsmede groot hoeveelheden le
vensmiddelen en munitie. De Chineezen
verloren 850 dooden en 85 gevangenen.
De „heldendaden" der Japan
sche luchtmacht.
Het Chineesche persbureau deelt mede,
dat gisteren 150 Japansche bombardements
vliegtuigen de steden en dorpen langs den
spoorweg Kanton-Hankau hebben gebombar
deerd. Het aantal slachtoffers is nog niet
bekend.
Gedurende de maanden Augustus en Sep
tember heeft de Japansche luchtmacht 19
steden in de provincie Honan 52 keer ge
bombardeerd. waarbij 427 personen werden
gedood en 869 gewond.
Aan de monding van de Paarlrivier zijn
twee Japansche vliegtuigen door de Chi
neesche luchtdoelartillerie omlaag gescho
ten.
Chineesche wraak.
Het Chineesche persbureau bericht, dat
wederom een Chineesch verrader door drie
jeugdige Chineesche patriotten ter dood is
gebracht. Het slachtoffer is de Chineesche
journalist Joe ta Sjoeng, die nadat de Chi
neesche troepen Sjanghai hadden verlaten
in November j.1. met behulp van de Japan
neezen een persbureau heeft opgericht, dat
anti-Chineesche leugens de wereld inzond.
De drie jonge Chineezen drongen, ver
momd als telegrambestellers, zijn woning
binnen en sloegen Joe met hakmessen dood.
Zij slaagden erin ongehinderd te ontkomen
AGA KHAN,
voorziter van de Volkenbondsvergadering.
zoo klein dat niemand zich kan voorstellen
dat om die streken een wereldoorlog zou
worden ontketend.
De Poolsche corridor.
De corridor? Hitiers grootste succes was,
dat hij dadelijk heeft begrepen, met 30 mil
lioen Poolsche naburen op goeden voet te
moeten komen, en dat het afsnijden van de
ree eeuwige vijanden van hen zou maken.
De opoffering van één millioen Duitschers
in den corridor heeft Duitschland veiligheid
in het Oosten gegeven. Duitschland zal die
veiligheid niet willen reskeeren voor de
winst van eenig grondgebied.
Dantzig zal waarschijnlijk onder direct
Duitsch bestuur komen, evenals het Memel-
gebied. ai'es door vriendschappelijke rege
ling met Polen. Ook dat zal dus niet tot een
wereld oorlog leiden.
Een oorlog met Frankrijk is niet Duitsch-
lands belang, zegt volgens het»Hsb„ de Aga
Nhan verder.
Er ziin anderhalf millioen Duitschers in
Elzas-Lotharingen, maar welk een offer
zou verovering van dat gebied met zich
brengen. Bovendien, wat zou Duitschland
met Elzas-T.otharingen moeten doen? Van
1870 tot 1914 toe zijn de bewoners Elzas-
sers gebleven, en Duitschland heeft ze niet
kunnen opslorpen.
Wat dan betreft de Oekraïne, dat gebied
.kan Duitschland alleen veroveren met
Polen als vijand of als bondgenoot. Dertig
millioen Polen als vijand vormen een ge
vaar. Polen als bondgenoot zou, indien het
deelt in de buit, leiden tot een staat van
vrijwel even groote belangrijkheid als
Duitschland, en dat zou voor dat laatste
land zeker niet aanbevelenswaardig zijn.
Zou de Oekraïne Duitsch worden, dan zou
Polen als een noot in een notenkraker gera
ken.
De koloniale kwestie.
Ook om koloniaal bezit zal Duitschland
niet vechten. Het zou dan ter zee sterker
moeten zijn dan Frankrijk en Engeland sa
men In het F.ngelsch-Duitsche viootaccoord
heeft Hitier de Britsche suprematie ter zee
erkend. Zoo lang echter alle andere landen
koloniën hebben is het onmogelijk Duitsch
land het recht te ontzeggen, deel te nemen
aan deze verantwoordelijkheid.
Een reorganisatie in Afrika acht de Aga
Khan nuttig en noodig.
Wij moeten beseffen, dat er sferen
zijn, waarin Duitschland om geogra
fische en natuurlijke redenen de
heerschende economische factor zal
zijn. Er kunnen handelsverdragen
worden gesloten, waardoor Duitsch
land een van de grootste handels-
mogendheden kan worden en de ge
schiedenis bewijst, dat zulk een han
del goed is voor alle naties.
Deze economische verdragen zullen
de groote oplossing zijn voor het
Duitsche bevolkingsvraagstuk.
Tenslotte geeft de Aga Khan eenige om
lijnde voorstellen, die tot practische oplos
singen kunnen leiden.
Hitier heeft verklaard, dat de grenzen met
Italië en Frankrijk definitief zijn. Laten wij
hem gelooven. Waarom zouden wij niet be
ginnen met een non-aggressie-verdrag tus
schen Duitschland en Frankrijk? Dat zou
dan gevolgd kunnen worden door een gelijk
soortig verdrag tusschen Engeland en
Duitschland.
Voorts zou een volledige overeenstemming
met Italië wat betreft zijn belangen in de
Middellandsche Zee en wat betreft garantie
van zijn verbinding met zijn Afrikaanse!)
grondgebied de vooruitzichten van den vre
de tusschen deze vier Europeesche mogend
heden stabiel maken. Dat zou natuurlijker
wijs gevolgd worden door kwalitatieve en
kwantitatieve ontwapening en garanties van
grenzen en koloniën.
Zoo zouden door een natuurlijk proces van
evolutie de vriendschappelijke betrekkingen
tusschen de vier grootste Europeesche mo
gendheden den grondslag kunnen kaan vor
men van een nieuw, reëel, groeiend, alles
omvattend systeem van collectieve veilig
heid.
Verwachting: Matige, in het W.
tijdelijk krachtige, meest W.
wind, zwaar bewolkt tot
betrokken met tijdelijk op
klaring, enkele regenbuien,
iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
ULSTER BLIJFT ZICH VER
ZETTEN. DE VALERA BIEDT
HET NOORDEN AUTONOMIE
AAN.
De strijd tusschen Noord- en Zuid-Ierland
welke in wezen berust op de tegenstellingen
tusschen het Roomsche en Protestantsche
deel van het Groene Eiland, is weer in het
brandpunt der belangstelling komen te staan
door de aandrang, welke de Valera, de Pre
sident van de overwegend katholieke Ier-
sche Vrijstaat, op Engeland uitoefent om
zijn invloed te doen gelden op Ulster (Noord-
Ierland), opdat de scheiding tusschen de
beide deelen van Eire (Ierland) wordt op
geheven en een vereend en onafhankelijk
Ierland to stand moge komen.
Ook de dertiende partij remise.
De dertiende partij tusschen Raichen
bach en Keiler om het wereldkampioen
schap, gisteravond te Amsterdam gespeeld,
is na '57 zetten in remise geëindigd.
De stand is thans 1412 in het voordeel
van Raichenbach.
De Valera zou de zes graafschappen van
Ulster zitting willen doen nemen in het
Groot-Iersch parlement, eventueel zou het
Noordelijke gewest autonomie kunnen krij
sen.
Zooals men weet, behoort Ulster, uit eigen
vrije wil, nog steeds tot het Britsche gemee-
nebest, zonder de rechten van Dominion te
hebben gekregen en men gevoelt er in dit
Puritijnsch Protestantsche Noorden bitter
weinig voor om zich door het Zuiden te la
ten opslokken.
Liever Iersch onder Engelands scepter,
dan Iersch onder de bisschopstaf van Du
blin, redeneeren de Ulstermannen.
En Engeland, die natuurlijk belang heeft
bij een bestendiging van den huidigen toe
stand, kijkt als lachende derde toe en profi
teert van de tegenstellingen tusschen beide
deelen.
De handige politicus, die de Valera is,
heeft thans echter een krachtig argument
gevonden om Londen tot nadenken te bren
gen.
Hij verklaarde, dat slechts een vereenigd
Ierland in tijden van oorlog aan de zijde
van Engeland zou kunnen staan.
Immers, zoo redeneert de Valera, voor de
scheiding tusschen Noord en Zuid zijn de
Engelschen zedelijk aansprakelijk en de te
genstellingen zouden juist als Engeland el
ders zijn handen vol heeft, tot ook voor de
Britsche verdediging rampzalige gevolgen
aanleiding kunnen geven.
Leidende kringen in Belfast, de hoofdstad
van Ulster, spreken zich echter op zeer stel
lige wijze uit tegen een hereeniging met
Eire.
Onder deze omstandigheden is de hou
ding van Londen te begrijpen, dat zich op
het standpunt stelt, dat de beide deelen van
Ierland eerst zelf tot een compromis die
nen te komen, alvorens Noord-Ierland door
een wet van Engeland kan worden losge
maakt.
WEINIG MAKREEL IN DE NOORDZEE.
Volgens rapporten van de schippers der
te IJmuiden binnengekomen schepen is er
weinig makreel in de Noordzee (om den
Noord) te vangen. Wanneer er nog wat
makreel wordt aangevoerd, is deze kjein
van stuk, hetgeen vanzelf van invloed is op
den prijs. Voor onze rookerijen is dit, aldus
de Tel., een tegenvaller, omdat het grootste
deel van den aanvoer voor dit doel in het
binnenland blijft. Het afzetgebied naar el
ders is zeer beperkt,