dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier In baarden wachten 23 kinderen Aardverschuiving op een eiland boven den wind Britsche ministers naar Frankrijk Noordholland Duitschland dudlt geen voogdij! De Joden in Midden-Afrika welkom Galaconcert ter eere van Koning Leopold Wereld ontwaak De wegen in WOENSDAG 23 NOVEMBER 1938 66e JAARG. No. 8472 Schoone bladzijde in de historie van een vergeten stadje Amerikaansch protest te Berlijn Honderden menschen bedolven Dit nummer bevat 8 pagina's O^EERBERICHT DE BILT SEINTi Directeur der «Joodsche Invalide" overleden 1 "LDERSCHE COURANT ÏCONINGS RAAT 78, DEN HILDIR. TTLFFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Ultg.-Ml(. Hollands Noorderkwartier N.V. te De» Helder NIEUWE MOEDERS WAKEN OVER BEROOIDE BALLINGEN. an onzen eigen verslaggever.) NAARDEN, Zaterdag. In Naarden is de tijd blijven stil staan. Achter zijn groen-begroeide wallen ebt het leven in volslagen rust voort. Het mist 't emotioneele van de groote stad en tevens de ge zellige familiesfeer van het dorp. Het is een „dood stadje" en de be woners leven hun leventje jaar-in, jaar-uit, vergeten door. Maar do vorige week is een bom in Naar den gevallen: een explosie, die direct de belangstelling van het geheele land op het ommuurde dorps-stadje vestigde: '23 kinde ren, de oudste 14 en de jongste 5, werden Dinsdagavond binnengebracht. 23 Kleine Duitsche uitgewekenen, wien niets anders verweten kan worden, dan dat hun vaders Israëlieten zijn. Voor het huidige Duitsch- land een reden hen tot „volksvreemde", en dus ongewenschte, elementen te verklaren. Als wij den weg vragen naar het Wees huis wijst een Naardensch bakker ons deze: links, dan rechts en direct de hoek om. U ziet het zoo". En zoo is het, want even later staan we voor het gebouw, dat met z'n brullende leeuwenkoppen op de groene deur alle specifieke Weeshuis karakters bezit. Nog is de bel-galm niet verstorven in de holheid van dit statige gebouw, dat als het ware historie ademt, o< een pittig verpleeg stertje gluurt om den hoek. „Of wij de di rectrice kunnen spreken?? Van de pers..?? Even vragen". Er blijkt geen bezwaar te zijn en even later zitten wij tegenover een robuuste vrouw, met blozende wangen en een bont schort om. Zij is de „al-moeder" van 23 jon ge Duitschers en ze heeft het geweldig druk ook al zégt ze dat niet. Aangrijpend verhaal. Het verhaal is, in al z'n een voud, aangrijpend. Hoe het groepje Dinsdagavond gekomen was. óp van de zenuwen, uitgeregend en met oogen die dichtvielen van slaap. Zoo waren ze door Naarden getrok ken en heel het stadje had met stille protest dit tafreel gadegeslagen. Den halven dag had men zich in het Weeshuis voorbereid. Een aantal ingezete nen had in den kortst mogelijken tijd brood en boter en melk en ondergoed opgehaald. Er was een werkgemeenschap gesticht, op stel en sprong, en toen het armzalige groep je kinderen aankwam, snorden de kachels en stond voor elk van hen brood en melk klaar. Dat was Holland, maar Naarden komt de eer toe als eerste daadwerkelijk hulp verleend te hebben. We hooren het verhaal. Van de tweelin gen, twee meisjes, die geen woord konden zeggen, zóó als zij onder den indruk waren van het gebeurde. Van don jongen, die ook niet kon spreken en waarvan een vriendje vertelde dat zijn vader doodgeslagen was toen zo hem uit de woning haalden. Van niet één weet men wie en waar de ouders zijn. Het zijn bannelingen omdat het Joden zijn. Hier in het Weeshuis staan op de bovenverdieping 23 bedjes. Een persoons houten ledikantjes. Erover hangen de dekens, rood-en-blauw gestreept, te luchten. Op de matras sen het speelgoed. Een dwaze lap penpop, een houten kruiwagentje, een halmaspel, en een mondorgel. Ook de jeugd uit Naarden leverde haar deel.... Veel is er nog noodig. Of men veel krijgt?- Ja, dat wel, maar het is altijd nog te kort tem< er weer men bin nenkort nog meerdere vluchtelingen zal moeten herbergen. Maar uit alle deelen des lands brengt de post thans aan: de een stuurt kleertjes, de ander reepen chocola de, weer een ander speelgoed en een vier de beddegoed. Nu, of dat met blijdschap ontvangen wordt! In den tuin zijn ze aan 't spelen. Onbe spied kunnen we hen gadeslaan. Drie en twintig hummels. Met zwarte oogen en zwarte haren. De meisjes met twee ge vlochten staartjes en ponnie. Ze graven en scheppen; een paar maken zand-taaitjeo. Twee jongens zijn bezig met een wekkei hit elkaar te halen. Waar zijn de vaders en moe ders? Ze hebben hier bijna alles wat ze zich kunnen wenschen. Vriendschap, zorg van ouderen, goed voec warmte, een bed. Alleen één ding ontbreekt: hun ouderr. Waar die zijn weet niemand, i- gons in Duitschland, dat geen va derland moer voor Joden :s, gons waar Een verpleegster dribbelt den tuin in, in haar arm drie blikken biskwie. Jui chend rennen de kinderen naar haar toe, hangen aan haar rokken en dansen van plezier. Dat is Naarden W e hooren hoe berooid ze zijn aangeko men. Enkele met doorelkaai gehaalde bar biesjes. Dat was aan de grens gebeurd. Je kunt tenslotte nooit weten In een kamertje ligt een ziek meisje. Haar hoofd rust op een kus sen met „Goeden Morgen" erop ge borduurd, Ja, dat was het dien Woensdagochtend ook, toen ze na een nachtmerrie van ellende wak ker werden in dit Naardensche weeshuis met vriendelijke verpleeg sters en gulle menschen. Het kind is thans ziek. maar het vermaakt zich met een speeldoos, die oude wijsjes tingelt. „Ze zijn gauw tevre den hier", zegt onze begeleidster. Hoe lang de kinderen zullen blijven is niet bekend. Het groote Amsterdamsche comité werkt en werkt. Er wordt getracht „nieuwe ouders" te vinden voor deze kleine ballingen. Maar het aanbod is ontzaglijk groot en de organisatie kan niet in enkele dagen haai beslag krijgen. En wat zal er morgen en overmorgen over de grens komen? Men weet het niet. Men weet niet wat er in het Derde Rijk nog zal gebeuren. Daar zijn nog duizenden en dui zenden kinderen, wier fatum het is dat ze behooren tot het volk van Israël. In Naarden was dat geen punt van overweging bij het onderdak bren gen. Men hieirj. Direct en sp»n- taan. Een schoone bladzijde in de his torie van ons volk. Nederlandsche gastvrijheid op edele wijze in toepassing gebracht. Göbbels over het Jodenvraagstuk De Joden stalen en -plunderden zelf.. De Rijksminister van propaganda dr. Göbbels, heeft gisteravond in de Kroll Opera een rede gehouden, welke werd aangehoord door 2000 propagandisten uit Berlijn. Dr. Göbbels besprak o.m. het •Toodsche vraagstuk en de debatten hierover in het Britsche Lagerhuis. Hij zeide, dat men in Engeland, wan neer men vriendschap wil sluiten met het Duitsche volk, deze kameraad schap niet afhankelijk moet maken van binnenlandsche toestanden in Duitschland. De Duitsche natie laat zich thans geen inmenging en voogdij meer welgevallen. Het optreden van de .Toden in Duitschland zelf dwingt tot een ingrijpende en snelle oplos- sig en men zal niet loslaten. De nationaal- socialisten wenschen niet ieder oogenblik in Berlijn ingeslagen ruiten te zien, hetgeen alleen voorkomt uit het feit. dat deze rui ten hooren bij .Toodsche winkels. Vervolgens verzette hij zich krachtig tegen de voorstelling van een zekere buitenland- sche pers, dat ook seplunderd is tiidens de spontane protestactie tesron de Toden. Ten aanzien van het voorbeeld dat bij een Jood- sche 'uwelierszaak in „Unter den Linden" te Berlijn geplunderd zou zijn, zeide dr. Goebbels, dat de Joodscbe compagnon van den eigenaar gebruik heeft gemaakt van de actie om juweelen te stelen en later te beweren, dat zij bij de actie geplunderd waren. Tenslotte besprak minister Goebbels den woningbouw te Berlijn. Het plan om Ber lijn een nieuw aanzien te geven loopt tot 1950. Tot dan toe zullen 30.000 of 35.000 woningen per jaar worden gebouwd, om een einde te maken aan den woningnood. Amerikaansche Joden zullen ont zien moeten worden. Het staatsdepartement te Washington deelt mede. dat de zaakgelastigde der Ver- eenigde Staten te Berlijn aan de rijksregee ring een nota heeft overhandigd, waarin ge protesteerd wordt tegen de houding van het rijk tegenover de Amerikaansche joden. In de nota wordt er op gewezen, dat Goebbels in zijn op 12 November uitgespro ken redevoering deed opmerken, dat de Duitsche anti-semietische decreten niet van toepassing zullen zijn op buitenlandsche "[^"zaakgelastigde heeft de formeele ver zekering geëischt, dat de nieuwe decreten welke op 1 Januari van kracht zullen wor den, niet van toepassing zullen zijn op Ame rikaansche Joden. REDDINGSCOLONNE DOOR TWEEDE VERSCHUIVING OVERVALLEN. Ten gevolge van een aardverschuiving in de bergen van 't eiland Santa Lucia (Britsch gebied, een der eilanden boven den wind) zijn honderden personen bedolven. Het zijn de bewoners van twee plaatsen, die over een lengte van meer dan 12 K.M. werden bedolven. Reddingscolonnes hadden nauwelijks 45 lijken geborgen en zestig gewonden verzorgd die het slachtoiier waren geworden van de eerste aardstorting, toen een tweede ver schuiving allen bedoli. dooden zoowel als gewonden en vele redders. Vijftig boerenarbeiders bevonden zich in een huis, dat afgleed in de rivier. Slechts weinigen konden zich redden. Honderden familieleden wachtten in den regen gedurende den geheelen nacht, ten einde de lijken te identiiiceeren, die op rijen waren gelegd. De ramp heeft zich voorge daan na drie weken van aanhoudenden re gen. Zij geschiedde langs den hoofdweg, die de twee deelen van het eiland verbindt. 150 DOODEN. Men gelooft, dat 150 personen den dood hebben gevonden. De reddingscolonnes verrichten hun werk, terwijl zij midden in den modder en het wa ter staan. Het is op het oogenblik, tengevol ge van de paniekstemming welke heerscht, niet mogelijk een juist aantal slachtoffers op te geven, welke zijn omgekomen. Een manifestatie van vriend schap tusschen beide landen. DE COÖRDINATIE VAN DE VERDEDIGING VOORNAAMSTE PUNT DER BESPRE KINGEN. Heden zullen de Britsche ministers naar Frankrijk vertrekken. Hun be sprekingen met de Fransche regee ring zijn van zeer groot belang, n.1. niet meer of minder dan de rege ling der defensie van beide landen. Er is geen formeele agenda opgesteld voor de besprekingen, welke Chamberlain en Halifax te Parijs zullen hebben met Da- ladier en Bonnet, aldus Beufer. Waarschijnlijk zullen de besprekingen betrekking hebben op alle vraagstukken, welke sedert de overeenkomst van Muen- chen moeten worden opgelost. Ook is de tijd voor beraadslagingen te kort, daar het program slechts drie of vier uur tijd over laat voor particuliere besprekingen tus schen de vier staatslieden. De huidige positie der Fransche lucht- tma'",o en c\o tïo i^er mankracht van de Britsche en Fransche legers zal zeer zeker aan de orde komen, de kwestie der Eransch-Italiaansehe betrekkingen, de po sitie der beide landen in het Verre Oosten en het vraagstuk der .Toodsche vluchtelin gen zullen ook aan de orde kunnen komen. Koloniale kwestie niet aan orde? de Men verzekert, dat de kwestie der kolo niën niet zal worden besproken, doch wei zullen de Fransche en Britsche ministers waarschijnlijk de kwestie van de beveiliging van de verbindingen tusschen bun landen en de bezittingen over zee ter sprake bren gen. Argwaan te Moskou. De Times verneemt uit Riga: De reactie van Moskou op de reis van de Engelsche ministers naar Parijs is beslist ongunstig. De Tzwestija schrijft. dat het doel van Chamberlain is pressie te oefenen op Frankriik om concessies te verkrijgen •er verzoening van Duitschland. Chamber lain is uit op verbreking van het Fransch- Rtissische arcoord. Andere Russische kranten schrijven vol gens de N.R.Crt.. Chamberlain zal verkla ren. dat alleen een krachtig Frankrijk be hoorlijk met Engeland kan samenwerken en dat Frankriik daarom een eind moet maken aan het volksfront. Chamberlain's verklaring in het Tanganjika-gebied gunstig ont vangen. De verklaring van minister-president Chamberlain over de kolonisatie van Jood- sche vluchtelingen in Tanganjika is in En gelsche kringen te Dar es Salaam gunstig opgenomen. Vooraanstaande personen voor spellen een algemeene verbetering van den toestand des lands, naarmate meer gebieds- deelen zullen worden ontwikkeld. In het zuidelijke heuvelgebied, in de vruchtbare Kilombero-vallei in het Westen, is veel grond voor bebouwing door kleine boeren, zooals dit in Palestina reeds door de Joden geschiedt, geschikt. De gouverneur van Tanganjika zal de kwestie zoo spoedig mo gelijk met den wetgevenden raad bespreken. De productie van Tanganjika maakt op het oogenblik een depressie door en er was reeds lang sprakg van een krachtige cam pagne voor verhoogde landbouwproductie met regeeringssteun. De Engelschen in Tanganjika zijn over het plan te spreken, omdat zij er een nieuwe aanwijzing in zien, dat dit land Britsch be zit zal blijven. Voor Duitschland is de simpele mededee- ling van Chamberlain over Tanganjika) 'n vroegere Duitsche kolonie) een slag in het gelaat, die zeker door de voor critiek zoo gevoelige nationaal-socialisten zal worden gevoeld. Dat men deze „Duitsche" grond in Afrika wil ontheiligen door ze te schenken aan de verachte Joden, moet te Berlijn als een belée- diging worden gevoeld, waarbij nog komt het onaangename gevoel, dat daarmede komt vast te staan dat Engeland voor teruggave der vroegere Duitsche koloniën weinig ge voeld. DE VORST IS DIEP ONDER DEN INDRUK. Een schitterende aanblik dan bij welk gala-concert ook, dat we ons van de laatste jaren herinneren, bood gisteravond de groote zaal van het Concertgebouw te Amsterdam, ter gèlegenheid van het gaiaconcert, aange boden door het gemeentebestuur der hoofd stad ter eere van het bezoek van Koning Leopold. Door den gemeentelijken dienst der beplan tingen was voor de koninklijke loge een fraaie versiering aangebracht van groen met roode begonia's, paarse orchideeën en Ideine gele herfstbloemen. Zaal en balcons vulden zich met een uit gelezen publiek, de dames in rijke avond toiletten, de heeren, voor zoover niet in het stemmige zwart en wit van het avond- costuum, in een bonte, kleurige mengeling van de meest uiteenloopende uniformen, schitterend van goud en zilver, fantastisch versierd met decoraties en ordelinten in vele kleuren. Even over haif tien zet het Concertgebouw orkest, onder leiding van prof. dr. Willem Mengelberg de Brabangonne in. Allen ver- Verwachting: meest matige wes telijke tot zuidelijke of zuid oostelijke wind, zwaar be wolkt tot betrokken met tij delijke opklaring, waarschijn lijk nog regen, weinig ver andering in temperatuur. Verdere vooruitzichten: onzeker. heffen zich van hun plaatsen en voorafge gaan door de beide hofmaarschalken, schrij den drie aan drie de zes Amsterdamsche wethouders en daarachter de gemeentesecre taris, dan volgden, begeleid door den in ambtscostuum gekleeden burgemeester van Amsterdam, dr. De Vlugt, de Koningin en Koning Leopold. De Koningin is gekleed in een sleepende taupe-kleurige robe, waarbij zij een groote ruiker paarse orchideeën draagt en zij heeft een diamanten diadeem in het haar. Over de japon draagt zij wederom het violette groot lint van de Leopoldsorde van België. De ko ning is, zooals tijdens dit geheele bezoek voortdurend, weer in den khaki generaals uniform met het Grootkruis van den Neder- landschen Leeuw. Koning Leopold luistert gedurende het grootste gedeelte van den avond met de kin op zijn hand steunend en blijkbaar diep on der den indruk. Te omstreeks elf uur is het concert afge- loopen en onder het gejuich van .het buiten saamgedromde publiek rijden beide Vorsten naar het Paleis terug. Duitschland is reeds uitgeslapen, zegt dr. Ley. De rijksorganisatieleider, Ley, heeft te VVeenen tijdens de week voor post- en tele- graafwetenschappen een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide: „Onze strijd tesren het Jodendom moet tot het door den Fuehrer aangewezen doei zonder compromis worden doorgevoerd. Wanneer de Jood in dezen strijd zou overwinnen, dan zou kunnen blijken, dat het verdrag van Versailles slechts kinderspel was in vergelijking met het resultaat van een Toodsche overwinning De fariseeërs, die de wereld niet kennen, behoeven ons niets te vertellen van naas tenliefde. Onze geheele kracht wordt ge bruikt om het plan tot verbetering van 't lot van alle Duitsche volksgenooten ten uit voer te brengen". Tenslotte verklaarde Ley: „Zooals wij vroeger geroepen hebben: „Duitschland ont waak" zoo roepon wij thans: „Wereld ont waak, voor het te laat is". Meer klinkerbestrating. In de Memorie van Antwoord op het afdeelingsverslag over de begroo ting voor 1939 van het Wegenfonds voor Noord-Holiand, deelen Ged. Staten mede, dat van het bijna 349 km. lange net van wegen voor door gaand verkeer thans 66 k.m. in voor bereiding, 16 km. in uitvoering en 267 km. voltooid is. In de wegen voor doorgaand ver keer waren in dit jaar tot Septem ber 8 bruggen in uitvoering. Vol tooid of nagenoeg voltooid zijn thans 138 bruggen. Aan de uitvoering van het Provinciaal Wegenplan was op 1 September 1938 in to taal f 3l.956.500 ten koste gelegd. Klinkerbestratingen. Aangezien het in den laatsten tijd moge lijk is gebleken onder klinkerbestratingen een goedkoopere fundeering aan te brengen, dan voor een gewalsten weg noodig is, be hoeft het vraagstuk van de kosten geen overwegende rol meer te spelen bij de keu ze van de soort van verharding. Daardoor zal het mogelijk zijn in de toekomst, meer dan tot dusver, klinkerbestratingen toe te passen. Intusschen moet niet uit het oog worden verloren, dat klinkerbestratingen over het algemeen meer onderhoud vorderen dan teei- of asfaltwegen en dat ook bij de toe passing van laatstgenoemde wegverhardin gen voor een zeer belangrijk gedeelte van ïnlandsche materialen wordt gebruik ge maakt, vooral sinds in ons land grind wordt geproduceerd, dat hierbij gebruikt kan wor den in plaats van buitenlandschen steen slag. De plaag van den weggebruiker: de tollen! In Noord Holland bestaan thans, behalye den tol bij de Julianabrug te Zaandam nog drie andere tollen: één op den rijweg door Graft, geheven krachtens gemeentelijke be- lastingverordening; één op de brug over de Beevaart of Nieuwe Vecht te Nederhorst den Berg, geheven krachtens concessie, en één op de brug over de Ringvaart van de Enge Wormer. De belde laatstgenoemde tollen liggen in wegen, die voor het doorgaande verkeer geen beteekenis hebben; de weg door Graft is op genomen in het Tertiair Wegenpian 1939. Zoolang de tol bestaat zal echter geen uit- keering voor het onderhoud van den weg kunnen worden verleend. Zwaar verlies voor de stichting. Te Amsterdam is gisteravond op 48-jarigen leeftijd plotseling overle den de heer I. Gans, directeur van de stichting „De Joodsche Invali de". Met den heer Gans is de stuwkracht dezer vereeniging, welke eenig in haar soort, baan 'irekend werk heeft verricht op het gebied Ier verzorging van invaliden heengegaan. Algemeen werden zijn verdiensten ge waardeerd, hetgeen eenerzijds tot uitdruk- ig kwam in de wijze, waarop zijn levens- verk in alle kringen der bevolking van Ne leland, ongeacht hun rang of stand of godsdienstige overtuiging, wordt beoordeeld, anderzijds in de vereering, welke hij heeft ondervonden van den kant van bestuurderen en de leden van het verplegend personeel der „Joodsche Invalide". Hij was ridder in de Orde van Oranje Nassau. De tijding van het overlijden van den heer Gans heeft in breede kringen diepen indruk gemaakt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1