7 sjecho-Slowakije Vfsdos-geruchten in het Verre Oosten Aartsbisschop m Parijs waarschuwt Het antwoord van Hongarije Moderne Luchtvaartproeven Lord Halifax over de oplossing vao de kwestie Val van Hankau aanstaande Postvlucbten op Iodië Zware veldslag in Spanje „De vrede komt niet alleen door er op te wachten'' Mr, Oud kan met één receptie niet toe! Hongaarscbe en Tsjechische standpunten naderen elkaar De Midden-Europeesche chaos DE MENSCHEN IN ENGELAND WIL LEN EVENMIN OORLOG ALS DE MENSCHEN IN DUITSCHLAND OF IN EENIG ANDER LAND. In een te Edenburg gehouden rede heeft de Engelsche minister van buitenlandsche zaken, lord Halifax, nog eens een terugblik geworpen op de jongste Tsjechoslowaaksche crisis. Er was, zeide Halifax o.m., slechts de keuze tusschen twee alternatie ven, het eene oorlog en voor Tsjecho- slowakije vernietiging beteekende, en het andere de ons bekende voorwaar den voor Tsjecho-Slowakije betee- kent. Het heeft thans geen zin de vraag op te werpen, of al dan niet nadeelen hadden kunnen worden vermeden, indien de leiders van Tsjecho-Slowakije een politiek van grpotere vooruitziendheid en verbeel ding hadden gevolgd. Dit kan waar zijn, doch het voornaamste gevoel, dat ons bezielt, is dat van medege voelen in een ramp, die over het algemeen slechts aan staten is over komen, na in een open oorlog over- wonnen te zijn. Ik moet echter hun, die de keuze die wij gedaan hebben om een algemeenen oorlog te voorkomen, in alle oprechtheid vragen: Wat was nu eigenlijk het alternatief? Het was een duidelijk feit, dat nooit iemand ontkend heeft, dat geen oorlog, geen eensgezinde krachtsinspanning door Frankrijk', Rusland en onszelf en wie zich ook bij ons zou heb ben aangesloten, Tsjechoslowakije zelf be hoed zou hebben voor een vernietiging, die veel omvangrijker en vollediger zou zijn ge weest dan de offers, hoe groot deze ook zijn, welke van dit land geëischt zijn. Wij zou den ons in een algemeenen oorlog gestort kunnen hebben, waarin Tsjechoslowakije gelijk alle deelnemers aan wat zou zijn ge- vyorden tot een algemeene menschenslach- ting wreede verliezen aan menschenlevens en rijkdommen te verduren zou hebben ge had en ten slotte zou geen land zijn gren zen hebben behouden in den vorm ter be scherming waarvan zij zich toch in een oor log zouden hebben gestort. Na hulde te hebben gebracht aan minis ter-president Chamberlain, wien de wereld oneindig veel dank verschuldigd was, ver volgde Halifax: „Ik heb de meening zien ver kondigen, dat er in Engeland menschen zijn, die oorlog willen. Indien iemand in andere landen dit werkelijk denkt, laat mij hem dan de verzekering geven, dat ik nooit een verantwoordelijk persoon heb ontmoet, die zoo krankzinnig was. De menschen in En geland willen evenmin oorlog als de men schen in Duitschland of eenig ander land. liet meest opmerkelijk, dat bij de jongste gebeurtenissen tot uiting kwam, was wel den algemeenen tegenzin van het gewone volk in alle landen bij het denkbeeld, dat hun leiders hen feitelijk op een weg zouden kun nen brengen, aan het eind waarvan de af grond was. Sprekende over de gemeenschappelijke ver klaring van Chamberlain en Hitier te Mun- chen, zeide Halifax: Er mogen dan enkelen zijn, die geneigd zijn de waarde van deze verklaring te onderschatten, doch kan zij, indien de geest er van levend kan worden gehouden, en oprecht door beide partijen tot basis van wederzij dsche toenadering kan worden gemaakt niet tot iets grooters voor de wereld blijken te zijn, dan vele twijfe laars thans willen aannemen? Ik aarzel niet te verklaren, dat, indien de Duitsche en de Britsche natie er wer kelijk in zouden slagen het met elkaar eens te worden, dit de krachtigste waar borg zou zijn, die men zich zou kunnen denken, tegen de gevaren, waar de wereld zoo dicht bij is gebracht. Wij zijn thans getuige van een herzie ning van het verdrag van Versailles, waartoe een bepaling in het Volkenbonds pact was opgenomen, doch welke tot dus ver nooit is toegepast. Ten aanzien van de kwestie tus schen Hongarije en Tsjecho-Slowa kije merkte Lord Halifax op dat er geen ideale oplossing voor dergelijke vraagstukken is. doch indien de bei de partijen kunnen onderhandelen, in een geest van goeden wil en In het verlangen, een remedie te vin den voor duidelijke grieven, hopen wij, dat een einde gemaakt zal wor den aan onrechtvaardigheid en in de toekomst een vriendschappelijke samenwerking gemakkelijker zullen maken. Zich wendend tot degenen, die redenee ren, dat het streven naar vrede niet in over eenstemming te brengen is met de bewape ningspolitiek der regeering. zeide spr., dat, indien men weigert om te strcven*naar de totstandkoming van den vrede, dat feite lijk neerkomt op aanvaarding van de stel- LORD HALIFAX. ling. dat een oorlog onvermijdelijk is, en dat het daarom vruchteloos is en verspil ling van tijd en energie aan iets dat tot mis lukking gedoemd is. Voortgaande zeide Halifax: Willen wij er in slagen de wereld in kalmer water te brengen, moeten wij een open oog hebben voor drie moge lijkheden, de eerste is oorlog, de tweede is een gewapende vrede, en de derde vrede door wederzijdsch begrip. Het kan zijn, dat wij wil len wij tot den waren vrede gera ken, een tijdperk van gewapenden vrede zullen moeten doormaken om zoover te komen. Want laten wij wel bedenken, dat de vrede niet zal ko men alleen door er op te wachten Want vrede is niet iets passiefs. Vrede moet daadwerkelijke strijd zijn tegen de dingen, die naar oor log leiden. Willen wij echter slagen, dan is het van het grootste belang, dat alle landen zich zooveel mogelijk concentreeren op de din gen waarover zij't eens zijn in plaats van zich in eikaars binnenlandsche aangelegen heden te mengen. Het evangelie van liet geweld, zoo ver klaarde Halifax tep slotte, heeft in vele kringen vasten voet verkregen, en dit is het wat de werkelijke vijand is, de vrije ontwik keling van het vertrouwen tusschen de na ties. Wij zullen echter niet voor altijd be rusten in niets beters dan de npodige po gingen om geweld tegenover geweld te stel len en alle hoop laten varen op uitdrijving van de booze geesten, die de zielen der men schen kwellen.en verdrukken. Tsjang Kai SJek door eigen men schen verloochend? Officieel vuurt Chineesche regeering tot nieuwen strijd aan. Successen der Chineesche vrijscharen in 't Noorden. Naar verluidt zal de Japansche regeering na den val van Hankau een verklaring pu- bliceeren, waarin zal worden uiteengezet, dat de grondslagen voor het beëindigen van het Chineesch-Japansche conflict wederkee- rjg eerbiedigen van de souvereiniteit en ter ritoriale onaantastbaarheid zullen zijn, als mede garanties om een herhaling van de oorzaken van het conflict te voorkomen. Ver der handhaaft de Japansche regeering haar standpunt, dat uiteen is gezet in de verkla ring van 16 Januari van dit jaar, dat met de Chineesche Nationale Regeering niet on derhandeld zal worden. Reeds te Hongkong gingen? beraadsla- Talloozen willen met Rotter dams nieuwen burgemeester kennismaken. Gistermiddag heeft Rotterdams nieuwe burgemeeser, mr. P. J. Oud, van half drie tot vijf uur in de Raadszaal gerecipieerd. Zoovelen hebben zich aangemeld voor deze receptie, dat men moest besluiten er nog een dag aan toe te voegen, nl. a.s. Maan dag. Men schijnt Tsjang Kai Sjek thans in den rug aan te vallen. De Chineesche oud-mi nisterpresident Wang Tsjang Wei zou in Hongkong confereeren met Japansche afge zanten en trachten Tsjang Kai Sjek te doen aftreden. Van officieele Chineesche zijde wordt dit bericht echter pertinent tegengesproken. In de verklaring van de Japansche regeering wordt verder nog gezegd, dat de Japansche regeering China zijn noodzakelijke mede werking niet zal onthouden bij de vorming van een centrale Chineesche regeering in den waren zin des woords door het organi- seeren van een gemeenschappelijke commis sie der regeeringen van Peking en Nanking en eveneens van de federale autonome re geering van Mongolië en andere invloeden. Ten aanzien van het toekomstige verloop van het „Chineesche incident" wordt ver klaard, dat de ononderbroken reeksen van Japansche successen zeker de Chineesche regeering zullen omverwerpen of haar tot een provinciaal bestuur zullen terugbren gen. Niettemin zal een voortgezet verblijf van aJ pansche troepen in China noodig zijn voor de onderdrukking van anti-Japansche en pro-communistische invloeden, voor het be strijden der bandieten en voor het verzeke ren van vrede en orde. Alle nationale hulpbronnen moeten van nu af aan 'niet alleen in mili tair, doch ook in politiek, econo misch en cultureel opzicht gemobili seerd en geconcentreerd worden bij den opbouw van een nieuw China. HERSTELT CHINA ZICH? Naast al deze vredesberichten zijn er ech ter andere, die er op wijzen dat China be zig is zich te herstellen van den schok door den val van Kanton veroorzaakt. De Chi neesche vrijscharen boeken weer successen, en slaagden erin twee steden aan den spoorweg TatoengPoetsjau te heroveren, namelijk Ivatsoen en Tameng. Staat van beleg in Hankau. Te Hankau en omliggende steden is de staat van beleg afgekondigd. De scheep vaart op de Jangtse is gestremd. De Ame- rikaansche oorlogsbodems blijven in Han kau, ondanks de waarschuwingen der Ja pansche regeering. Voor het eerst heeft men te Hankau dui delijk kanongebulder gehoord. De burgerbe volking blijft de stad ontruimen. De luchtaanvallen hebben te Hankau aanzienlijke schade aangericht, daar het grootste deel van het politiecorps de stad heeft verlaten, werd het verkeer gedurende het alarm niet gestaakt. PC INSLUITnMG VANGROT rfUOCUN WOtrSJENG "1-T'-'- Er ontstond overigens geen paniek Daar de meeste inwoners uit Han kau zijn vertrokken, bestaat de te genwoordige bevolking voor een groot deel uit vluchtelingen van het front die na een uitputtenden marsch op de straten bivakkeeren en koude en honger lijden. Het sterftecijfer is zeer hoog: de lijken worden niet weggebracht Het Chineesche persbureau bericht, dat achtduizend Chineesche vluchtelingen uit Hankau, Woetsjang en Hanjang in de Jangtse zijn verdronken, doordat de Japan neezen de passagiersschepen, waarop deze menschen een toevlucht hadden gezocht, tot zinken hebben gebracht. Een der sche pen werd bij Siangjang, 35 km. stroomop waarts van Hankau in den grond ge boord, de beide andere bij Tsjang Lin Tsji op de grens van Hoenan en Hoepe. De Japansche vloot heeft een begin ge maakt met de verwijdering der versperrin gen op de Parelrivier en het vegen van mijnen, onder bescherming van vliegtuigen. De toestand van Kanton Te Kanton zijn vele gebouwen geheel af gebrand, zooals verscheidene groote Chi neesche hotels, het postkantoor, het douane kantoor. Volgens ooggetuigen hebben de Ja- panneezen zich zeer correct gedragen. Gis teravond bewaakten Japansche patrouilles de overgebleven winkels, die door plunde raars bedreigd werden. Een tehuis voor krankzinnigen, waarin 800 menschen ver zorgd werden, werd door de beheerders in den steek gelaten, doch Britsche matrozen kwamen te hulp en leverden rijst voor het avondmaal. Naast de Britsche kanonneer- booten ligt een vaartuig, waarop buiten landsche vrouwen en kinderen van Sjamien een voorloopig toevluchtsoord hebben ge vonden. FRANKRIJK MOET WEDEROPGEBOUWD1 Een redelijke mate van gezag is noodzakelijkl „En gij, de geestelijkheid, zijt de groote moreele kracht." In de „Semaine réligieuse" van Zaterdag j.1. wijdt aldus de Msb., de aartsbisschop van Parijs, Z. H. Em. kardinaal Verdier, een beschouwing aan den tegenwoordigen we- reldtóestand. „Wat er morgen zal zijn, aldus schrijft de kardinaal, weet God alleen. Zeker is echter één ding: het uur is gekomen, waarop staat en maatschappij georganiseerd moeten wor den. Ontzettende aardschokken hebben bijna de tegenwoordige orde omvergeworpen en ons een nieuw Europa opgedwongen. Laten wij intusschen rechtvaardig zijn. Al zijn de uitwassen van het totalitaire systeem zelf voor de overwinnaars gevaarlijk, dan blijft het toch allen duidelijk, dat een rede lijke mate van gezag voor de grootheid van een land absolüut noodzakelijk is. HET GESCHIL LOOPT NOG OVER EENIGE STEDEN. In welingelichte Hongaarsche krin gen verklaart men, meldt Havas, dat de „Tsjechoslowaaksche voorstellen, die Zondag in den ministerraad te Boedapest besproken zijn, in hun liuidigen vormen geen grondslag voor een accoord vormen." Het Hongaarsche telegraafagenfschap deelt mede, dat de nota, die gistermiddag te Praag is overhandigd een gedetailleerd antwoord geeft op de recente Tsjecho Slowaaksclic voorstellen. De Hongaarsche regeering ver wijst naar de verklaring der Tsjechoslo waaksche regeering, volgens welke de voor stellen van Zaterdag j.1. moeten dienen als algemeene grondslag voor de nieuwe on derhandelingen en dat de mogelijkheid van latere wijzigingen opengehouden wordt. Zij constateert: 1. Ten opzichte van een deel der Hon gaarsche eischen hestaat overeenstem ming tusschen beide regeeringen. Bijge volg stelt Boepapest voor, dat Hongaar sche troepen binnen een bepaalden ter mijn het nietomstreden gebied kunnen bezetten. De Hongaarsche regeering zou een nieuwe verdaging als in het geheel niet gemotiveerd beschouwen. 2. Er bestaan nog steeds essentieele verschillen van opvatting tusschen bei de regeeringen over 't belang van het gebied, dat uitgezonderd wordt van den terugkeer naar Hongarije en over de steden, die in 1918 bewoond wer den door een in hoofdzaak Hongaar sche bevolking, met uitzondering van Bratislava. Het is duidelijk, dat Hon garije geen afstand zou kunnen do-en van die steden. In overeenstemming met den geest van het accoord van München stelt de Hongaarsche regee ring. in den wensch herhaalde bewijzen te geven van zijn ruimen geest van verzoening, voor dat een volksstemming gehouden zal worden in de gebieden, die gelegen zijn tusschen de ethnogra- phische afbakeningsliinen, zooals die door de Hongaarsche regeering worden voorgesteld en de afhakeningslijn, die kortelings door de Tsjechoslowaaksche regeering werd aangeboden. Een communinue, gepubliceerd door het Hongaarsche Telegraafagentschan geeft de volgende bijzonderheden betreffende het voorstel tof het houden van een plebisciet in de gebieden tusschen de Hongaarsche en de Tsjecho-Slowaaksche afbakenings liinen: Het plebisciet zou worden gehouden voor 30 November. Aan de volksstemming zou alleen worden deelgenomen door per sonen. die in deze gebieden geboren ziin of daaruit afkomstig waren op 1 Oct. 1918. De gebieden zouden verdeeld worden in acht streken, waarin afzonderlijke stemmin gen zouden worden gehouden. De Tsjecho- Slowaaksche troepen zouden voor den eersten November deze gebieden ontrui men, terwijl het bestuur zou worden toe vertrouwd aan een internationale autori teit. Voorts wijst de Hongaarsche nota er op, dat Hongarije alleen dan een garantie op zich zou kunnen ne men voor de grenzen van het nieu we Tsjechoslowakije wanneer alle nationaliteiten die het samenstellen, in het bijzonder de Roethenen, een beslissing hebben genomen over hun lot in een plebisciet onder in ternationale controle. Wanneer de nieuwe Hongaarsche voorstel len niet worden aanvaard, stelt Boedapest arbitrage voor ten aanzien van alle omstre den gebieden en wel voor het westelijke gedeelte arbitrage van Italië en Duitsch land en voor het oostelijke gedeelte arbitra ge van Italië, Duitschland en Polen. Een verklaring van Imredy. De Hongaarsche minister-president Imre- dv heeft gisteravond tijdens een persont- vangst een verklaring afgelegd in verband met de in Praag overhandigde Hongaarsche antwoord nota. Hij zeide o.m. het volgende: Hongarije geeft de hoop niet op. dat het toch zal gelukken de kwestie langs vreed- zamen weg te regelen op grond van de in Muenchen vastgestelde beginselen. Mocht bet Hongarije echter niet gelukken, dat de vredelievende Hongaarsche voorstellen worden aangenomen, dan is de Hongaarsche regeering vastbesloten haar rechtvaardige zaak door te zetten met alle de natie ten dienste staande middelen. Valk (terugreis) Buizerd (heenreis) Ibis (heenreis) Oehoe (terugreis! Vertrek reu Bagdad 24 Oct. Jodhp. 24 Oct. Alex. 24 Oct. Rang. 24 Oct. Aankeaert te Athene 24 Oct, Rang. 24 Oct. Basra 24 Oot, Jodhp. 24 Oct, '~=t In dit opzicht, aldus wil het mij toeschijnen, heeft Frankrijk 'n diep gaand gewetensonderzoek in te stel len. Een teveel zich laten gaan, zoo als ons nationaal karakter eigen is, de overwinning met haar lauweren, welke het volk doen insluimeren, de natuurlijke rijkdommen van het land, die voortdurend tot de geringst mogelijke inspanning verlokken, dit alles scheen samen te zweren om ons een leven te doen leiden, waar in de groote plichten gemakkelijk vergeten kunnen worden. Intusschen, en onder den druk van Het autoritaire systeem, organiseeren, vereeaii- gen en bewapenen zich onze naburen, ter wijl bij ons de meest brandende sociale pro. blemen tweedracht zaaien en het nationale leven verlammen. Hoe het uur van morgen er ook moge uit. zien, thans is het oogenblik tot wedeivp. bouw aangebroken. De medewerking van al. Ie moreele krachten zal vereischt worden. En gij, de geestelijkheid, zijt de groote mo- reele kracht." Rechtschen lijden ernstige vor. liezen. Volgens een communiqué van het hoofdkwartier aan het middenfront, hebben de rechtschen gistermorgen om negen uur een zeer hevigen aan. val ontketend op de stelling der re> geeringstroepen aan den rechteroe- ver van den Rio Jarama, tusschen Cienpozielos en Sesena. Het treffen der beide legers was zeer zwaar. De rechtschen slaagden er voor een oogenblik in de stellingen te bezet ten, doch een tegenaanval verdreef ze spoedig weer. Zij moesten terug trekken na ernstige verliezen geleden te hebben. Het communiqué van het groote rechtsche hoofdkwartier deelt mede, dat de voorste li nies in den sector Cienpozuelos aan het liraut bij Madrid verbeterd zijn. Goud voor Amerika, Gisteren zijn 350 'ton goud en zilver in ba* ren, geborgen in kisten met zware slot-en, over de grens van het Spaansche regeerings- gebied gebracht te Cerbere. De zending is be stemd voor Le Havre en moet dienen tot be taling van aankoopen der Spaansche regee ring in Amerika. HOEVEEL NEDERLANDERS LUISTEREN NAAR DE RADIO? Op 30 September j.1. bedroeg het aantaï aangegeven radio-ontvanginrichtingen ia Nederland 708.681. Het aantal aangeslote nen op radio-distributie-inrichtingen be- droeg op dien datum 363.579. Een nieuw gebouw voor Int „Nationaal Luchtvaartlaborato rium". Begin 1940 zal de stichting „Nationaal Luchtvaartlaboratorium", die thans geves tigd is in een oud gebouw op het terreiii van de marine-inrichting aan de Groote Kattenburgergracht te Amsterdam, haar nieuwe ruime gebouwen in de hoofdstad; betrekken. De nieuwe gebouwen, welke verrijzen, aan den Sloterweg, tusschen Schinkel em Ouden Sloterweg, zullen 'n overvloed van ruimte bevatten voor den directeur, dr. ir, E. B. Wol ff en zijn staf van ingenieurs en technici om de vele groote toestellen op te stellen, die noodig zijn om de modern ste proeven op het gebied van de lucht vaart te kunnen doen Het doel van de stichting is, het be- heeron van het nationaal luchtvaartlabo ratorium, waarvan de bestemming is: on derzoekingen te doen en proeven te nemen op het gebied van luchtvaart, adviezen 1® geven over luchtvaart en aanverwante on derwerpen in opdracht van regeeringsli- chamen of op aanvrage van particulieren, gelegenheid te geven voor het doen van onderzoekingen en proeven op dat gebied. De laboratoriumruiten zijn reeds lang tö klein, de beproevingsapparaten moeten noodzakelijk worden aangevuld, doch door de noodzakelijke bezuiniging bood de re geering tot nu toe weerstand aan den aan drang tot. uitbreiding. Het besef, dat door studie en proefneming de toekomstige ontwikkeling van onze na tionale luchtvaart, moet worden voorbe reid, ontwikkelde zich geleidelijk, zoodat in bet begin van dit jaar de particuliere deelhebbers in de stichting aanboden een aanzienlijk bedrag ter beschikking te stel len voor de moderniseering van de labora toria, mits van riikswege het ontbrekende bedrag werd verschaft. Het gelukte door medewerking van all® belanghebbende departementen en bet Werkfonds bet henoodigde kapitaal bijeen te brengen en na advies van de weten schappelijke commissie besloot men het nieuwe laboratoriumcomplex in de buurt van Schiphol te stichten. Wanneer er geen abnormale vertragingen komen, zullen dus de nieuwe laboratoria begin 1940 betrokken kunnen worden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 2