Scheepsramp op IJselmeer voorkomen DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Heilig Joodsch bezit vernield Kortgeldleening aan Frankrijk De duisternis om het centrale vliegveld Kemal Ataturk overleden DE WRAAK DER NAZls Nieuwe strenge maatregelen tegen de Joden Tienduizend Joden gearresteerd KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) V R IJ D A G 11 NOVEMBER 1938 66e JAARG. No. 8462 Nobelprijswinnaars aangewezen Meeningen blijven zeer verdeeld Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINT: Turkije rouwt HE LDERSCHE COURANT Uitgave der Ultg.-MiJ. Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder DE „PRINSES JULIANA" OVERVOER RIJNA EEN MOTORSCHIP. SCHIPPER HAD ZIJN BOORDLICHTEN VERKEERD GEPLAATST. Donderdagavond is het instructie vaartuig „Prinses Juliana" van het onderwijsfonds voor de scheepvaart, dat deze week met de leerling-matro zen, die aan boord worden opgeleid, een oefentocht maakt, te Lemmer aangekomen. De kapitein van de „Prinses Juliana", de heer J. Salo- mons, rapporteerde, dat hij op onge veer drie mijl afstand van de ha ven van Lemmer, even ten zuiden van het einde van het in uitvoering zijnde dijkgedeelte van den Noord- Oostpolder, dat bij Lemmer begint, op het laatste moment een ernstige aanvaring met een klein onbekend gebleven motorschip, heeft voorko men. De „Prinses Juliana" voer tegen half acht met volle vaart in de richting van de ha ven van Lemmer. Öp eenigen afstand ver scheen een rood en een wit licht, die zeer snel naderden, sneller dan van een in tegen overgestelde richting varend schip verwacht kon worden. Kapitein Salomons liep naar stuurboord, doch tot zijn groote verbazing werd de afstand van de „Prinses Juliana" oog nadat het stuurboordsein gegeven was angstwekkend snel korter. Op slechts eenige tientallen meters afstand bleek, dat een klein motor binnenvaartuig, dat de beide boord- lichten verkeerd geplaatst had, dwars voor de „Prinses Juliana" wil de oversteken. Door uit alle macht naar stuurboord te wijken en door dat de schipper van het onbekende motorvaartuig op het laatste oogen- blik zag, dat het verkeerd ging en toen snel trachtte naar bakboord te wijken, werd voorkomen, dat de „Prinses Juliana" dwars over het an dere schip heen voer. De gevolgen hiervan zouden voor het klei ne schip catastrophaal geweest zijn, daar de opvarenden zich in den zeer donkeren avond naar alle waarschijnlijkheid niet meer hadden kunnen redden. De kapitein van de „Prinses Juliana", die verklaarde ge-, durende de zestien jaren, dat hij als gezag voerder van het instructievaartuig van het nderwijsfonds op Zuiderzee en I.Tsselmeer heeft gevaren, een dergelijke ernstige fout van een binnenschipper nog niet te hebben meegemaakt, heeft den schipper van het on bekende motorvaartuig gepraaid en hem op zijn fout gewezen. Daarop heeft deze zijn boordlichten goed geplaatst. in Duitschland branden^ Nederlandsche bankgroep neemt 100 millioen gulden schatkistbil jetten over. Naar wij vernemen hebebn de heeren Mendelssohn .en Co., Amsterdam en de Ne derlandsche Handel Maatschappij N.V., met medeweten, doch zonder medewerking van de Nederlandsche Bank, een bedrag van f 100.000.000 schatkistbiljetten van den Fran- schen staat overgenomen. Deze schatkistbiljetten hebben een loop tijd van drie maanden en kunnen, naar keuze van de Fransche regeering. viermaal telkens voor een periode van drie maanden, worden verlengd. De biljetten luiden in guldens. De terugbe taling zal naar keuze van den houder ge schieden in guldens of in goud. De Nobelprijs voor Natuurkunde 1938 is door de Academie van We tenschappen toegekend aan den Ita- liaanschen professor Enrico Fermi voor zijn werkzaamheden op het gebied van nieuwe radio-active ele menten; die voor letterkunde werd toegekend aan de Amerikaanschc schrijfster Pearl Buck. Pearl Biick heeft vooral bekendheid ver worven door haar China-romans. aan een waarvan ook de succesfilm „Goede Aarde" is ontleend. De Nobelprijs voor chemie voor het laar 1938 zal ter beschikking worden gehouden Xyn eventueel in 1030 te worden verleend. ANTI-JOODSCHE RELLETJES IN HET GEHEELE DERDE RIJK. MILLIOENEN SCHADE. ZWIJ GENDE MENIGTE SLAAT HET GEORGANISEERD OPTREDEN DER NATIONAAL-SOCIALISTEN GADE. VERONTWAARDIGING IN AMERIKA. Uit alle deelen van Duitschland ko men berichten over het verbranden van synagoges en Joodsche zaken. Gesproken kan worden van een ge organiseerde vernieling van Joodsch bezit in het Derde Rijk. Voor milli- oenen schade is aangericht. De re geering spreekt van een „spontane actie", de verzekeringsmaatschap pijen weigeren elke vergoeding, daar van overmacht sprake zou zijn. De regeering bereidt nieuwe Jodenwet- ten voor, die, naar verluidt, buiten gewoon streng zullen zijn. Göbbels heeft gisteren bevel gegeven, dat de vernielingen moeten worden ge staakt. Algemeen is men echter van oordeel, dat de gevolgen van de on doordachte daad van den Poolschen jodenjongen te Parijs, in hun volle zwaarte op het hoofd der overige Joden zullen neerkomen. BINNEN 48 UUR MüNCHEN UIT. Alle Joden te München hebben zich vóór gisteravond zes uur bij de politiebureaux moeten aanmelden en er de sleutels afge ven van hun woningen en garages. Voorts werd hun 48 uur gegeven om München te verlaten. Deze 48 ur zijn op 10 November des middags om 4 uur ingegaan. Vele Joden hehhen hun woningen en ho telkamers moeten verlaten. Er zijn nog eenige particuliere huizen in brand gesto ken. 500 personen, allen Joden. zoowel mannen als vrouwen, zijn gearresteerd. De regeering bijeen. Vooraanstaande leden dor regeering. o.m. Hitier, Goering, Hess. Goebhels en von Rib- bentrop zijn gisteravond bijeengekomen om maatregelen te beramen, welke tegen de Joden zullen worden genomen. Verwacht wordt, dat deze maatregelen heden zullen worden afgekondigd. Tn offi- cieele kringen gelooft men, dat zij zeer streng zullen zijn. Te Berlijn werd ondanks de waarschuwing van Goeb- hels ook gisteravond nog geplunderd. Eerst laat was de politie den loestand meester. In de Tauentzienstrasse, een hekend win keicentrum, stond een groote menigte te kij ken naar hoeden en jassen, die van de twee de verdieping van een groote winkelzaak naar beneden werden gewonnen. Sommige kijkers hielnen zichzelf aan wat zij van hun gading dachten Niemand i« toegestaan foto's te maken van de vernielingen. Vertegen woordigers van Londensche bladen, die dat toch deden werden gearresteerd, doch later in vrijheid gesteld. „Wij weten van niets" Een verantwoordelijk ambtenaar van het ministerie van propaganda heeft gezegd dat het juist is, dat het ministerie van propaganda de verantwoordelijkheid op zich neemt voor de gebeurtenis sen van gisteren, maar, aldus voegde hij hieraan toe, het minis terie van propaganda hebben geen mededeelingen bereikt over plun deringen van Joodsche zaken. De po litie zal in gevallen van plundering zeer zeker zijn opgetreden. In andere steden is het mogelijk nog er ger dan in Berlijn. In Frankfort a. Main. is niet één Joodsche winkel gespaard gehle ven ook particuliere woningen moeten het ontgelden. Men trekt met houten hamers en lange staven rond onder het geroep van „Dood aan de Joden." Een zwijgende menigte. slaat de betoogers gade. Te Berlijn werd gaandeweg het centrum der operaties ver- nlaatst naar de wijk der confectiezaken. Heele troepen dringen de huizen binnen en vernielen alle ramen. Rinkelend vallen de scherven op straat, sommige straten zijn er als het ware mede overdekt. Een menig te van honderden personen slaat het schouwspel onbewogen gade. Niettemin kan men op menig gelaat een uitdrukking van nauw verholen afkeuring lezen. In de Markgrafenstrasse in het centrum van Berlijn hebben in burger geklcede nati- onaal-socialisten de meest uitecnloopende voorwerpen uit de vensters van Joodsche firma's op straat geworpen. F.en voorbij ganger werd hiina getroffen door een schrijfmachine, die uit de tweede verdie ping gesmeten werd. In de naburige Kro- nenstrasse hehhen de nationaal socialisten bontwaren weggehaald. De uithangborden van ritueele Joodsche restaurants zijn ka- not geslagen. De aangerichte schade wordt reeds op verscheidene millioenen B.M. ge raamd. De algemeene indruk van neutra le zijde kon niet anders zijn. dan de overtuiging, dat men niet heeft willen verhinderen, dat goed georga niseerde henden ongeveer 24 uur tijcis kregen om het Joodsche zaken- bezit radicaal te vernielen en een wederopbouw onmogelijk te ma ken, zegt het Hsb. Het Heiligste verwoest. ,-ie v' - In Joodsche kringen zal de verontwaardi ging en verbittering vooral hijzonder groot zijn, wegens het feit, dat hoogstwaarschijn lijk alle synagogen in Duitschland min of meer volkomen vernield en op vele plaatsen zelfs verbrand zijn. Te Berlijn alleen zijn twaalf synagogen. Wij zijn er niet in ge slaagd tot nu toe betrouwbare inlichtingen te verkrijgen, of er nog één van deze twaalf niet is verwoest. Door eigen waarneming konden wij constateeren, dat drie der groot ste geheel of gedeeltelijk zijn uitgehrand. nl. die in de Fasanen-, die in de Prinz-Regenton en die in de Franzsbaderstrasse. De laatst genoemde is ook een architectonisch kunst werk van hooge waarde, zeer oud en vol kostbaarheden. Zij is volledig door brand vernield. Een internationaal probleem. Politieke kr-ingen toonen zich zeer gere serveerd. Men wacht thans op de wetten en verordeningen, die Goebbels in zijn oproep heeft aangekondigd. Niettemin kent men in zekere Duitsche kringen den gebeurtenissen „historische beteekenis" toe. Men zegt zelf wel, dat zij haar weerslag in de geheele we reld zullen hebben. In diezelfde kringen ver klaart men, dat in verband met den aanslag te Parijs het Joodsche probleem voortaan zuiver Duitsch, maar een internationaal vraagstuk is geworden, dat elk land zal heb ben op te lossen. Tot dusverre heeft men in politieke kringen deze opvatting niet met zooveel stelligheid tot uiting gebracht. Verontwaardiging in Amerika. De Duitsche anti-semistische betoogingen hebben algemeene afkeuring gewekt in de Vereenigde Staten. Amerikaansche kringen zijn verontwaardigd over het „georganiseer de" karakter der betoogingen. Men is van meening, dat Duitschland over de geheele wereld haat zaait tegen het huidige regiem in Duitschland. In de Joodsche kolonie te New York, waar tal van personen familie in Duitsch land hebben heerscht hevige beroering. In de buurt van het Duitsche consulaat is de ordedienst op discrete wijze versterkt. De meening van het Joodsche wereldcongres. Ilavas meldt uit Genève, dat het Jood sche wereldcongres gisteravond een commu niqué heeft gepubliceerd, waarin wordt ver klaard, dat het zich. terwiil hel den aanslag met doodelijken afloop betreurt, welke een Poolsche Jodenjongen heeft gepleegd, op een lid der Duitsche ambassade te Parijs, zich verplicht ziet met kracht te protésteeren te gen de hevige beschuldigingen, welke bij deze gelegenheid door de Duitsche pers te gen het geheele Jodendom worden gericht en vooral tegen de vergeldingsmaatregelen, welke thans genomen worden tegen de Duit sche Joden" Na er aan herinnerd te hebben, dat talloo- ze Joden tijdens de vervolgingen der laat ste jaren werden gedood, betoogt het Jood sche wereldcongres, dat de werkelijk ver antwoordelijken voor de misdaad te Parijs degenen ziin, die deze vervolgingen ver heerlijken door niet op te houden te predi ken, dat geweld boven recht, staat. Kamerleden dringen op meer openbaarheid aan. Schiphol, Bo degraven of Leiderdorp? Uit de couranten heeft men verno men, aldus het voorloopig verslag bij de verkeersfondsbegrooting, dat de regeering de stichting of het bevor deren van de stichting van een cen traal vliegveld overweegt. Ter ver heldering van het openbaar debat zou men het echter algemeen bijzon der op prijs stellen, indien de minis ter de Kamer volledig zou willen in lichten omtrent hetgeen de regeering heeft gedaan om tot de stichting van een Centraal vliegveld te komen, omtrent den huidigen stand van za ken en omtrent 's ministers opvat tingen betreffende deze kwestie. Eenkele leden vragen waarom de minister tot ander inzicht is gekomen en hij Leider dorp niet meer schijnt te verkiezen. Ceen centraal vliegveld? Sommige leden verklaarden niet in te zien. dat aan een centraal vliegveld behoefte bestaat en gaven daarom de voorkeur aan handhaving van den bestaanden toestand. De keuze van Schiphol als het eenige vlieg veld voor internationaal luchtverkeer acht ten zij voor Rotterdam volstrekt verwerpe lijk. terwijl naar hun oordeel Leiderdorp zoowel van Rotterdam als van Amsterdam te ver verwijderd ligt. Wijzen sommige leden op de schade welke het binnenlandsch luchtverkeer zal lijden, door een centraal vliegveld, andere leden stemmen in met hef denkbeeld van één vliegveld voor internationaal luchtverkeer. Dan moet echter de plaats van dit inter nationale vliegveld gelijktijdig rekening houden met de belangen van Amsterdam en Rotterdam. Schiphol, aldus deze leden, voldoet aan deze' voorwaarde niet. Kiest men Schiphol dan offert men de belangen van Rotter dam op aan die van Amsterdam, hoewel de eerstgenoemde plaats veel meer internatio naal georienteerd is dan de 'aatste. Ten slotte merkten zij op. dat. indien Schiphol wordt gekozen, daarmede tevens vervalt het bijkomstig voordeel, dat wel bereikt zou kunnen worden als Leiderdorp tot centraal vliegveld wordt bestemd, n.1. dat de mili taire luchtvaart zou beschikken over twee eigen vliegvelden, te weten Waalhaven en Schiphol. Bodegraven? Sommige leden betwijfelden, of de om geving van Leiderdorp voor het stichten van een nieuw vliegveld wel centraal ge noeg is gelegen. Zij zouden aan den om trek van Bodegraven de voorkeur geven, mede met het oog op zijn ligging ten op zichte van reeds aangelegde en nog aan te leggen rijkswegen en de belangen van Ftrecht en het achterland van Utrecht. Verscheidene leden gaven als hun oor deel te kennen, dat Rotterdam over een eigen vliegveld en wel bij Overschie moet kunnen beschikken, zeker wanneer Schiphol, maar ook indien Leiderdorp als internationaal vliegveld wordt aangewezen. Een havenstad als Rotterdam kan een vliegveld niet ontberen. Andere leden meenen, dat noch Leider dorp, noch Bodegraven Rotterdam zullen kunnen bevredigen. Zij zeggen: Schiphol moge later zijn ontstaan dan Waalhaven, het is het best geoutilleerde vliegveld van Nederland, heeft 't meeste .verkeer, is gun stig gelegen en heeft een goeden naam in het buitenland. Bij het inrichten van een nieuw vliegveld enkele kilometers Zuide lijker, zouden de belangrijke in Schiphol geïnvesteerde kapitalen verloren gaan. Tenslotte wordt gevraagd de stichting van een vliegveld in Zuid-Limburg te be vorderen. Verwachting: Zwakke tot ma tige wind, uit Zuidelijke richtingen, half tot zwaar bewolkt of betrokken, waar schijnlijk droog weer, kans op mist in den nanacht, in den morgen wellicht iets kouder, weinig verandering in temperatuur overdag. Verdere vooruitzichten: Weinig verandering. HEDEN VERKIEZING VAN EEN NIEUWEN PRESIDENT. Kemal Ataturk, de eerste president en hervormer van Turkije is na een vrij langdurige ongesteldheid gister morgen op zestigjarigen leeftijd te Istanboel overleden. Voor zijn ver scheiden was de staatsman, die aan een leverkwaal leed, volkomen bui ten bewustzijn. KEMAL ATATURK. Mustafa Kemal, zooals de president oor spronkelijk heette, was de ziel van de nati onalistische beweging in Turkije. Op 29 Oct. 1923 werd de republiek uitgeroepen en be noemde de groote nationale vergadering Mustafa Kemal tot den eersten president der republiek. (Ataturk beteekent „eerste Turk".) In Juni 1920 werd een samenzwering te gen Atnturk's leven ontdekt, doch in Novem ber 1927 herkoos men met algemeene stem men den populairen president. De verslagenheid in het land is algemeen. Alle vlaggen wapperen halfstok. De mos keeën zijn vol, duizenden komen gebeden uit spreken. Waarschijnlijk zal het stoffelijk overschot Zondag of Maandag worden overgebracht naar Ankara, waar het zal worden bijgezet. Parlement kiest een opvolger. Het parlement zal heden om 11 uur bijeen komen om den nieuwen president der re publiek te kiezen. De meeste kans om opvolger van Ataturk te worden, heeft generaal Ismet Isneunu, de 58-jarige oud-premier, die gedurende langen tijd met Ataturk heeft samengewerkt. Alle Weensche synagogen verwoest. Ale synagogen in Weenen zijn vernield op slechts één uitzondering na, die in het centrum der stad. Naar verluidt werd in alle synagogen brand gesticht met behulp van brandbommen. De arrestatie van Jo den gaat voort. Alle mannelijke Joden be neden de 60 jaar, die worden aangetrof fen op straat, in trams en zelfs in de wo ningen. die door de politie, welke door SS- liedcn wordt bijgestaan, doorzocht worden, worden in arrest gesteld. Het Hsb. meldt, dat sommige Joden naar de bosschen van Weenen zijn gevlucht, om aan arrestatie te ontkomen. Er zijn geen offieieele cijfers gepubliceerd omtrent het aantal arrestaties: het wordt echter geraamd op ten minste 10.000. Naar verluidt zullen de gearresteerde Jo den worden overgebracht naar een nieuw Oostenrijksch concentratiekamp in de steen groeven van Mauthauscn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1